Rabindranath Tagore - Meyve Hasadı

www.isaretatesi.com 

Rabindranath Tagore 

MEYVE HASADI 

Çeviren: Aytek Sever

RABİNDRANATH TAGORE 

Rabindranath Tagore (1861-1941), Kalküta’da doğdu. Brahman bir ailedendi; dedesi 

ve babası Brahma-Samaç adlı dinî ve sosyal reform hareketinin ileri gelen 

temsilcilerindendi. Genç yaşta çokyönlü bir eğitim alan Tagore, Doğu ve Batı 

edebiyat ve düşüncesinin çeşitli kaynaklarıyla tanıştı, hem entelektüel hem manevi 

anlamda yoğun ve derin bir havayı soluyarak yetişti. Başta şiir, tiyatro oyunu, 

roman, hikâye ve deneme olmak üzere edebiyatın hemen her türünde örnekler 

verdi; bir müzisyen olarak çok sayıda şiirini şarkı olarak besteledi; resimle uğraştı, 

sergiler açtı. Kendi şiirlerinden yaptığı İngilizce çeviriler sayesinde dünyada 

tanındı; saygın bir Hint-İngiliz şairi olarak kendine yer edindi; 1913’te Nobel 

Edebiyat Ödülü’nü kazandı. Dünyanın çeşitli bölgelerine geziler yapan Tagore 

geniş bir yelpazeden pek çok entelektüel ile tanıştı; aralarında W. B. Yeats, Ezra 

Pound, André Gide, Gabriela Mistral, Juan Ramón Jiménez, Anna Ahmatova, Pablo 

Neruda’nın da olduğu çok sayıda edebiyatçıyı etkiledi. Başlıca yapıtları arasında 

Gora (1910), Gitanjali (1912), Bahçıvan (1913), Sadhana (1913), Kabir’in Şarkıları (1915), 

Meyve Hasadı (1916), Yuva ve Dünya (1916), Firari (1921) sayılabilir. 

AYTEK SEVER 

Şair, çevirmen. 1981 yılında Bursa’da doğdu. Üniversite ve yüksek lisans öğrenimini 

Boğaziçi Üniversitesi ve ODTÜ’de tamamladı. E-kitap halinde yayımlayacağı, çeşitli 

alt kitaplardan oluşan Hiperbor, Siòn, Moto Perpetuo, Anka adlı şiir toplamlarının yanı 

sıra, yayımlanmış veya e-kitap halinde yayımlanacak olan Emerson (Yaşamın 

İdaresi), Thoreau (Doğa ve Yürüyüş Üzerine Seçme Denemeler), Whitman (Ben, Jack 

Engle; Benliğimin Şarkısı), Kandinsky (Sesler), Tagore (Firari; Gitanjali; Meyve Hasadı), 

D. H. Lawrence (İnsanlar ve Öteki Yaratıklar) çevirileri vardır.


MEYVE HASADI 

Çeviren: Aytek Sever

Meyve Hasadı 


Özgün adı: 

Fruit-Gathering (1916) 

Çeviren ve Yayına Hazırlayan: 

Aytek Sever 

Kapak Resmi: 

‘Hayalî Yaratık’ 


1. Baskı: 

© İşaret Ateşi, Temmuz 2018 

E-kitap olarak www.isaretatesi.com sitesinde yayımlanmıştır. Her 

hakkı saklıdır. Eserin tamamı veya bölümleri hiçbir yolla basılamaz, 

kopyalanamaz, eser sahibinin izni olmadan başka bir mecra veya internet 

sitesi üzerinden yayımlanamaz. Alıntılar için lütfen kaynak gösteriniz. 


isaretatesi@gmail.com

İÇİNDEKİLER 

Yazar Hakkında Bilgi ………………………... 9 

MEYVE HASADI ……………………………. 18


YAZAR HAKKINDA BİLGİ 

Rabindranath Tagore (1861-1941). Hintli şair, mistik, düşünür, 

romancı, denemeci, oyun yazarı, müzisyen, ressam, eğitim 

reformcusu. Varlıklı ve nüfuzlu bir Brahman ailenin on 

dördüncü ve en küçük çocuğu olarak Kalküta’da dünyaya 

geldi. Dedesi Dvarkanath ve babası Debendranath Tagore, 

Ram Mohan Roy’un kurduğu, tüm inançlara, dinlere, 

milletlere, renklere, kastlara kapılarını açmış, Hinduizm, 

Hristiyanlık ve İslam’ın çeşitli yanlarını bir araya getiren 

önemli bir dinî ve sosyal reform hareketi olan Brahma-Samaç 

okulunun ileri gelenlerindendiler; Rabindranath Tagore da 

böyle bir etki altında yetişti. 

Özel bir öğrenim gördü; hem Doğu hem Batı kültürünü 

tanıdı; küçük yaşta Hindistan içinde geziler yapma fırsatı 

buldu; Hint düşünüşü, tarih, edebiyat, sanat, çağdaş bilim, 

Sanskritçe ve yabancı diller konularında donanım kazandı; 

Upanishadlar’ın mistik anlayışını benimsedi; Hint klasik 

şiirinin Kalidasa, Kabir, Vidyapati gibi şairlerini, Vaishnava 

şairlerini okudu; çok genç yaşta şiir yazmaya başladı. Küçük 

9


“Rabi” ilk şiirini yazdığında 8 yaşındaydı, ilk kitabı 

yayımlandığında ise 17 yaşında. Hukuk öğrenimi görmek 

üzere 1879’da Londra’ya gittiyse de yarım bırakarak bir yıl 

sonra ülkesine döndü. 1883’te Mrinalini Devi ile evlendi, eşiyle 

beş çocukları oldu. 

Bengalce, bazen de Sanskritçeleşmiş bir Bengal lehçesiyle 

yazan Tagore, 1890’da ailesinin sahip olduğu topraklarla 

ilgilenmek üzere Doğu Bengal’e (bugünkü Bangladeş) giderek 

bir süre orada kaldı. Bu dönemde yerel köy kültüründen 

beslendi, kendisinde önemli etki bırakacak olan Baul 

şarkıcılarını tanıdı. 1891-1900 yılları arasında üretken bir 

dönem yaşadı, toplamda yedi cilt tutan şiirler ve pek çok kısa 

hikâye yazdı, dergiler çıkardı. 

1901’de Batı Bengal’e dönerek Santiniketan’da, ailesinin 

sahip olduğu topraklarda Patha Bhavana adını verdiği 

deneysel okulu kurdu; burada bahçeler ve ağaç korulukları 

arasındaki doğal ortamda Upanishadlar’a dayalı, Doğu’nun ve 

Batı’nın bilgisini kaynaştırmaya çalışan yenilikçi bir eğitim 

anlayışını yerleştirmeye çalıştı. Bu okul, daha sonra 1918 

yılında genişletilerek Vişva-Bharati adıyla özgün bir üniversite 

halini aldı. “Vişva-Bharati, zengin akıl mirası tüm insanlığın 

hizmetinde olan Hindistan’ı temsil etmektedir; Vişva-Bharati, 

Hindistan’ın kendi kültürünün en iyi ürünlerini başkalarına 

sunma sorumluluğunu ve onlardan en iyi ürünlerini kabul 

etme hakkını tanımaktadır,” diye söz etmekteydi Tagore, 

okulundan. 

10


Rabindranath Tagore, ellili yaşlarına gelene kadar 

yalnızca Hindistan içinde, hatta ağırlıklı olarak Hindistan’ın 

Bengalce konuşulan bölgelerinde tanınıyor, Hindistan dışında 

ise hiç bilinmiyordu. Ancak 1912 yılında yaptığı İngiltere 

seyahati onun için çok şeyi değiştirdi. O güne dek hep 

Bengalce yazmış olan Tagore, yolculuğu sırasında şiirlerinden 

İngilizce’ye çeviriler yapmaya başladı. Çevrilmiş şiirler, 

İngiltere’ye vardığında önce ressam arkadaşı William 

Rothenstein’e, onun aracılığıyla da William Butler Yeats ve 

Ezra Pound’a ulaştı. Bir yıl sonra, önsözünü Yeats’in yazdığı 

Gitanjali yayımlandı. Tagore’un şiiri kısa sürede önce 

Londra’da, ardından da tüm dünyada büyük ses getirdi ve 

çeşitli edebiyat çevrelerinde etki yarattı: Daha evvel hiç kimse 

İngiliz dilinde bu tonda bir söyleyiş duymamıştı. Kısa süre 

sonra Tagore, bu onura layık görülen ilk Asyalı olarak 1913 yılı 

Nobel Edebiyat Ödülü’ne layık görüldü. 

Tagore, kısa sürede elde ettiği ünle, Avrupa’da pek çok 

önemli kişiyle temas kurdu, çeşitli çevrelere fikirlerini aktarma 

şansı buldu, dünyanın çeşitli yerlerinde konferanslar verdi. 

Hem yeni şiirler, kısa hikâyeler, tiyatro oyunları, roman ve 

denemeler yazarak, hem de yazdıklarından İngilizce’ye 

çeviriler yaparak yaratıcı dehasını ortaya koyduğu bu üretken 

döneminde, bir yandan da beş kıtada otuzdan fazla ülkeyi 

ziyaret etti. ABD’de, Japonya’da, Çin’de, Güneydoğu Asya’da, 

çeşitli Latin Amerika ülkelerinde, İtalya, Danimarka, İsviçre, 

Almanya, Çekoslovakya gibi Avrupa ülkelerinde, SSCB, İran, 

Irak ve Seylan’da bulundu. Henri Bergson, Albert Einstein, 

Robert Frost, Thomas Mann, Bernard Shaw, H. G. Wells, 

11


Romain Rolland, Saint-John Perse gibi önde gelen isimlerle 

tanıştı. 

Yaptığı tüm bu geziler ve kurduğu dostluklar aracılığıyla 

Tagore, Doğu ve Batı’nın birliği ülküsünü yaymaya çabaladı; 

Santiniketan’daki okulu için dünyanın çeşitli yerlerinden 

destek topladı; uluslararası işbirliği ve dostluğu 

güçlendirmeye çalıştı; Avrupa emperyalizmini eleştirdi; 

milliyetçiliğin tehlikelerine işaret etti. Onun yücelttiği, ruhani 

değerler ve Doğu ve Batı adına çokseslilik, karşılıklı anlayış, 

hoşgörü ve “bilinç birliği” üzerine kurulu yeni bir “dünya 

kültürü” fikriydi. 

Kendi ülkesi içinde de, kendi tarzından ödün 

vermeyerek, siyasi anlamda etkin bir rol üstlenen Tagore, 

Mohandas Gandhi’nin yakın bir dostu ve destekçisiydi. 

Hindistan’ın tam bağımsızlığını sonuna dek savunuyordu. 

Bununla beraber siyasete hiçbir zaman doğrudan dâhil olmadı, 

ağırlıklı olarak reformcu fikirleriyle ve zaman zaman coşkulu 

özgürlük şarkılarıyla etkisini hissettirdi. Ailesinin sahip 

olduğu geniş arazileri de yönetmiş olmanın tecrübesiyle insan 

hakları, eğitim, kültür, tarımsal ve sosyal reformlar konularına 

eğildi. Gandhi ile sosyal konularda, özellikle toplumda 

yerleşik olan kast bilinci ve dışlanmış alt tabakanın gördüğü 

muameleye karşı çıkış hususunda görüş birliği içindeydi. 

Ancak siyaseten Gandhi ile anlaşamadığı noktalar da oldu; 

Tagore özellikle milliyetçilik ve militarizmin tehlikelerine 

dikkat çekiyor, bununla ilintili olarak zaman zaman 

Gandhi’nin kimi yöntemlerini eleştirmekten geri durmuyordu. 

12


Hindistan’daki emperyalist İngiliz uygulamalarının ülke 

içindeki tüm olumsuzlukların temel nedeni değil, ülkenin 

içinde bulunduğu sosyal sayrılık durumunun bir sonucu 

olduğu düşüncesiyle, Hindistan için tam anlamıyla bir 

dirilişin, köylerin gerçekleştirilecek bir tarım ve eğitim reformu 

sayesinde kabuğunu kırması ve “bilginin canlanması” yoluyla 

mümkün olacağını savundu. Bu yönde, Vişva-Bharati’nin yanı 

sıra Şriniketan adını verdiği bir enstitü de kurarak çaba 

harcadı; bu projeleri için dünyanın çeşitli bölgelerindeki 

akademisyenlerden, bağışçılardan, çeşitli siyasi aktörlerden 

destek gördü. Tagore, Hindistan adına tam bir bağımsızlık için 

izlenmesi gereken yolun ve kullanılacak yöntemlerin, bütünsel 

bir kültürel uyanış vizyonu çerçevesinde ortaya konup 

uygulanması gerektiğini düşünüyordu. Hindistan içinde kendi 

fikirlerine yeterli ideolojik destek bulmakta zorlandığı ve 

Hindu-Müslüman ayrımına doğru giden tehlikeli tırmanışı 

sezdiği zaman ise kenara çekilmeyi tercih etti. 

Tagore, 1930’lu yıllara doğru, yani yetmişli yaşlarına 

gelmişken, resimle de uğraşmaya başladı; kendine özgü bir 

tarz geliştirdi. Resimleri Paris, Birmingham, Berlin, Moskova 

ve Avrupa’nın çeşitli kentlerinde sergilendi. Bu arada, 

yaşamının son dönemine girerken, çeşitli edebî türlerde bolca 

eser vermeye devam etti. 

Hayli trajik bir şekilde, yaşarken kendisinden evvel 

eşinin, çocuklarının ve tüm aile fertlerinin ölümüne ve 

Bengal’in düşüşüne tanık olan Tagore’un, seksen yaşına 

yaklaşırken sağlığı kötüleşti. Ancak uzun süren hastalık 

13


dönemleri ve kronik ağrılarla mücadele ettiği bu dönemde 

üretkenliğinde bir gerileme olmadı, en derinlikli ve aydınlık 

şiirlerinden bazılarını bu dönemde yazdı. Yaşamı üzerine 

yazdığı ikinci otobiyografiyi tamamladıktan birkaç ay sonra ve 

son şiirini dikte ettirdikten dakikalar sonra 7 Ağustos 1941’de 

bu dünyaya veda ederek sonsuzluğa göçtü. 

Yaşamı süresince sayısız yapıt ortaya koyan Tagore, 

öncelikle bir şairdi. Şiirlerini Bengalce yazdı; bununla beraber 

çok iyi hâkim olduğu İngilizce’ye kendi şiirlerinin büyüleyici 

çevirilerini yaptığı için bir Hint-İngiliz şairi olarak da kabul 

edilir. 

Yapıtlarının devasa hacmi, daha ilk bakışta bu ölümsüz 

edebiyat ve düşünce insanı hakkında çok şey anlatmaktadır. 

Şaşılacak bir üretkenlikle ortaya koyduğu ciltler dolusu şiir, 

kısa hikâye, roman, kısa ve uzun tiyatro oyunları, gezi 

günlükleri, iki otobiyografi çalışması, felsefe, din, eğitim ve 

sosyal konulardaki denemeleri ve Santiniketan okulu 

öğrencileri için yazdığı ders kitapları bugün bile hâlâ eksiksiz 

olarak bir araya toplanmamıştır. Tüm bunların yanı sıra, 

Tagore, bir şair olduğu kadar bir müzisyendir de: Onun pek 

çok şiiri, aslen müziğinden ayrılmaması gereken şarkı 

sözleridir; bu anlamda o, “Rabindrasancit” üslubunda üç bine 

yakın şarkı bestelemiştir. Bunlar bugün Bengal bölgesinde tüm 

evlerde söylenen halk türkülerine dönüşmüştür. Dahası, 

Hindistan ve Bangladeş ulusal marşları da aslında Tagore’un 

şarkılarıdır. 

14


Hint edebiyatını modern çağda yeniden canlandıran isim, 

hatta bazen, gelmiş geçmiş en büyük Hint şairi olarak 

nitelendirilen Tagore, ülkesinin ve muazzam Hint kültür 

mirasının büyük bir temsilcisi olduğu gibi aynı zamanda 

eksiksiz bir “dünya vatandaşı”, bir dünya aydınıdır. Kendinde 

hem Doğu hem de Batı bilincinin rengini taşıyan, Doğu ve Batı 

düşüncesini “insan olma bilinci” olarak kendisinde 

sentezleyen, eski çağların bilgisiyle modern çağların bilgisi 

arasında bilinç köprüleri kuran bir “yeniden doğuş” insanıdır. 

Tagore’un etkilediği, bazıları Tagore çevirileri de yapmış 

olan edebiyatçılar arasında W. B. Yeats, Romain Rolland, Ezra 

Pound, André Gide, Gabriela Mistral, Victoria Ocampo, José 

Ortega y Gasset, Juan Ramón Jiménez, Zenobia Camprubi, 

Yasunari Kawabata, Anna Ahmatova, Octavio Paz, Pablo 

Neruda, Boris Pasternak’ın adı sayılabilir. 

Tagore’un yapıtlarının başlıcaları: Manasi (1890), Altın 

Kayık (Sonar Tari, 1894), Gitanjali (1910), Şarkılar Çelengi 

(Gitimalya, 1914), Turnaların Uçuşu (Balaka, 1916) adlı şiir 

kitapları; Valmiki’nin Dehası (Valmiki Pratibha, 1881), Adak 

(Visarjan, 1890), Karanlık Sarayın Kralı (Raja, 1910), Postane (Dak 

Ghar, 1912), Yerli Yerinde (Achalayatan, 1912), Çağlayan 

(Muktadhara, 1922), Kızıl Zakkumlar (Raktakaravi, 1926) adlı 

oyunlar; Harap Yuva (Nastanirh, 1901), Gora (1910), Yuva ve 

Dünya (Ghare Baire, 1916), Aykırılar (Yogayog, 1929) adlı 

romanlar; Anılarım (1912) ve Çocukluk Günlerim (1940) adlı 

otobiyografiler. Tagore’un İngilizce’ye bizzat çevirdiği, çoğu 

derleme niteliğindeki yapıtları ise şunlardır: Gitanjali (1912), 

15


Bahçıvan (The Gardener, 1913), Yeni Ay (The Crescent Moon, 

1913), Sadhana (1913), Chitra (1914), Kabir’in Şarkıları (Songs of 

Kabir, 1915), Avare Kuşlar (Stray Birds, 1916), Meyve Hasadı 

(Fruit-Gathering, 1916), Aç Taşlar (The Hungry Stones, 1916), 

Firari (The Fugitive, 1921), Yaratıcı Birlik (Creative Unity, 1922). 

Aytek Sever 

16


17


MEYVE HASADI 

18


19


I. 

Emret, avluna sepetler dolusu getirmek üzere toplayayım 

meyvelerimi, her ne kadar bazıları kayıp, bazıları ham da olsa. 

Çünkü kendi bolluğuyla ağırlaşmıştır mevsim; çobanın 

hüzünlü kavalı çalıyor gölgede. 

Emret, nehirde yelken açayım. 

Mart rüzgârı hırçındır, homurtuyla çalkalanır takatsiz 

dalgalar. 

Mahsûlünü vermiştir bahçe; akşamın en bitkin saatinde, 

senin kıyıdaki evinden gelmektedir çağrı, güneşin battığı 

yerde. 

20


II. 

Gençken yaşamım bir çiçek gibiydi – kapısına ne zaman 

bahar rüzgârı gelip dilense, kendi bolluğundan ona bir iki 

taçyaprak bırakıverir, eksikliğini hissetmezdi. 

Şimdi, gençliğimin sonunda, bir meyve gibidir yaşamım 

– yoktur vazgeçemeyeceği bir şey; bütün tatlılığını yüklenmiş, 

kendini tümden sunmak ister. 

21


III. 

Yaz şenliği yalnızca taze çiçekler içindir de, sararmış 

yapraklar ve solgun çiçekler için değil midir? 

Denizin şarkısı yalnızca kabaran dalgalarla mı 

ahenklidir? Çekilen dalgalarla da şarkısını söylemez mi o? 

Mücevherlerle işlenmiştir Kralımın durduğu yerdeki halı; 

oysa onun ayaklarının değmesini sabırla bekleyen toprak 

parçaları var. 

Seçkin bilgeler ve ulular oturur Efendimin yanında; fakat 

bu budalayı kucaklamıştır o, beni sonsuza kadar hizmetkârı 

yapmıştır. 

22


IV. 

Sabah olunca uyandım, onun mektubunu buldum. 

Bilmiyorum ne diyor bana, okumayı bilmiyorum. 

Âlimi kitaplarla başbaşa bırakacak, onu 

uğraştırmayacağım, zira bu mektubu onun okuyabileceği de 

meçhul. 

Bırakın, mektubu bir alnıma, bir yüreğime bastırayım. 

Gece durgunlaşıp yıldızlar bir bir çıktığında, mektubu 

kucağıma yayacak, sessizce duracağım. 

Hışırdayan yapraklar onu sesli okuyacak bana; akan 

nehir onu mırıldanacak; yedi ulu yıldız onun şarkısını 

söyleyecek göklerden. 

Aradığımı bulamıyor, öğrenmem gerekeni 

anlayamıyorum, ama bu okunmamış mektup yüklerimi 

hafifletiyor benim, düşüncelerimi şarkılara dönüştürüyor. 

23


V. 

Anlamını bilmediğim zamanlar, bir avuç toz 

gizleyebiliyordu senin işaretini. 

Şimdi ise daha bilgeyim, önceden onu gizleyen her şeyde 

okuyorum onu. 

Çiçeğin taçyaprağına nakşedilmiştir o; dalgalar onu 

yansıtır köpüklerinde; dağlar onu taşır zirvelerinde. 

Yüzümü senden çevirmiş olduğum için eğri büğrü 

okuyordum harfleri, bilmiyordum anlamlarını. 

24


VI. 

Yolların olduğu yerde yolumu kaybederim ben. 

Engin sularda, masmavi gökte izi yoktur yolların. 

Teleklerle, alev çiçekleriyle, göçebe mevsimlerin 

yapraklarıyla örtülüdür patika. 

Kanında görünmez yolun bilgeliğini taşıyor mu diye 

sorarım yüreğime. 

25


VII. 

Ah! Evimde kalamam artık, ev değildir burası bana; 

Ebedî Yabancı sesleniyor, yeniden düşmüş yola. 

Yüreğime tak tak vuruyor onun ayak sesleri, bana acı 

veriyor! 

Rüzgâr çıkmış, deniz inliyor. Kaygılarımla şüphelerimi 

bir kenara bırakıyorum, yersiz yurtsuz medcezrin peşine 

takılıyorum; zira Yabancı çağırıyor beni, yeniden düşmüş yola. 

26


VIII. 

Yola koyulmaya hazır ol yüreğim! Bırak, geride kalacak 

olanlar kalsın. 

Zira ismin söylendi sabah göğünde. 

Kimseyi bekleme! 

Tomurcuğun arzusu gecedir, şebnemdir; oysa ışığın 

özgürlüğüne can atar açılan çiçek. 

Kabuğunu kır yüreğim, göster kendini! 

27


IX. 

Yığdığım hazineyle hapsolmuşken, karanlıktaki bir 

kurtçuk gibi hissetmiştim kendimi, içinde doğduğu meyveyle 

beslenen. 

Bu çürüyüş hapsinden çıkıyorum şimdi. 

Vazgeçtim küflü durgunlukta yaşamaktan; ebedî gençliği 

arayacağım! Yaşamımla bir ve kahkaham kadar hafif olmayan 

her şeyi atıyorum üzerimden. 

Koşuyorum zamanın içinden ve ey yüreğim, görkemli 

arabanda gezip şarkı söylüyor, dans ediyor ozan! 

28


X. 

Elimi tuttun, yanına aldın beni, tüm insanların önünde 

tahta oturttun; ama korkuttu bu beni, kıpırdayamaz, rahat 

yürüyemez oldum, kınamaların dikenlerine basacağım diye 

her adımımda tereddütle, kaygıyla doluydum. 

Artık özgürüm! 

Boru öttü, düşkünlük davulu çalındı, tahtım yerle bir 

oldu… 

Önümde yollar açık. Kanatlarım göğün arzusuyla dolu. 

Geceyarısı kayan yıldızlara katılmaya, kopkoyu karanlığa 

dalmaya gidiyorum. 

Fırtınayla aşka gelen bir yaz bulutu misali, altın tacımı 

attım başımdan, gökgürültüleri arasında kılıcım olarak bir 

şimşeği kuşandım. 

Pervasız bir neşeyle koşuyorum horlanmışların tozlu 

yolunda; senin nihai kucaklayışına yaklaşıyorum. 

Çocuk, ana rahminden ayrılınca bulur anayı: Senden 

koparılıp evinden dışarı atılıyorum, yüzünü nihayet o zaman 

görüyorum… 

29


XI. 

Taşlarla bezeli bir zincir kolye süsler boynumu, süslerken 

de maskara eder beni. 

Boynumdayken yaralar beni, koparıp almaya 

çabaladığımda boğar. 

Boğazımı sıkar kolyem, şarkımı bastırır. 

Ah, Efendim, onu senin ellerine sunabilsem 

kurtulurdum… 

Al onu benden ve bir çelenkle bağla beni kendine; zira 

boynumda bu kolyeyle karşında durmak utandırıyor beni. 

30


XII. 

Yamuna Nehri hızla, dupduru akıyordu; çatık kaşlıydı 

suyun yamacı. 

Ormanlarla kapkaranlık, taşkınlarla yaralanıp berelenmiş 

tepeler sıralanıyordu etrafta. 

Büyük Sih Pîri Govinda, kutsal metinleri okuyarak 

oturuyordu bir kayada; zenginliğiyle gurur duyan müridi 

Raghunath geldi, Govinda’nın önünde eğildi, “Naçizane bir 

armağan getirdim size,” dedi. Pahalı taşlarla bezeli bir çift 

bilezik gösterdi. 

Govinda bileziklerden birini alıp parmağında döndürdü; 

ışık huzmeleri saçtı elmaslar. 

Ama bilezik aniden fırladı elinden, yuvarlanıp suya 

düştü. 

“Eyvah!” diye bağırdı Raghunath, hemen nehre atladı. 

Govinda tekrar kitabına çevirdi gözlerini. Çaldığı şeyi 

geri vermeyen nehir akmaya devam etti. 

Raghunath, üzerinden sular damlayarak yorgun argın 

geri geldiğinde hava kararıyordu. 

31


“Nereye düştüğünü bilsem bileziği geri getirebilirim 

size,” dedi nefes nefese. 

Pîr, öteki bileziği de alıp suya attı, “İşte orada,” dedi. 

32


XIII. 

İlerlemek her an seninle buluşmaktır, ey Yoldaşım! 

Adımlarına göre şarkı söylemektir! 

Nefesinin değdiği kişi, kıyının korunağı altında süzülüp 

gitmez; korkusuzca yelken açar rüzgârda, çalkantılı suların 

sırtına biner. 

Kapıları ardına kadar açıp dışarı adım atar, senin 

selamını alır. 

Ne kazancını saymak için duraklar, ne de kaybına 

hayıflanır; yüreği davul çalar yürüyüşüne; zira bu her adımda 

seninle yürümektir, ey Yoldaşım! 

33


XIV. 

Dünyada en büyük nasibim senin ellerinden gelecek – 

buydu senin bana vaadin. 

O yüzden parlıyor gözyaşlarımda ışığın. 

Yolun dönemecinde bana kılavuz olmak için bekleyen 

seni kaçırırım diye, korkuyorum başkalarınca 

yönlendirilmekten. 

Israrla tutuyorum kendi yolumu; bu çılgınlık sonunda 

seni kapıma cezbediyor. 

Zira dünyada en büyük nasibimin senin ellerinden 

geleceğini vaat etmiştin sen. 

34


XV. 

Pek sade konuşursun yüce Efendim, oysa başkaları öyle 

anlatamaz seni. 

Anlarım senin yıldızlarının sesini, ağaçlarının sessizliğini. 

Bilirim, çiçek gibi açılacaktır yüreğim; kendini gizli bir 

çeşmeden doldurmuştur yaşamım. 

Issız karlı diyardan gelen kuşlar misali, şarkıların 

yüreğimin nisan sıcağında yuva kurmak için çırpınır ve hoşnut 

bir halde beklerim en coşkulu mevsimi. 

35


XVI. 

Yolu biliyordu onlar ve daracık patikadan seni aramaya 

gittiler. Bense bihaberdim, gecede başıboş gezdim. 

Öğrenememiştim karanlıkta senden korkmayı; farkında 

olmadan kapının eşiğine varıverdim. 

Bilgeler azarlayıp kovdu beni oradan, zira patikadan 

gelmemiştim. 

Şüpheyle dönüverdim ardıma, ama sen sıkıca tuttun 

beni. Yazık ki kınamalar da günden güne şiddetlendi. 

36


XVII. 

Evden toprak lambamı alıp haykırdım: “Gelin çocuklar, 

yolunuzu aydınlatayım sizin!” 

Ama geri döndüğümde gece kapkaranlıktı hâlâ. Yolu 

sessizliğe terk ederken haykırdım bir daha: “Lambam tozlarda 

paramparça, ey Ateş, sen yak benim ışığımı!” 

37


XVIII. 

Hayır, senin elinden gelmez tomurcuğa çiçek açtırmak! 

Tomurcuğu sars istersen, vur ona – senin elinde değildir 

ona çiçek açtırmak. 

Dokunuşun kirletir tomurcuğu; yapraklarını yolarsın 

onun, yere saçarsın. Ama ne renkler belirir, ne de rayiha. 

Ah, senin elinden gelmez tomurcuğa çiçek açtırmak… 

Çiçeği açtırabilen, bunu kolayca yapar. 

Bir bakış atar, çiçeğin damarlarında yaşamın özsuyu 

kıpırdar. 

Onun nefesiyle açılır çiçek, rüzgârda kanat çırpar. 

Yüreğin özlemleri gibi fışkırır renkler; hoş bir sırrı ele 

verir rayiha. 

Çiçeği açtırabilen, bunu kolayca yapar. 

38


XIX. 

Bahçıvan Sudas, kışın talanından geriye kalmış son lotus 

çiçeğini göletinden kopardı ve onu Kral’a satmak üzere sarayın 

kapısına gitti. 

Bir gezginle karşılaştı orada. Gezgin ona şöyle dedi: “Son 

lotus çiçeği için bir bedel belirle; Yüce Buddha’ya sunacağım 

onu.” 

Sudas, “Bir altın masha 1 verirsen senin olabilir,” dedi. 

Gezgin, parayı ödedi. 

O sırada Kral da dışarı çıktı, çiçeği almak istedi; zira Yüce 

Buddha’yı görmeye gidecekti. “Kış mevsiminde açan lotus 

çiçeği ona güzel bir sungu olur,” diye düşündü. 

Ama bahçıvan, lotus için kendisine bir altın masha teklif 

edildiğini söyledi. Kral ona on katını teklif etti, gezginse 

yalnızca iki katına çıkabildi. 

Fakat açgözlü bahçıvan, uğruna pazarlık ettikleri asıl 

kişiden daha büyük bir kazanç elde edebileceğini düşündü. 

Başını eğdi, “Bu lotusu satamam,” dedi. 

1 

Masha: Para için de kullanılan eski bir Hint ölçü birimi. (ç.n.) 

39


Şehir surlarının ötesindeki mango koruluğunun sessiz 

gölgesinde, Sudas, Yüce Buddha’nın karşısında duruyordu. 

Aşkın sükûtu vardı Buddha’nın dudaklarında; gözleri, çiyle 

yıkanmış güz sabahındaki bir yıldız misali, huzurun ışığını 

saçıyordu. 

Buddha’nın yüzüne baktı, lotus çiçeğini onun ayaklarına 

bıraktı, başını toprağa eğdi. 

Gülümseyerek sordu Buddha: “Ne dilersin evlâdım?” 

Haykırdı Sudas: “Ayağınızın en hafif bir dokunuşunu…” 

40


XX. 

Senin şairin yap beni, ey Gece, peçeli Gece! 

Gölgende çağlar boyu sessizce oturdu insanlar, 

şarkılarını söyleyeyim onların. 

Âlemden âleme sessizce koşan tekerleksiz arabana al 

beni, sen ki zamanın sarayında bir kraliçe, esrarengiz bir 

güzelsin! 

Sorular soran nice akıl, avluna gizlice girip, cevaplar 

aradı senin lambasız evinde. 

Bilinmeyen’in attığı neşe okuyla vurulmuş nice yürekten 

şen ilâhiler fışkırdı, altüst etti karanlığı. 

Uyku nedir bilmeyen o ruhlar, buluverdikleri hazineye 

yıldızların ışığı altında hayretle bakıyorlar şimdi. 

Beni onların şairi yap, ey Gece, erişilmez sükûtunun şairi 

yap! 

41


XXI. 

Bir gün buluşacağım içimdeki Hayatla; günlerin tozu 

dumanı yolumu şaşırtsa da, hayatımda saklı neşeyle 

buluşacağım. 

Kaçamak bakışlarla tanıdım onu; an oldu nefesi erişti 

bana, düşüncelerim ıtırla doldu. 

Bir gün buluşacağım ışığın perdesi ardında yaşayan 

Neşeyle; her şeyin yaratıcının gözlerinden göründüğü 

bereketli yalnızlıkta duracağım. 

42


XXII. 

Işık bolluğundan yorgun düşmüş güz sabahı. Şarkıların 

kararsızlaşıp cansızlaşmışsa, kavalını ödünç ver biraz bana. 

Gönlümce çalayım onu – kâh kucağıma koyayım, kâh 

dudaklarıma götüreyim, kâh yanıbaşımda çimenlere 

bırakayım. 

Akşamın vakur dinginliğinde çiçekler toplayıp 

çelenklerle süsleyeyim onu, ıtırlara boğayım. Yanan bir 

lambayla ona tapınayım. 

Geceleyin sana gelip onu geri vereyim sonra. 

Yeni ay yıldızlar arasında bir başına gezerken, 

geceyarısının müziğini çal sen onunla. 

43


XXIII. 

Şairin zihni rüzgârın ve suyun sesleri arasında, hayatın 

dalgaları üstünde dans eder. 

Ama güneş batıp da göğün karanlığı denizin üzerine 

bitkin göz kapakları misali indiğine göre, şimdi şairin elinden 

kalemini alıp, düşüncelerini sessizliğin ebedî gizeminin 

ortasında derinlere gömülmeye bırakmanın zamanıdır. 

44


XXIV. 

Karanlıktır gece. Benliğimin sessizliğinde, derindir senin 

uykun. 

Uyan, ey Aşk Sancısı, bilmiyorum kapıyı nasıl açacağımı, 

dışarıda bekliyorum! 

Saatler durgun; yıldızlar gözünü dikmiş; rüzgâr dinmiş; 

yüreğimde sessizlik kurşun gibi ağır… 

Uyan, ey Aşk, uyan! Doldur boş kadehimi; şarkının 

soluğuyla geceyi dalgalandır! 

45


XXV. 

Şarkı söyler sabah kuşu. 

Şafak daha sökmemişken ve ejderha gece, soğuk 

kapkaranlık kıvrımlarıyla göğü hâlâ boğarken, sabahın 

haberini nereden almıştır kuş? 

Söyle sabah kuşu! Göğün ve yaprakların katmerli gecesi 

içinden senin rüyana gelen yolu nasıl buldu doğudan gelen 

haberci? 

Sen, “Güneş geliyor, gece bitti artık,” diye seslendiğin 

zaman dünya inanmamıştı sana. 

Ey uyuyan, uyan! 

Yüzünü aç; ışığın ilk kutsayışını bekle; sabah kuşuyla 

beraber şen bir inançla şarkı söyle! 

46


XXVI. 

İçimdeki dilenci, cılız ellerini yıldızsız göğe doğru 

kaldırarak, açlık çeken sesiyle gecenin kulağına haykırdı. 

Yitik umutların ıssız göğünde mağlup bir Tanrı gibi 

yatan kör karanlığaydı duaları. 

Çaresizlik girdabına kapıldı arzunun haykırışı; inleyen 

bir kuştu sanki boş yuvasının etrafında dönüp duran. 

Ama Doğu’nun kıyısına demir attığında sabah, içimdeki 

dilenci bir anda ayağa kalkıp haykırdı: “Şükür ki sağır gece 

arzumu benden esirgedi – şükür ki boştu onun sandığı!” 

Ve tekrar haykırdı: “Kıymetlisin ey Hayat, ey Işık! 

Eşsizdir seni nihayet tanımanın sevinci!” 

47


XXVII. 

Ganj’ın kıyısında tespih çekiyordu Sanatan. Yırtık pırtık 

giysiler içinde bir Brahman geldi ve “Bu fakire yardım edin!” 

dedi. 

“Yalnızca bir sadaka çanağım var,” dedi Sanatan, “başka 

her şeyim gitti elimden.” 

“Ama düşümde Yüce Şiva 2 geldi bana,” dedi Brahman, 

“ve size gelmemi öğütledi.” 

Birdenbire, nehir kıyısındaki çakıllar arasında paha 

biçilmez bir taş bulduğunu hatırladı Sanatan; birisinin ihtiyaç 

duyabileceğini düşünerek kuma gömmüştü onu. 

Gömdüğü yeri Brahman’a gösterdi ve Brahman merakla 

kazıp çıkardı taşı. 

Sonra yere oturdu Brahman, bir başına düşüncelere daldı; 

ağaçların ardında güneş batıp da sığırtmaçlar sürülerle beraber 

evlerine dönene dek yerinden kalkmadı. 

2 

Şiva: Hinduizm’in üç büyük tanrısından biri. Bu üçlüde Brahma yaratıcı, 

Vishnu koruyucu, Şiva ise yıkıcıdır. Ancak Şiva’nın yıkıcılığı, yapıcı 

anlamda bir yıkıcılıktır, yeninin yolunu açar. (ç.n.) 

48


Nihayet usulca kalkıp Sanatan’a gelerek, “Saygıdeğer 

Efendim, dünyanın tüm zenginliklerini hor gören zenginliğin 

en ufak bir zerresini bahşedin bana,” dedi. 

Ve paha biçilmez taşı suya fırlattı. 

49


XXVIII. 

Nice defa geldim kapına, avucumu açtım sana; diledim, 

hep daha fazla diledim. 

Kâh azar azar, kâh aniden bolca verdin sen; ama hep 

verdin. 

Birazını aldım, birazını bıraktım; bir kısmı ağır geldi 

ellerime, bir kısmını ise oyuncak ettim kendime, sıkılınca kırıp 

dağıttım. Öyle ki, armağanlarının enkazı muazzam bir yığına 

dönüşüp seni örter hale geldi ve sonu gelmeyen beklentilerim 

yüreğimi harap etti. 

Al benden, ah, al artık – şimdi budur dileğim… 

Her şeyi saçıp savur bu dilencinin çanağından; lambasını 

söndür bu sırnaşık gözcünün; tut ellerimden; armağanlarının 

hâlâ kabaran yığınından al beni; senin ıssız varlığında çıplak 

bir sonsuzluğa çıkar! 

50


XXIX. 

Sen mağlupların arasına koydun beni. 

Bilirim ki ne kazanmak bana göredir, ne de oyunu terk 

etmek. 

Dibe batacaksam bile dalacağım bu havuza. 

Bu mahvoluş oyununu oynacağım. 

Varımı yoğumu gözden çıkarıp, sıfırı tüketince kendimi 

de oynayacağım ve öyle sanıyorum ki mutlak yenilgimle 

nihayet kazanacağım. 

51


XXX. 

Sen yüreğimi paçavralarla donatıp dilenmeye 

gönderdiğinde, bir sevinç tebessümü yayıldı göğe baştan başa. 

Kapı kapı gezdi yüreğim; nice defa, tam sadaka çanağı 

dolmak üzereyken çalındı her şeyi. 

Yorgun günün akşamında, acınası çanağını elinde tutarak 

senin sarayının kapısına geldi ve sen onu aldın, elinden tutup 

tahta oturttun yanında. 

52


XXXI. 

Şravasti şehri 3 kıtlıktan kırılırken, Yüce Buddha, 

takipçilerine, “Açları doyurma görevini içinizden hangisi 

üstlenecek?” diye sordu. 

Hazinedar Ratnakar, başını öne eğdi ve “Açları 

doyurmak için benim tüm servetimden çok daha fazlası 

gerek,” dedi. 

Kralın başkomutanı Caysen, “Kanımı canımı seve seve 

veririm, ama hanemde yeterince yemek yok,” dedi. 

Dönümlerce arazisi olan Dharmapaal, içini çekerek, 

“Kuraklık iblisi tarlalarımı kuruttu; kralımızın vergisini nasıl 

ödeyeceğimi bile bilmiyorum,” dedi. 

Derken, dilenci keşişin kızı Supriya yerinden kalktı, 

hepsinin önünde eğilerek, bütün alçakgönüllülüğüyle, “Açları 

ben doyuracağım,” dedi. 

“Nasıl?” diye bağrıştılar şaşkınlık içinde, “Nasıl yerine 

getireceksin bu vaadi?” 

3 

Şravasti: Eski bir Hint şehri. Buddha zamanında Hindistan’ın en büyük 

şehirlerinden biriydi; Buddhizm tarihinde önemli bir yere sahiptir. (ç.n.) 

53


“Ben hepinizden daha fakirim, budur gücüm,” dedi 

Supriya, “her birinizin evinde benim hem sandığım vardır 

hem kilerim.” 

54


XXXII. 

Tanımıyordum kralımızı; sanmıştım ki benden talep 

ettiği vergiyi ödemekten sakınabilirim. 

Günün işlerine, gecenin düşlerine sığınıp, kaçabildiğim 

kadar kaçtım. 

Ama aldığım her nefeste kovaladı beni onun talepleri. 

Anladım ki beni tanır kralımız; yoktur saklanacak bir 

yerim. 

Varımı yoğumu onun ayaklarına sunarak, krallığında 

yerimi hak etmektir artık tek dileğim. 

55


XXXIII. 

İnsanların tapınması için yaşamımla senin tasvirini 

yapabileceğime inandığım zaman, bedenimi, arzularımı, 

rengârenk hayallerimi ve hülyalarımı yoğurdum. 

Senden, sevmen için yaşamımdan tüm kalbinle bir tasvir 

yapmanı istediğim zaman, ateşini, kudretini, hakikatini, 

şefkatini ve huzurunu yoğurdun. 

56


XXXIV. 

Hizmetkâr, “Saygıdeğer Efendimiz,” diye seslendi Kral’a. 

“Ulu Narottama, 4 Kraliyet Tapınağınıza ziyaret buyurmadı 

hâlâ. Yolun kenarındaki ağaçların altında Tanrı’ya ilâhiler 

sunuyor. İnananlar tapınağınızı terk etmiş; beyaz lotus 

çiçeğinin etrafındaki arılar misali onun etrafına toplanmışlar, 

altın bal kâsesini sahipsiz bırakmışlar.” 

Bunun üzerine yüreği hiddetle dolan Kral, Narottama’nın 

bulunduğu yere gitti. 

Narottama’ya sordu: “Ulu Pîr, benim altın kubbeli 

tapınağımı ne diye terk edersiniz de, Tanrı aşkını vaaz etmek 

üzere toz toprak içinde oturursunuz?” 

“Çünkü Tanrı sizin tapınağınızda değil,” dedi 

Narottama. 

Kral kaşlarını çattı, “Bilmez misiniz ki, yirmi milyon altın 

harcandı bu şaheser uğruna; sonra da kutsandı tapınağımız 

şaşaalı törenlerle!” 

4 

Narottama Dasa: Vishnu tapıncını temele alan Vaishnavizm’in önemli bir 

pîridir; özellikle söylediği ilâhilerle bu inancın Bengal bölgesine 

yayılmasında etkili olmuştur. (ç.n.) 

57


“Biliyorum tabii ki,” dedi Narottama. “Evleri yanmış 

binlerce insanın kapınızda yardım için boş yere beklediği yıldı 

o. Tanrı, ‘Kardeşlerine barınak sunamayan bu zavallı mahlûk 

mu kuracak benim evimi?’ demişti o zaman. Ve yol 

kenarındaki ağaçların altında, barınaksızların yanında yerini 

aldı O. Sizin altın baloncuğunuzun içi bomboş, yalnızca 

kibrinizin harareti var orada.” 

Öfkeyle haykırdı Kral: “Hemen terk edin ülkemi!” 

Sakince onayladı Narottama: “Tanrımı nereye sürgün 

ettiyseniz, oraya sürgün edin beni.” 

58


XXXV. 

Tozlar arasında yatıyor borazan. 

Rüzgâr bitkin, ışık ölgün. 

Ah, bu uğursuz gün! 

Gelin savaşçılar, bayraklarla gelin; ey şarkıcılar, savaş 

marşlarıyla gelin! 

Alelacele giden hac yolcuları, gelin! 

Tozlar arasında bizi bekleyerek yatıyor borazan. 

Günün yavan zahmetlerinden sonra huzurlu bir yer 

arayarak, akşam adaklarımla tapınak yoluna düşmüştüm. 

Yaralarım iyileşip elbisemdeki lekeler temizlenir diye 

umarken, tozlar arasında yatan borazanını buldum senin. 

Akşam lambasını yakma zamanı gelmemiş miydi? 

Yıldızlara ninni söylememiş miydi gece? 

Uykumun gelincikleri kuruyup soldu, ey kankırmızı gül! 

Avareliğimin bittiğine ve borçlarımı ödediğime emindim 

ki, senin tozlar arasında yatan borazanına rastladım aniden. 

Gençlik büyüsüyle dirilt uyuşuk yüreğimi! 

59


Yaşam sevincim harlasın alev alev! Capcanlı huzmeler 

parlasın gecenin yüreğinde! Dehşetli bir ürperişle sarsılsın bu 

körlük ve felç! 

Borazanını yerden almaya geldim. 

Uyku yok artık bana; yürüyeceğim okların sağanağında! 

Kimisi koşup gelecek evinden, saf tutacak benimle, kimisi 

gözyaşı dökecek. Kimisi yatağında feci düşlerle kıvranıp 

inleyecek. 

Zira bu gece senin borazanın ses verecek! 

Huzuru diledim senden, hicabı buldum… 

İşte, duruyorum karşında – zırhımı kuşandır bana! 

Belanın amansız darbeleri ateşler çaktırsın yaşamıma! 

Sancıyla çarpsın yüreğim, zafer davulundur o senin! 

Bomboş kalsın ellerim ki borazanını tutabileyim… 

60


XXXVI. 

Onlar delice bir cümbüşle toz kaldırarak giysini 

kirlettiklerinde, içim acıdı, ey Güzeller Güzeli… 

“Sopanı al ve cezalandır onları!” diye haykırdım. 

Ama sabah aydınlığı vurdu onların çılgınlıktan 

kıpkırmızı olmuş gözlerine; beyaz zambak selamladı hararetli 

nefeslerini; kutsal karanlığın derininden baktı yıldızlar o 

sarhoşların eğlencesine – onlar ki toz kaldırarak giysini 

kirletmişti, ey Güzeller Güzeli! 

Çiçek bahçesinden hükmediyordun sen, kuşların bahar 

ezgisinden, ağaçların mırıldayan dalgalara yanıt verdiği 

gölgeli nehir kıyısından. 

Ah sevdiğim! Kalpsizdi ötekilerin tutkusu. Karanlıkta kol 

gezip, kendi arzularını bezemek için süslerini çaldılar senin. 

Sana vurup canını acıttılar, yüreğim burkuldu, “Kılıcını 

al, cezalandır onları!” diye haykırdım. 

Ama adaletin asla uyumaz ki senin… 

Bir ana gözyaşı döktü onların küstahlığına; inançlı bir 

âşık kendi yaralarında gizledi onların isyan mızraklarını. 

61


Uykusuz aşkın suskun sancısından hükmediyordun sen, 

iffetlinin mahcupluğundan, terk edilmişin döktüğü 

gözyaşlarından, merhamet sabahının aydınlığından. 

Ama onlar pervasız bir açgözlülükle kapına tırmandı 

geceleyin, ey Müthiş Varlık, hazineni soydular senin! 

Fakat bu defa muazzam derecede ağırdı ganimet; ne 

taşımak mümkündü, ne yerinden kıpırdatmak. 

“Bağışla onları, ey Müthiş Varlık!” diye haykırdım sana 

bu yüzden. 

Ama fırtınalarla patlak verdi merhametin; onları yerlere 

çalıp, ganimetlerini toprağa saçtı. 

Şimşekteydi senin merhametin, kan sağanağındaydı, 

günbatımının hiddetli kızılındaydı… 

62


XXXVII. 

Buddha’nın müridi Upagupta, Mathura 5 şehir surlarının 

dibinde toprağa yatmış uyuyordu. 

Şehirde tüm lambalar sönük, kapılar kapalıydı; bulutlarla 

kaplı ağustos göğünün ardında gizleniyordu yıldızlar. 

Kimin ayaklarıydı bunlar, halhallarla şıkırdayan, 

birdenbire Upagupta’nın göğsüne dokunan? 

İrkilerek uyandı, merhametli gözlerine bir kadının 

lambasının ışığı yansıdı. 

Dansçı kızdı bu, uçuk mavi bir harmaniye bürünmüş, 

mücevherlerle ışıl ışıl, gençliğinin şarabıyla sarhoş. Lambasını 

eğerek genç adamın yüzündeki yalın güzelliğe baktı. 

“Bağışla beni, genç çileci. Lütfen evime gel, sana uygun 

bir yatak değildir bu toz toprak,” dedi. 

“Şimdi değil, ey kadın; eşref saatinde geleceğim sana,” 

diye yanıtladı çileci. 

Aniden çakan bir şimşekle, dişlerini gösterdi kara gece. 

5 

Mathura: Kuzey Hindistan’da, Yamuna Nehri’nin kıyısında tarihi bir 

şehir. Manevi aşkın tanrısı Krişna’nın doğum yeri olarak kabul edilir. (ç.n.) 

63


Göğün köşesinden gürledi fırtına. Kadın korkuyla titredi. 

* * * 

Yol kenarındaki ağaç dalları açan çiçeklerle sızlıyordu. 

Kavalın şen ezgisi, ılık bahar havasında dalgalanarak 

geliyordu uzaklardan. 

Şehrin sakinleri, çiçek şenliği için ormana gitmişlerdi. 

Dolunay sessiz şehrin gölgelerine gözünü dikmiş, 

bakıyordu göğün ortasından. 

Issız sokakta bir başına yürüyordu çileci Upagupta; uyku 

nedir bilmeyen kara sevdalı koel kuşları 6 yakınıp duruyordu 

mango dallarında. 

Şehrin kapısndan çıkarak surun dibinde durdu. 

Ayaklarının dibinde, duvarın gölgesinde yatan bu kadın 

da kimdi – vebaya tutulmuş, bedeni yaralarla benek benek, 

şehirden kovulup atılmış? 

Eğilip oturdu; kadının başını dizlerine koyup dudaklarını 

suyla ıslattı, bedenini merhemle ovdu. 

“Ey merhamet sahibi, kimsin sen?” diye sordu kadın. 

“Buluşma zamanımız geldi ve işte buradayım,” diye 

yanıtladı genç çileci. 

6 

Koel: Asya guguk kuşu. (ç.n.) 

64


XXXVIII. 

Ah sevgilim, basit bir cilveleşme değil bu bizimki… 

Çığlıklar atarak boğdu beni fırtınalı geceler, defalarca 

söndü lambam; kara şüpheler yığıldı, göğümden sildi 

yıldızları. 

Nice defa yıkıldı nehrin kıyıları, seller alıp götürdü 

hasadımı; umutsuz iniltiler parçaladı göğü baştan başa. 

Öğrendim ki, ölümün taşkalpliliği değil, ıstırap darbeleri 

vardır aşkımızda… 

65


XXXIX. 

Paramparça oluyor duvar; ilâhi bir kahkaha gibi doluyor 

içeri ışık. 

İşte zafer, ey Işık! 

Delindi gecenin yüreği! 

Pırıltılı kılıcınla ikiye böl şüphenin ve cılız arzuların 

kördüğümünü! 

Zafer! 

Gel, ey Amansız! 

Gel, saflığıyla dehşet veren! 

Ey Işık, davulun yankılanıyor ateşin yürüyüşünde; 

havaya kalkıyor kızıl fener; ihtişam patlamasıyla yok oluyor 

ölüm! 

66


XL. 

Ey ateş, zaferin şarkısını söylüyorum sana, kardeşim 

benim! 

Korkulu özgürlüğün parlak, kıpkızıl suretisin sen. 

Göğe doğru savurursun kollarını; arpın telinde hızla 

gezer parmakların; pek güzeldir dans müziğin. 

Günlerim sona erip kapılar açıldığında, elimin kolumun 

bağlarını yakıp kül edeceksin sen. 

Seninle bir olacak bedenim; çılgınlığının girdaplarına 

kapılacak yüreğim; yaşamımın alevi parlayarak senin 

alevlerine karışacak. 

67


XLI. 

Geceleyin çılgın denizi aşıyor Gemici. 

Şiddetli rüzgârda pupa yelken gidiyor, sancıyor 

gemisinin direği. 

Gecenin dişlerince ısırılan gökyüzü, kara bir korkuyla 

zehirlenerek denizin üzerine yığılıyor. 

Görünmeyen dalgalar başlarını vuruyorlar karanlığa ve 

geceleyin çılgın denizi aşıyor Gemici. 

Kim bilir hangi buluşma sözü uğruna denize açılmıştır o; 

yelkenlerinin apansız beyazıyla irkiltiyor geceyi. 

Kim bilir hangi sahilde nihayet karaya çıkacak, lambanın 

yandığı sessiz avluya varacak, yere oturmuş bekleyen kadını 

bulacak. 

Ne fırtınayı umursuyor ne de karanlığı; acaba neyin 

uğrunadır yolculuğu? 

Değerli taşlarla, incilerle mi yüklüdür tekne? 

Ah, hayır, Gemici bir hazine getirmiyor kendisiyle; 

yalnızca elinde beyaz bir gül, dudaklarında bir şarkı. 

68


Yanan lambasıyla gecede bir başına yolu gözleyen kadın 

içindir hepsi. 

Yol kenarındaki kulübede oturur o kadın. Çözük saçları 

uçuşur rüzgârda, örter gözlerini. 

Kulübenin kırık kapılarından içeri dolar çığlık çığlığa 

fırtına; toprak lambanın ışığı kırpışıp gölgeler savurur 

duvarlara. 

Rüzgârın uğultuları arasından Gemici’nin kendine 

seslendiğini duyar meçhul kadın. 

Çok olmuştur Gemici yola çıkalı; daha çok vardır şafağın 

sökmesine, onun kapıyı çalmasına. 

Davullar çalınmayacak, onun geldiğini kimse bilmeyecek. 

Yalnızca ışık dolacak eve; toprak kutsanacak, yürek 

şenlenecek. 

Gemici sahile çıktığında tüm şüpheler sessizliğe karışıp 

gidecek. 

69


XLII. 

Dünyevi hayatımın şu daracık nehrinde, sımsıkı 

tutunmuşum, canlı bir sal olan şu bedenime. 

Karşıya geçince bırakacağım onu. Ya sonra? 

Bilmiyorum ışık ve karanlık bir midir orada. 

Sonsuz özgürlüktür Bilinmeyen. Sevgisinde acımasızdır 

o. Kabuğu kırıp parçalar inci uğruna, o inci ki suskundur 

karanlığın hapsinde. 

Zavallı yürek! Geçip gitmiş günler için hayıflanır, gözyaşı 

dökersin. 

Gelen güne sevin! 

Vakit geldi, ey hac yolcusu! 

Yollar burada ayrılıyor! 

Örtü kalkacak Onun yüzünden, buluşacaksın Onunla 

yeniden. 

70


XLIII. 

Kral Bimbisara, 7 Yüce Buddha’nın kutsal naaşına âdeta 

selam duran bir tapınak yaptırmıştı beyaz mermerden. 

Oraya çiçekler ve yanan lambalar sunmaya gelirdi 

sarayın tüm kadınları. 

Fakat daha Bimbisara hayattayken oğlu tahtı ele geçirdi 

ve babasının inancını kanla yıkayıp sildi, kutsal kitaplarla 

kurban ateşleri yaktırdı. 

Güz günü sona ermek üzereydi. Akşam ayininin saati 

yaklaşmıştı. 

Kraliçenin Buddha’ya kalpten bağlı hizmetçisi Şrimati, 

kutsal suda yıkanmış ve altın bir tepsiyi lambalarla, ak 

çiçeklerle süslemişti. Kapkara gözleriyle Kraliçe’nin yüzüne 

sessizce baktı. 

Korkuyla irkilen Kraliçe, “Ahmak kız, bilmez misin ki 

Buddha’nın tapınağına adak sunmanın cezası ölümdür? Kral 

böyle buyurmuştur.” 

7 

Bimbisara: Buddha’nın aydınlanışından sonra ona tâbi olan ve Buddha 

adına kutsal Racgir şehrini kurduran Hint kralı. (ç.n.) 

71


Şrimati, Kraliçe’nin önünde eğildi, onun kapısından 

ayrılarak Kral’ın yeni gelini Amita’nın huzuruna çıktı. 

Gelin, kucağında parlak altın bir aynayla uzun kapkara 

saçlarını örüyor, alnındaki al uğur beneğini boyuyordu. 

Hizmetçi kızı görünce eli ayağı titreyerek haykırdı: 

“Korkunç bir bela getiriyorsun bana! Hemen kaybol 

karşımdan!” 

Prenses Şukla pencere kenarına oturmuş, günbatımı 

aydınlığında bir aşk hikâyesi okuyordu. 

Kutsal adaklar taşıyan hizmetçi kızı kapıda görünce 

sıçrayıverdi. 

Kitabı düştü kucağından; uzanıp Şrimati’nin kulağına 

fısıldadı: “Ölüme koşuyorsun pervasız kız!” 

Kapı kapı dolaştı Şrimati. Başını kaldırarak haykırdı: “Ey 

sarayın kadınları, acele edin, Efendimize ibadet vakti geldi!” 

Bazıları kapısını kapadı onun yüzüne, bazıları lanet 

okudu. 

Günün son pırıltısı saray kulesinin bronz kubbesinden 

usul usul silindi. 

Koyu gölgeler yerleşti sokak köşelerine; şehrin telaşı 

dindi; Şiva tapınağındaki gong, akşam ayinini haber verdi. 

Güz akşamının berrak bir göl gibi derin karanlığında, ışıl 

ışıl atıyordu yıldızların nabzı. Saray bahçesinin muhafızları, 

72


ağaçlar arasından Buddha’nın tapınağında yanan bir dizi 

lambayı görünce irkildiler. 

Derhal kılıçlarını çekip koştular, “Kimdir ölümden 

korkmayan bu çılgın?” diye bağırdılar. 

“Benim, Şrimati,” diye yanıt verdi tatlı bir ses, 

“Buddha’nın sadık hizmetkârı.” 

Ardından, kızın yüreğinin kanıyla soğuk mermer 

kırmızıya boyandı. 

Ve yıldızların dingin saatinde, son ayin lambasının ışığı 

tapınağın kenarında sönüp kayboldu. 

73


XLIV. 

Gün, ikimizin arasından selam vererek veda ediyor. 

Yüzüne peçesini indiriyor gece; odamda yanan son 

lambanın üzeri örtülüyor. 

Sessizce geliyor karanlık hizmetkârın; sen dilsiz bir 

sessizlikle yanıma yerleşip gecenin sonuna dek benimle kal 

diye yere bir gelin kilimi seriyor. 

74


XLV. 

Hüzün döşeğinde geçti gecem; gözlerim yorgun. Sevinç 

kalabalığıyla dolu gündüzü karşılamaya henüz hazır değil 

kederli yüreğim. 

Üzerini ört bu çırılçıplak ışığın; yaşamın parlak ışıltısını 

ve dansını al önümden. 

Şefkatli karanlığın cübbesi kıvrım kıvrım sarsın beni; 

âlemin derdinden bir zaman gizlensin ıstırabım. 

75


XLVI. 

Kadınımın hakkını ne yapsam ödeyemem, o artık yok. 

Gecesi gündüzüne kavuştu onun; sen aldın onu 

kollarına… Minnetimi ve armağanlarımı sana getiriyorum. 

Onu üzüp incittiysem eğer, senden af dilemeye 

geliyorum. 

Onun açmasını beklediği tüm aşk çiçeklerimi senin 

ibadetine sunuyorum. 

76


XLVII. 

Özenle saklanmış birkaç mektubumu buldum kadınımın 

sandığında – anılarının o minik oyuncaklarını. 

Demek ki mahcup bir kalple zamanın çalkantılı 

nehrinden bu öteberiyi kurtarmaya çalışmış, “Bunlar benim!” 

demişti. 

Ah, mektuplar buradalar işte, ama kim sahiplensin onları 

artık, sevecen bir ilgiyle onların hakkını kim versin? 

Ama kadınımı yitip gitmekten kurtaracak bir sevgi var 

bu dünyada – onun sevgisi nasıl ki korumuşsa şefkatli bir 

özenle bu mektupları… 

77


XLVIII. 

Yaşarken olduğu gibi şimdi de güzellik ve düzen getir 

perişan hayatıma, kadınım… 

Saatlerin tozlu döküntülerini süpür; doldur boş 

çömlekleri; ihmal edilmiş her şeyi onar. 

Sonra içteki kapısını aç mabedin; mumu yak; ikimiz 

sessizce kavuşalım Tanrımızın huzurunda. 

78


XLIX. 

Teller akort edilirken ıstırabım ne büyüktü Sahibim… 

Müziğine başla, acımı unutayım, tüm bu zalim günler 

boyunca aklında ne olduğunu güzelce duyayım. 

Ölgün gece kapımda oyalanıyor hâlâ; izin ver, veda etsin 

şarkılarınla. 

Yıldızlarından inen ahenklerle, ey Sahibim, kalbini dök 

yaşamımın tellerine. 

79


L. 

Anlık bir ışık parıltısıyla, yaratılışın uçsuz bucaksızlığını 

gördüm yaşamımda: Yaratılış – bir âlemden diğer âleme, nice 

ölümlerle… 

Yaşamımı mânâsız saatlerin elinde gördüğüm zaman, 

değersizliğime ağlarım; ama senin elinde gördüğüm zaman, 

onun gölgeler arasında harcanamayacak kadar değerli 

olduğunu anlarım. 

80


LI. 

Bir gün hava kararırken, güneş son vedasını edecek bana, 

biliyorum. 

Çobanlar kaval çalacak banyan ağaçları 8 altında, sığırlar 

otlayacak nehrin yamacında ve benim günlerim karanlığa 

gömülecek. 

Ayrılmadan evvel, dünyanın beni neden kollarına 

çağırdığını bilmektir tek dileğim: Gecenin sessizliği neden 

yıldızları anlattı bana, günışığı neden düşüncelerimi öpüp 

çiçeklendirdi… 

Gitmeden evvel, son nakaratı söyleyerek tamamlayayım 

şarkımı; yansın lamba ve yüzünü göreyim; örülsün çelenk, 

seni taçlandırayım. 

8 

Banyan Ağacı: Birçok kök üzerinde yükselen, etkileyici görünüme sahip 

bir ağaçtır. Hindular için sonsuz yaşamın simgesidir. (ç.n.) 

81


LII. 

Ölçüleriyle dünyayı beşik gibi sallayan bu müzik neyin 

müziğidir? 

Yaşamın zirvesinden ses verir bize, kahkaha atarız; 

karanlıktan duyulur, korkuyla sinip kalırız. 

Oysa hep aynı oyundur sonsuz müziğin ritmi; bir gider 

bir gelir. 

Hazineni avucunun içinde saklarsın sen, soyulduk diye 

ağlarız. 

Oysa sen avucunu ister aç ister kapa, kazanç da aynıdır, 

kayıp da. 

Kendi başına oynadığın bu oyunda, kaybeder ve 

kazanırsın aynı anda. 

82


LIII. 

Gözlerimle, ellerimle, ayaklarımla öptüm dünyayı; 

yüreğimle kat kat sardım onu; düşüncelerimle sellere boğdum 

onun günlerini ve gecelerini, nihayet yaşamım bir oldu onunla. 

Göğün ışığıyla böyle iç içe olduğumdan severim yaşamımı. 

Dünyadan ayrılmak dünyayı sevmek kadar gerçekse 

eğer, bir mânâ olmalı yaşamın kavuşma ve ayrılığında. 

Sevgiye ihanet edilseydi ölmekle, bu hain çürüme her 

şeyi yiyip bitirir, gökteki yıldızları bile soldururdu. 

83


LIV. 

“Kaybolacağım,” dedi Bulut. “Kızgın şafağın içine 

dalacağım,” dedi Gece. 

“Derin sessizlikte onun ayak izi olacağım,” dedi Istırap. 

“Ölerek kemâle eriyorum,” dedi yaşamım. 

“Işığım senin düşüncelerini öpüyor her an,” dedi Dünya. 

“Günler geçiyor,” dedi Aşk, “ama ben seni bekliyorum.” 

“Senin yaşam teknenle aşıyorum denizi,” dedi Ölüm. 

84


LV. 

Şair Tulsidas 9 derin düşüncelere dalmış, Ganj kıyısında 

ölülerin yakıldığı tenha alanda geziniyordu. 

Ölmüş kocasının naaşı başında düğüne gidercesine 

rengârenk giyinmiş bir kadına rastladı. 

Kadın, Tulsidas’ı görünce ayağa kalktı ve saygıyla 

eğilerek, “Saygıdeğer efendim, takdis edin beni, kocamın 

peşinden cennete gideyim,” dedi. 

“Neden acele ediyorsun, ah evlâdım?” diye sordu 

Tulsidas, “Cennet’i yaratan Yüceler Yücesi’nin değil midir bu 

dünya da?” 

“Cenneti arzulamıyorum,” diye yanıtladı kadın, “kocamı 

istiyorum.” 

Tulsidas, gülümseyerek, “Evine dön yavrucuğum; ay 

sona ermeden evvel kocanı bulacaksın,” dedi. 

9 

Gosvami Tulsidas: On altıncı yüzyıl ortalarından on yedinci yüzyıl 

ortalarına kadar yaşamış ve Hint edebiyatında derin izler bırakmış mistik 

bir şair. (ç.n.) 

85


Sevinçli bir umutla evine döndü kadın. Tulsidas her gün 

ziyaret etti onu, yüce düşünceler aşıladı gönlüne; nihayet 

kadının kalbi ilâhi aşkla doldu. 

Ayın sonuna doğru komşuları kadına gelip, “Kocanı 

buldun mu?” diye sordular. 

Kadın gülümseyerek, “Buldum,” dedi. 

“Nerede peki?” diye sordular merakla. 

“Efendim kalbimdedir, benimle birdir,” diye cevap verdi 

kadın. 

86


LVI. 

Bir an yanıma geldin ve yaratılışın kalbindeki kadının 

büyük gizemiyle dokundun bana. 

O kadın ki, Tanrı’dan fışkıran hoşluğu döndürür her 

daim Ona; hep taze kalan güzellik ve gençliktir tabiatta; 

köpüren nehirlerle dans eder, sabah güneşiyle şarkı söyler, 

kabaran dalgalarla emzirir susuz toprağı – ve kabına sığmaz 

bir neşeyle ikiye bölünür Ebediyet onun içinde, fışkırır aşkın 

sancısıyla. 

87


LVII. 

Kimdir ebediyen terk edilmiş o kadın, kalbimi mesken 

tutan? 

İstedim ama elde edemedim onu. Çelenkler sundum ona, 

methiyeler söyledim. 

Yüzünde bir tebessüm belirdi, kayboluverdi hemen. 

“Beni mutlu etmiyorsun,” dedi kederle. 

Mücevherli halhallar aldım ona; taşlarla süslü bir yelpaze 

ile yelledim onu; altın bir döşek serdim önüne. 

Yüzünde bir sevinç pırıltısı belirdi, kayboluverdi hemen. 

“Bunlar beni mutlu etmiyor,” dedi kederle. 

Görkemli bir arabaya bindirdim onu, dünyayı gezdirdim 

baştan başa. 

Mağlup yürekler ayaklarına kapandı, alkışlı nidalar 

çınladı gökte. 

Gurur pırıldadı gözlerinde, yaşlarla bulanıverdi hemen. 

“Zafer mutlu etmiyor beni,” dedi kederle. 

“Peki nedir aradığın?” diye sordum ona. 

“Onu bekliyorum,” dedi, “adı meçhul olanı.” 

88


Günler geçip gidiyor ve kadın haykırıyor: “Ne zaman 

gelecek o sevgili; ne zaman tanıyacağım onu ben?” 

89


LVIII. 

Senindir karanlıktan fışkıran ışık; senindir kavganın 

paramparça yüreğinden sürgün veren iyilik. 

Senindir dünyaya açılan ev; senindir savaş meydanına 

çağıran aşk. 

Senindir her şey kayıpken gene de kazanç olan meziyet; 

senindir ölümün mağaralarından akan yaşam. 

Senindir alelâde tozun toprağın içinde yatan cennet; 

benim için ve herkes için oradasın sen. 

90


LIX. 

Yolculuktan bitkin düşüp susuzluktan kavrulduğumda, 

alacakaranlığın hayaletvari saatleri yaşamıma gölgeler 

düşürdüğünde, işte o zaman, ey dostum, ben senin yalnızca 

sesin için değil, dokunuşun için ağlarım. 

Sana sunulmamış zenginliklerin ağır yüküyle ıstırap 

çeker yüreğim. 

Uzat elini geceden; uzanıp tutayım onu, sarayım, 

bırakmayayım; uçsuz bucaksız yalnızlığım boyunca senin 

dokunuşunu duyayım. 

91


LX. 

Rayiha ağlıyor tomurcukta: “Ah, mutlu bahar günü geçip 

gidiyor ve taçyapraklarda mahpusum ben!” 

Umutsuzluğa kapılma, mahcup şey! Zincirler kopacak, 

çiçek nihayet açacak ve kemâle eren bir yaşamla öleceksin sen 

– bahar sürüp gidecek. 

Rayiha nefes nefese kalmış, çırpınıp duruyor tomurcukta: 

“Ah, saatler geçiyor, ama nereye gideceğimi, neyi aradığımı 

hâlâ bilmiyorum ben!” 

Umutsuzluğa kapılma, mahcup şey! Bahar rüzgârı duydu 

arzunu; gün sona ermeden kemâle ereceksin sen. 

Gelecekten umutsuz, ağlıyor rayiha: “Ah, yaşamım kimin 

yüzünden anlamsız böyle? Ben neden varım, kim söyleyebilir 

bunu bana?” 

Umutsuzluğa kapılma, mahcup şey! Mükemmel şafağın 

eli kulağında; yaşamın katılacak dünyanın yaşamına ve 

amacını anlayacaksın sonunda. 

92


LXI. 

O henüz küçük bir kız çocuğudur, Sahibim! 

Senin sarayında oradan oraya koşup oynar, seni bile 

kendine oyuncak yapmak ister. 

Saçları çözülünce aldırmaz, kırışık elbisesi tozlara 

bulanır. 

Sen onunla konuşurken uyuyakalır, yanıt vermez; 

sabahleyin verdiğin çiçek, ellerinden kayar, yere düşer. 

Göğü karanlık kaplayıp fırtına koptuğunda, uykusu 

kaçar onun, bebekleri yere saçılır. Korku içinde sana sımsıkı 

sarılır. 

Sana lâyık olamayacak diye korkar. 

Ama sen tebessümle izlersin onun oyununu. 

Tanırsın onu. 

Tozlar arasında oturan bu çocuğun kaderi bir gün gelinin 

olmaktır senin. Oyunu durulacak, aşka doğru derinleşecektir. 

93


LXII. 

“Senin suretini gökyüzünden başka kim taşıyabilir, ey 

Güneş? Ben de seni düşlüyorum, ama sana hizmet etmeye 

yetmiyor gücüm,” diye ağladı çiy damlası. “Seni üzerime 

almak için fazla küçüğüm, yüce Efendim; bu yüzden bir 

gözyaşıdır tüm varlığım.” 

“Uçsuz bucaksız göğü aydınlatsam da ufacık bir çiy 

damlasına teslim edebilirim kendimi,” dedi Güneş. “Bir 

pırıltıya dönüşerek senin içine dolacağım, ışıl ışıl kahkahalar 

atan bir küre olacak küçücük yaşamın.” 

94


LXIII. 

Engelleri hiçe sayan ve köpüklü şarap misali kabını 

patlatıp heba olan aşkı istemem ben. 

Susuz toprağı kutsayan ve alelâde toprak küpleri 

dolduran yağmur gibi serin, dupduru aşkı yolla bana. 

Varlığın merkezine sızan ve hayat ağacına görünmez bir 

özsu gibi yayılarak meyveler ve çiçekler doğuran aşkı yolla 

bana. 

Mükemmel bir huzurla yüreği dingin kılan aşkı yolla 

bana. 

95


LXIV. 

Güneş, nehrin batı yakasında, ormanın karaltılarının 

ardında batmıştı. 

Genç müritler, sürüleri ahıra getirmiş, Ulu Pîr 

Gautama’yı 10 dinlemek üzere ateşin başına oturmuşlardı. 

Derken garip bir oğlan çıkageldi, meyveler ve çiçekler sunarak 

Gautama’yı selamladı, Pîr’in ayaklarına kapandı ve kuş 

ötüşüne benzeyen bir sesle, “Ulu Pîr, hakikat yoluna girmek 

için geldim yanınıza. Adım Satyakama, 11 ” dedi. 

“Tanrı’nın lütfu seninle olsun evlâdım,” dedi Gautama. 

“Hangi kabiledensin? Yüce bilgeliğe talip olmak yalnızca 

Brahmanlara göredir.” 

“Ulu Pîr, hangi kabileden olduğumu bilmiyorum,” diye 

cevapladı Satyakama. “Bunu anneme sormam gerek.” 

10 

Haridrumata Gautama: Kutsal Hint metni Upanishadlar’da adı geçen bir 

bilge. (ç.n.) 

11 

Satyakama Cabala: Upanishadlar’da hikâyesi anlatılan bir çocuk mürit. 

Tagore hikâyeyi birtakım değişikliklerle Çandogya Upanishad’dan 

aktarmaktadır. (ç.n.) 

96


Hemen oradan ayrıldı, sığ nehri geçti, uyuyan kasabanın 

kenarındaki kumluğun ucunda, annesinin kulübesine gitti. 

Solgun bir lamba yanıyordu odada; anne, kapıda 

durmuş, oğlunun dönmesini bekliyordu karanlıkta. 

Oğlunu kucakladı, saçlarından öptü ve Ulu Pîr ile olan 

görüşmesini sordu. 

“Anneciğim, babamın adı neydi?” dedi Satyakama. 

“Gautama, ‘Yüce bilgeliğe talip olmak yalnızca Brahmanlar’a 

göredir,’ buyurdu.” 

Kadın başını öne eğdi ve fısıldayarak, “Gençken fakirdim 

ve birçok efendiye hizmet ettim; ah gözümün bebeği, sen 

kocası olmayan Cabala’nın kollarına geldin,” dedi. 

Günün ilk ışıkları manastırdaki ağaçların tepelerine 

vuruyordu. 

Islak ve karmakarışık saçlarla nehirde sabah 

arınmasından dönmüş müritler kadim ağacın altında, Ulu 

Pîr’in önünde oturuyorlardı. 

Satyakama geldi. Pîr’in önünde eğildi ve sessizce durdu. 

“Söyle bakalım,” dedi Ulu Pîr, “hangi kabiledenmişsin?” 

“Saygıdeğer efendim, bilmiyorum,” diye cevap verdi 

Satyakama. “Annem, ‘Gençken birçok efendiye hizmet ettim 

ve sen kocası olmayan Cabala’nın kollarına geldin,’ dedi 

bana.” 

97


Kovanlarında rahatsız edilmiş arıların öfkeli vızıltıları 

gibi bir homurdanma yükseldi müritlerden; bu paryanın 

küstahça arsızlığına isyan ettiler. 

Ulu Pîr Gautama yerinden kalktı, kollarını açtı ve oğlanı 

bağrına basarak şöyle dedi: “Sen en hakiki Brahmansın 

evlâdım; dürüstlüğün asil mirası var sende.” 

98


LXV. 

Bu şehirde belki de bir ev vardır, günışığının 

dokunuşuyla sonsuza dek açılmıştır bu sabah kapısı ve 

tamamlanmıştır ışığın görevi. 

Bahçelerde ve çitlerde çiçekler açılmış… Belki de bir 

yürek vardır, ezelden beri yolculuk eden bir armağan 

bulmuştur bu sabah o çiçeklerde. 

99


LXVI. 

Kulak ver yüreğim; onun kavalında yaban çiçeği 

kokusunun, parlayan yaprakların, ışıltılı suların, arı sesleriyle 

vınlayan gölgelerin ezgisi var. 

O kaval, dostumun dudaklarından alır tebessümünü, 

benim yaşamıma yayar… 

100


LXVII. 

Şarkılarımın ötesinde daima sen varsın bir başına. 

Ezgilerim dalga dalga yıkar ayaklarını, ama ben bilmem 

ayaklarına nasıl ulaşacağımı. 

Uzaktan uzağa oynarım ancak seninle. 

Ayrılığımızın ıstırabı karışır kavalımın ezgilerine. 

Kayığın kıyıya varsın da sen kavalımı eline al diye 

beklerim. 

101


LXVIII. 

Yüreğimin penceresi açıldı sabah aniden – senin yüreğine 

bakan pencere… 

Hayretle gördüm, nisan yapraklarına ve çiçeklere 

yazılıydı beni tanıdığın isim. Sessizce oturup kaldım. 

Şarkılarımla şarkıların arasındaki perde havalandı bir an. 

Gördüm, söylenmemiş dilsiz şarkılarımla doludur senin 

günışığın. Ayaklarının dibinde öğrenebilirim onları diye 

düşündüm ve sessizce oturup kaldım. 

102


LXIX. 

Sen, en içindeydin kalbimin; yola düştüğüm zaman 

bulamadım seni o yüzden. Sevgimden ve umudumdan daima 

sakladın kendini – onların içindeydin sen zaten. 

Çocukken oyunumun en gizli neşesiydin – oyuna 

kendimi kaptırınca geçip giden neşeydin. 

Yaşamın esrimelerinde sen şarkı söyledin bana, ama ben 

unuttum şarkı söylemeyi sana. 

103


LXX. 

Sen lambanı göğe kaldırınca, ışığı vurur yüzüme, gölgesi 

düşer üzerine. 

Ben aşk lambasını kalbime tutunca, ışığı vurur sana, 

kalakalırım gölgeler arasında. 

104


LXXI. 

Ey dalgalar, göğü yutan dalgalar; ışıkla parlayan, 

yaşamla dans eden, daima coşup girdaplar çizen neşe 

dalgaları! 

Beşiğinizde sallanır yıldızlar; rengârenk düşünceler 

kabarır derinden, yaşam sahiline saçılır. 

Döngüler halinde inip çıkar doğum ve ölüm; yüreğimin 

martısı sevinçle haykırır, kanatlarını açar. 

105


LXXII. 

Bedenimi yaratmak üzere bütün dünyadan akıp geldi 

neşe. 

Göklerin ışığı öpücüklere boğdu onu ve nihayet uyandı 

bedenim bir kadın gibi. 

Onun nefesiyle inledi telaşlı yazların çiçekleri; onun 

kıpırtılarıyla şarkı söyledi rüzgârın ve suyun sesi. 

Yaşamına coşkuyla karıştı bulutların ve ormanların renk 

medcezri; tüm varlıkların müziğiyle şekillendi kolları ve 

bacakları. 

Gelinimdir o benim – evimdeki lambayı o yaktı. 

106


LXXIII. 

Yaprakları ve çiçekleriyle geldi bahar bedenime. 

Arılar sabah boyu vızıldıyor içimde, rüzgâr tembelce 

oynuyor gölgelerle. 

Tatlı bir pınar fışkırıyor yüreğimin özünden. 

Çiylere bulanmış bir sabah misali sevince boğuluyor 

gözlerim; sazımın telleri gibi titriyor kollarımda ve 

bacaklarımda yaşam. 

Ey sonu gelmeyen günlerimin sevgilisi! Medcezrin sele 

dönüştüğü hayat sahilimde sen misin bir başına gezinen? 

Senin etrafında mı uçuşuyor rengârenk kanatlı 

pervaneler misali düşlerim? 

Senin şarkıların mıdır benliğimin karanlık saçakları 

altında yankılanan? 

Senden başka kim duyabilir, kalabalık saatlerin 

uğultusunun damarlarımda yankılanışını, göğsümde dans 

eden şen adımları, dur durak bilmeyen hayat hengâmesinin 

bedenimde kanat çırpışını? 

107


LXXIV. 

Bağlarımı kopardım, borçlarımı ödedim, kapım açık, her 

yere gidebilirim. 

Ama bir köşeye sinip cansız saatlerin örgüsünü örenler, 

tozlara oturup akçelerini sayanlar, onlar beni geri çağırıyorlar. 

Kılıcımı işlenmiş, zırhımı kuşanmışım; atım can atıyor 

koşmaya. 

Krallığımı kazanacağım ben. 

108


LXXV. 

Dünyaya çıplak ve isimsiz, feryat figan gelişim daha dün 

gibi… 

Ama ey Sahibim, yaşamımı doldurmam için bugün yer 

açıyorsun bana sen, sesim şen! 

Şarkılarımı sana sunarken, insanların onlardan dolayı 

beni seveceğine dair gizli bir umut taşıyorum. 

Sen de kıvanç duyarsın içine doğduğum bu dünyayı 

sevmemden. 

109


LXXVI. 

Korkuyla sığınmıştım güvenli bir kuytuya; ama şimdi, 

kabaran neşe kalbimi tepesinde taşıyınca, sımsıkı sarılıyorum 

belanın zalim kayasına. 

Evimin bir konuk için fazla dar olduğunu düşünerek, bir 

köşede oturmuştum yalnız başıma; ama şimdi, davetsiz bir 

neşeyle ardına kadar açıldığında kapılar, anlıyorum ki yer 

vardır sana ve bütün dünyaya. 

Parmak ucumda yürüyordum, özen göstermiştim 

kendime, kokular sürünmüş, süslenmiştim; ama şimdi, şen bir 

kasırga beni yere fırlattığında, kahkahalar atarak 

yuvarlanıyorum bir çocuk gibi, senin ayaklarının dibinde. 

110


LXXVII. 

Dünya senindir, şimdi ve daima. 

Hiçbir eksiğin yoktur, yüce Hükümdarım; 

gururlanmazsın servetinle. 

Sanki bir hiçtir hepsi. O yüzden azar azar verirsin 

kendinden bana; krallığını kazanırsın bende daima. 

Şafağını günbegün elde edersin yüreğimde; yaşamım 

suretinde yontarsın sevgini. 

111


LXXVIII. 

Sen şarkılar verdin kuşlara, karşılığında şakıdı onlar da. 

Bana sesimi verdin, ama daha fazlasını istedin – ve ben 

şarkılar söylerim. 

Tüy gibi hafif kıldın rüzgârlarını ve onlar süratle hizmet 

eder sana. Ama yükler verdin benim ellerime – onları hafifletip 

sana nihayet yükten arınmış bir özgürlükle hizmet edeyim 

diye. 

Gölgeleri ışık parçalarıyla doldurarak yarattın Dünyayı. 

Sonra duraksadın; cennetini kurayım diye beni toz toprak 

içinde bomboş ellerle bıraktın. 

Ötekilere verir, benden istersin. 

Hayatımın mahsûlü olgunlaşır güneşte ve sağanak 

yağmurda – ta ki ben senin ektiğinden daha fazlasını biçerek 

seni memnun edene dek, ey altın ekinlerin Efendisi! 

112


LXXIX. 

Lütfet; tehlikelerden korunmak için değil, tehlikelerle 

yüzleşmek için dua edeyim. 

Lütfet; acılarımın dinmesi için değil, acılarıma üstün 

gelecek bir yürek için yalvarayım. 

Lütfet; hayatın savaş meydanında müttefikler değil, 

kendi kudretimi arayayım. 

Lütfet; telaşlı bir korkuyla kurtarılmaya can atmak 

yerine, özgürlüğümü kazanmak için sabırlı olmayı umayım. 

Sen lütfet ki, merhametini sırf başarılarımla duyan bir 

korkak olmayayım; lütfet, başarısızlığımda senin dost elini 

bulayım. 

113


LXXX. 

Tek başına yaşarken bilmiyordun sen kendini; rüzgâr 

beri kıyıdan öteye estiğinde, bir haber çığlığı yoktu o 

zamanlar. 

Ben geldim ve sen uyandın; ışıl ışıl aydınlandı gökler. 

Çiçek çiçek açtırdın beni; nice biçimlerin beşiğinde 

salladın; ölümle sakladın, yaşamla buldun yeniden. 

Geldim ve yüreğin dalga dalga kabardı; ıstırap erişti 

sana, neşe erişti. 

Sen dokundun bana ve ürperdim aşkla. 

Ama gözümde bir hicap perdesi, göğsümde bir korku 

kıvılcımı vardır; yüzüm örtülüdür; seni göremeyince ağlarım. 

Gene de bilirim kalbinde suretim için taşıdığın sonsuz 

hevesi – sen ki, şafak kapımı ısrarla çalarken feryat edersin 

kapımda. 

114


LXXXI. 

Adımlarıma kulak kabartırsın, ey ebedî gözcü; sabah 

alacakaranlığında çoğalır sevincin, ışık patlamasıyla fışkırır! 

Sana ne denli yaklaşırsam, o denli kabarır denizin 

dansındaki coşku. 

Dünyan ışık fışkırmasıyla dolar kendi ellerine; ama 

cennetin yüreğimde saklıdır benim, mahcup bir sevgiyle 

usulca açılır tomurcuklarından. 

115


LXXXII. 

Sessiz düşüncelerin gölgeleri arasında bir başıma 

oturarak söyleyeceğim adını. 

Sözcüksüz söyleyeceğim, amaçsızca söyleyeceğim. 

Zira bir çocuğum ben, “Anne” diyebilmenin gururuyla 

annesine yüz kere seslenen… 

116


LXXXIII. 

I. 

İçimde parladığını hissediyorum yıldızların. Dünya sel 

olup doluyor hayatıma. 

Çiçekler açıyor bedenimde. Yerin ve suyun tüm tazeliği 

buhur misali tütüyor yüreğimde; tüm varlığın nefesi bir kaval 

misali oynuyor düşüncelerimle. 

II. 

Dünya uyurken kapına gelirim senin. 

Yıldızlar sessizdir, şarkı söylemeye korkarım. 

Durup öylece bakarım, ta ki gecenin balkonundan gölgen 

geçene dek – o zaman, dopdolu bir yürekle geri dönerim. 

Sonra, yol kenarında şarkı söylerim sabahleyin. 

Çalılıktaki çiçekler yanıt verir bana, sabahın havası kulak 

kesilir. 

Ansızın durur yolcular, yüzüme bakarlar, adlarını 

söylediğimi sanırlar. 

117


III. 

Daima senin isteklerine kulak kabartmış olarak, kapında 

tut beni; çağrına uymuş olarak, Krallığında gezdir beni. 

Sen lütfet ki, ataletin derinlerine gömülüp 

kaybolmayayım. 

Lütfet, yaşamım sefil bir israfla heba olmasın. 

Lütfet, şüphenin ve divaneliğin tozuna boğulmayayım. 

Lütfet, bir sürü şey peşinde her yola girmeyeyim. 

Lütfet, çoğunluğa boyun eğmesin yüreğim. 

Sen lütfet ki, hizmetkârın olmanın cesareti ve gururuyla 

başımı dik tutayım. 

118


LXXXIV. 

KÜREKÇİLER 

Duyuyor musunuz ölümün hengâmesini uzaklardan? 

Bir çağrı, alev selleri ve zehirli bulutlar arasından. 

Kaptanın çağrısıdır bu, denizcilere, 

Gemiyi isimsiz bir sahile doğru çevirsinler diye. 

Limandaki aylak zamanın sonu gelmiştir, 

O liman ki, sonu gelmezce alınıp satılır hep aynı meta, 

Hakikatin tükenmişliğinde, hiçlikte sürüklenir ölü eşya. 

Kürekçiler uyanır ve sorarlar ansızın korkuyla: 

“Yoldaşlar, kaçı vurdu saat? 

Ne zaman sökecek şafak?” 

Bulutlar perdelemiş yıldızları, 

Kim görecek günün çağıran parmağını? 

–– Ellerinde küreklerle dışarı koşar onlar, boş kalır yatakları, 

Ana dua eder, gelin kapıdan bakakalır, 

Göğe bir ayrılık feryadı yükselir, 

Karanlıktan Kaptanın sesi gelir: 

119


“Haydi denizciler, limandaki zaman sona ermiştir!” 

Âlemin tüm kara şeytanları kabarıp taşmış sel gibi, 

Gene de, kürekçiler, 

ruhunuzda keder kutsanışıyla alın yerinizi! 

Kimseyi suçlamayın kardeşlerim, küreklere davranın! 

Günah hem sizindi hem de hepimizin. 

Çağlardır kabarıyordu Tanrı’nın yüreğinde hiddet –– 

Zayıfın korkaklığı, güçlünün kibri, zenginin oburluğu, 

Mazlumun hıncı, insanın aşağılanması ve ırkın gururu 

Paramparça etti Tanrı’nın huzurunu, 

fırtınalarla gazaba getirdi onu. 

Bırakın kopsun kasırga; olgun bir tohum kozası gibi 

Parçalasın kendi yüreğini; saçsın etrafa şimşekleri. 

Yaygarayı bırakın artık, vazgeçin yerinip övünmekten; 

Alnınızda dingin, sessiz bir yakarışla, isimsiz sahile yol alın. 

Günbegün öğrendik günahı, kötülüğü, tanıdık ölümü; 

Zira üzerimizden geçti onlar, 

şimşeklerle gülen alaycı bulutlar misali. 

Ansızın durduklarında birer alâmet oldular 

Ve onların karşısına dikilip bir bir haykırmalı insanlar: 

“Senden korkmuyoruz, ey Gaddar! Korkmuyoruz, çünkü 

120


Seni mağlup ederek yaşadık her günümüzü! 

Yüreğimizde inançla ölüyoruz bizler, ölüyorsak da –– 

Barışın, İyiliğin, Ebedînin gerçek olduğuna inancımızla!” 

Eğer ölümün kalbini mesken tutmasa Ölümsüz Olan, 

Eğer keder kabuğunu kırıp çiçek açmasa şen bilgelik, 

Eğer açığa vuruluşlarıyla yok olmasa günahlar 

Ve eğer üzerindeki süslerin yüküyle yerle bir olmasa gurur, 

Bu kürekçileri, sabah ışığında ölüme koşan yıldızlar misali 

Evlerinden dışarı koşturan umut nereden gelebilir? 

Fedakârların kanı ve anaların gözyaşları tozun toprağın içinde 

Yitip gidecektir de, 

paha biçilmez Cennet’i getirmeyecek midir? 

İnsan dünyevi zincirlerini kopardığı zaman, 

Sınırsız Olan birdenbire belirmeyecek midir? 

121


LXXXV. 

MAĞLUBUN ŞARKISI 

Yolun kenarında durdum, Mağlubiyetin şarkısını 

söylememi emretti Sahibim. Zira buydu onun kendine gizlice 

cezbettiği gelin. 

Yüzünü kalabalıktan saklayan kara bir peçe takmıştır o, 

ama bir mücevher parlar koynunda. 

Gün onu terk etmiştir. Ama Tanrı’nın gecesi bekler onu – 

lambaları yanan, çiçekleri çiylere bulanmış bir gece. 

Suskundur o, yere bakan gözleriyle; evini ardında 

bırakmıştır; rüzgârda duyulan feryat onun evinden gelir. Ama 

hicap ve ıstırabın güzellik kattığı o çehreye sonsuzun aşk 

şarkısını söyler yıldızlar. 

Boş odanın kapısı açılır, çağrı yankılanır; vuslat 

yaklaşırken huşuyla atar gecenin kalbi. 

122


LXXXVI. 

ŞÜKRAN 

Gurur yolunda yürüyerek mütevazı hayatı ayaklar altına 

alanlar, dünyanın narin yeşilini kanlı ayak izleriyle 

kaplayanlar – ey Sahibim, bırak bayram etsin onlar ve sana 

şükretsinler, zira gün onların günüdür. 

Ama ben şükrediyorum ki, ıstırap çekenlerin, gücün ezici 

yüküne katlananların, karanlıkta yüzlerini örterek 

hıçkırıklarını bastıranların yanıdır benim yerim. 

Zira senin gecenin gizli derinliğinde, nabzı atar onların 

ıstırabının; tüm hakaretler senin büyük sessizliğinde susar. 

Yarın onlarındır. 

Ey Güneş! Sabah çiçeği misali açan yaralı yürekler 

üzerinde yüksel; gururun küle dönmüş meşale alayı üzerinde 

yüksel! 

123


124


. 

125

Rabindranath Tagore - Meyve Hasadı

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?