5.Ulusal Speleoloji Sempozyumu

tamamlanması için gerekli olan foton enerjisini de yapay ışık kaynaklarından alan spor ve tohumlar,
çimlenip, mağara ortamına yerleşirler.
Literatürde, ışık şiddeti ile yapılan çalışmalar göstermiştir ki; 0.5 ile 1 µmol foton m -2 s -1 arasında
değişen foton akı yoğunluğu, alg gelişiminin başlaması için uygun ortamı oluşturur, gelişim ise genellikle
21 µmol foton m -2 s -1 olduğunda devam eder. Siyanobakteri ve diatomeler için ise bu aralık 5 –
6 µmol foton m -2 s -1 dir. Bu durumdan anlaşılıyor ki, alg gelişimi için foton yoğunluğu önceliklidir.
Gelişme için gerekli olan substratum (ışığın etki ettiği kaya yüzeyleri), spektral foton akısı ve klorofil-a
konsentrasyonu ile oldukça yakından ilişkilidir. Kaya ve oluşumların yapısı alg gelişiminin substratum
ihtiyacını karşılar.
Durağan su içine konulmuş yapay ışık kaynakları alg gelişimi için uygun ortamı hazırlar. Litaratürde
bu konu ile ilgili çalışmalar mevcuttur, içlerinden önemli olan bir tanesi de Tokat’ta bulunan
Ballıca Mağarası’ nda yapılmıştır.
BİLDİRİLER
Sekil 1. 250 wattlık ışık kaynağının etkisi. Fotoğraf: Pınar Yıldız
MATERYAL VE YÖNTEM
İnceleme yapmak üzere Şubat 2010 tarihinde Mencilis Mağarası’nda turizmin ve yapay ışığın etkilerini
görmek için örnekleme çalışması yapılmıştır. Mağara girişinden itibaren, ilk istasyon 30 metrede
seçilmiş ve daha sonrasında her 10 metrede bir ışık kaynakları etrafında örnekleme yapılmıştır. Son
örnekleme istasyonu ise, platformun sonundaki 250 wattlık ışık kaynağı çevresinden yapılmıştır. Alg,
liken ve yosun örnekleri kuru kaplarda toplanmış, sulardan alınan örnekler ise %4 lük formaldehite
konulmuştur.
SONUÇLAR
Mencilis Mağarası’nın ışıklandırılmasında çoğunlukla, 25 - 40 watt arasında değişen enerji tasarruflu
ampuller, ayrıca belirli noktalarda 70 – 250 wattlık ışık kaynakları kullanılmaktadır. Bu ampulle-
163