You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
esmî düzenleyiciler mi, halkın eğilim<br />
ve istekleri mi daha belirleyici olmuştur?<br />
yoksa, bunların üstünde ve ötesinde<br />
din, uygarlık gibi daha kuşatıcı bir<br />
etkenden mi söz etmeliyiz?<br />
Dînin ve tasavvufî eğitimin <strong>Türk</strong>-<br />
İslâm kültüründe sanat ve özellikle<br />
mimârî biçim ifâdelerine kazandırdığı<br />
özellikler, kültürün üslûbunu belirlemektedir.<br />
Rahman ve Rahim olan Allah’ın<br />
himâyesine mazhar olmanın inancıyla<br />
erişilen canlı, aydınlık, mütevâzı, yüce<br />
tavır; birer cennet örneği olarak vücûda<br />
getirilmesi amaçlanan <strong>Türk</strong> evinin, mahallesinin<br />
de temel mimârî özelliklerini<br />
teşkil etmiştir. Hayatının her ânında çevresinde<br />
tezâhür eden davranış ve ifâde<br />
şekillerinin, kendi davranışlarına temel<br />
teşkil eden inançlarıyla bütünleşmesinin<br />
idrâkini geliştirerek ve bu idrâk ile çevresini<br />
daha da güzelleştirmeyi mukaddes<br />
bir vecîbe sayan bu kültürün sanat<br />
ve üslûp çözümlemesini tamamlayan,<br />
ürüne gerçek ve yüce sanat seviyesini<br />
kazandıran aşama ise, yaradılışın temel<br />
özellikleriyle ilgili inançlarımızın sanat<br />
eserine yansımasıdır.<br />
Sanat, insan hayatının ayrılmaz parçası<br />
ve insanın dünyayı güzelleştirme<br />
vecibesini gerçekleştirdiği alandır. Dolayısıyla<br />
sanatın hem üslûp, hem biçim<br />
ifâdeleri, hayatın biyo-sosyal organizasyonu,<br />
maddî âlem îcapları bakımından<br />
tutarlı bir düşünce bütünlüğü içinde ele<br />
alınması zarûridir. Mimârîde kültürel bütünlüğü<br />
ve devamlılığı gerçekleştiren,<br />
tahakküm etmeyen bir düzeninin tek temeli<br />
de inanç sistemidir.<br />
Üç Ağa Han<br />
mimarlık ödülü’nü<br />
almıştı<br />
2008 Cumhurbaşkanlığı Kültür<br />
ve Sanat Büyük Ödülleri kapsamında<br />
mimari dalında büyük<br />
ödüle, 2007 yılında TBMM Üstün<br />
Hizmet Ödülü’ne ve 2005’te<br />
Kültür ve Turizm Bakanlığı Güzel<br />
Sanatlar Genel Müdürlüğünce<br />
mimarlık dalında Kültür ve Sanat<br />
Büyük Ödülü’ne layık görülen<br />
Turgut Cansever, 1999 Marmara<br />
depreminin ardından ‘’İstanbul<br />
Deprem Çalışma Grubu’’nu<br />
oluşturmuş ve ‘’Depreme Karşı<br />
Yeni Şehir Üretimi Projesi’’ni<br />
hayata geçirmişti. Cansever,<br />
Ağa Han Mimarlık Ödülü’nü de 3<br />
kez almıştı.<br />
Bir mimar hakkında arşiv değerinde<br />
belgelere dayanılarak<br />
hazırlanan ilk sergi olan ‘’Turgut<br />
Cansever: Mimar ve Düşünce<br />
Adamı’’ başlıklı sergi, 2007 yılında<br />
İstanbul’da açılmıştı.<br />
Günümüzde ise haksız spekülatif kazançtan<br />
kaynaklanan kabalık ve gösterişe<br />
dayalı yaşam tarzı özendirilmekte, bu<br />
yaşam tarzının şehre yansıması ise çirkin<br />
çok katlı yapılar, otoyollar, hava kirliliği,<br />
asayişsizlik ve sefalet mahalleleri olmakta<br />
ve maalesef adına da Batılılaşma,<br />
modernlik denmektedir. Bunun sorumlusu<br />
bilgisiz yöneticiler olduğu kadar,<br />
eldekiyle yetinmemeye şartlandırılmış<br />
insanlarımızdır.<br />
Dünyaya Örnek Şehirler<br />
Mimar Sinan’dan kalan eserlere<br />
bakarken bugün, sadece tarihî bir<br />
mirası koruma ve sevme duygusuyla<br />
mı bakmalıyız? bu eserlerin günümüz<br />
mimârî pratiklerini yönlendirecek<br />
veya etkileyecek değerlerinden söz<br />
edebilir miyiz?<br />
Hiç şüphesiz, yalnız Mimar Sinan’ın<br />
eserleri değil, bütün tarihî kültürel miras,<br />
geçmiş tecrübelerin bilgisini içerdiği<br />
için bugün yapılacak olana da ışık<br />
tutar, bu açıdan büyük değer taşır.<br />
Bir kısım Batılı sömürgeci ülkenin<br />
teknolojik olarak sağladığı başarıların<br />
yanında, geniş halk kitlelerinin yaşam<br />
şartlarının, konutlarının sefaleti ve<br />
olumsuzluğu, modern dünyanın yetersizliğini<br />
en açık şekilde ortaya koymaktadır.<br />
Yalnız bu durum bile, Mimar<br />
Sinan’ın eserleri ve çeşitli ölçekteki<br />
âbide niteliği taşıyan yapıların çevresinde<br />
değişen şartlara uyarak inşa edilmiş<br />
evlerden oluşan Osmanlı-<strong>Türk</strong> şehirleri,<br />
mahalleleri dünyaya örnek teşkil<br />
edecek niteliktedir.<br />
Birbirine zaman içinde eklenerek<br />
meydana gelen şehirlerin oluşmasına<br />
temel teşkil eden düşünceler, Sinan’ın<br />
eselerindeki mimârî elemanların biraradalığına<br />
benzer bir bütünlüktür. Bu<br />
şekilde parçaların biraraya gelmesi<br />
ile oluşacak mimârî unsurların standartlaştırılması<br />
ve bu parçaların önceden<br />
imâlî, bir endüstri çağı olarak<br />
adlandırdığımız çağımızda mimarlık<br />
sanatının, nice yaşamları örseleyen<br />
dramatik yanlışların yapıldığı mimarın<br />
oyun alanı, deneme tahtası olmasına<br />
son verilmesine vesile teşkil edebilir.<br />
Fransa’da kenar mahallelerde yaşanan<br />
son olayların karmaşık sosyolojik nedenleri<br />
yanında mimârî çevrenin de<br />
rolünün olduğu yadsınamaz. Ülkemizde<br />
toplu konut adı altında hızla artan<br />
sayıda gerçekleştirilen çok katlı yaşam<br />
alanlarının yakın bir gelecekte büyük<br />
toplumsal sorunlara neden olmasını<br />
beklemeliyiz.<br />
B E R E K E T | 17
Change language