HABERLER - Diyanet İşleri Başkanlığı
HABERLER - Diyanet İşleri Başkanlığı
HABERLER - Diyanet İşleri Başkanlığı
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
gündem<br />
atamalar Moskova’dan yapıldı.<br />
Yöneticiler varlıklı olurken halk<br />
fakirleşti.<br />
1979 yılından itibaren ekonomide<br />
bir canlanma gözlendi. (Kossigin<br />
reformları) Bu dönemlerde Ihsak<br />
Razakoz 1953–1961 Turdakun<br />
Usubaliyev (24 yıl K. Partisi Kırgızistan<br />
Başkanı) önde gelen Kırgız<br />
yöneticiler olarak görülür.<br />
Gorbaçov’un 1986 yılında başa<br />
geçmesiyle takip edilen açıklık<br />
(glasnost) ve yeniden yapılanma<br />
(prestroika) hareketi, Kırgızistan<br />
için yeni bir başlangıç oldu.<br />
Bu uygulamalar diğer bazı devletlerde<br />
olduğu gibi, Kırgızistan’a<br />
da bağımsızlık yolunu açtı.<br />
15 Aralık 1990’da hâkimiyet,<br />
31 Ağustos 1991 yılında da bağımsızlık<br />
elde edildi. (TDV İs. An.<br />
25/444)<br />
Glasnost-Perestroyka Dönemi:<br />
(Açıklık-Yenilenme)<br />
Oş’ta Kırgızlarla Özbekler arasında<br />
çıkan çatışmada (04 Haziran<br />
1990) 155 kişi öldü, 845<br />
kişi yaralandı. (7 Haziran 1990)<br />
Aksakallar Kırgızlar ve Özbekler<br />
arasında barışı sağladı.<br />
Mart 1990’da SSCB’de cumhuriyetlerde<br />
Başkanlık sistemi<br />
kabul edildi. 27 Ekim 1990’da<br />
A. Akayev’in Cumhurbaşkanlığı<br />
gerçekleşti.<br />
15 Aralık 1990’da Kırgız Cumhuriyetinin<br />
Bağımsızlık bildirgesi<br />
kabul edildi.<br />
31 Ağustos 1991’de Kırgız SSC<br />
Yüksek Şûrası bağımsızlığa ilişkin<br />
bildirgeyi kabul etti. 12 Ekim<br />
1991’de A. Akayev ilk Cumhurbaşkanlığına<br />
seçildi. 24 Mart<br />
2005’teki halk hareketi sonunda<br />
yapılan seçimde Kurmanbek<br />
Bakiyev cumhurbaşkanı oldu. 23<br />
Temmuz 2009 seçimlerinde de<br />
Kurmanbek Bakiyev tekrar cumhurbaşkanı<br />
seçildi. 07 Nisan 2010<br />
8<br />
Ağustos 2010 - 136<br />
tarihinde ise gerçekleştirilen<br />
ihtilal sonucu, Kırgızistan geçici<br />
hükümetinin başına Roza Otunbayeva<br />
getirildi.<br />
Geçici hükümetin Kırgızistan’da<br />
işbaşına gelmesinden sonra ülkede<br />
bazı karışıklıklar meydana geldi.<br />
10-11 Haziran 2010 tarihlerinde<br />
de Oş kentinde Kırgızlar ve<br />
Özbekler arasında çatışma çıktı.<br />
Celalabad ve diğer komşu şehirlere<br />
de sıçrayan çatışmalarda çok<br />
sayıda kişi (resmi kayıtlara göre<br />
275 kişi) hayatını kaybetti.<br />
Kırgızistan’da geçici hükümetin<br />
işbaşına gelmesinden sonra, 27<br />
Haziran 2010 tarihinde yapılan<br />
referandum ile ülkede yeni anayasa<br />
kabul edildi.<br />
B- Kırgızlar ve İslam<br />
Önceden Şamanlığı kabul etmiş<br />
olan Kırgızlar arasında İslamiyet,<br />
VIII. yüzyılda Fergana’da gerçekleştirilen<br />
fetihler sırasında yayılmaya<br />
başladı.<br />
Karahanlı hâkimiyeti sırasında<br />
ülkenin merkezi ve kuzeyindeki<br />
Kırgızların bir kısmı İslam’a girdi.<br />
(11.yy.)<br />
XVII. yüzyıldan itibaren tasavvufun<br />
etkisiyle Kırgızlar arasında<br />
İslamiyet hızla yayıldı. Müslüman<br />
Kırgızlar Hanefi mezhebine mensuptur.<br />
(TDV. İs. An. 25/443)<br />
Türklerin İslamiyet’e girmesi hususunda<br />
yapılan çalışmalar, genelde,<br />
aşağı Türkistan’da yerleşik<br />
hayata geçmiş Türkler üzerinde<br />
yoğunlaşmıştır. Kuzeyde göçebe<br />
hayat süren Türk boylarının<br />
İslamiyet’i kabulü hakkında ise<br />
henüz yeterli araştırmalar yapılmamıştır.<br />
Tarihi kaynaklarda Kırgızların<br />
ne zaman ve nasıl İslamlaştığı<br />
yönünde açık ve doyurucu malumat<br />
yok denecek kadar azdır.<br />
Bu bağlamda İslami dönem Kırgız<br />
tarihinin kaynaklarını Çin tarihle-<br />
ri, Türk-İslam tarihleri, Yazılı ve<br />
Sözlü Kırgız kaynakları ve Rus<br />
Tarihleri olarak sayabiliriz.<br />
Türklerin büyük bir kısmı 8–13.<br />
yüzyıllarda İslamlaşma sürecini<br />
önemli ölçüde tamamlamış,<br />
ancak Kırgızlar ve Kazaklar gibi<br />
göçebe Türklerde bu süreç daha<br />
sonraki yüzyıllara uzamıştır.<br />
Nitekim 1991’de Sovyet rejimi<br />
sona erince Kırgız ve Kazakların<br />
diğer Türklerle karşılaştırıldığında<br />
İslami dindarlık ve hassasiyet<br />
bakımından farklı oldukları görülmüştür.<br />
Diğer yandan kaynaklarda Kırgızların<br />
İslamlaşma süreci genel<br />
olarak Karahanlılar (840-1212),<br />
Çağataylar (13-17. yüzyıllar) ve<br />
Hokand Hanlığı (18-19. yüzyıllar)<br />
dönemleri olarak ele alınmaktadır.<br />
Orta Asya, eski kültürlerin, eski<br />
medeniyetlerin izlerinin ve etkilerinin<br />
bulunduğu dünyanın önemli<br />
yerleşim bölgelerinden biridir.<br />
Buralarda büyük ölçüde Türk<br />
kökenli topluluklar yaşamakla<br />
birlikte bazen farklı etnik yapıdaki<br />
insanlara da rastlanmıştır.<br />
Orta Asya’da dinî alanda plüralist<br />
bir yapı gözlenmektedir. İslam<br />
öncesinde büyük ölçüde geleneksel<br />
inançların etkili olduğu bilinse<br />
de, Budizm, Mecusilik, Manihaizm<br />
ve Nesturi Hıristiyanlık gibi dinlere<br />
mensup insanlar bu bölgelerde<br />
yaşamıştır. Bölgenin hakim unsuru<br />
olan Türklerden kısmen bu<br />
dinlere girenler olsa da, bunlar<br />
bireysel inançlardan öte geçmemiş<br />
ve Türklerin tamamına<br />
yakını, İslam’dan önce hiçbir dine<br />
tamamen girmemiştir. Bir başka<br />
ifade ile İslam’dan başka hiçbir<br />
din, Türkler üzerinde bu kadar<br />
etkili olmamıştır.<br />
Tarihi kaynaklardan edinilen bilgilere<br />
göre; Müslüman Araplarla<br />
yapılan savaşlar esnasında birey-
Change language