Gökay Tarih Sayı 5 - Şubat 2021

yapıyor, hızlı bir şekilde Enigma’nın şifresini
çözüyordu.
2. Dünya Savaşı ve Bilgisayarlar
Alan, kendi fikirleri ve makine taslağına ne
kadar fon arasa da 2. Dünya Savaşı çıkana
kadar kimse makalesine destek vermemiş ya
da fon sağlayamamıştı. Savaş çıkmasaydı
belki de makineye fon bulunamayabilirdi. Alan
bu makinenin yapımına başladığında
Bletchley Park’ta çalışıyordu ve kendi
fikirlerinin eksikliklerini orada çalışan
insanlarla beraber çözmüştü. Makinenin
üretim aşamasında çok hızlı bir şekilde
çalışmışlardı çünkü arka planda bir savaş ve
geciktikleri her gün için ölen insanlar vardı.
Savaş olmasaydı makinenin üretimi
gecikebilir ya da aksayabilirdi.
13
olan Tunny Teleprinter İletişim Ağı, Avrupa ve
Kuzey Afrika'yı kapsayarak Hitler ve
Berlin'deki Ordu Yüksek Komutanlığı'nı
Müttefik Devletler’in generallerine bağladı.
Müttefik Devletler'in generalleri, Almanya’nın
üst düzey yazışmalarını -Almanların nereden
çıkartma yapacaklarını, nereye sürpriz saldırı
yapacaklarını hatta Hitler’in kahvaltı sofrası
konuşmalarını- okuyabiliyorlardı. Bu bilgiler
sayesinde 2 milyon insanın hayatı kurtuldu.
Savaş bittikten sonra Alan, halkın
karşısında ödüllendirilmedi. Sadece basit bir
nişan verildi çünkü İngiliz Hükümeti olası bir
savaşta bu sistemi kullanabilmek istiyordu.
Alan Turing 1948’de bebek makineyi ve
1950’de ACE kompüterini tasarladı. İleri
görüşlülükle yapay zeka fikrini ortaya attı ve
bunu test etmek için “Turing Testini”
oluşturdu. Hayatının son gününe kadar
bilgisayarlar üzerine çalıştı, ne yazık ki o gün
çabuk geldi. Alan Turing, cinsel
yönelimlerinden dolayı devletin ona zorla
dayattığı hormon tedavisine dayanamayarak
42 yaşına gireceği doğum gününde intihar
etti. 2013’te Kraliçe ondan özür dilediyse de
iş işten geçmişti.
Bletchley Park ekibi sayesinde ilk mesaj
1941 yılında çözüldükten sonra savaşın seyri
değişti. Churchill, en büyük tehlikenin
Almanya’nın denizaltıları olduğunu söylemişti
çünkü bu denizaltılar İngiliz ve Amerikan
mühimmat gemilerine saldırıyor ve halkın aç
kalmasına neden oluyordu. Enigma’nın
çözülmesinden sonra işler değişti çünkü Alan
Turing denizaltılarının konumlarını görebiliyor
ya da nereden saldıracaklarını fark
edebiliyordu. 1942-1943’te Almanlar çok
daha özel ve savaşın kaderini değiştirecek
bilgileri konuşacakları zaman daha da
karmaşık bir şifre makinesi çıkardılar. Alan
bunu çözmek için “Turingery” denen bir
yöntem kullandı; bunun için Tunny denen
yeni bir makine kodlamaya başladılar.
Bugünün cep telefonu ağlarının habercisi
Şu an evimizde kullandığımız bilgisayarların
öyküsü; İngiltere’deki işçi grevleri, Nazi
Hükümeti’nden kaçan akademisyenler, 2.
Dünya Savaşı’yla başladı ve ilerlemeye de
devam etmektedir. Bu gerçekler akılda bir
soru oluşturuyor: Biz tarihte belirli olayları
kınasak da onların oluşturduğu şeylerden
vazgeçebilir miyiz?
Selin BİNBAŞI