Gökay Tarih Sayı 5 - Şubat 2021

Savaşın son yılında Temmuz 1995’te
Srebrenitsa şehrinde 8 bini aşan sayıda
Müslüman’ın katledildiği korkunç Srebrenitsa
soykırımı işlendi. Bu zor günlerde Alija
İzzetbegoviç, halkını ve ülkesini korumak için
çetin bir mücadele verdi. Ordu kuruldu, devlet
kurumları tesis edildi. Diplomatik faaliyetler
yürütüldü. Savaş, Aralık 1995 yılında
imzalanan Dayton sözde Barış Anlaşmasıyla
sona erdi. Anlaşma gereği Bosna Hersek
zayıf merkezli hükümete sahip ve iki geniş
özerkliğe sahip iki bölgeye ayrıldı. Sırpların
kontrolünde ülkenin %49’unu kapsayan “Sırp
Cumhuriyeti” ve Müslüman Boşnaklarla
Hırvatların paylaştığı 10 kantondan oluşan
ülkenin %51’ini kapsayan Bosna Hersek
Federasyonu oluşturuldu. Ülkenin başında
Sırp, Hırvat ve Boşnak üyeden oluşan ortak
kararlar alınan Başkanlık Konseyi kuruldu.
Yönetim bu üç halk arasında paylaştırıldı. (Bu
sistem günümüzde de devam etmektedir.)
Anlaşma için Alija İzzetbegovic “Bu anlaşma
adil değil, ancak savaşın sürmesinden daha
iyidir” ifadesini kullanmıştır.
yılında Başkanlık Konseyi üyeliğinden istifa
etti ve aktif siyasetten çekildi. 19 Ekim 2003
tarihinde Saraybosna’da hayata gözlerini
yumdu. Vasiyeti gereği Kovaçi Şehitliği’nde
Saraybosna Kuşatması sırasında katledilen
insanların yanına mütevazı bir mezara
defnedildi.
30
Yazımız burada sona erdi fakat yazar olarak
eklemek istediğim bir iki cümle daha var.
Dayton şartları gereği ağır bir anlaşmaydı.
Peki Alija bunu neden imzalamıştı? Alija,
savaşın sürmesindense en az bilanço ile bir
toprak sahibi olunmasının halk için daha iyi
olacağını düşünmüştü. Alija, dışlanmış, eziyet
görmüş Bosna halkının sesiydi. Alija’ya en
çok dokunan şeylerden birisi de dünyanın bu
katliama sessiz kalmasıydı. Hatta şöyle
demişti: “Ve her şey bittiğinde,
hatırlayacağımız şey; düşmanlarımızın sözleri
değil, dostlarımızın sessizliği olacaktır.” Ve
soykırımın unutulmamasını istemişti:
“Savaşta büyük zulme uğradınız. Zalimleri
affedip affetmemekte serbestsiniz. Ne
yaparsanız yapın ama soykırımı unutmayın.
Çünkü unutulan soykırım tekrarlanır.”
Bilge Kral Alija’nın çabaları sonuç vermiş ve
bugünkü Bosna-Hersek 1 Mart 1992’de
bağımsızlığını ilan etmiştir.
İrem MEHMEDOĞLU
Alija, savaş sonrası da siyasi mücadelesini
sürdürdü. Sağlık sorunları nedeniyle 2000