Gökay Tarih Sayı 5 - Şubat 2021

dağılımındaki adaletsizlik ve tarım sektöründe
kazancın azalması da örnek gösterilebilir.
1928 yılının başından 1929 yılının ortasına
kadar devamlı bir artış gösteren New York
Borsasının, bu nedenlerden dolayı 3 Ekim
1929’da artışı durmuş, birkaç holding
hisselerini kaybetmişti. 21 Ekim 1929’da bazı
yabancı yatırımcıların da yatırımlarını
çekmesi sonucu 24 Ekim’de borsa dibe
vurmuştu. “Kara Perşembe” olarak
adlandırılan bu günde dönemin fiyatlarıyla 4.2
milyar dolar yok oldu.
18
Birkaç yıl süren bu zorlu dönem içinde
Amerika’da başkan değişikliği olmuş, Hoover
koltuğunu Franklin D. Roosevelt’e bırakmıştı.
Amerika’yı ekonomik anlamda çökmüş olarak
devralan Roosevelt, Amerika tarihinde bir ilke
imza atıp hükümetin ülke ekonomisine
müdahale etmesini sağlamıştı. Ekonomide
köklü değişiklikler yapma vaadi ile 1933’te
başa gelen Roosevelt, Amerika’ya ilk kez
Merkez Bankası kurulmasını sağlamış,
ekonomik düzenlemelere bankalarla
başlanmış, yüzlerce düzenleme yapılmıştı. İlk
yüz gün diye adlandırdığı başkanlığının ilk
dönemlerinde “Yasaklanma Dönemi”
(Prohibition Era) 3 kaldırılmıştı. Ortadaki
tarımsal fazlalığı kaldırmak amacıyla çiftçilere
ekim yapmaması için para ödenmiş,
Tennessee Vadisi Yetki yasasını imzalayarak
hidroelektrik barajlar inşa edilmiş ve bölge
insanları için ucuz elektrik sağlanmıştı.
Ülkedeki büyük işsiz nüfusunu azaltmak
adına Work Progress Administration’ı (WPA)
kurmuş, bu program kapsamında okulların,
köprülerin ve yolların inşası gibi iş imkanları
sağlanmış ve zaman içerisinde milyonlarca
insana iş verilmişti.
Borsa krizinin ardından birçok banka ve
şirketin iflas etmesiyle insanlar hem paralarını
hem de işlerini kaybetmişti. Ülkede büyük bir
açlık ve işsizlik hakimdi. Ülkede intihar
oranları artmış, insanlar çocuklarını satışa
çıkartarak hem para kazanmaya hem de
üzerlerindeki yükü azaltmaya çalışmışlardı.
İnsanlar iş bulmak uğruna evlerini terk ediyor,
iş imkanı olduğu söylenen yerlere göç
ediyorlardı. İnsanların çok ucuz fiyatlarda ve
zor şartlar altında çalıştırıldığı daha doğrusu
sömürüldüğü bu dönemde dağıtılan yemek
kuyrukları her geçen gün uzuyordu. Toplum
içerisinde açlık ve işsizliğin getirdiği büyük bir
kaos hakimdi. Birçok kitaba ve filme konu
olan bu dönem sadece Amerika’yı değil tüm
dünyayı etkisi altına almış, dünya çapında bir
kriz söz konusu hale gelmişti.
Bu derece büyük ve etkili olan ekonomik
krizin etkileri de uzun sürelidir. Büyük Buhran
da yıllarca sürdürmüş ve tüm dünyayı
özellikle sanayi ülkelerini etkisi altına almıştır.
3
Prohibition Era yani Yasaklanma Dönemi, 1920 yılında
Amerika’daki alkollü içeceklere gelen üretim, satış ve taşıma
yasağı dönemidir. Bu dönem Amerika’da içki kaçakçılığına
ve suç çeteleri arasındaki rekabetin artmasına neden
olmuştur.