18IV. CELÎLÎ MAHLASLI DİĞER ŞAİRLERCELÎLÎ (BOLULU) :XVI. yüzyıl şairlerindendir. Hasan Çelebi, tezkiresinde 1 : “ Namı Abdü’lcelîldür.Lâyık-ı ta‘zîm ü tebcîl zât-ı şerîfi celîl Abdülganî Efendinün birâder-ikihteridür. Kaza semtine sülük eylemişdir. Sehâvet mürüvvet ve şân-ı mekrûmetve dervîşî ve meskenet ile şöhre-i dâr ü diyâr ve bu fende dahı gerçekden sâhib-ii‘tibârdur.” diyerek Celîlî’nin kadılık yaptığını cömertliği ve derviş meşrebliği iletanındığını söylemekte ve “ ... eş‘âr-ı âb-dâr ol şâ‘ir-i belâgat ... 2 “ sözleriyle onuyüceltmektedir.Ahdî, tezkiresinde : “ Boludan müderrisîn içre zikr olunan AbdülganiÇelebinün birâderidür. Zümre-i mülâzimîndendür. Asl u neseble celîlü’l-kadr veserâ-yi ma‘rifet ü faziletde ... ma‘ârif ile sâhib sadr ve edâ-yı nazmda tab‘-ı bülendiâlî himmet vü eş‘ârı pesend-i erbâb-ı ma‘rifetdür.” demektedir 3 . Pervane BeyMecmuasında “ Celîlî kuzât kısmındandur” ser-levhasıyla bir gazel kayıtlıdır. Bumanzumenin Bolulu Celîlî’ye ait olması kuvvetli bir ihtimaldir 4 . Sicilli Tarih’inde“Evâhir-i Sultan Murâd-ı sâlisde fevt oldu.” denilmektedir 5 . Ahdî tezkiresinde buşair adına üç beyit, Hasan Çelebi’de ise iki beyit kayıtlıdır.CELÎLÎ (EDİRNELİ) :XVI. yüzyıl şairlerindendir. II. Selim zamanında ölmüştür. Hasan Çelebi,tezkiresinde : “ Hıtta-ı pâk-i Edirneden zuhûr u bürûz itmişdür. Erbâb-ı sanâyidenpenbe-dûz şi‘ri âşıkâne vü pür-sûzdur 6 . Sultan Selim devrinde nakl itdi.” demekteve şaire ait üç beyite yer vermektedir. Edirneli Celîlî adına kayıtlı olan bu üçbeyitin bulunduğu gazel ile Celîlî mahlaslı diğer iki gazel Câmi‘ü’n-nezâir’demukayyeddir 7 . Kafzâde Faizî, şairin bir beytini örnek olarak kaydedmiş ve onun“devr-i Sultan Selim-i kadîmde fevt 8 “ olduğunu söylemiştir. Riyazî, tezkiresiyle “Enisü’l-müsâmirin “ ve “Riyazî Belde-i Edirne “ de de şairden kısacabahsedilmiştir 9 . Sicilli Tarihi’nde “ Erbâb-ı Sanâyiden olup Sultan Selim Han-ıevvel devrinde fevt 10 “ olan iki Celîlî kaydedilmesi Sadeddin Nüzhet Ergûn’a görekesinlikle yanlıştır 11 .1 ,2 Kınalı-zâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-şu‘arâ, TTK Bsm. s.2603,4,5 Sadeddin Nüzhet Ergun, Türk şairleri C.II.,s.9476 Latîfî, Tezkire-i Latifî, s.1197 8,9,10,11 Bkz. Sadeddin Nüzhet Ergun, Türk Şairleri, C.II., s.948.
19CELÎLÎ (BURSALI) :Sultan Bayezîd devri şairlerindendir. “ Bu fende ol kadar bıdâ‘ati veeş‘ârınun çendân şüyû‘ vü şöhreti yokdur 12 .” Kafzâde Faizî ve Hasan Çelebitezkirelerinde de aynı bilgiler vardır 13 . Latifî tezkiresinde şairin adına iki beyitkayıtlıdır 12 . Tarihçi Âlî, Latifî’nin verdiği bilgileri tekrarladıktan sonra, Bursalı birCelîlî kaydettiği için Âşık Çelebi’yi eleştirmektedir 14 . Çalışmamızda görüldüğügibi Latifî’nin “İznikli” diye gösterdiği Celîlî, aslında Bursalı Celîlî’dir. Buyanlışlığın sebebi olarak eserin 945/ M. 1538’de yazan Sehi’nin “hamse sahibi”Celîlî’yi o tarihten evvel ölmüş olarak göstermesinden meydana geldiğinibiliyoruz 15 .CELÎLÎ (İZNİKLİ) :Sehi tezkiresinde “İznikli Celîlî “ başlığıyla bir şair kayıtlıdır. Hâmidî-zâdeCelîlî’nin bir aralık ölüm haberinin yanlış duyulmasıyla yanılan Sehî, şairlerikarıştırmış ve bu şairi II. Bayezîd devrinde ölen Celîlî zannetmiştir 16 . Latifî de 17tezkiresinde Celîlî’yi İznikli göstermiştir. Fakat bu şaire dair verilen bilgilerinçoğunun Hâmidî-zâde Bursalı Celîlî’ye ait olduğu görülmektedir 18 .12 Latifî, Tezkire-i Latifî, s.119.13 Sadeddin Nüzhet Ergun, Türk Şairleri, C.II., s.94814,15 Bkz. Çalışmamızdaki “Hamidi-zâde Celîlî’nin Hayatı “ bölümü s.1-916 Bkz. Sadeddin Nüzhet Ergun, Türk Şairleri, C.II., s.948.17 Latîfî, Tezkire-i Latifî, s.11918 Bkz. Çalışmamızdaki “Hamidi-zâde Celîlî’nin Hayatı “ bölümü s.1-9