36III. HUSREV Ü ŞÎRÎN’DE KİŞİLERHusrev ü Şîrîn’de olay, üç kişi arasında geçen bir aşk hikâyesi olmasındandolayı eserin baş kahramanları Husrev, Şîrîn ve Ferhâd’dır. Olayda ikinci derecederolleri olan kahramanlar Mehîn Bânû, Şâvûr, Hürmüz, Meryem’dir. Hikâyeningelişmesi sırasında ortaya çıkan küçük olaylarda rolü olan kişiler de üçüncüderecedeki figüranlardır: Bârbed, Nigîsâ, Rum Kayseri, Şîrûye, Behrâm-ı Çûpîn...Eserin bu kahramanlarının olay içindeki etkinliklerine göre karakterözellikleri şöyledir:HUSREV: Nûşînrevân’ın torunu, Hürmüz Şah’ın tek çocuğudur. Ondörtyaşında ok atmayı, kılıç kullanmayı, bütün fenleri öğrenmiş, yeteneklibirisidir.Şîrîn’in Husrev’e nazlanması ve bu konudaki sert sözleri Husrev’inRum’a gitmesine neden olduğundan Meryem’le evlenmesi bir zaruret olarak kabuledilebilir. Meryem’le evliyken bile Şîrîn’i hep özlemle anması ona duyduğu aşkıgösterir. Nitekim Ferhâd’ı kıskanması, Bîsütûn’da yol açma şartıyla muradınakavuşturacağına söz vermesi, Ferhâd’ın yolu açacağından korkarak Şîrîn’in öldüğühaberini ona ulaştırması, Şîrîn’e gönderdiği taziyet mektubundaki sitemli sözlerionun aşkını ispatlamaktadır. Ancak bütün bu olaylarda kendi başına kararverememiş, daima başkasının teşvik ve tavsiyesine ihtiyaç duymuştur. NitekimŞâvûr’un yol göstericiliğini istemesi, Ferhâd’ın ölümü için etrafındakileredanışması bunu göstermektedir.Yakışıklı Husrev, maddî zevke de düşkündür. Şîrîn’le evlendikten sonrabile kendisini bu durumdan kurtaramamış, böylece hazin sonunu bizzat kendisihazırlamıştır.Ali Şîr Nevâyî’de 1 olduğu gibi gaddar olmayan Husrev, büyük birhükümdar ve saygıdeğer birisidir. Eserin sonunda muhteşem ve kuvvetli birhükümdarın ölümü karşısında duyulan büyük bir üzüntü vardır. Bu da Husrev’inçok sevildiğini göstermektedir.ŞÎRÎN : Hikâyenin kadın kahramanıdır. Ermen Hükümdarı MehînBânû’nun yeğeni ve veliahtıdır. Eserde sevda çağına gelmiş bir genç kız olarakkarşımıza çıkar. Çocukluğunun nasıl ve ne koşullarda geçtiği belli değildir. Ancak,çok iyi bir eğitim gördüğü, iyi ata bindiği, iyi kılıç kullandığı hikâye içinde çeşitliyerlerde anlatılmaktadır. Güzelliği ile dillere destan olan Şîrîn’in üç yüz tanecariyesi vardır. Husrev’e âşık olmasından sonra, tek başına at üzerinde Medâyin’egitme kararını vermesi onun çabuk karar veren ve verdiği kararı derhal1 Gönül A. Tekin, Alî Şîr Nevâyî, Ferhâd ü Şîrîn, s.37-47.
37gerçekleştiren bir insan olduğunu göstermektedir. Şîrîn’in kişilik özellikleri ileberaber asıl vurgulanan, onun eşsiz ve büyüleyici güzelliğidir. Şîrîn’in güzelliğihikâyenin kahramanlarının ağzından değişik yönleriyle anlatılmıştır. ÖrneğinŞâvûr, Şîrîn’i şöyle görmektedir:385. İki g!s>ları ~an Leyletü’l-éadrCem