Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
96<br />
<strong>Sahil</strong> <strong>Güvenlik</strong> Dergisi ° Ağustos 2007<br />
KAÇAKÇILIK, İSTİHBARAT, HAREKAT ve<br />
BİLGİ TOPLAMA (KİHBİ) DAİRE<br />
BAŞKANLIĞINDA BİLGİ TOPLAMA<br />
İŞLEMLERİ KONUSUNDA ULAŞILAN DÜZEY<br />
[ Hazırlayan ] Ö. Faruk GÜNAY | İçişleri Bakanlığı KİHBİ Dairesi Başkanı<br />
İçişleri Bakanlığı, yurdun iç güvenliğinin ve<br />
asayişinin sağlanması, kamu düzeninin ve genel<br />
ahlakın korunması amacıyla kurulmuş bir bakanlık<br />
olup, görevleri arasında; Bakanlığa bağlı iç güvenlik<br />
kuruluşlarını idare etmek suretiyle ülkesi ve milleti<br />
ile bölünmez bütünlüğünü, yurdun iç güvenliğini,<br />
asayişini, kamu düzenini ve genel ahlakı, Anayasada<br />
yazılı hak ve hürriyetleri korumak, suç işlenmesini<br />
önlemek, suçluları takip etmek ve yakalamak, her<br />
türlü kaçakçılığı men ve takip etmek yer almaktadır.<br />
Sayılan bu görevlerin yerine getirilmesinde; 3152<br />
Sayılı İçişleri Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında<br />
Kanunun 8. maddesinde ana hizmet birimleri arasında<br />
sayılan Kaçakçılık, İstihbarat, Harekat ve Bilgi<br />
Toplama Daire Başkanlığına da görev ve sorumluluklar<br />
yüklenmektedir. Bu görevlerde, suçluları takip etmek<br />
ve yakalamakla ilgili olarak 1980 yılında kurulan ve<br />
zaman içinde geliştirilen bir sistem kullanılmıştır.<br />
KURULUŞ<br />
Daha önce işlediği bir suçtan dolayı tüm yurtta<br />
aranıp da ele geçmeyen kimliği belirlenmiş kişilerle;<br />
çalıntı motorlu taşıtları, çalınan veya kaybedilen<br />
ateşli silahlarla her türlü kimlik belgelerini bulmak ve<br />
ele geçirmek, bu konuda iller düzeyinde derlenecek<br />
bilgilerin bir ana merkezde toplanmasını sağlamak,<br />
bu bilgilerin ilgili yerlere doğru olarak gönderilmesini<br />
sağlayarak, genel kolluk kuvvetlerinin adli ve idari<br />
tahkikatlarına hız ve açıklık kazandırmak ve kolluk<br />
kuvvetleri arasında etkin bir iş birliği ve koordinasyon<br />
sağlayarak zabıtanın halk nazarında saygınlığını<br />
arttırmak amacıyla İçişleri Bakanlığının 26 Mart<br />
1980 gün ve J.Gn.K. 0961-1-128-80/TSK.KOOR.<br />
(20) sayılı Onayı ile Bilgi Toplama Dairesi Başkanlığı<br />
kurulmuştur.<br />
12 Şubat 1983 tarih ve 3152 Sayılı İçişleri<br />
Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunla<br />
176 Sayılı İçişleri Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri<br />
Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin<br />
Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılmasına, Bazı<br />
Maddelerinin Yürürlükten Kaldırılmasına ve<br />
Bu Kanun Hükmünde Kararnameye İki Madde<br />
Eklenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin<br />
Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunun 8. maddesi<br />
ile Kaçakçılık İstihbarat Harekat ve Bilgi Toplama<br />
Dairesi Başkanlığı kurulmuş, İçişleri Bakanlığının<br />
ana hizmet birimi olarak belirlenmiştir. Genel Bilgi<br />
Toplama (GBT) Başkanlığı olarak da bilinen Bilgi<br />
Toplama Dairesi, bu tarihten itibaren Kaçakçılık<br />
ve İstihbarat Daire Başkanlığı ile birleştirilmiş ve<br />
müstakil bir daire başkanlığı olarak faaliyetlerini<br />
sürdürmeye başlamıştır.<br />
KİHBİ Daire Başkanlığı bünyesinde; Bakanlık,<br />
Jandarma, Emniyet ve Gümrük personeli görev<br />
yapmaktadır.<br />
GÖREVLERİ<br />
3152 sayılı Kanunun 13. maddesi KİHBİ Daire<br />
Başkanlığının görevlerini belirlemiştir.<br />
Buna göre;<br />
a) Her türlü kaçakçılık faaliyetlerine ait istihbaratı<br />
Devlet çapında toplayıp değerlendirmek, kaçakçılığı<br />
men, takip ve tahkikle görevli kuruluşlara bilgi<br />
vermek, bağlı kuruluşların önleme ve yakalama<br />
faaliyetlerini yönlendirmek ve ilgili kuruluşlar<br />
arasında koordinasyon ve işbirliği yapılması için<br />
gerekli tedbirleri almak,<br />
b) Kaçakçılıkla mücadele, hedef, taktik ve usullerini<br />
tespit etmek ve eğitici nitelikte yayınlar yapmak,<br />
c) Suç işleyip ele geçmeyen kişilerin, çalınan veya<br />
kaybedilen motorlu taşıtların, ateşli silahların, kimliği<br />
ispata yarayan her türlü belgelerin kayıtlarını tutmak,<br />
güvenlik kuvvetlerine bildirmek, görevli kuruluşlarla,<br />
ilgili kuvvetler arasında koordinasyon sağlamak ile<br />
görevlidir.<br />
Anlaşılacağı gibi Dairenin Bilgi Toplama konusundaki<br />
görevleri, (c) bendinde tanımlanan görevlerdir. Bu<br />
görevin yerine getirilmesi için bir yönerge çıkarılmış<br />
olup, tüm bilgi toplama işlemleri bu yönerge<br />
doğrultusunda gerçekleştirilmiştir.<br />
BİLGİ TOPLAMA İŞLEMLERİNİN DAYANAĞI<br />
Bilgi toplama işlemlerinin hukuki dayanağı; 3152<br />
Sayılı İçişleri Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında<br />
Kanunun 13/c ve 33’üncü, 2559 Sayılı Polis Vazife<br />
ve Salahiyetleri Kanununun Ek-7’nci ve Jandarma<br />
Teşkilat Görev ve Yetkileri Yönetmeliğinin 42/e<br />
maddeleridir. Bu maddelere dayanılarak; aranan ve<br />
bazı suçları işleyen kişilere ilişkin tutulan bilgiler,<br />
güvenliği sağlamakla görevli olan bağlı kuruluşlara<br />
yakalama ve istihbarat amacıyla yararlanılmak üzere<br />
kullandırılmaktadır.<br />
Yine bu çerçevede, eşyalarla ilgili olarak da kaybedilen,<br />
çalınan veya gasp edilen; motorlu taşıtlara, ateşli<br />
silahlara ve her türlü kimliği ispata yarayan belgelere<br />
ilişkin bilgi toplanarak güvenlik kuvvetlerinin<br />
kullanımına sunulmaktadır.<br />
Kurulduğu 1980 yılından itibaren; yukarıda belirtilen<br />
konulara ilişkin olarak tutulan bilgilere ait kayıtlar,<br />
mahallinde ve merkezde dolaplarda tutulan bilgi<br />
formları ile izlenmekte iken, gelişen bilgi ve iletişim<br />
teknolojisi doğrultusunda yapılması sağlanan<br />
programların faaliyete geçirilmesi sonucunda ülkenin<br />
her yerinden anında kullanılabilecek bir bilgi işletim<br />
sistemi ile çalışır hale getirilmiştir. Kısaca özetlenen bu<br />
sonuca varmak için Dairede gerçekleştirilen değişime<br />
bir göz atılması yerinde olacaktır.<br />
GERÇEKLEŞTİRİLEN ÖNEMLİ ATILIMLAR<br />
1- Yapılan işin gereği olarak KİHBİ Daire<br />
Başkanlığında ve tüm ülkede görev yapan polis<br />
ve jandarma bilgi toplama birimlerinde toplanan<br />
bilgiler gizli bilgiler olup, sadece yetki verilen kişiler<br />
tarafından görülebilmektedir. Dayanak olarak adli<br />
işlemlerin esas alınması ve adliyeler ile güvenlik<br />
kuvvetleri arasında bilgi akışının düzenli olmaması<br />
nedeniyle tutulan bilgilerin güncellenmesinde<br />
sorunlar yaşanmıştır. Buna bir çözüm olabileceği<br />
düşüncesi ile 12.6.2002 tarihinde yönerge değişikliği<br />
yapılmış ve Bilgi Edinme Hakkı Kanunu henüz<br />
gündemde bile değilken, tüm bilgi toplama birimleri<br />
tarafından, kişilerin ya da avukatlarının yazılı<br />
başvurusu halinde kendilerine ilişkin bilginin<br />
verilmesine başlanmıştır.<br />
2- Ülke çapında görev yapan Gümrük Muhafaza<br />
personeli tarafından doğrudan gerçekleştirilen<br />
kaçakçılıkla mücadele çalışmaları sonucunda,<br />
savcılıklara sevk edilen suçlularla ilgili olarak KİHBİ<br />
Bilgi Sisteminde kayıt bulunmadığının tespit edilmesi<br />
üzerine; Gümrük Muhafaza Genel Müdürlüğü<br />
ile birlikte yapılan çalışmalarımız sonucunda,<br />
Gümrük Müsteşarlığınca taşra birimlerine bir emir<br />
97<br />
<strong>Sahil</strong> <strong>Güvenlik</strong> Dergisi ° Ağustos 2007
Change language