TİCARET HUKUKU DERS NOTLARI-Veliye Yanlı

Bonodaki şekil şartları poliçenin aynısıdır. Bonoda sadece muhatap yoktur. Dolayısıylapoliçede şekil şartlarına ilişkin açıklamalardan muhataba ilişkin olanlar dışındakiler aynenbonoda da geçerlidir.Bunun dışında ciro etme ve zamanaşımı konusundaki tüm açıklamalar aynen bonoda dageçerlidir.3. Çeka) Çekin tanımı ve niteliğiPoliçede olduğu gibi çekte de üçlü bir ilişki vardır. Çekte keşideci muhatap bankaya çekteyazılı meblağın lehdara ödenmesini emreder. Yalnız burada sözü geçen muhatap hemen herzaman bir banka yada özel finans kurumudur. Ayrıca çekte yer alan muhatap, poliçeden farklıolarak asıl borçlu olmayıp sadece gişe vazifesi görür.Çek, poliçe ve bonodan farklı olarak kredi aracı olmayıp sadece ödeme aracıdır.b) Çekte şekil şartlarıÇekte zorunlu şekil şartları 6 tanedir. Poliçe ve bonodan farklı olarak çekte vade yoktur. Lehdarda zorunlu unsur değildir. Çünkü çek hamiline düzenlenebilir. Bunlar haricindeki şekil şartlarıile ilgili olarak poliçe ve bono hakkındaki tüm açıklamalar çekte de geçerlidir.c) Çek çekme koşullarıTürk Hukukunda poliçe ve bonodan farklı olarak medeni hakları kullanma ehliyetine sahip herkişi çek keşide edemez. Bir kişinin çek keşide edebilmesi için ilave belirli bazı koşullar vardır.Öncelikle çek sadece bir banka veya özel finans kurumu üzerine çekilebilir. Bunun dışında fiilehliyetine sahip bir kişinin çek yazabilmesi için ilave iki şarta daha ihtiyaç vardır.Bu koşullardan ilki muhatap banka ile çek keşide eden kişi arasında çek çekilebilmesikonusunda bir anlaşma olmasıdır. Bir bankanın bir kişiye çek vermesi halinde taraflar arasındaüstü örtülü olarak bu anlaşma kurulur.Çek çekilebilmesi için ikinci şart ise, muhatap banka nezdinde bir karşılığın bulunmasıdır. Eğerbir keşideci, muhatap banka nezdinde karşılık olmadan çek keşide edecek olursa bukarşılıksızlık hususu, çekin arkasının muhatabın yazılı imzalı beyanı ile yahut noter marifeti ileya da takas odasının yazılı ve imzalı beyanı ile tespit edilir. Bu durumda keşideci karşılıksızçek çekme suçu işlemiş olur ve çek bedeli tutarı kadar ağır para cezası ile cezalandırılır. Ancakverilecek para cezası her yıl artırılan belirli bir miktarın üzerinde olamaz. Bu suçtanmükerrirlere bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilir. Karşılıksız çek keşide edilmesihalinde keşideci hakkında cezai takibata geçilebilmesi için çek hamilinin şikayette bulunmasıgerekir. Hamil hüküm kesinleşinceye kadar bu şikayetinden vazgeçebilir.Çekin karşılıksız çıkması durumunda muhatap banka çek hamiline belirli bir meblağı (her çekyaprağı için 300.000.000 TL) ödemek zorundadır. Bu miktar, Devlet İstatistik EnstitüsüBaşkanlığınca yapılan toptan eşya fiyatları yıllık endeksindeki değişmeler göz önünde tutularak