Torun, Sadık Fatih, Tanzimat'tan Meşrutiyet'e Türkiye'de ... - PSI424

Bunun dışında devlet görevlilerine çeşitli adlarda verilen hediyelerde veödüllerde kısıtlamaya gidilerek rüşvetin ve iltimasın önlenmesine çalışılmıştır 35 .Bir diğer önemli uygulama ise, memleket masraflarının devlet tarafındankontrol edilecek olmasıdır. Bu dönemde yapılan bir düzenleme ile her vilâyetin altıayda bir oluşan memleket masrafları; gelip geçen memurların masrafları, vali,mütesellim, voyvoda gibi görevlilerin masrafları, miri binalar, köprüler, su yollarıinşaat ve tamir masrafları tespit edilip, mahkemelerce tasdik edildikten sonramerkeze bildirilecekti 36 . Bu sayede valilerin yasa dışı yollardan aldıkları vergilerinönüne geçilmeye çalışılmış, halkın vergisini verdikten sonra angarya iş görmesiyasaklanmıştır.III. Selim döneminde iç güvenliğin sağlanması için de bazı önlemler alınmışve bu sayede vali ve mutasarrıfların kapılarında besledikleri askerlerin yarattığıhuzursuzluk giderilmeye çalışılmıştır. Bu amaç doğrultusunda çıkarılan genel birfermanla vali ve mutasarrıfların kapılarında besledikleri delil denilen askerlerinsayılarının azaltılması, bir kısmının ise memleketlerine dönmeleri için izin verilerekkendi işleriyle uğraşmaları istenmiştir. Bu fermana uymayanların ise üzerlerine askergönderilerek cezalandırılmaları emredilmiştir. Ancak iç güvenliğin sağlanmasındakullanılan yeni kurulan Nizâm-ı Cedid ordusunun kısa ömürlü olması bu fermanlarınuygulanmasını zora sokmuş, istenilen sonuçlar alınamamıştır 37 .Adli alanda ise kadıların şer’i mazeretleri olmadıkça görev yerlerinegitmemezlik edemeyecekleri ve kanunnamelerin öngördüğünden başka bir adlavergiyi halktan talep edemeyecekleri karara bağlanmıştır 38 .35 Shaw, a.g.e. s. 169-170.36 Yaman, a.g.e. s. 1168.37 Çadırcı, a.g.e. s. 64.38 E.,Z., Karal, Osmanlı Tarihi V. Cilt (Nizâm-ı Cedid ve Tanzimat Devirleri 1789-1856), TTK, 1999,s. 71.14