Torun, Sadık Fatih, Tanzimat'tan Meşrutiyet'e Türkiye'de ... - PSI424

kurallara bağlanmıştır. Hatta bu meclis görüşmeler sırasında meşrutiyet usulününgereklerinden olan bazı merasim kurallarına bile uymaya mecbur tutulmuştur 53 .Fakat meclis üyeliklerine getirilen kimi yöneticiler merkez ve taşradakisorunları bilmelerine rağmen, aralarındaki görüş ayrılıklarını uygulama konusundagideremiyorlardı 54 . Ülke yönetiminden eğitim, adalet, sağlık, mali alanlar olmaküzere bir çok yasa ve yönetmeliklerin hazırlanması, kamu malını zimmetinegeçirenlerin, rüşvet alanların cezalandırılması gibi çok çeşitli konularda görev yapanbu meclisin çalışmalarını padişah Abdülmecit’te yakından takip etmiştir. Abdülmecither çalışma yılı başında meclis toplantılarına katılarak geçmiş yılda yapılanları vegelecek yıl yapılacakları açıklamıştır. Bu durum ise hükümdarı anayasal bir devletbaşkanı gibi göstermeye doğru atılmış bir adım sayılabilir 55 .Ancak Tanzimat’ın uygulanması için önceden bir program hükümettarafından belirlenmemişti. Öncelikle vergilerin herkesin gelirine göre eşit olarakalınacak olması ve iltizam usulünün kaldırılması bir mal-mülk ve nüfus sayımıgerektirmekteydi. Bununla beraber bu fermanla birlikte gayr-i Müslimlerle eşitmuamele görecek olan Müslüman halkın tepkisi ve çıkarları zedelenen âyân-eşrafgrubunun tepkileri uygulamayı geciktiren ve zorlaştıran birer etken olmuştur. Ayrıcabu kadar ağır bir uygulama yükünü başarıyla yürütecek bir uzman kadrosu yoktu.Maliyecisi, memuru, subayı, mühendisi, doktoru kısacası yeterli düzeyde ve bilgilimemur eksikliği uygulamayı zorlaştıran bir diğer etken olarak; vergi, topraktasarrufu, eğitim, sağlık işleri, adaleti uygulama, asker yetiştirme yönlerindegetirilecek yenilikleri yürütme girişimleri düzen getirmek yerine bozuk düzeni daha53 Engelhardt, Tanzimat ve Türkiye , (Ali Reşat), Kaknüs yay. s. 47-48.54 M. Çadırcı, “Tanzimat’ın Uygulanmasında Karşılaşılan Bazı Güçlükler”; Tanzimat’ın 150. YılıUluslararası Sempozyumu TTK, 1994., s. 295.55 N Berkes, Türkiye’de Çağdaşlaşma (Yay. Haz: Ahmet Kuyaş), YKY: 2002 s., 244.ve M Çadırcı, “Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Ülke Yönetimi”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e TürkiyeAnsiklopedisi, C I, İletişim Yayınları, s. 212.24