türkiye'de mali kural: olsaydı ya da olacaksa - SETA
türkiye'de mali kural: olsaydı ya da olacaksa - SETA
türkiye'de mali kural: olsaydı ya da olacaksa - SETA
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
S E T A<br />
A N A L İ Z<br />
Avrupa Birliği’nde<br />
<strong>mali</strong> <strong>kural</strong>lar,<br />
Avrupa Parasal<br />
Birliği kapsamın<strong>da</strong><br />
Maastricht<br />
Kriterleri<br />
çerçevesinde<br />
uygulanmaktadır.<br />
Bura<strong>da</strong> Maastricht<br />
Kriterleri ile<br />
ülkelerin birçok<br />
<strong>mali</strong> uygulamaları<br />
belirli sayısal<br />
hedefler ve<br />
limitlerle<br />
sınırlandırılmıştır.<br />
Brezil<strong>ya</strong>’nın <strong>mali</strong> <strong>kural</strong> deneyiminin ele alınması, yükselen pi<strong>ya</strong>sa ekonomileri arasın<strong>da</strong><br />
gösterilmesi bağlamın<strong>da</strong> önemlidir. Guardia(2008) 18 “Brazilian Experience with Fiscal<br />
Rules” başlıklı çalışmasın<strong>da</strong> Brezil<strong>ya</strong>’nın <strong>mali</strong> <strong>kural</strong> deneyimini inceleme altına almaktadır.<br />
Yazara göre Brezil<strong>ya</strong>’<strong>da</strong> uygulanan <strong>mali</strong> disiplin, 3 safha<strong>da</strong>n oluşmaktadır. Birinci<br />
olarak, 1997–2000 dönemi içerisinde federal hükümetin, yerel yönetimlerin borçlarını<br />
yeniden <strong>ya</strong>pılandıracak bir <strong>mali</strong> düzenleme programını uygulama<strong>ya</strong> koymasıdır. İkinci<br />
olarak ise, 1998–1999 dönemi içerisinde gerçekleştirilen IMF anlaşması ve vergi gelirindeki<br />
artış paralelinde, federal hükümetin birincil fazlasın<strong>da</strong> mey<strong>da</strong>na gelen artıştır.<br />
Üçüncüsü ve sonuncusu, 2000 yılı içerisinde uygulama<strong>ya</strong> konulan Mali Sorumluluk<br />
Kanunu’dur. Bu kanun 3 tip <strong>mali</strong> <strong>kural</strong><strong>da</strong>n oluşmakta olup, birinci olarak, seçilmiş olan<br />
bazı <strong>mali</strong> göstergeler için belirlenen hedefler ve limitler; ikinci olarak, belirlenen hedef<br />
ve limitlere uymama durumun<strong>da</strong> kurumsal düzeltici mekanizmalar ve son olarak belirlenen<br />
hedeflere ve limitlere uymama durumun<strong>da</strong> uygulanacak olan <strong>ya</strong>ptırımlardır.<br />
Bunların <strong>ya</strong>nı sıra Polon<strong>ya</strong>’<strong>da</strong>, bütçe açığına ilişkin nominal tavan ve borç stoku <strong>kural</strong>ı<br />
kabul edilmiştir. Mali disiplini güçlendirmek amacıyla, bütçe sürecine ilişkin katı<br />
<strong>ya</strong>sal <strong>kural</strong>lar belirlenmiş, harcama baskısı <strong>ya</strong>ratacak kararların alınması zorlaştırılmıştır.<br />
Ayrıca, kamu borç stoku <strong>kural</strong>ının uygulanması sürecinde yüzde 50, yüzde 55 ve<br />
yüzde 60 eşik değerlerinin aşılması durumun<strong>da</strong> alınması zorunlu kılınan önemler ve<br />
otomatik düzeltme mekanizmaları <strong>ya</strong>sal olarak tanımlanmıştır. Bununla birlikte, bütçe<br />
kanunların<strong>da</strong> öngörülen düzeyin üzerinde gerçekleşen gelir tahsilâtlarının, borç stokunun<br />
azaltılmasın<strong>da</strong> kullanılması <strong>ya</strong>sal bir <strong>kural</strong> olarak kabul edilmiştir (Ka<strong>ya</strong>, 2009). 19<br />
2003 yılın<strong>da</strong> Hindistan Parlamentosu, 2007 yılın<strong>da</strong>n itibaren geçerli olmak üzere Mali<br />
Sorumluluk ve Bütçe Yönetimi Yasasını kabul etmiştir. Bu çerçevede, merkezi yönetim<br />
açığının GSYH içerisindeki payının yüzde 3 düzeyini aşmaması hükmü kabul edilmiştir.<br />
2004 yılın<strong>da</strong> <strong>ya</strong>pılan değişiklikle, <strong>kural</strong> uygulamalarının başlangıcı 2008 yılı olarak<br />
revize edilmiştir (Ka<strong>ya</strong>, 2009). 20<br />
12<br />
18. Guardia, E.R. (2008). Brazilian Experience With Fiscal Rules, Mali Kurallar Çalıştayı, 1-2 Aralık 2008.<br />
19. Ka<strong>ya</strong> ( 2009) a.g.e<br />
20. Ka<strong>ya</strong> ( 2009) a.g.e
Change language