türkiye'de mali kural: olsaydı ya da olacaksa - SETA
türkiye'de mali kural: olsaydı ya da olacaksa - SETA
türkiye'de mali kural: olsaydı ya da olacaksa - SETA
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
T Ü R K İ Y E ’ D E M A L İ K U R A L<br />
• Mali <strong>kural</strong>ın uygulamasına ilişkin veriler tam ve zamanın<strong>da</strong> kamuoyu ile paylaşılır.<br />
• Bu kanun kapsamın<strong>da</strong>ki kuruluşların muhasebe ve raporlama işlemleri Avrupa<br />
Hesaplar Sistemi ve diğer uluslararası stan<strong>da</strong>rtlarla uyumlu olarak yürütülür.<br />
• Genel yönetim kapsamına alınacak kuruluşların belirlenmesinde Avrupa Hesaplar<br />
Sistemi esas alınır.<br />
• Muhasebe ve istatistik yöntemlerinde önemli bir değişiklik <strong>ya</strong>pılması halinde,<br />
kamuoyu zamanın<strong>da</strong> bilgilendirilir ve geçmiş veriler yeni duruma uygun olarak<br />
raporlanır.<br />
Kanun’<strong>da</strong> belirlenen <strong>mali</strong> <strong>kural</strong> formülü şu şekilde ifade edildi:<br />
Δa = -0,33 (a t-1<br />
- 1) - 0,33 (b-5)<br />
Δa: Genel yönetim açığının GSYİH’<strong>ya</strong> oranın<strong>da</strong> <strong>ya</strong>pılacak u<strong>ya</strong>rlama,<br />
a t-1<br />
: Bir önceki yıl genel yönetim açığının GSYİH’<strong>ya</strong> oranı,<br />
b: Reel GSYİH artış oranı.<br />
Bu formülde -0,33(a t-1<br />
-1) genel yönetim açığının GSYİH’<strong>ya</strong> oranın<strong>da</strong> oluşacak u<strong>ya</strong>rlama<strong>ya</strong><br />
<strong>ya</strong>pacağı etkiyi bize verirken, - 0,33 (b-5) ise bize konjonktürel <strong>da</strong>lgalanmalar<strong>da</strong>ki<br />
değişmenin genel yönetim açığının GSYİH’<strong>ya</strong> oranın<strong>da</strong> oluşacak u<strong>ya</strong>rlama etkisini<br />
vermektedir. Bu bağlam<strong>da</strong> belirtilen bu <strong>mali</strong> <strong>kural</strong>, iki parametreye <strong>da</strong><strong>ya</strong>nmaktadır;<br />
birincisi bütçe açığı hedefi ve potansiyel büyüme hedefidir. Bu nokta<strong>da</strong> formülün getirebileceği<br />
sonuçlar analiz kısmın<strong>da</strong> verilmektedir.<br />
Bunların ötesinde <strong>mali</strong> <strong>kural</strong>ı destekleyici esaslar Tasarı’nın 5. Madde’sinde şu şekilde<br />
belirlenmiştir (Mali Kural Kanun Tasarısı, 2010: 2): 24<br />
Mali <strong>kural</strong> ile<br />
birlikte hükümetin<br />
de bütçe açığını<br />
belirli sınırlar<br />
içinde tutması<br />
<strong>ya</strong>sal zorunluluk<br />
haline getiriliyor.<br />
Bu bağlam<strong>da</strong><br />
amaç, kamu<br />
borcunun alıp<br />
başını gitmesini<br />
engellemektir.<br />
• Döner sermayeli işletmelerin bütçelerinin denk olması,<br />
• Mahalli i<strong>da</strong>relerin borçlanmalarının <strong>ya</strong>tırım projelerinin finansmanı ile sınırlı tutulması,<br />
• Kamu İktisadi Teşebbüslerinin toplam<strong>da</strong> borçlanma gereğinin olmaması.<br />
Mali Kural kanun tasarısın<strong>da</strong> izleme raporun<strong>da</strong> yer alan verilerin doğruluğu, güvenilirliği<br />
ve önceden belirlenmiş stan<strong>da</strong>rtlara uygunluğu bakımın<strong>da</strong>n değerlendirilmesi<br />
Sayıştay tarafın<strong>da</strong>n <strong>ya</strong>pılarak sonuçları raporun <strong>ya</strong>yımın<strong>da</strong>n itibaren kamuoyuna duyurulması<br />
gerektiği ifade edilmiştir. Mali <strong>kural</strong> ile birlikte hükümetin de bütçe açığını<br />
belirli sınırlar içinde tutması <strong>ya</strong>sal zorunluluk haline getiriliyor. Bu bağlam<strong>da</strong> amaç,<br />
kamu borcunun alıp başını gitmesini engellemektir (Gürsel, 2000). 25<br />
Geçmişe Yönelik Bir Mali Kural Analizi (2002-2009)<br />
Bu başlık altın<strong>da</strong> <strong>mali</strong> <strong>kural</strong> formülünden <strong>ya</strong>rarlanarak <strong>mali</strong> <strong>kural</strong>ın 2002 yılın<strong>da</strong> uygulama<strong>ya</strong><br />
konulduğu varsayımı altın<strong>da</strong> gerçekleşmesi gereken bütçe açığının GSYİH’<strong>ya</strong><br />
24. 26 Mayıs 2010 Tarihli Mali Kural Kanun Tasarısı (2010), http://www2.Tbmm.Gov.Tr/D23/1/1-0891.pdf, Erişim:<br />
03.06.2010.<br />
25. Gürsel, S. (2010). Yeni Çıpa: Mali Kural, 12.05.2010 Referans Gazetesi.<br />
15
Change language