Metropol Dergisi 63. Sayı

SAĞLIK
70
Doç. Dr. Alaaddin Nayman
Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Girişimsel Radyoloji
, halk arasında ciltte veya ciltaltında kılcal,
Varis örümcek ağı şeklindeki damarlar veya solucan,
makarna gibi büyük damarların görünmesi olarak bilinmektedir.
Bu şekildeki görünümler çoğunlukla bacak damarlarında
karşımıza çıkar. Evet, bunlar da varistir ancak esas önemli
olan dışarıdan görülemeyen bacağın iç kısmındaki damarların
durumudur ve bu damarlar sadece, özel bir ultrason tekniği
olan ve damarların değerlendirilmesinde kullanılan “Doppler
Ultrason” ile değerlendirilebilir. Doppler’ de bu damarlarda
kaçak olup olmadığına bakılır. Bu bahsettiğimiz içerideki
damarlar, ayak ve bacaktaki kirli kanı kalbe, akciğerlere doğru
taşıyan toplardamarlarımızdır. Bu toplardamarlar, bacaklarda
yerçekimine karşı koyarak kanı yukarı doğru taşımak durumundadırlar.
Toplardamarlar içerisinde kanın geri kaçmasını
engelleyen, kapakçık yapıları bulunur. Bu kapakçıklar sayesinde,
bacaklarımızda kan yukarı doğru taşınırken aşağıya,
ayaklara doğru kanın kaçması engellenmiş olur. Damar genişler
ve kapakçıklar bozulursa akşama doğru artan bacaklarda
şişlik, ağrı, ağırlık ve yorgunluk hissi şeklinde bulgular verir,
gece krampları da bulgulara eşlik edebilir.
Varis tedavinizi ertelemeyin!
En büyük tehlike hareketsizlik!
Genetik yatkınlık varis gelişmesinde en etkili faktör
olmakla birlikte, genetik yapımızı değiştirme
şansımız yoktur ama bazı basit önlemlerle varisten
kendimizi koruyabiliriz. Buradaki en büyük tehlike
harekesizliktir. Hareketsiz ve uzun süre ayakta
kalınca bacak toplardamarlarında genişleme ve
kapak yetersizlikleri gelişmeye başlar ki biz buna
“Venöz Yetmezlik” diyoruz. Onun için günlük 15-
45 dakika arası tempolu yürüyüş yapmak varis gelişmesini
önlemede çok faydalıdır.
Venöz Yetmezlik tanısı
nasıl konulur?
Bu sorunun cevabı çok nettir. Venöz yetmezliği
tespit edebilmenin tek yolu “Doppler Ultrason incelemesi”
dir. Doppler Ultrason incelemesi, aslında
bildiğimiz, belki de gebelikte en çok adını duyduğumuz
ultrason cihazı ile yapılır. Doppler özelliği,
ultrason cihazına eklenmiş, damarları göstermeye
yarayan bir özelliktir. Günümüzde hemen hemen
tüm ultrason cihazlarının Doppler özelliği de bulunmaktadır.
Doppler Ultrason, ağrısız, acısız ve
zararsız bir tetkiktir.
Doppler Ultrason muayenesinin
kim tarafından ve nasıl yapıldığı
çok önemli!
Doppler Ultrasonla yapılan varis muayenesi çok
önemlidir. Öncelikle Doppler Ultrason Muayenesi
mutlaka ayakta yapılamalıdır ki damarda kaçak
varsa bu ortaya konabilsin. İkincisi, Doppler incelemesi
sırasında bütün toplardamarlar detaylı bir
şekilde incelenmeli ve “Venöz Haritalama (Toplardamarların
haritalanması)” yapılmalıdır. Üçüncüsü
de mümkünse Doppler Ultrasonu yapacak
hekim, tedavinizi de yapmalıdır. Bu sayede hem
başkasının baktığı tetkik sonucuna göre, başka
bir hekim sizi tedavi etmemiş tek bir noktada hem
tanı hem de tedavi işlemleriniz yapılmış olacak,
hem de Doppler Ultrason ile muayenenizi yapan
hekim toplardamar yapınızı bizzat inceleyip venöz
haritanıza hakim olduğu için size en uygun tedaviyi
önerip uygulamış olacaktır.
Varis tedavisi nasıl
yapılır? Zor mudur?
10 yıldan daha eski zamanlarda, varisin
neredeyse bilinen tek tedavisi,
klasik cerrahi tedavi idi. Teknolojinin
çok hızlı ilerlemesi ile birlikte günümüzde
klasik varis ameliyatları artık
nadiren yapılmaktadır. Bunun sebebi
oldukça gelişmiş olan ve sonuçları
da çok iyi olan ameliyatsız tedavi
yöntemleridir. Bunlar içerisinde en
bilineni ve en çok uygulananı, toplardamar
içerisinden yapılan “Lazer
Tedavisi”dir. EVLA (EndoVenöz Lazer Ablasyon)
bu yöntemin orijinal adıdır ve bunun dışında RadyoFrekans
Ablasyon, yapışkan (Zamk) ve buhar
tedavileri de kullanılabilmektedir. Bunlar bacak
içerisindeki damarların tedavisinde kullanılır ve
diğer küçük damarlar içinse skleroterapi veya köpük
tedavisi, bazı damarlar için de miniflebektomi
yöntemleri sıklıkla kullanılır. İşlem lokal anestezi
eşliğinde ağrısız olarak yapılır, yarım ila bir saat
civarında süren bir tedaviden sonra evinize veya
işinize dönebilirsiniz.
Varisler tedavi edilmezlerse...
Varisler tedavi edilmezlerse farklı sorunlarla karşılaşabilirsiniz.
Genişlemiş damarlar içerisinde
akım hızı yavaşlayan ve durağanlaşan kan, damar
içerisinde pıhtılaşabilir ve bu pıhtılaşmış kan mikrop
kapıp tromboflebit dediğimiz oldukça ağrılı
bir tabloya neden olabilir. Daha da tehlikelisi oluşan
pıhtılar konup akciğer damarlarına kaçabilir
(Pulmoner Emboli) ki bu pıhtı miktarı fazla olduğunda
ölümcül bile olabilir. Bunlar dışında varisler
tedavi edilmezlerse durdurulması güç kanamalara
neden olabilirler. Ayrıca varisler ve Venöz
Yetmezlik ilerleyici bir hastalık olup bacağın derin
damarlarının da bozulmasına neden olacak kadar
ilerlerse artık tedavi edilemez hale gelebilirler.
Onun için varisin önemli bir sağlık sorunu olduğu
bilinmeli ve bir an evvel tedavisi yaptırılmalıdır.
www.metropoldergileri.com
71