Torun, Sadık Fatih, Tanzimat'tan Meşrutiyet'e Türkiye'de ... - PSI424

Eyaletlerin yönetimi “Beylerbeyi” tarafından sancakların yönetimi ise“Sancakbeyi” tarafından sağlanırdı. Genellikle kullardan oluşan ve Enderun’dayetişen beylerbeyi bulunduğu eyalette tımarlı sipahilerin en üstü konumundaydı vesancakbeyleri üzerinde askeri denetimi vardı. Bunun yanında beylerbeyinin ilimamur hale getirmek, hükümleri uygulamak, emrindeki askerleri sürekli hazır haldebulundurmak, halka yapılan zulmü ve işkenceyi önlemek ve bölgede olan hırsızlık,cinayet gibi suçların önüne geçmek için önlemler almak gibi görevleri vardı 3 .Beylerbeyi eyaletin baş sancağı olan “Paşa Sancağı” denilen yerde otururdu. Ancaksivil yönetim bakımından paşa sancağında bey olmaktan başka yetkisi yoktu 4 .Osmanlı vergi kanunnameleri de tamamıyla sancakları esas almış, ve bütünidare çatısını birinci derecede kadının ve ikinci derecede sancakbeyinin üzerinekurmuştur. Bundan dolayı da beylerbeyi paşa sancağı dışındaki sancaklarakarışamamış, yalnız reaya ve sancakbeyleri arasındaki anlaşmazlıklarda hükümetmerkezinin izniyle olaylara müdahale edebilmiştir 5 .Beyler ve kadı dışında “Kethüda” ve “İmamlar” da şehir idaresinde önemlibir yere sahiptiler. Osmanlı devletinin kuruluşundan beri şehirlerde var olankethüdalar şehirlerde örgütlenmiş çeşitli meslek gruplarının birer temsilcisi,yöneticisi durumunda idiler. Bu kişiler halk (dernek mensupları) tarafından kadıhuzurunda seçilirler ve kendi meslek grubuyla devlet görevlileri arasında ilişkiyidüzenlerlerdi 6 .Mahalle imamları ise kendi bölgelerindeki dini görevlerinin yanındamuhtarlık örgütü kuruluncaya kadar mahalle halkının devletle olan ilişkilerini de3 N. Göyünç, “Osmanlı Devleti’nde Taşra Teşkilatı (Tanzimat’a Kadar)”, Osmanlı, Ankara, 1999 s.78-79. ve M. A. Ünal, “Osmanlı Devleti’nde Merkezi Otorite ve Taşra Teşkilatı”, Osmanlı, Ankara,1999, s. 112.4 M. Çadırcı, Tanzimat Döneminde Anadolu Kentlerinin Sosyal ve Ekonomik Yapısı, Ankara, TTK,1997, s. 10.5 M. Akdağ, Türk Halkının Dirlik ve Düzenlik Kavgası (Celali İsyanları), Ankara: Barış, 1999, s. 86.6 M. Akdağ, Türkiye’nin İktisadi ve İçtimai Tarihi I (1243-1453), s. 326-327.2