JEM405 Maden Yatakları Ders Notu â II (Prof.Dr.Åükrü KOÃ)
JEM405 Maden Yatakları Ders Notu â II (Prof.Dr.Åükrü KOÃ)
JEM405 Maden Yatakları Ders Notu â II (Prof.Dr.Åükrü KOÃ)
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Krumbein ve Garrels tarafından üç türlü ortam açıklanmıştır (Şekil 5.12 ).<br />
a) Normal ve dolaşıma açık ortam<br />
b) Sınırlı hümid ortam<br />
c) Sınırlı arid ortam<br />
Şekil 5.12: Krumbein ve Garrels’e göre ortamlar ( SY: Su Yüzeyi, OY: Ortak Yüzey).<br />
a) Bu tip ortamda; tuzluluk % 35, pH=7.5-8.4 (hafif alkalin), Eh= sıfıra yakın küçük pozitif değerdedir.<br />
Müşterek yüzey tortu ile suyun temas ettiği yüzeyi olup burada Eh=0’dır. Oksijeni bol olduğundan<br />
oksitleyici bir ortamdır. Bu tür ortama suda bulunan elementler Fe, Si, Mn, P, N, Na, Mg, CI ve<br />
SO4 anyonudur. Ortak yüzeyin altında pH= 8 civarında, Eh ise negatif olmaktadır.<br />
b) Sınırlı Hümid Ortam: Suyun hareketi ve homojenliği sınırlıdır. Dipteki su durgun olup yüzeye yakın<br />
su ile net bir sınırı vardır. Yüzeyden dibe doğru H 2 S ve tuz miktarı artar. Eh=0 olan kısımlar tortu<br />
yüzeyinden biraz daha üst taraflardadır. H 2 S’li ortamlara doğru Eh azalır ve -0,3 değerine kadar iner.<br />
Ortak yüzeyin altında pH=7’dir. Bu tür ortamlarda ince taneli detritik mineraller kalsit, kalsiyum<br />
fosfat, pirit, organik maddeler ve silis teşekkül eder.<br />
c) Sınırlı Arid Ortam: Evaporasyonun su geliminden fazla olduğu ortamlardır. Kızıldeniz böyle bir<br />
ortamdır. Burada evaporasyondan dolayı yüzeydeki suyun yoğunluğu artar. Yoğunluk farkından<br />
dolayı konveksiyon akıntıları oluşur. Ortamın açık denizden ayrıldığı eşik alçak ise yoğunluğu artan<br />
sular açık denizlere doğru akarken yoğunluğu düşük deniz suyu ortama doğru akar. Eşik yüksekse<br />
yoğunluğu artan su ortamda kalır. Bu ortamlarda Eh:0 yüzeyi ortak yüzeyin biraz altına inebilir.<br />
Evaporitler, jips, kaya tuzu, polihalid, silvin yatakları ve dolomit oluşumları görülür.<br />
Eğer iklimde bir değişiklik olursa (hümid iklime geçiş olursa) evaporitlerin üzerine siyah şeyller gelir.<br />
5.2.2.2. Yerüstü Olaylara Bağlı <strong>Maden</strong> Yatakları<br />
1) Kalıntı yataklar (Kayaç ve madenlerin alterasyonu ile oluşurlar)<br />
2) Kırıntı yataklar<br />
3) Kimyasal ve biyokimyasal yataklar<br />
4) Oksidasyon-sementasyon zonu yataklar (primer sülfürlü cevherleşmelerden alterasyonla oluşurlar)<br />
5) Karstlaşma ile ilgili yataklar.<br />
51
Change language