Fen ve Teknoloji 8 - talim terbiye dairesi müdürlüğü
Fen ve Teknoloji 8 - talim terbiye dairesi müdürlüğü
Fen ve Teknoloji 8 - talim terbiye dairesi müdürlüğü
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Fen</strong> <strong>ve</strong><strong>Teknoloji</strong>8Sosyal Bilgiler
ÖĞRENME ALANI :FİZİKSEL OLAYLARKAZANIMLAR1. Birim yüzeye etki eden dik kuv<strong>ve</strong>ti basınçolarak ifade eder.2. Basınç, kuv<strong>ve</strong>t <strong>ve</strong> yüzey alanı arasındakiilişkiyi örneklerle açıklar.3. Basınca sebep olan kuv<strong>ve</strong>tin çeşitlietkenlerden kaynaklanabileceğini farkeder.4. Sıvıların <strong>ve</strong> gazların basıncı her yönde aynıbüyüklükte ilettiğini keşfeder .5. Sıvıların <strong>ve</strong> gazların basıncı iletmeözelliklerinin teknolojideki kullanımalanlarını araştırır.6. Basıncın günlük hayattaki önemini açıklar<strong>ve</strong> teknolojideki uygulamalarına örnekler<strong>ve</strong>rir.TEMEL BECER LERElestirel dusunme becerisiYaratici dusunme becerisiIletisim becerisiArastirma sorgulama becerisiBilgi teknolojilerini kullanma becerisiGirisimcilik becerisiAÇIKLAMLARBasınçla ilgili matematiksel bağıntılar çokdetaylı <strong>ve</strong>rilmemelidir.ETK NL KLERÇivilerin, Toplu İğnelerin Uçları NedenSivridir?Öğrenciler bir karton levhayı çeşitli cisimlerle (birdemir parçası, bakır tel, kurşun kalem, raptiye,çivi, toplu iğne vb) delmeyi dener. Hangi cisimlerlebu işi daha kolay <strong>ve</strong> daha zor yaptıklarınıbelirterek nedenleri hakkında tartışırlar.Uygulanan kuv<strong>ve</strong>t ile kuv<strong>ve</strong>tin uygulandığı yüzeyalanı arasında ilişki kurarak genellemelerdebulunurlar. Günlük hayattaki benzer durumlara aitörnekleri (kar ayakkabıları, kayaklar, kayaları <strong>ve</strong>duvarları delmede kullanılan iş makineleri vb.)tartışarak açıklarlar.Maddeler Basınç UygularÖğrenciler kumlu bir zemin üzerine farklı ağırlık <strong>ve</strong>yüzey alanlarına sahip cisimleri koyarak, bucisimlerin zemin üzerinde neden iz bıraktığını <strong>ve</strong>izlerin derinliğindeki farklılıkların nedenlerinitartışır. Daha sonra öğretmen içi boş bir yağtenekesinin havasını boşaltarak (bir parçapamuğu ispirto ile ıslatıp teneke içerisine atıpsonra bu pamuğu yakarak) teneke kutunun ağzınısıkıca kapatır. Bu işlemlerden sonra öğrencilerteneke kutusunda meydana gelen değişikliklerigözlemlerler <strong>ve</strong> gözlem sonuçlarını tartışırlar. Sonolarak, öğrenciler bir ucuna huni geçirilmiş 30-40cm uzunluğundaki hortumun içerisine birkaçdamla su damlatır. Sonra huninin geniş ağzına birlastik balonu gererek bağlarlar. Huniyi içi su dolubir kaba daldırarak, hortum içersindeki sudamlalarının davranışını gözlemlerler. Hunininkap içerisindeki derinliğini arttırarak sonuçlarıtartışırlar .Sıvılar Basıncı Her Yönde İletirÖğrenciler, şırınganın çıkış ucunu elleri ilekapatarak, şırınga içerisindeki havayı sıkıştırmayıdener. Sonra aynı işlemi, şırınga içerisinde suvarken tekrar ederler. Hangi durumda şırınganınsıkıştığını belirtirler. Daha sonra öğrenciler birbalonu su ile doldurarak toplu iğne ile balonüzerinde delikler açar. Öğrenciler balona elleriylebastırarak deliklerden akan suyun akışınıgözlemler. Sonra balona farklı yerlerden kuv<strong>ve</strong>tuygulayarak suyun akışında farklılık olupolmadığınıgözlemlerler. Gözlem sonuçlarınıtartışarak sıvıların basıncı her yönde <strong>ve</strong> eşitdeğerde ilettikleri sonucuna ulaşırlar. Sıvıların dışbasınç altındaki kullanımlarını araştıraraksunarlar .SÜRE/AYEylül - EkimÜN TE 1KUVVET VE BASINÇKONULARBASINÇKALDIRMA KUVVETİKAVRAMLARKUVVETSıvıların Kaldırma Kuv<strong>ve</strong>tiYüzmeBatmaBASINÇKatılardaSıvılardaGazlardaÖLÇME VE DE ERLEND RMEAçık uçlu soru, Kelime ilişkilendirme,Bulmaca, Kes-yapıştır-İsimlendir-KeşfetKonularla ilgili ara değerlendirme yapılır.Öğretmen sözlü değerlendirme yapar.3
ÖĞRENME ALANI :FİZİKSEL OLAYLARSÜRE/AYEylül - EkimÜN TE 1KUVVET VE BASINÇKONULARBASINÇKALDIRMA KUVVETİKAVRAMLARKUVVETSıvıların Kaldırma Kuv<strong>ve</strong>tiYüzmeBatmaBASINÇKatılardaSıvılardaGazlardaKAZANIMLAR7. Bir cismin havadaki <strong>ve</strong> bir sıvı içerisindekiağırlığını dinamometre ile ölçer <strong>ve</strong>ölçümlerini kaydeder.8. Cismin havadaki <strong>ve</strong> sıvı içerisindekiağırlıklarını karşılaştırır .9. Cismin sıvı içerisindeki ağırlığının daha azgöründüğü sonucunu çıkarır .10. Sıvı içerisindeki cisme, sıvı tarafındanyukarı yönde bir kuv<strong>ve</strong>t uygulandığını farkeder <strong>ve</strong> bu kuv<strong>ve</strong>ti kaldırma kuv<strong>ve</strong>ti olaraktanımlar .11. Yukarı yönde var olan kaldırma kuv<strong>ve</strong>tinin,cisme aşağı yönde etki eden kuv<strong>ve</strong>tinetkisini azalttığı sonucuna varır .12. Bir cisme etki eden kaldırma kuv<strong>ve</strong>tininbüyüklüğünün cismin batan kısmınınhacmi ile ilişkisini araştırır.13. Bir cisme etki eden kaldırma kuv<strong>ve</strong>tininbüyüklüğünün cismin daldırıldığı sıvınınyoğunluğu ile ilişkisini araştırır.14. Farklı yoğunluğa sahip sıvıların cisimlereuyguladığı kaldırma kuv<strong>ve</strong>tlerinikarşılaştırır <strong>ve</strong> sonuçları yorumlar .15. Gazların da cisimlere bir kaldırma kuv<strong>ve</strong>tiuyguladığını keşfeder.16. Sıvıların <strong>ve</strong> gazların kaldırma kuv<strong>ve</strong>tininteknolojideki kullanımına örnekler <strong>ve</strong>rir <strong>ve</strong>bunların günlük hayattaki önemini belirtir .ETK NL KLERSıvı İçerisinde Bir Cismin Ağırlığı Daha AzGörünürBir taşı iplik kullanarak dinamometreye (yaylıterazi) bağlayıp havadaki ağırlığı ölçülür <strong>ve</strong> ölçümsonucu kaydedilir. Daha sonra öğrencilere suiçinde aynı ölçüm yapıldığında ölçüm sonucundane bekledikleri sorulur <strong>ve</strong> her bir görüşü savunanöğrenci sayısı tahtaya kaydedilir. Tahminler birhipotez şeklinde ifade edilir. Ölçüm, su içinde,taşın altı kaba dayanmadan tekrarlanır <strong>ve</strong> ölçümsonucu kaydedilir. Öğrencilerden bu gözleminnasıl açıklanabileceği sorulur. Ayrıca, eğer,hacim-ölçekli bir kap içinde bu deneme yapılırsasuyun seviyesindeki ölçülebilen değişiminnereden kaynaklandığı sorularak taştaki hafiflememiktarı ile su seviyesindeki artış karşılaştırılırTEMEL BECER LERElestirel dusunme becerisiYaratici dusunme becerisiIletisim becerisiArastirma sorgulama becerisiBilgi teknolojilerini kullanma becerisiGirisimcilik becerisiAÇIKLAMLARKaldırma kuv<strong>ve</strong>tinin cisimlerin ağırlıklarınaetkisi incelenirken sıvı içerisinde batabilen <strong>ve</strong>sıvı içerisinde kütlesi değişmeyen cisimlerkullanılmalıdır.Sıvı içerisindeki cismin ağırlığı azalmazsadece yukarı yönde etki eden kaldırmakuv<strong>ve</strong>ti cismin ağırlığının azalmış gibigörünmesine neden olur.3 3Yoğunluk birimi olarak kg/m <strong>ve</strong> g/cmkullanılmalıdır.ÖLÇME VE DE ERLEND RMEAçık uçlu soru, Kelime ilişkilendirme,Bulmaca, Kes-yapıştır-İsimlendir-Keşfet4
ÖĞRENME ALANI :CANLILAR VE HAYATSÜRE/AYEkim - KasımÜN TE 2İNSAN VE ÇEVREİKONULAREKOSİSTEMLERBESİN ZİNCİRİTEHLİKEDEKİ TÜRLERKÜRESEL ISINMAÇEVRE SORUNLARIKAVRAMLAREkosistemCanlıCansız FaktörlerÇevre SorunlarıKAZANIMLAR22. Tür, habitat, populasyon <strong>ve</strong> ekosistemkavramlarını <strong>ve</strong> kavramların ilişkileriniaçıklar.23.Bir ekosistemdeki canlı organizmalarınbirbirleriyle <strong>ve</strong> cansız faktörlerle ilişkileriniaçıklar, besin zinciri <strong>ve</strong> besin ağınıtanımlayarak örnekler <strong>ve</strong>rir.24.Farklı ekosistemlerde (göl, deniz, ormanvb) bulunabilecek canlılar ile ilişkili olaraktahminler yapar.25. Ekosistemleri canlı çeşitliliği <strong>ve</strong> iklimözellikleri açsından karşılaştırır.26. Ekosistemdeki biyolojik çeşitliliğini farkeder <strong>ve</strong> önemini vurgular.27. KKTC de <strong>ve</strong> dünyadaki nesli tükenmetehlikesiyle karşı karşıya olan bitki <strong>ve</strong>hayvanlara örnekler <strong>ve</strong>rir.28. KKTC de <strong>ve</strong> dünyadaki nesli tükenmetehlikesinde olan bitki <strong>ve</strong> hayvanların nasılkorunabileceğine ilişkin öneriler sunar .29. Çevresinde bulunan bitki <strong>ve</strong> hayvanlarasevgiyle davranır .30. KKTC deki <strong>ve</strong> dünyadaki çevre sorunları(orman tahribatı, hava, su, toprak kirliliği)hakkında bilgi toplar, sunar <strong>ve</strong> sonuçlarınıtartışır .31. Dünyadaki bir çevre probleminin (ozontabakasının delinmesi, sera etkisi, denizkirliliği, nükleer kirlilik vb) ülkemizi nasıletkileyebileceği ile ilgili çıkarımlardabulunur.32.Ülkemizdeki <strong>ve</strong> dünyada çevre sorunlarınayönelik işbirliğine dayalı çözümler önerir<strong>ve</strong> faaliyetlere katılırETK NL KLERÖğretmen bitkileri, ot yiyen, et yiyen, hem ot hemet yiyen hayvanlara örnek teşkil edecek çeşitlicanlı isimlerini tahtaya yazar. Bu isimlere insan dadâhil edilmelidir. Öğretmen öğrencilerden tahtadayazılan bu canlı isimlerini küçük kâğıt şeritlereyazmalarını ister. Öğrenciler bu kâğıt şeritlerikullanarak farklı besin zincirleri oluşturur. Dahasonra bazı besin zincirlerinde ortak olan canlı olupolmadığı sorularak farklı besin zincirlerini iç içeolabileceği besin ağları oluşturulur. Bu ağdan yokolabilecek bir canlının besin ağına <strong>ve</strong>/<strong>ve</strong>ya insanetkileri tartışmaya açılırBölgemizin ZenginlikleriÖğrencilerden yaşadıkları çevrelerindeki biyolojikçeşitliliğe örnek olacak bitki örnekleri getirmeleriistenir. Getirilen bu örnekler “ Yöremizin BiyolojikZenginlikleri” adlı hazırlanan standlarda sergilenir.Sergiye <strong>ve</strong>lilerde da<strong>ve</strong>t edilebilir. (Öğrencilerinbitkilere zarar <strong>ve</strong>rmemesi için gerekli uyarılaryapılmalıdır)Ne kadar ?Gruplara ayrılan öğrenciler ülkemizdeki çevresorunları (hava, su, toprak kirliliği, erozyon) ile ilgiliolarak gazete, dergi, Internet vb. görselkaynaklardan elde ettikleri bilgilerin ışığında;çevrelerinde böyle bir sorun bulunupbulunmadığını, bulunuyorsa soruna yönelikçözüm önerilerini içeren bir yazılı rapor hazırlarlar.Bu raporların hazırlanması aşamasında kendikendini değerlendirme formlarını <strong>ve</strong> grupdeğerlendirme formlarını kullanırlar. Öğrencilerinhazırladığı yazılı raporlar gruplar arasındadeğiştirilir. Öğrenciler grup <strong>ve</strong> akrandeğerlendirme formlarını bu sefer diğer gruplarınçalışmalarını değerlendirmek amacı ile kullanırlar.Öğretmen öğrencilerin raporlarını dadeğerlendirerek kendi değerlendirmesini,öğrencilerin yaptıkları değerlendirmelerlekarşılaştırır. Hem araştırma sonuçları hem dedeğerlendirme sonuçları irdelenerek öğrencideğerlendirmelerinin öğretime <strong>ve</strong> öğrenimekatkısı da vurgulanırTEMEL BECER LERİletişim <strong>ve</strong> Empati, Yaratıcı Düşünme,Araştırma Yapma, Karar Verme, Girişimcilik,Bilgi <strong>Teknoloji</strong>lerini Kullanma, Gözlem Yapma,Eleştirel Düşünme, Değişim <strong>ve</strong> SürekliliğiAlgılama, Sosyal Katılım, Türkçeyi Doğru,Güzel <strong>ve</strong> Etkili KullanmaAÇIKLAMALARBesin ağlarındaki enerji akışı <strong>ve</strong> ekosistemdemadde döngüleri <strong>ve</strong>rilmeyecektir.ÖLÇME VE DE ERLEND RMEAçık uçlu soru, Kelime ilişkilendirme,Bulmaca, Kes-yapıştır-İsimlendir-KeşfetSizleri de bekliyoruzOkulda bulunan çevre kolu <strong>ve</strong> öğretmenrehberliğinde öğrenciler çevre koruma ile ilgiligönüllü <strong>ve</strong> aktif olarak çalışan çevre dostlarıçalışanlarına mektuplar yazarak okullarındazaman <strong>ve</strong> mekan açısında uygun olabilecekaktivite yapmaları (<strong>ve</strong>ya en azından materyaltemini için kolaylık sağlamaları) için da<strong>ve</strong>ttebulunurlar. Bu etkinlikleri tüm okulun katılımınsağlanabilmesi için okul yöneticileri <strong>ve</strong> rehberöğretmenlerin desteği sağlanır. Okul idarecileriningönüllü aktivitelerini başlatan <strong>ve</strong> sürdürenöğrencileri ödüllendirmeleri teşvik edilir. (Not: Buetkinliğin çevre gününe denk gelmesi dahaanlamlı olur)6
ÖĞRENME ALANI :CANLILAR VE HAYATKAZANIMLAR53.Gözlemleri sonucunda kendisi ile annebabasıarasındaki benzerlik <strong>ve</strong> farklılıklarıkarşılaştırır .54. Yavruların anne-babasına benzediği amaaynısı olmadığı çıkarımını yapar .55. Kalıtım bilimini genetik olarak adlandırır <strong>ve</strong>genetik bilimini nesiller arasındakibenzerlik <strong>ve</strong> farklılıkların ortaya çıkmasınısağlayan etmenleri <strong>ve</strong> bunların nesildennesile nasıl geçtiğini araştıran bir bilim dalıolarak açıklar.56. Nesilden nesile genlerle aktarılanözellikleri kalıtsal özellik olarak adlandırır<strong>ve</strong> örnekler <strong>ve</strong>rir.57. Mendel'in çalışmalarının önemini kalıtımaçısından irdeler .58.Gen kavramı hakkında bilgi toplayarakbaskın <strong>ve</strong> çekinik genleri fark eder .59.<strong>Fen</strong>otip <strong>ve</strong> genotip arasındaki ilişkiyi kavrar.60.Tek karakterin kalıtımı ile ilgili problemlerçözer.61.Cinsiyetin eşey kromozomlarına bağlıolarak kalıtımını açıklar.62.İnsanlarda yaygın olarak görülen bazıkalıtsal hastalıklara örnekler <strong>ve</strong>rir( hemofili,orak hücreli anemi, renk körlüğü, DownSendromu).63. Akraba evliliğinin sakıncaları ile ilgili bilgitoplar <strong>ve</strong> sunar .64. Akraba evliliğinin olumsuz sonuçları ile ilgilitutum geliştirir .65.Genetik hastalıkların teşhis <strong>ve</strong> tedavisindebilimsel <strong>ve</strong> teknolojik gelişmelerin etkisiniaraştırır <strong>ve</strong> sunar .ETK NL KLERPoster HazırlamaÖğretmen öğrencileri gruplara ayırır. Her gruphemofili, orak hücreli anemi, renk körlüğü, downsendromu gibi bir kalıtsal hastalık seçerek ohastalıkla ilgili bir poster hazırlar. Hazırlananposterler sınıf <strong>ve</strong>ya okul panolarında sergiler.Akraba Evliliğinin Riskleri Konusunda KimleriBilgilendirebiliriz?Öğretmen tarafından akraba evliliğinin anne <strong>ve</strong>bebek sağlığı açısından riskleri ile ilgili temelbilgiler <strong>ve</strong>rildikten sonra öğrenciler gruplara ayrılır<strong>ve</strong> onlardan konu ile ilgili bir sunum yapmalarıistenir. Öğrencilerin hazırlık aşamasında konuyukimlere <strong>ve</strong> nasıl <strong>ve</strong>receklerini grup olarakplanlamaları önemlidir (Bu etkinliğin nasılyapılacağı ayrıntılı olarak programın sonunda<strong>ve</strong>rilmiştir).SÜRE/AYKasım - AralıkÜN TE 3HÜCRE BÖLÜNMESİVE KALITIMKONULARDNA VE GENETIK BILGIMITOZMAYOZKALITIMCANLILARIN CEVREYEADAPTASYONU VE EVRIMKAVRAMLARKALITIMHÜCRE BÖLÜNMESİMitozMayozKromozomGenDNATEMEL BECER LERElestirel dusunme becerisiYaratici dusunme becerisiIletisim becerisiArastirma sorgulama becerisiBilgi teknolojilerini kullanma becerisiGirisimcilik becerisiÖLÇME VE DE ERLEND RMEAçık uçlu soru, Kelime ilişkilendirme,Bulmaca, Kes-yapıştır-İsimlendir-KeşfetKonularla ilgili ara değerlendirme yapılır.Öğretmen sözlü değerlendirme yapar.9
ÖĞRENME ALANI :FİZİKSEL OLAYLARSÜRE/AYAralık - OcakÜN TE 4YAŞAMIMIZDAKİELEKTRİKKONULAROhm KanunuSeri <strong>ve</strong> Paralel Bağlı DevrelerElektrik Enerjisi TüketimiKAVRAMLARELEKTRİK ENERJİSİGERİLİMAKIM ŞİDDETİDİRENÇVoltmetreApmermetreElektrik DevresiKAZANIMLAR66.Bir elektrik devresindeki ampulünparlaklığının nelere bağlı olduğunu tahmineder.67.Ampulün parlaklığı ile ilgili tahminlerini testedecek bir deney tasarlar <strong>ve</strong> kurar.68. Bir elektrik devresindeki ampulün parlaklığının,devredeki iletkenin uzunluğunun,kesitinin, cinsinin değiştirilmesiyledeğişebileceğini deneyerek fark eder .69. Maddelerin elektrik enerjisinin iletiminekarşı gösterdikleri zorluğu “direnç” olarakifade eder.70. Yalıtkanların direncinin iletkenlere göre çokdaha büyük olduğunu ifade eder.71. Devre elemanlarının iki uçlu olduğunugözlemler <strong>ve</strong> her birinin belirli bir direnciolduğunu ifade eder.72. Bir iletkenin direncinin biriminin ohm olarakifade edildiğini belirtir.73. Bir iletkenin direncini direnç ölçeryardımıyla bulunabileceğini fark eder.74. Ampulün de bir iletken telden oluştuğunu<strong>ve</strong> bir direncinin olduğunu fark eder.75.Devredeki ampulün parlaklığınıdeğiştirebilmek için basit bir reosta modelitasarlar <strong>ve</strong> yapar..TEMEL BECER LERElestirel dusunme becerisiProblem cozme becerisiYaratici dusunme becerisiIletisim becerisiArastirma sorgulama becerisiBilgi teknolojilerini kullanma becerisiAÇIKLAMALAROhm yasasının ispatına girilmeyecektirETK NL KLERAmpulün Parlaklığını DeğiştirelimÖğrenciler, “Bir elektrik devresindeki ampulünparlaklığını nasıl değiştirebiliriz?” sorusuna cevaparayarak, ampul <strong>ve</strong>ya pil sayısınındeğiştirilmesinin ampulün parlaklığınıdeğiştirebileceği ile ilgili 5. sınıfta edindikleri önbilgilerini hatırlar. Öğrenciler üç gruba ayrılarak“Acaba ampul parlaklığını başka hangideğişkenler değiştirebilir?” sorusuna yenitahminlerde bulunur.1.Grup, iki bağlantı kablosu arasına belli biruzunlukta iletken bir madde (uzun bir çivi, kurşunkalemin ucu vb.) koyar. Test uçları adı <strong>ve</strong>receği buuçları iletkenin üzerinde hareket ettirir. Ampulünparlaklığının değişimini gözlemler. Gözlemsonuçlarını kaydeder.2.Grup, iki bağlantı kablosu arasına aynı cins <strong>ve</strong>uzunlukta fakat farklı kesitlerde bulunan uygun biriletken madde koyar. Test uçlarını bu iki iletkenmaddenin uçlarına değdirir. Yine ampulünparlaklığını gözlemler. Gözlem sonuçlarınıkaydeder.3. Grup, aynı kesit <strong>ve</strong> uzunlukta farklı cinste ikiiletkeni deneyerek ampulün parlaklığınıgözlemler. Gözlem sonuçlarını kaydeder. Tüm budenemelerden sonra her bir grup kendi yaptığıdenemelerde ampulün parlaklığının değişimi ileilgili olarak çeşitli çıkarımlarda bulunur. Gruplarınvardıkları sonuçlar tahtaya yazılarak elektrikenerjisinin iletkenlerdeki iletimi hakkında genel biryargıya varılır .Öğrenciler, bu denemeler sırasında deneydekibağımlı, bağımsız <strong>ve</strong> kontrol edilen değişkenleribelirler. Aynı zamanda her bir denemeye aitdeğişkenleri tablo halinde sunar .Bir İletkenin Direncini Ölçebilir Miyiz?Öğrenciler, farklı iletken tellerin (bakır, demir,nikel-krom vb.) dirençlerini bir direnç ölçeryardımıyla ölçebileceğini öğrenir.Direncin birimini, onu ilk olarak bulan GeorgeSimon Ohm'un anısına “ohm” olarak bilindiğiniöğrenir .Ampulün de Bir Direnci VardırÖğrenciler, kullandıkları ampulün içerisinde de biriletken tel olduğunu gözlemleyerek, bu iletkentelinde bir direncinin olacağını fark eder .Direnç değerleri farklı iletkenler kullanarakampulün parlaklığını test edebileceği bir devrekurar. Direnç değerlerinin değişiminin ampulünparlaklığını nasıl değiştireceği ile ilgili nitel biryargıya varır .ÖLÇME VE DE ERLEND RMEAçık uçlu soru, Kelime ilişkilendirme,Bulmaca, Kes-yapıştır-İsimlendir-KeşfetKonu ile ilgili test değerlendirmesi yapılır.10
ÖĞRENME ALANI :FİZİKSEL OLAYLARKAZANIMLAR76. Elektrik akımı geçen iletkenlerinısındığını deneyerek fark eder.76. Elektrik enerjisinin bir iletkende ısıenerjisine dönüşeceği sonucunavarır.77. Üzerinden akım geçen bir iletkendeaçığa çıkan ısının, iletkenin direnci,üzerinden geçen akım <strong>ve</strong> akımıngeçiş süresiyle ilişkili olduğunudeneyerek keşfeder.78. Elektrik enerjisinin ısı enerjisinedönüşümünü temel alan teknolojikuygulamaları araştırır <strong>ve</strong> sunar.79. Üzerinden akım geçen bir bobinin, birçubuk mıknatıs gibi davrandığını farkeder.80. Bir elektromıknatıs yaparakkutuplarını akımın geçiş yönündenfaydalanarak bulur.81. Üzerinden akım geçen bobininmerkezinde oluşan manyetik etkininbobinden geçen akım <strong>ve</strong> bobininsarım sayısı değiştiğini deneyerekkeşfeder.82. Elektrik akımının manyetik etkisiningünlük hayatta kullanıldığı yerleriaraştırır <strong>ve</strong> sunar.TEMEL BECER LERElestirel dusunme becerisiYaratici dusunme becerisiIletisim becerisiArastirma sorgulama becerisiBilgi teknolojilerini kullanma becerisiGirisimcilik becerisiAÇIKLAMALARJoule kanunu” formülüne bu düzeydegirilmeyecektir.Öğrenciler, akım geçen tellerin ısındığınıgöstermek için kalorimetre kabınabenzer bir model tasarlayabilirler. Amaburada amaç ne kaloriyi hesaplama nede kalorinin mekanik eşdeğerinin bulmakdeğildirÖLÇME VE DE ERLEND RMEAçık uçlu soru, Kelime ilişkilendirme,Bulmaca, Kes-yapıştır-İsimlendir-KeşfetKonularla ilgili ara değerlendirme yapılır.Öğretmen sözlü değerlendirme yapar.ETK NL KLERElektrik Enerjisi Isı Enerjisine DönüşürÖğrenciler, elektrik enerjisinin ısı enerjisinedönüşümü ile ilgili olarak çevrelerindeki araç<strong>ve</strong> gereçlerden örnekler <strong>ve</strong>rerek tartışır.Daha sonra elektrik enerjisinin ısı enerjisinedönüştüğünü gösteren bir modeltasarlamaya çalışır. Elektrik akımının geçtiğiiletkenlerin ısındığını fark ederek, elektrikenerjisinin ısı enerjisine dönüştüğüsonucuna varır . Öğrenciler açığa çıkan ısıenerjisini artırmak için neler yapılabileceğinitartışır. Tartışmalar sonucunda öğrencilerhipotezlerini doğrulamak için gruplara ayrılır.Gruplardan biri direnci <strong>ve</strong> zamanı sabit tutup,bir reosta yardımıyla devredeki akımı artırıpazaltarak; diğer grup ise devreden geçenakımı <strong>ve</strong> zamanı sabit tutup, direnç değerlerifarklı iki model kullanarak; üçüncü bir grupise, direnci <strong>ve</strong> akımı sabit tutup zamanı artırıpazaltarak termometredeki değişimigözlemler <strong>ve</strong> gözlem sonuçlarını kaydeder.Kayıt sonuçları tartışılarak bir genel konu ileilgili genel bir yargıya varılır .Bir Isıtıcı YapalımÖğrenciler, bir ısıtıcının (elektrikli çaydanlık,elektrik sobası vb.) yapısını araştırır. Birönceki etkinlikten edindikleri bilgilerden yolaçıkarak, kendileri de benzer bir modelyapmaya çalışır. Yapılan modeller arasındaen iyi model seçilerek, modelin eksik yanlarıiçin neler yapılabileceğini tartışır .Zillerle <strong>ve</strong> Motorlarla OynayalımÖğrenciler, elektrik akımının manyetik etkisiningünlük hayatta kulanım alanları ile ilgili olarakbasit bir zil modeli tasarlar <strong>ve</strong> kurar. Ayrıca küçükbir elektrik motorunun yapısını inceleyerekçalışma prensibini araştırırlar .SÜRE/AYAralık - OcakÜN TE 4YAŞAMIMIZDAKİELEKTRİKKONULAROhm KanunuSeri <strong>ve</strong> Paralel Bağlı DevrelerElektrik Enerjisi TüketimiKAVRAMLARELEKTRİK ENERJİSİGERİLİMAKIM ŞİDDETİDİRENÇVoltmetreApmermetreElektrik Devresi11
ÖĞRENME ALANI :MADDE VE DEĞİŞİMSÜRE/AYŞubat - MartÜN TE 5MADDENİN YAPISIVE ÖZELİKLERİKONULARPeriyodik TabloKimyasal Denklemler<strong>ve</strong> TepkimelerKAVRAMLARELEMENTBİLEŞİKMOLEKÜLKAZANIMLAR83. Elementleri benzer özelliklerine göresınıflandırmanın önemini kavrar.84. Periyodik sistemde grupları <strong>ve</strong> periyotlarıgösterir; aynı gruplardaki elementlerinözelliklerini karşılaştırır <strong>ve</strong> benzerözellikleri ararken, fiziksel hal, sertlikyumuşaklık, iletkenlik, kararlılık, iyonyükü vb. özellikleri kullanır.85. Görünüm, elektriksel iletkenlik <strong>ve</strong>iletkenliğin sıcaklık ile değişimi, fizikselhâl <strong>ve</strong> haddelenme özelliği temelindemetal, ametal <strong>ve</strong> yarı metal özelliklerinikarşılaştırır .86. Periyodik tablonun sol tarafında daha çokmetallerin sağ tarafında ise daha çokametalleri bulunduğunu fark eder.Periyodik sistemde, 1. grubu alkalimetaller, 2. grubu alkali toprak metalleri,7. grubu halojenler <strong>ve</strong> 8. grubu asal gaz<strong>ve</strong>ya soygaz olarak adlandırır.87. Metallerin, ametallerin <strong>ve</strong> yarı metalleringünlük yaşamdaki kullanım alanlarınaörnekler <strong>ve</strong>rir .ETK NL KLERPeriyodik Tablo YapalımÖğrenciler,öğrendikleri ilk 20 elementinözelliklerini (sembolü, yaygın iyon yükü, elektrondizilimi, atom numarası, metal <strong>ve</strong>ya ametalolması) araştırır <strong>ve</strong> küçük kartlara yazarlar.Benzer özelliğe sahip elementleri sınıflandırarakher sınıftaki elementlerin atom numaralarıarasındaki farkları bulup listelerler. Listelenengrupları, atom numarası küçük olan elementtenbaşlayarak alt alta, her grubun en üsttekielementinin atom numarasına göre, soldan sağasıralayıp tahtaya yapıştırırlar. Yatay <strong>ve</strong> dikeydoğrultuda kartları hizalarlar. Oluşan tabloda, hergrubun özelliklerini sözlü olarak ifade ederler.Hazırladıkları tablo ile hazır periyodik tablolarıkarşılaştırarak, elementleri sınıflandırmadaperiyodik tablonun önemini irdelerler. Öğretmen,Mendeleev'in ilk periyodik tabloyu nasıloluşturduğunu anlatarak, “grup” <strong>ve</strong> “periyot”utanımlar. Öğretmen, doğada 80'i aşkın elementbulunduğunu, insanlar tarafından elde edilmişyapay elementlerle birlikte bu sayının 110'uaştığını belirttikten sonra, öğrenciler kitaptakiperiyodik tabloyu inceleyerek yaygın elementlerinisimlerini <strong>ve</strong> sembollerini öğrenir .Metaller <strong>ve</strong> AmetallerÖğrenciler, periyodik tablodaki elementlerin, birönceki etkinlikte öğrendikleri özelliklerini, herelementin grup <strong>ve</strong> periyodu ile ilişkilendirmeçalışması yapar. Ayrıca, metal <strong>ve</strong> ametalözelliklerini araştırarak sınıfta sunar. Periyodiktabloda metallerin, ametallerin <strong>ve</strong> yarı metallerinyer aldığı bölgeler incelenip her grubun yerleşimi,“sağ üstte”, “solda <strong>ve</strong> ortada” vb biçimde ifadeedilir .TEMEL BECER LERElestirel dusunme becerisiProblem cozme becerisiYaratici dusunme becerisiIletisim becerisiArastirma sorgulama becerisiBilgi teknolojilerini kullanma becerisiAÇIKLAMALARElektron dizilimleri sadece her katmandakitoplam elektron sayıları <strong>ve</strong>rilerek yazılacak, s,p, d, f alt katmanları hesaba katılmayacaktır.Günlük Hayatta ElementlerÖğrenciler, demir, alüminyum, oksijen, silisyum,bakır, altın, gümüş, kükürt, neon vb elementleringünlük hayatta kullanımlarına ilişkin araştırmayapıp sonuçlarını rapor halinde sunar. Değişikelementlerin kullanım alanları ile ilgili kitapta<strong>ve</strong>rilmiş bilgiler incelenir. Bu kullanım alanlarınınsadece elementlerin kendilerine ilişkin olduğu,bunların bileşiklerinin pek çok işe yaradığı belirtilir.Sadece 1. 2. 7. <strong>ve</strong> 8. grupkazanım için yeterlidirelementleri, buÖLÇME VE DE ERLEND RMEAçık uçlu soru, Kelime ilişkilendirme,Bulmaca, Kes-yapıştır-İsimlendir-KeşfetKonu ile ilgili test değerlendirmesi yapılır.12
ÖĞRENME ALANI :MADDE VE DEĞİŞİMKAZANIMLAR88. Metallerin elektron <strong>ve</strong>rmeye, ametallerinelektron almaya yatkın olduğunu fark eder.89. Anyonların <strong>ve</strong> katyonların periyodiksistemdeki grup numaraları ile yükleriarasında ilişki kurar.90. Metal atomları ile ametal atomları arasındaiyonik bağ oluşacağını tahmin eder.91. Ametal atomları arasında kovalent bağoluştuğunu belirtir <strong>ve</strong> kovalent bagcesitlerini polar <strong>ve</strong> apolar olarak gruplar.92. Verilen basit yapılarda hangi tür bağların(iyonik bağ <strong>ve</strong>ya kovalent bağ)bulunduğunu tahmin eder.93. Yükü bilinen iyonların oluşturduğubileşiklerin formüllerini yazar.94. Kimyasal bir tepkimenin gerçekleştiğinigösteren deneyler tasarlar.95. Kimyasal değişimi atomlar arası bağlarınkopması <strong>ve</strong> yeni bağların oluşmasıtemelinde açıklar.96. Kimyasal değişimlerde atomların yokolmadığını <strong>ve</strong> yeni atomların oluşmadığını;kütlenin korunduğunu belirtir.97. Basit kimyasal tepkime denklemlerinisayma yöntemi ile denkleştirir .98.Yanma tepkimelerini tanımlayarak basityanma tepkimelerini formüllerle gösterir.ETK NL KLERKimyasal Tepkimede Değişen Nedir?Öğrenciler, iki H2 <strong>ve</strong> bir O2molekül modeli ilebaşlayarak iki molekül H2O oluşturur. Öğretmen,bu değişimin bir “tepkime” olduğunu vurgular.Tepkimeye giren maddelerde <strong>ve</strong> ürünlerde heriki elementin atomları sayılır. Tepkime sırasındaatomların kaybolmadığı <strong>ve</strong>ya yenidenoluşmadığı çıkarımı yapılır. Tepkimenin,temelde, bazı bağların kopması <strong>ve</strong> bazı yenibağların oluşması sonucu olduğu belirtilir.Sayalım DenkleştirelimÖğrenciler, 2HCl, 3H2SO 4, 2Fe3(PO 4) 2gibigösterimlerde her element atomundan kaç tanebulunduğunu belirleme çalışmaları yaparlar.Basit tepkimelerin nasıl denkleştirileceği,öğretmen tarafından örneklerle açıklanır.Öğrenciler, benzer örnekler üzerindeöğrendiklerini uygularlar .SÜRE/AYŞubat - MartÜN TE 5MADDENİN YAPISIVE ÖZELİKLERİKONULARPeriyodik TabloKimyasal Denklemler<strong>ve</strong> TepkimelerKAVRAMLARELEMENTBİLEŞİKMOLEKÜLTEMEL BECER LERElestirel dusunme becerisiYaratici dusunme becerisiIletisim becerisiArastirma sorgulama becerisiBilgi teknolojilerini kullanma becerisiGirisimcilik becerisiAÇIKLAMALARBu düzeyde, iki atomun elektron ortaklaşarakoktet tamamlayabileceğini <strong>ve</strong> bununbağlanmaya yol açtığını belirtmek yeterlidir.Ortaklaşılan elektron sayısı ile atomunyaptığı bağ sayısı arasındaki ilişki<strong>ve</strong>rilmemelidir.ÖLÇME VE DE ERLEND RMEAçık uçlu soru, Kelime ilişkilendirme,Bulmaca, Kes-yapıştır-İsimlendir-KeşfetKonularla ilgili ara değerlendirme yapılır.Öğretmen sözlü değerlendirme yapar.13
ÖĞRENME ALANI :FİZİKSEL OLAYLARSÜRE/AYMart - NisanÜN TE 6IŞIKKONULARIşığın YansımasıIşığın KırılmasıAYNALARMERCEKLERKAVRAMLARIŞIKYansımaKırılmaDüz aynaKüresel AynalarMerceklerKAZANIMLAR99. Düz yüzeylerden yansıyan ışığınizleyeceği yolu tahmin eder .100. Işık kaynağı olmayan cisimlerigörebilmemizi, ışığın yansımasıyla açıklar.101. Düzlem ayna kullanarak, yansımaolayında; gelen ışın, yansıyan ışın <strong>ve</strong>yüzeyin normalinin aynı düzlemdeolduklarını keşfeder .102. Düzlem ayna kullanarak, yansımaolayında; gelme <strong>ve</strong> yansıma açılarınınbirbirine eşit olduğunu keşfeder .103. Düzgün <strong>ve</strong> dağınık yansımayı keşfeder.104. Cisimlerin daha parlak <strong>ve</strong>ya daha matgörünme sebeplerini ışığı yansıtmaözellikleriyle ilişkilendirir .105. Düzgün <strong>ve</strong> dağınık yansımayı ışınlarçizerek gösterir .TEMEL BECER LERElestirel dusunme becerisiProblem cozme becerisiYaratici dusunme becerisiIletisim becerisiArastirma sorgulama becerisiBilgi teknolojilerini kullanma becerisiAÇIKLAMALARAynalarda, görüntü <strong>ve</strong> özel ışın çizimlerinegirilmeyecektir.Paralel ışık demetlerinin çukur <strong>ve</strong> düzaynadan yansıması deneyinde, ışınların <strong>ve</strong>yauzantılarının kesiştiği özel nokta olan odaknoktası kısaca tanıtılabilir.ETK NL KLERIşık Kaynağı Değil Ama GörebiliyoruzÖğrenciler, “Neden karanlık ortamdagöremediğimiz bir cismi aydınlık ortamdagörebiliyoruz?” sorusuna cevap arar. Birgözlemci, ışık kaynağı <strong>ve</strong> cismin (ışık kaynağıolmayan) bulunduğu bir ortamın resminiinceleyerek, ışık ışınlarının gözlemcinin gözünegelmeden önce izlediği yolları tahmin ederler.Tahminlerini yansıyan ışık ışınlarını çizerekgösterirler. Tahminlerini gözlemleriyleilişkilendirerek ışık kaynağı olmayan cisimlerigörebilmemizi ışığın yansımasıyla açıklar .Pürüzlü <strong>ve</strong> Pürüzsüz Yüzeylerde YansımaÖğrenciler, bir el fenerinin (<strong>ve</strong>ya bir ışıkkaynağının) önüne üzerine paralel yarıklar açılmışbir karton (<strong>ve</strong>ya saydam olmayan bir tarak)yerleştirilerek birbirine paralel ışık demetleri eldeeder. Paralel ışık demetlerini düz, eğri, pürüzlü <strong>ve</strong>pürüzsüz yüzeyli çeşitli cisimlerin (örneğinalüminyum folyo, metal kaşık, düzlem ayna,saman kağıt, kuşe kağıt, tahta, durgun su yüzeyivb.) yüzeylerine tutarak yansıyan ışık demetleriniinceler. Öğrenciler bu cisimlerin ışığı yansıtmadurumlarını öğretmen rehberliğinde tartışırlar.Öğretmen düzgün <strong>ve</strong> dağınık yansıma olarakadlandırılan durumlar hakkında bilgi <strong>ve</strong>rir.Öğrenciler hangi yüzeylerin düzgün, hangiyüzeylerin dağınık yansımaya neden olduğunutartışır. Cisimlerin daha parlak <strong>ve</strong>ya daha matgörünme sebepleri örnekler <strong>ve</strong>rilerek (örneğinyeni bir otomobilin neden daha parlak göründüğüsorusuna cevap aranabilir) <strong>ve</strong> ışığı yansıtmabiçimleriyle ilişkilendirilerek tartışılır.Daha sonra öğrenciler, yansıma yasalarınınsadece düz yüzeyler için değil tüm yüzeyler içingeçerli olduğundan yola çıkarak, pürüzlü <strong>ve</strong>pürüzsüz yüzeylerde yansıyan ışık ışınlarınıgösteren basit çizimler yapar .Aynalarda görüş alanı kavramı bu seviyede<strong>ve</strong>rilmeyecektir.Çukur <strong>ve</strong> tümsek aynalarda cismin bulunduğuçeşitli uzaklıklar için görüntünün bulunacağıyer <strong>ve</strong> büyüklüğü ile ilgili çizimler <strong>ve</strong>matematiksel bağıntılar bu ünitede<strong>ve</strong>rilmeyecektir.ÖLÇME VE DE ERLEND RMEAçık uçlu soru, Kelime ilişkilendirme,Bulmaca, Kes-yapıştır-İsimlendir-KeşfetKonu ile ilgili test değerlendirmesi yapılır.14
ÖĞRENME ALANI :MADDE VE DEĞİŞİMKAZANIMLAR106.Işığın düz, çukur <strong>ve</strong> tümsek aynalardanasıl yansıdığını keşfeder.107. Bir yüzeyden yansıyan ışınlarıgözlemleyerek, ışığı yansıtan yüzeyhakkında tahminlerde bulunur .108. Net bir görüntü oluşabilmesi için, ışığınpürüzsüz yüzeylerden yansımasıgerektiğini fark eder .109. Düz, çukur <strong>ve</strong> tümsek aynalarda oluşangörüntüleri cisme göre; büyük-küçük, tersdüzolmaları bakımından karşılaştırır .110. Çevresinde kullanılan ayna çeşitlerinigözlemleyerek aynaların kullanımalanlarına örnekler <strong>ve</strong>rir .TEMEL BECER LERElestirel dusunme becerisiYaratici dusunme becerisiIletisim becerisiArastirma sorgulama becerisiBilgi teknolojilerini kullanma becerisiGirisimcilik becerisiETK NL KLERAynalarda GörüntüÖğrenciler, düz, çukur <strong>ve</strong> tümsek aynalarda kendigörüntülerini inceleyerek düz-ters, büyük-küçük<strong>ve</strong> simetrik olması bakımından karşılaştırır. Dahasonra bir kağıda yazı yazarak, kağıdı sırasıyladüz, çukur <strong>ve</strong> tümsek aynaya tutar <strong>ve</strong> yazınınaynadaki görüntüsünü okumaya çalışır. Örneğindüz aynada yazının okunabilir olabilmesi için nasılyazılması gerektiğini araştırır. Ambulanslarınönlerindeki ambulans yazısının neden şeklindeyazıldığını bu konuyla ilişkili olan diğer örneklerlebirlikle tartışır .Aynalar Her YerdeÖğrenciler, hangi tür aynanın neredekullanılmasının daha uygun olacağına ilişkingörüşlerini öne sürer. Alış<strong>ve</strong>riş merkezlerinde,lunaparklarda, aydınlatma araçlarında, trafikte,berberlerde vb. alanlarda, günlük hayatlarındaaynaların kullanım alanlarına örnekler <strong>ve</strong>rirler(PERİSKOP YAPIMI).SÜRE/AYMart - NisanÜN TE 6IŞIKKONULARIşığın YansımasıIşığın KırılmasıAYNALARMERCEKLERKAVRAMLARIŞIKYansımaKırılmaDüz aynaKüresel AynalarMerceklerAÇIKLAMALARAynalarda, görüntü <strong>ve</strong> özel ışın çizimlerinegirilmeyecektir.Paralel ışık demetlerinin çukur <strong>ve</strong> düzaynadan yansıması deneyinde, ışınların <strong>ve</strong>yauzantılarının kesiştiği özel nokta olan odaknoktası kısaca tanıtılabilir.Aynalarda görüş alanı kavramı bu seviyede<strong>ve</strong>rilmeyecektir.Çukur <strong>ve</strong> tümsek aynalarda cismin bulunduğuçeşitli uzaklıklar için görüntünün bulunacağıyer <strong>ve</strong> büyüklüğü ile ilgili çizimler <strong>ve</strong>matematiksel bağıntılar bu ünitede<strong>ve</strong>rilmeyecektir.ÖLÇME VE DE ERLEND RMEAçık uçlu soru, Kelime ilişkilendirme,Bulmaca, Kes-yapıştır-İsimlendir-KeşfetKonularla ilgili ara değerlendirme yapılır.Öğretmen sözlü değerlendirme yapar.15
ÖĞRENME ALANI :FİZİKSEL OLAYLARSÜRE/AYMart - NisanÜN TE 6IŞIKKONULARIşığın YansımasıIşığın KırılmasıAYNALARMERCEKLERKAVRAMLARIŞIKYansımaKırılmaDüz aynaKüresel AynalarMerceklerKAZANIMLAR111. Işığın belirli bir yayılma hızının olduğunuifade eder.112. Işığın hızının saydam bir ortamdan başkabir saydam ortama geçerken değiştiğiniifade eder.113. Işığın saydam bir ortamdan başka birsaydam ortama geçerken doğrultudeğiştirdiğini keşfeder.114. Işık demetlerinin az yoğun saydam birortamdan çok yoğun saydam bir ortamageçerken normale yaklaştığını, çokyoğun saydam bir ortamdan az yoğunsaydam bir ortama geçerken isenormalden uzaklaştığını sonucunuçıkarır .115. Işığın hem kırıldığı hem de yansıdığıdurumlara örnekler <strong>ve</strong>rir .116. Çeşitli ortamlarda kırılma olayınıaçıklamak için basit ışın diyagramlarıçizer .117. İki ortam arasında doğrultu değiştiren ışıkdemetlerini gözlemleyerek ortamlarınyoğunluklarını karşılaştırır .118. Işığın kırılmasıyla açıklanabilecekolaylara örnekler <strong>ve</strong>rir.119. Işığın prizmada kırılarak renklereayrılabileceğini keşfeder.TEMEL BECER LERElestirel dusunme becerisiProblem cozme becerisiYaratici dusunme becerisiIletisim becerisiArastirma sorgulama becerisiBilgi teknolojilerini kullanma becerisiAÇIKLAMALARBazı öğrenciler ışığın hızının asladeğişmeyeceğini düşünebilir.Öğrenciler oyuncak lazerin kesinlikle gözetutulmaması konusunda uyarılmalıdır.Yüzeyin Normalinin ortam değiştiren ışınların,gelme <strong>ve</strong> kırılma açılarını ölçmede referansalınan, ortamları ayıran sınıra dik sanal birdoğru parçası olduğu belirtilmeli <strong>ve</strong> çizimindeöğrencilere yardım edilmelidir.Snell Yasası <strong>ve</strong>rilmeyecektir.ETK NL KLERIşık Nasıl Kırılıyor?Öğrenciler, karartılmış bir ortamda, bir el fenerinin(<strong>ve</strong>ya bir ışık kaynağının) önüne, üzerine tek biryarık açılmış bir karton yerleştirilerek ince bir ışıkdemeti elde eder (bu deney için oyuncak lazer dekullanılabilir). Bu ışık demetini, masa üzerineyatay olarak yerleştirdikleri (kare <strong>ve</strong>ya dikdörtgenşeklindeki) pencere camının üzerine -masayıteğet geçecek şekilde- gönderir. Işığın havadancama <strong>ve</strong> camdan tekrar havaya geçerken izlediğiyolu gözlemler.Cam yüzeyinden yansıyan ışığa dikkat ederek budeneyde ışığın hem yansıdığı hem de kırıldığınıkeşfederler. Aynı deneyi uygun şekildeki saydambir kaba konulmuş su ile tekrarlayarak ışıkdemetlerinin doğrultularındaki değişimlerinigözlemler.Gözlem sonuçlarını basit ışınçizimleriyle gösterir. Işık demetlerinin az yoğunsaydam bir ortamdan çok yoğun saydam birortama geçerken normale yaklaştığını, çok yoğunsaydam bir ortamdan az yoğun saydam bir ortamageçerken ise normalden uzaklaştığını genellerGözlerimiz Yanılıyor mu?Öğrenciler, bir kalemi içi su dolu cam bardağadaldırır <strong>ve</strong> kalemin nasıl göründüğünü gözlemler.Kalemin kırılmış gibi görünmesinin sebepleriniaraştırır. Daha sonra bir bozuk parayı saydamolmayan bir fincanın içine koyar. Sonra gözlemcigörevini üstlenen bir öğrenci fincanın kenarınayakın bir doğrultudan, fincanın içindeki parayıgörmeye çalışır. Bakış açısını değiştirerek parayıtam göremediği bir anda konumda sabit durarakbekler. Hazır olduğunda başka bir öğrenci,fincanın <strong>ve</strong> paranın yerini değiştirmeden, fincanasu doldurmaya başlar. Gözlemci bakışdoğrultusunu sabit tutarak parayı gözlemler.Parayı görebilme durumu öğretmen rehberliğindetartışılır. Öğrenciler bu deneyle ilişkili örnekler (birsu birikintisi <strong>ve</strong>ya havuz göründüğünden dahaderin olabilir vb.) bulur. Bulunan örnek olayları <strong>ve</strong>yapılan deneyleri ışığın kırılmasıylailişkilendirerek tartışır. Işığın kırılmasıyla ilgili birdiğer olay: serap olayının nedenlerini araştırırlar.Gökkuşağı YapalımÖğrenciler, bir cam prizma üzerine ışık demetidüşürerek beyaz ışığın prizmada renklerineayrıldığını gözlemler. Oluşan renk tayfınıinceleyerek hangi renklerin hangi sıradabulunduğunu belirler. Doğada gökkuşağınınhangi şartlar altında nasıl oluştuğunu araştırır.Bulgularını bu deneyle ilişkilendirerek tartışır . .ÖLÇME VE DE ERLEND RMEAçık uçlu soru, Kelime ilişkilendirme,Bulmaca, Kes-yapıştır-İsimlendir-KeşfetKonu ile ilgili test değerlendirmesi yapılır.16
ÖĞRENME ALANI :MADDE VE DEĞİŞİMKAZANIMLAR120. Işığın ince kenarlı <strong>ve</strong> kalın kenarlımerceklerde nasıl kırıldığını keşfeder .121. Paralel ışık demetleri ile ince <strong>ve</strong> kalınkenarlı merceklerin odak noktalarınıbulur.123. Merceklerin kullanım alanlarına örnekler<strong>ve</strong>rir .124. Ormanlık alanlara bırakılan cam atıklarıngüneşli havalarda yangın riskioluşturabileceğini fark eder .125. Mercekler kullanarak gözlem araçlarıtasarlar.126. Işığın yansıması <strong>ve</strong> kırılması olaylarınınbenzerlik <strong>ve</strong> farklılıklarını karşılaştırır .TEMEL BECER LERElestirel dusunme becerisiYaratici dusunme becerisiIletisim becerisiArastirma sorgulama becerisiBilgi teknolojilerini kullanma becerisiGirisimcilik becerisiETK NL KLERMercekler Işığı Nasıl Kırıyor?Öğrenciler, sınıfa getirdikleri ince <strong>ve</strong> kalın kenarlımercekleri kullanarak paralel ışık demetininmerceklerde nasıl kırıldığını gözlemler. Bunun içinöncelikle bir el fenerinin (<strong>ve</strong>ya ışık kaynağının)önüne üzerine paralel yarıklar açılmış bir karton(<strong>ve</strong>ya saydam olmayan bir tarak) yerleştirilerekbirbirine paralel ışık demetleri elde eder. Paralelışık demetlerini masa yüzeyini teğet geçecekşekilde, merceğin üzerine gönderir (bu deney içinmercek kesitlerinin kullanılması daha iyi sonuçlar<strong>ve</strong>recektir). Öğrenciler çeşitli mercekler içinparalel ışık demetinin doğrultu değişiminigözlemler. Öğretmen odak noktası hakkında bilgi<strong>ve</strong>rir. Öğrenciler, merceklerin ışığı topladığı <strong>ve</strong>yadağıttığı durumları inceleyerek odak noktalarınıbulur .Mercekler Her YerdeÖğrenciler, gözlüklerde, büyüteç, mikroskop,teleskop, dürbün vb. optik araçlarda kullanılanmercek türlerini araştırır. Hangi tür merceğinnerelerde kullanıldığına örnekler <strong>ve</strong>rir. Öğrencilermerceklerin hayatımızdaki yeri <strong>ve</strong> kullanımalanlarını kütüphane, İnternet, yetkili kurum <strong>ve</strong>yakişiler vb. bilgi kaynaklarından araştırırlar.Bilgisayar kullanarak bir poster sunusu hazırlayıp,bulgularını sınıfa sunarlar. Gözün yapısında da birmercek olduğunu dikkate alarak, bazı gözkusurlarının gözlük kullanımıyla nasıl giderildiğiaraştırırlar.SÜRE/AYMart - NisanÜN TE 6IŞIKKONULARIşığın YansımasıIşığın KırılmasıAYNALARMERCEKLERKAVRAMLARIŞIKYansımaKırılmaDüz aynaKüresel AynalarMerceklerAÇIKLAMALARBazı öğrenciler ışığın hızının asladeğişmeyeceğini düşünebilir.Öğrenciler oyuncak lazerin kesinlikle gözetutulmaması konusunda uyarılmalıdır.Yüzeyin Normalinin ortam değiştiren ışınların,gelme <strong>ve</strong> kırılma açılarını ölçmede referansalınan, ortamları ayıran sınıra dik sanal birdoğru parçası olduğu belirtilmeli <strong>ve</strong> çizimindeöğrencilere yardım edilmelidir.İki Mercekli SistemlerÖğrenciler, iki ince kenarlı merceği uygunuzaklıklarda bir araya getirerek cisimlere bakar.Mercekler arasındaki uzaklığı değiştirerek net birgörüntü elde etmeye çalışır. Oluşturduklarısistemin hangi amaçla kullanılabileceğinitartışırlar. Aynı deneyi bir ince bir kalın kenarlımercek kullanarak denerler. Basit dürbün,teleskop <strong>ve</strong> mikroskop geliştirirler .Snell Yasası <strong>ve</strong>rilmeyecektir.ÖLÇME VE DE ERLEND RMEAçık uçlu soru, Kelime ilişkilendirme,Bulmaca, Kes-yapıştır-İsimlendir-KeşfetKonularla ilgili ara değerlendirme yapılır.Öğretmen sözlü değerlendirme yapar.17
ÖĞRENME ALANI :CANLILAR VE HAYATSÜRE/AYNisan - MayısÜN TE 7CANLILAR VEENERJİ İLİŞKİLERİKONULARBESIN ZINCIRLERIGERI DONUSUMKAVRAMLARÜreticiTüketiciAyrıştırıcıFotosentezSolunumEnerjiGeri DönüşümKAZANIMLAR127. Besin zincirlerinin başlangıcındaüreticilerin bulunduğu çıkarımını yapar .128.Fotosentez için nelerin gerekli olduğunusıralar.129. Fotosentezde ışığın gerekliliğini deneyyaparak gözlemler.130. Üreticilerin fotosentez yaparak basitşeker <strong>ve</strong> oksijen ürettiğini belirtir.131.Fotosentezi denklemle ifade eder.132.Fotosentezin canlılar için önemini tartışır.133.Üreticilerin fotosentez ile güneş enerjisinikullanılabilir enerjiye dönüştürdüğünüifade eder.134.Canlıların yaşamlarını sürdürebilmeleriiçin enerjiye ihtiyaç duyduklarını açıklar.135.Besin zincirindeki tüketicilerin enerjiihtiyacını üreticilerden karşıladığınıaçıklar.TEMEL BECER LERElestirel dusunme becerisiProblem cozme becerisiYaratici dusunme becerisiIletisim becerisiArastirma sorgulama becerisiBilgi teknolojilerini kullanma becerisiAÇIKLAMALARÜreticiler için bitkiler, algler <strong>ve</strong> bazı bakteriler<strong>ve</strong>rilir, kemosentez yapan canlılar örnekolarak <strong>ve</strong>rilmez.Bitkilerin yapay ışıkta da fotosentezyapabildikleri vurgulanmalıdır..Bitkilerin hem gündüz hem de gece solunumyaptığı vurgulanmalıdır.ATP yapısı basit düzeyde <strong>ve</strong>rilebilir.Oksijenli <strong>ve</strong> oksijensiz solunumda enerjimiktarları sayısal olarak belirtilmez, az yadaçok enerji olarak <strong>ve</strong>rilir.Laktik asit <strong>ve</strong> etil alkol fermantasyonukimyasal denklemi <strong>ve</strong>rilmez. Laktik asitesolunumla kaslarda biriken yorgunluk asidi,etil alkole de mayalanma olayları örnek olarak<strong>ve</strong>rilir.ÖLÇME VE DE ERLEND RMEPerformans değerlendirmesi.ETK NL KLERBesin Zinciri OluşturuyoruzÖğrenciler farklı besin zincirleri oluşturmak amacıile ilgili öğretmen tarafından seçilen <strong>ve</strong> tahtayafarklı canlı gruplarına (üretici, tüketici, ayrıştırıcı)ait resimler kullanarak değişik besin zincirlerihazırlar. Zincirlerdeki canlıların fonksiyonlarıtartışmaya açılır. Daha sonra bu besin zincirleri ilebir besin ağı oluşturulur. Ders anlatıldıktan sonraöğrencilerin hazırlamış oldukları ile besin ağlarıtekrar gözden geçirilirKontrollü DeneyAynı özelliklere sahip aynı tür iki bitkiden birikaranlık, diğeri aydınlık ortama konulur. Sıcaklıksabit tutulur <strong>ve</strong> her gün iki bitkiye de eşit oranda su<strong>ve</strong>rilir. On gün sonra bitkilerin boyları ölçülür. İkibitkinin boyu, yaprak sayısı <strong>ve</strong> yapraklarının rengikarşılaştırılır. Tablo oluşturularak iki bitkiarasındaki benzerlikler <strong>ve</strong> farklılıklar nedenleriyletartışılır .Fotosentez OyunuÖğretmen öğrenciler için üzerinde karbondioksit,su, oksijen, basit şeker yazan küçük kartlar (oyunuoynayacak çocuk sayısının yarısı) ile kloroplasttemsil eden büyük yeşil karton <strong>ve</strong> Güneşi temsileden sarı bir karton hazırlar. Bu oyunu oynayacakher çocuğa karbondioksit ya da su yazan kartlardağıtılır. Çocuklardan kartları boyunlarınaasmaları istenir. Oyunda her çocuk boynunda asılıkartta yazılı kimyasal maddeyi temsil eder.Fotosentez olayının gerçekleştiği klorofili temsileden büyük yeşil kartlar yere, birbirinden birazuzak bir şekilde konur. Belli yerler yaprak olarakişaretlenir. İstenirse belirlenen yere bir yaprakşekli çizilebilir. Sarı karton üzerine de güneş şekliçizilir. Karton kaldırılarak, çocuklara güneşindoğduğu söylenir. Karton kaldırılarak çocuklardançizilen yaprak şekillerinin içine girmelerini istenir.Yaprağın içindeki her karbondioksit kartı taşıyançocuğun, su olan bir çocukla eşleşmesi gerekir.Eşleşen çocuklardan bulundukları yerden klorofilegitmeleri istenir. Eşler klorofilde elele tutuşarakdans ederler. Bu dans klorofilde gerçekleşenkimyasal tepkimeyi temsil eder. Herkeseşleştikten <strong>ve</strong> kimyasal tepkime dansını yaptıktansonra bütün çiftlerden karbondioksit <strong>ve</strong> su yazankartlar alınır, onlara üzerinde basit şeker <strong>ve</strong>oksijen yazan kartlar dağıtılır. Böylece onlar şeker<strong>ve</strong> oksijene dönüşmüş olurlar. Kartları aldıktansonra çocuklardan birbirlerinden ayrılmaları <strong>ve</strong>klorofili terk etmeleri istenir. Son olarak Güneşkartı yere indirilerek gece olduğu belirtir.18
ÖĞRENME ALANI :MADDE VE DEĞİŞİMKAZANIMLAR136. Yenilenebilir <strong>ve</strong> yenilenemez enerjikaynaklarına örnekler <strong>ve</strong>rir.137. Yenilenebilir <strong>ve</strong> yenilenemez enerjikaynaklarının kullanımına ilişkinaraştırma yapar <strong>ve</strong> sunar .138.Yenilenebilir enerji kaynaklarıkullanmanın önemini vurgular .139.Yenilenebilir enerji kaynaklarınınkullanımına örnek olabilecek bir tasarımyapar.140.Geri dönüşümün ne olduğunu <strong>ve</strong>gerekliliğini örneklerle açıklar.141. Geri dönüşünüm çevre koruma <strong>ve</strong> ülkeekonomisi açıdan önemini yorumlar.142. Yaşadığı çevrede geri dönüşümüuygulamalarını hayata geçirir.TEMEL BECER LERElestirel dusunme becerisiYaratici dusunme becerisiIletisim becerisiArastirma sorgulama becerisiBilgi teknolojilerini kullanma becerisiGirisimcilik becerisiETK NL KLERGeri KazanımOkulun çevre kulübüne (okulun bu seviyede birçevre kulübü olması gerekir) üye olan öğrencilergünlük olarak tüketilen <strong>ve</strong> çöplere atılan cam,kağıt <strong>ve</strong> plastik ile ilgili olarak bir etkinlik düzenler.Bu amaçla sınıfta <strong>ve</strong>ya okuldaki öğrencilerçalışma gruplarına ayrılır. Birinci grup okulunkantinindeki kullanılmış plastik bardak, plastikpoşet vb. plastik ürünlerini sayarak bir günlük, birhaftalık <strong>ve</strong> bir aylık plastik kullanımını (kg <strong>ve</strong> adetcinsinden) kayıt eder. Temizlik kurallarına dikkatedilerek paketlenen bu ürünler (paketleme işi içinbelediyeden yardım istenebilir) yakında bulunanbir plastik fabrikasına <strong>ve</strong>ya bu materyallerinkullanılabileceği başka bir yere teslim edilir. İkincigrup metal içecek kutuları için, üçüncü grupokuldaki kullanılmış kâğıtlar için benzer işlemleriyaparlar. Öğrenciler bu etkinliğin çevre koruma <strong>ve</strong>ekonomi açısından önemini tartışır.AytışmaSınıfta dört <strong>ve</strong>ya beş kişilik dört grup oluşturulur.Birinci gruba yenilenebilir enerji kaynaklarından(ör., hidroelektrik enerji) birine ilişkin olarak olumlugörüşleri içeren bilgi toplar. İkinci grupyenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımınınolumsuz yönlerine ilişkin bilgi toplar. Üçüncü grupyenilenemez enerji kaynaklarından (ör. Petrol,kömür ) birine ilişkin olarak olumlu görüşleri içerenbilgi toplar. Dördüncü grup ise yenilenemez enerjikaynaklarının kullanımının olumsuz yönlerineilişkin bilgi toplar. Dört grup öğretmenrehberliğinde tartışır. Sınıftaki diğer öğrencilergrupların ortaya koydukları görüşlerden yolaçıkarak tartışılan bu enerji kaynaklarına ilişkingörüşlerini yazarlar. Ayrıca bu öğrenciler grupdeğerlendirme formları aracılığı ile tartışangrupların performanslarını değerlendirir.SÜRE/AYNisan - MayısÜN TE 7CANLILAR VEENERJİ İLİŞKİLERİKONULARBESIN ZINCIRLERIGERI DONUSUMKAVRAMLARÜreticiTüketiciAyrıştırıcıFotosentezSolunumEnerjiGeri DönüşümAÇIKLAMALARMadde döngüleri olarak su-karbondioksitazot<strong>ve</strong> oksijen döngüsü <strong>ve</strong>rilecektir.Madde döngüsünde ayrıştırıcıların rolüvurgulanmalıdır.Azot döngüsünde nitrit - nitrat bakterilerinegirilmeden, havadaki serbest azotu bağlayanbakteriler <strong>ve</strong>rilecektir.Güneş, rüzgar, su, dalga, jeotermal enerji,biomas gibi yenilenebilir (alternatif) enerjikaynaklarına örnek olarak <strong>ve</strong>rilebilirÖLÇME VE DE ERLEND RMEPerformans değerlendirmesi.19
20NOTLARIM
Change language