DITURIA

E boton QKSH”Migjeni”
Borås-Suedi
Viti III , Nr. 3
Revistë mujore për fëmijë, të rinjë dhe prindër, mars, 2009
DITURIA
GËZUAR NJË VJETORI I PAVARËSISË KOSOVË !
Skene-Suedi 21 shkurt 2009

Sokol DEMAKU - Skene - Suedi
KOSOVE GËZUAR NJËVJETORIN E PAVARËSISË
Me 21 shkurt në qytetin e vogël suedez në Suedin përendimore të quajtur Skene shqiptaret që jetojnë dhe
veprojnë në në këto treva kishin organizuar manifestimin qendror për festimin e nje vjetorit të Pavarësisë së
Republikës së Kosovës.
Në fjalëne tij veprimtari Avni Ismaili përshendeti të pranishmit me Urimin
KOSOVË – GËZUAR PAVARËSIN!
Me intonimnin e himnit shtetëror filloj manifestimi ku mbi 200 të pranishëm në sallë ishin tubuar që të
kremtojnë këtë ditë të madhe.
Të prnanishmëve iu drejtua Avni Ismaili aktivist i dalluar në jeten kulturore ketu në këtë qytet i cili foli për
rëndësin që ka kjo ditë për ne shqiptarët, ku në sallën ku zhvilloj aktiviteti në pjesën e lart të murit, ku ishte
e improvizuar një kënd për grupin muzikor dhe pjesen artistike të kësaj mbrëmje festive, ishin të vendosur
Flamuri i Kosovës, Flamuri Kombëtar , Flamuri amerikan, Flamuri suedez, fotografitë e Ibrahim Rugovës
dhe komandantit legjendar Adem Jasharit si dhe mbishkrimi me shkronja kuq e zi:
”KOSOVËS GËZUAR
NJË VJETORIN E PA-
VARËSISË”!
Pjesen artistike të kësaj
mbrëmje festive e udhëhoqën
të rinjët Agnesa
Bekteshi dhe Liridon
Mavraj, nxënës.
Nxënësit dhe të rinjët e
ketij qyteti nën përkujdesjen
e mësusit të
gjuhës shqipe në keto
treva kishin përgatitur
nje kollaz muzikoro
humoristik për këte dite
me rëndësi për kombin
shqiptar.
Ishte kënaqesi të degjoje
voglushet dhe voglushit
shqiptar duke recituar
për atdheun, kombin,
heronjët dhe të arriturat e
vendit tonë.
Ishte interesant skeqi mes ”Ramadanit dhe Zhivkos” dy fqinje të dikurshem e sot…. Ku kjo u prit me ovacione
të gjata nga të pranishmit.
Po ashtu edhe skeqet humoristike të benin përshtypjen se keta fëmije dhe të rinjë kanë se cka të prezentojnë
para publikut apo me mire te themi para prinderve të tyre dhe mysafirëve të ftuar.
Muharem Shabani dhe Agim Bekteshi thonë se kjo është traditë e shqiptareve këtu, se jo vetem dita e pavaresë
së Kosovës por edhe festat tjera kombëtare ketu festohen në menyrë madheshtore, e kete ne e bejme
thon ata qe fëmija tant ë dinë me teper per vendlindjen, per atdheun se jemi larg e atyre eu duhet kurr me
shume që të kene njohuri për vendlindjen.
Por eshte pune e madhe thone keta bashkepunimi mes familjes dhe shkolles ku ka dhene rezultate pozitive
dhe kjo shihet nga puna dhe ajo cka fëmija tonë dinë dhe mund të hsprehin para mysafirëve tanë.
Kjo ishte nje mbëmje e cila do mbahet mend kohe të gjatë , u festua deri ne oret e hershme të mengjesit e të
gjithë ishin të kenaqur dhe te entuziasmaur me këtë.
Ishte kënaqesi kur vallëzohej me falmurin kombëtar të bashkuar me flamurin e Kosovës nga të rinjët dhe të
rejat që ishin në valle. Pra ky nje gjest që simbolizon deshirën për bashkim kombetar.

GËZUAR 7 MARSIN MËSUES TË DASHUR,
GËZUAR 8 MARSIN NËNA, MOTRA DHE GRA TË DASHURA!
Stafi i revistës “Dituria” urojmë të gjithë mesuesit në mbarë botën ku ata ndodhën “Gezuar 7 marsin!”
Më 7 mars, ditë e shpallur me një vendim të qeverisë shqiptare si “Dita Kombëtare e Mësuesve”, mbushen
121 vjet nga krijimi i “Mësonjëtores” së parë shqipe në qytetin e Korçës, një qytet me tradita patriotike dhe
mësimdashëse në Juglindje të Shqipërisë.
“Mësonjëtorja” e parë u çel në 7 mars në 1887, në kushtet e pushtimit otoman dhe ajo u krijua nga një grup
rilindasish, ndërsa ishte e para shkollë fillore me një fizionomi të theksuar kombëtare dhe laike, ku të gjitha
mësimet jepeshin në gjuhën shqipe. Sipas dokumenteve të kohës, veprimtaria e kësaj shkolle përshkohej nga
idetë patriotike, edukata e punës dhe dashuria për dije. “Mësonjëtorja” e parë shqipe u përkrah gjerësisht nga
masat patriotike korçare dhe ato të mërgimit. Në këtë shkollë jepeshin lëndët: shkrim, këndim, gjuhë shqipe,
gramatikë shqipe, histori e Shqipërisë, gjeografi, aritmetikë. Rëndësia e krijimit të kësaj shkolle qëndron në
faktin se ajo institucionalizoi mësimin e gjuhës shqipe në Shqipëri dhe krijoi një plejadë njerëzish, të cilët u
bënë më vonë veprimtarë të lëvizjes për çlirim kombëtar dhe shoqëror të vendit. Në përkujtim të krijimit të
“Mësonjëtores” së parë shqipe, me vendim të qeverisë shqiptare, në vitin 1960 u vendos që 7 Marsi të njihet
si “Dita Kombëtare e Mësuesve”.
Sot, 7 Marsi kremtohet nga të gjithë shqiptarët, nxënësit në mbarë vendin, në shenjë vlerësimi të traditave
më të mira të shkollës kombëtare shqipe, të figurës së nderuar të mësuesit.
Ne stafi i revistës “Dituria”,urojme te gjitha nenat,motrat e grate shqiptare,ane e mbane botes ku ata jetojne
e punojne dhe edukojne femijet e tyre me frymen e dashurise per njeri tjetrin e per vendin e gjuhen e paster
shqipe. Te nderuara nena,motra e gra shqiptare,Gezuar 8 Marsin ,festen tuaj.Mbretrofte paqja, lumturia e
harmonia gjithmone ne shtepijat tuaja...
8 marsi eshte dita nderkombetare e grave. Kjo dite festohet ne shume vende te botes. Dita nderkombetare
e grave eshte historia e grave te zakonshme qe kane bere histori. Kjo dite eshte rrenjosur si lufte shekullore
e grave per te marre pjese ne shoqeri ne nivel te barabarte me burrat. Ideja e dites nderkombetare te
grave erdhi ne fillim te shekullit 20 qe ne boten e industrializuar si pjese e zgjerimit, rritjes se popullsise
dhe ideologjive radikale. Ndaj sot ne kete dite ne te gjithe nderojme punen e tyre te madhe ne edukimin dhe
ecurine per pregatitjen e nje brezi te ri me vitytet me te mira per te ecur perpara ne rrugen e veshtire te jetes.
Te kujtojme sakrificat e tyre.Te tregojme me shume respekt per punen e vepren e tyre.
Fillimisht më 8 mars 1875,Në ndërmarrëjen e Tekstilit në Nju-Jork
gratë u ngritën në protesta kundër kushteve çnjerëzore të punës,orarit të gjatë të punës,dhe pagave të ulëta.
Rrëpatjet e grave drejt realizimit të drejtave të tyre nuk pushuan asnjëherë
Më vonë në Copenhagen në Mbledhjen ndërkombëtare të Socialistëve,u vendos të mirren parasysh disa nga
kërkesat e grave,mbledhje ku morën pjesë 100 gra nga 17 vende të botës,por nuk u vendos data kur duhej të
shënohej kjo ditë.
Fillimisht kjo ditë manifestohej të dielen e fundit të fund shkurtit.
Më 1911,Danimarka,Gjermania,Zvicrra dhe Austria,shenuan këtë ditë ku morën pjesë miliona burra dhe
gra,ku veq kërkesave të më parshme gratë kërkuan edhe të drejtën e votës.
Më 1913-1914,në prag të Luftës së Parë Botrore,gratë ruse protestuan kunder luftes,dhe u solidarizuan me
motrat e tyre duke shenuar diten e grave.Vetëm me 1917 u caktua data e shenimit te dites se grave kur 23
shkurti i kalendarit Julian qe perdorej nëRusi,sipas kalendarit Gregorian që përdorej në botë
përkonte me daten 8 mars.Ky ishte vendimi përfundimtar që u zgjodh 8 marsi,festa ndërkombëtare e
grave,edhe pse në shumë vende Evropiane sot nuk festohet kjo datë ,kështu ishte vendosur më 8mars 1917.
Sot të zëmë në Gjermani e Zvicërr gratë e tyre as nuk dijnë për këtë datë nga se dita e nënave atje festohet në
maj,por zanafilla e ditës së gruas vjen 8 marsi 1917,të cilen nuk mund as ta ndryshojmë.Edhe sot reflektimi
i grave për progres dhe ndryshime,guximi per realizimin e të drejtave të tyre nuk pushon.Megjithatë gratë
tona shqiptare nën kohën e roberisë dhe varfrimit,kanë vuajtur shumë,kanë dhënë sakrifica,por nuk kanë
pushuar synimin për realizimin e të drejtave të tyre.Fatbardhësisht sot gratë tona kanë hapur portat e tyre te
te drejtave.Femrat tona të emancipuara hapërojnë krah me meshkujt në qdo porë të jetës.Andaj më lejoni
mes këtyre rreshtave,që femres shqiptare kudo që ndodhet të i uroj festën e tyre,shëndet,suksese,fat e lumturi
në qdo fushë të jetës.
Edhe njehere gezuar 8 marsin festen tuaj te nderuara nenat,motrat tona e grate shqiptare,gezuar!

Përkujtohet heroi Shaban Polluzha
Shaban Polluzha, organizator i luftës
për çlirimin e Kosovës
Me këtë rast, kryeministri i Kosovës, Hashim Thaçi,
theksoi se heroizmi dhe vizioni i Shaban Polluzhës,
ka bërë që i tërë kombi shqiptar të krenohet me
figurat e tilla, emrat e të cilëve mbeten legjenda të
lirisë dhe pavarësisë së Kosovës. Ai tha se Shaban
Polluzha është figura më e ndritur e popullit shqiptar.
“Shaban Polluzha, është njeriu i vizionit, figurë e
trimërisë dhe i nismës së një rezistence të madhe
kundër uverturave serbo-çetnike, të cilat ishin të
orientuara kundër popullit të Kosovës. Bacë Shabani
është njeri i refuzimit dhe kundërshtimit të regjimit
komunist dhe krajatave që po i bëheshin pas shpine
Kosovës”, theksoi kryeministri Thaçi, duke shtuar se
ai ishte hero i përpjekjeve të mëdha për liri dhe shtet
të Kosovës. Duke folur për rolin historik të heroit
Polluzha, kryeministri Thaçi, vlerësoi se ai ishte
njeri, ndërtues i një epoke të re për lirinë e Kosovës.
“Duke përkujtuar figurën e heroit Polluzha, angazhimi
dhe guximi i tij më bëjnë të ndihem krenar,
pikërisht sot kur ne përkujtojmë këtë ditë të madhe
të komandantit Shaban Polluzha, bashkë me të rënët
e shumë bashkëluftëtarëve të tij të lëvizjes çlirimtare
të Kosovës”, vlerësoi Thaçi, duke shtuar se nuk
ishte vetëm guximi dhe heroizmi i pashoq, po bacë
Rruga e pavarësisë - histori e shkruar me
gjak
Idealet dhe objektivat e heroit Shaban
Polluzha, ishin mesazh dhe reflektime
të denja kombëtare, shkëndijat e të cilit
mbajtën gjallë vullnetin e kombit shqiptar
për liri dhe pavarësi.
Në akademinë përkujtimore të mbajtur në
Prishtinë, me rastin e 64-vjetorit të rënies
së heroit të Kosovës, Shaban Polluzha,
udhëheqësit e lartë të shtetit, studiues
të historiografisë dhe bashkëluftëtarë
të Shabanit, e vlerësuan lart tribunin e
popullit, i cili nuk kurseu asgjë për të
mbrojtur atdheun, truallin dhe kullat. Në
këtë rast, figura e Shaban Polluzhës është
vlerësuar si hero legjendar, njeriu i cili organizoi dhe udhëhoqi luftën e armatosur kundër pushtuesit serbosllav
në periudhën e fundit të Luftës II Botërore (1945).
Shabani ishte edhe njeriu i cili ndërtoi raport të ri të
Kosovës në marrëdhëniet ndërkombëtare, duke sensibilizuar
përpjekjet liridashëse të popullit shqiptar
për liri dhe shtetësi. Ai shtoi se Shaban Polluzha,
ishte luftëtari i demokracisë së kësaj ane, nga fakti se
ai luftoi vendosmërisht kundër diktaturës komuniste,
fryma e së cilës fillonte një pushtim të ri për Kosovën
dhe shqiptarët. “Brigada e Polluzhës përbëhej
nga njerëzit më të mirë të kombit tonë, ata
të cilët treguan guxim dhe trimëri që t’u thonë jo
përpjekjeve antishqiptare. Vepra dhe heroizmi i tij
mbeten mësim për gjeneratat e reja, të cilat vazhduan
rrugën e lirisë, të cilën ne sot e gëzojmë”, theksoi
Thaçi, duke shtuar se liria dhe pavarësia e Kosovës
janë arritur falë angazhimit, heroizmit dhe guximit
të brezave më të çmuar të kombit tonë. Ai tha se 53
vjet pas rënies së Shaban Polluzhës, luftuan heroikisht
komandanti legjendar Adem Jashari, për të filluar
një epokë te re për historinë e Kosovës.
Rruga e lirisë-sakrificë sublime kombëtare
Idealet dhe objektivat e heroit Shaban Polluzha,
ishin mesazh dhe reflektime të denja kombëtare,
shkëndijat e të cilit mbajtën gjallë vullnetin e kombit
shqiptar për liri dhe pavarësi. Kështu vlerësoi, publicisti
Agim Zogaj, duke iu referuar rolit të figurës
së heroit Polluzha, në përpjekjet e tij dhe të popullit

shqiptar për liri. “Lufta e Shaban Polluzhës, në vitin
1945, ishte një simbol i rezistencës shqiptare, e cila
më vonë është bartur edhe nën luftën emblematike
të UÇK-së. Në fakt betejat e armatosura e viteve të
45-ta përbënin një luftë me përmasa, ideale, qëllime,
objektiva dhe me reflektime të thella kombëtare”,
vlerësoi Zogaj, duke shtuar se ky dimension i luftës
së Shaban Polluzhës me aradhet e tij, mbetet jo
vetëm kujtesë e lavdishme, por edhe si frymëzim
qenësor dhe shpirtëror për Kosovën tonë të pavarur
dhe demokratike. Ai përkujtoi rrezikun që ka
ndier Shaban Polluzha pas ndikimit dominant të
shovinistëve serbë, të cilat nuk i njohën vendimet e
Konferencës së Bujanit dhe e ripushtuan Kosovën.
Ndërkaq, aktivisti i çështjes kombëtare, Adem Demaçi,
theksoi se nëse atëherë vdiqëm që ta mbronim
veten, sot me sakrifica të mëdha dhe falë ndihmës së
miqve tanë, Kosova ka filluar të lulëzojë si një shtet
i qëndrueshëm, duke lëshuar mesazhin e stabilitetit
dhe modernizmit të shqiptarëve. Ndërkaq, duke folur
për rrjedhat e brendshme, Demaçi, kritikoi bashkësinë
ndërkombëtare për lojalitet të madh ndaj Serbisë.
“Mos e lazdroni shumë Serbinë. Edhe sot e kësaj
dite në këtë vend, kanë mbetur në udhëheqësi po ata
çetnikë që kanë qenë”, theksoi Demaçi. Shaban Polluzha
lindi në vitin 1873 dhe u vra gjatë përpalljes
me komunistët serbo-jugosllav në vitin 1945, pas një
lufte heroike që bëri brigada e tij, e cila numëronte
mijëra anëtarë nga të gjitha viset e Kosovës.
Shaban Polluzha nderohet me
Urdhrin “Hero i Kosovës”
Presidenti Sejdiu dekoroi Shaban Polluzhën me
Urdhrin “Hero i Kosovës”. Në bazë të Kushtetutës
së Republikës së Kosovës, neni 84, pika 28, si dhe
në bazë të Rregullores mbi Dekoratat, Urdhrat
dhe Titujt e Nderit të Kosovës që i jep Presidenti i
Republikës së Kosovës dhe Procedurat e Dhënies
së Tyre, neni 3, 19 dhe 34, Presidenti i Republikës
së Kosovës, dr. Fatmir Sejdiu ka marrë vendim që
ta dekorojë me Urdhrin “Hero i Kosovës” luftëtarin
e shquar Shaban Polluzha, për kontributin e dhënë
dhe trimërinë e treguar në luftën çlirimtare për lirinë
e Kosovës gjatë viteve ‘40 të shekullit të kaluar. Ky
Urdhër u jepet figurave historike shqiptare dhe të
Kosovës të kohëve moderne nga Lidhja e Prizrenit
e këndej, si dhe qytetarëve të Kosovës që kanë bërë
vepra trimërie për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës.
Vendimi hyn në fuqi menjëherë, kurse medalja
me Urdhrin “Hero i Kosovës” do t’u dorëzohet
familjarëve të Shaban Polluzhës në një ceremoni të
veçantë
Nebih BUNJAKU
RRUGËS SË DIELLIT
Shaban Palluzhës
Dardania kur digjej flakë
nga piromanët e tërbuar
asnjë i ri plak as plakë
s’donte vatrën për ta lëshuar
nëpër krisma dhe acar
dielli shahej veç sllavisht
zemra eshkë ndizej zjarr
gjoksi hapej martirisht
e me armë rrugës së diellit
nuk e braktisi Dardaninë
meteor Shaban Palluzha
shumë e deshi Ilirinë
të lajthiturve nga drit’e hënës
përbetuar në yll të kuq
mos lejoni u tha në Besianë
lot e gjak t’na shkojnë huq
me agimin në rrugën e diellit
si në legjendë dikur Anteu
maja e Lisit Shaban Palluzha
htriu rrënjët n’thellësi dheu
Halil Xani
LIRISË
Në Likashan e Drenicë
Lirisë iu gëzua edhe guri
Në fshat mbi gjashtë lisat
Lirshëm valon flamuri.
Liria ka aromë lulkuqeje
E ngjyrosur me ngjyrë gjaku
Ajo ka flatra sikur pëllumbi
Vjen e na përgëzon te pragu.
Dhe ju pyetni kush e solli
Nga Bajgora n`male të Sharrit
Në gjithë Kosovën atë e solli
Ushtria e Adem Jasharit.

NË PËRVJETORIN E VDEKJES SË JERONIM DE RADËS
Jeronim de Rada është Poet, publicist, folklorist, filolog dhe mësues, themeluesi i letërsisë dhe i kulturës
arbëreshe. Lindi në Makia të Kalabrisë mësimet e para i kreu në kolegjin e Shën Adrianit të Shën Mitër
Koronës. Më 1834 shkoi për të studiuar drejtësi në Napoli, ku mori pjesë gjallërisht në lëvizjen politike dhe
kulturore të kohës. Më 1848 nxori të parën gazetë shqiptare “L’Albanese d’Italia” , në të cilën shprehu pikëpamjet
e tij për ngjarjet e kohës.
Pas dështimit të revolucionit
më 1848 e mbylli gazetën dhe i
zhgënjyer u tërhoq në fshatin e tij
të lindjes der! në fillim të viteve
60 të shek. XIX. Duke nisur nga v.
1861, në jetën e De Rada nisi një
fazë e re, kur ai shfaqet si një nga
figurat më në zë te Rilindjes sonë
Kombëtare. Pas traktatit Parimet
e estetikës (Principii di estetica,
1861) botoi veprat hashtësia e
kombit shqiptar (Antichità della
nazione albanase, 1864) dhe Rapsodi
të një poeme arbëreshe (Rapsodie
d’un poema albanese, 1866),
që luajtën një rol të rëndësishëm
për propagandimin e çështjes
kombëtare shqiptare. Hyri në korrespondencë
me patriotët shqiptarë
dhe me personalitetet kulturore evropiane,
dashamirë të Shqipërisë,
ndoqi me interes të gjallë ngjarjet
në Shqipëri. Më 1878 përkrahu
Lidhjen Shqiptare të Prizrenit dhe
ngriti zërin kundër gjymtimit tokësor
të Shqipërisë. Një ndihmesë
të çmuar çështjes kombëtare i
dha me revistën Flamuri Arbrit ,
që botoi në vitet 1883-1885. Në
Testamentin politik (1902) shprehu
optimizmin në të ardhmen e Shqipërisë
dhe pakënaqësinë e tij ndaj
politikës imperialiste të Italisë ndaj
atdheut të të parëve.
Zhvilloi një veprimtari të frytshme
edhe në fushën e studimeve gjuhësore;
u kushtoi vemendje çështjeve
të prejardhjes së shqiptarëve dhe
të gjuhës shqipe, duke mbrojtur
lashtësinë e tyre. De Rada është
nga të parët studiues vendës të
strukturës gramatikore të shqipes.
Në të dy veprat gramatikore që
hartoi (1870, 1894) vuri në dukje
aspekte të patheksuara më parë nga
dijetarë shqiptarë dhe albanologë
dhe dukuri gjuhësore të pastudiuara
ose të panjohura. Në veprat
e tij gjuhësore jepen të dhëna me
interes për të folmet arbëreshe.
Bëri përpjekje të vijueshme për një
alfabet të përbashkët të shqipes që
të jepte një sistem sa më të plotë
dhe të përshtatshëm për shqipen
me karaktere latine, të plotësuara
me shenja diakritike. Në veprimtarinë
gjuhësore të De Rada duhet
përmendur edhe organizimi i dy
kongreseve gjuhësore të shqipes, i
pari (1895) në Koriliano Kalabro,
i dyti (1897) në Lungro ( Kongreset
gjuhësore arbëreshe). Dha
me vetmohim mësimin e shqipes
në Kolegjin arbëresh të Shën Mitër
Koronës për dhjetëvjeçarë të tërë
gjersa vdiq.
E gjerë është edhe krijimtaria poetike
e De Rada Nisi të botojë që
herët por krijimi që i solli famën si
poet me talent të shquar është poema
lirike-epike Këngët e Milosaos
(1836), vepra e parë e letërsisë
sonë me vlera të mëdha artistike.
Në qendër të veprës është historia
e një çifti të ri që bashkohet pas
shumë pengesash. Autori nuk kufizohet
me dënimin e paragjykimeve
klasore që pengonin lumturinë e
të rinjve; në vepër kumboi ideja e
detyrës ndaj atdheut dhe e gatishmërisë
për të luftuar për mbrojtjen
e tij. Historia e dashurisë fatkeqe
midis dy të rinjve nga rrethet aris
tokratike të Shqipërisë së shekullit
XV është edhe në qendër të poemës
Serafina Topia, mbi të cilën
poeti punoi në vitet 1839-1843. I
pakënaqur nga puna e tij, De Rada
këtë subjekte rimori në poemën
Pasqgra e një jete njerëzore (1898)
duke e zgjeruar dhe duke trajtuar
në të një problematikë më aktuale
për kohën, luftën kundër pushtuesit
otoman. Vepra më e rëndësishme
e De Radaës është Skënderbeu i
pafan, të cilën e mbajti në duar një
kohë të gjatë (1837-1896). Skënderbeu
i pafan është kryevepra e
De Radës në të u dukën në mënyrë
të qartë veçoritë kryesore të talentit
të tij, si mjeshtër i tablove të gjera
historike dhe i përshkrimit me
zotësi të botës së brendshme të heronjve,
të mendimeve dhe të ndjenjave
më të thella e më të fshehta të
njeriut. Si poet, sidomos në Këngët
e Milosaos, De Rada u çmua lart
edhe nga rrethet letrare evropiane.
De Rada luajti një rol të madh në
historinë e letërsisë shqiptare; ai
është i pari që shkroi vepra me
frymë kombëtare. Figura e tij
ngrihet si figura më e kulluar dhe
më e fuqishme e letërsisë dhe e
botës arbëreshe. Ndikimi i tij mbi
shkrimtarët arbëreshë bashkëkohës
ishte i madh; tradita poetike
krijuar prej tij vijon të jetojë e
përtërirë edhe në letërsinë e sotme
arbëreshe. Pas Çlirimit në Shqipëri
janë botuar të adoptuara veprat e tij
kryesore. Mban titullin “Mësues i
Popullit”

Raimonda Moisiu
SI NJE DRENUSHE E BUKUR.....
Si nje drenushe e bukur me syte e
qe- shur,
Qe ....
ne cdo nate merr puthje pafund,
U zhgjove ate mengjes te perhirte,
ne
guven e erret ku
per drite kishim
fenerin e dashurise .....
Gulcimat renkuese embel dhe
buzeqeshja jote e pafaj,
“U vodhen “ nga
veshtrimi hamshor i
mureve te lashte.
Thinjoshe e fisnike,
Si kalldremet e femijerise.
Nga ....
buzet e tyre gurgullonte fishkellima
e ujit,
Si nje.....
sinfoni magjike kaq e embel, qe
mezi pret
nje puthje, nje brishtesi,nje embelsi......
Ti me nje padurim te fshehte
prisje t’i
marresh ere borzilokut…
….Se i perkasim gjithesise se
gjalle ---
Mezi prisje te te krehja floket,
me gishtat e mij, Te ....
prekja pemen e manjoles, te
kepusja gjethet e saj lart-lart dhe
me kercellin e borzilokut
te shkruaja emrin tend mbi
cipen e virgjerise te
petaleve – manjole,
te bardha, te verdha, te kuqe, te
blerta,
qe mezi presin castin magjik.
Ate cast,
Qe te perket ty, nga verbimi i
yllit,
te purpurt, qe e
enderroje ne vajzeri,
dhe ja po vjen ---
…Po vjen...po vjen....
Ai...Ai....feneri....Ndricimi i drites
qe
e duam kaq shume ne
shtratin e guves se lashte , ne
te nxehtin e gjoksit , ne
perqafimin tend, ne
lotin e syve, ne
trembjen e zogjve, ne
bulkthet e vajzerise ---
Po rizgjohen perseri
nga rrebeshi veror
I puthjeve ---
Puntorie Ziba
Pas betejës
Pas betejës u qetësua mali
zbriti Miti me luftëtarë,
zogu në pemë shtriu flatrat
me këngë në gojë
mbetën vashat.
Retë zhurmuan një vesë shi
flladitën një zemër nëne
mikluan faqe fushe
dhe djemtë e ramë.
Pas betejës
mbi varre trimash,
çeli lule vasha
dhe kukureku.
Sa të shpërndahet kurm lirie
në pranverë,
mikloni e puthni,
deheni e nisjani këngës së moçme:
“O trima luftëtarë, o bijtë e Skënderbeut”
dhe bëni tufa,tufa
manushaqet,
lulevashe e kukurekë.
Bahtir Latifi
Për ty
Për ty që po mendoj
Për ty që do të jesh pjes e imja
Për ty që më mungon
Për ty që kam mall
Për ty që nuk të kam afër
Për ty që ëndërroj
Për ty që do të të bëjë qmos
Për ty që shkrihem
Për ty që flojohem
Për ty që sakrifikohem
Për ty që do të të dua për jet
Baki Ymeri
KALTRINA
Qe dymijë vjet se po vrapoj
Pas teje
Porsi një mesazher i flatërzuar.
Që nga Durrësi e deri në Odesë:
Rumunë, shqiptarë e arumunë
Më ftonin në qëndresë.
Një valë prej mali
Apo fisnikërimi
Më rrethonte me temjan
E vaj të shenjtë
Qe dymijë vjet -
Porsi një mësazher i flatërzuar
Drejt Kështjellës së Bukurisë vrapoj
Që të të gjej.
Tani është rradha jote
Të vraposh pas meje
Dhe s’do t’i gjesh flatrat e mia
Ngase aq shpirt kam vënë në to,
Saqë i rrëmbyer nga arti
Për të të përvetësuar,
As që e kam ditur
Se kam depërtuar në vetëdijen tënde
Edhe për dymije vjet.

Arsim Halili
BENI NË TREG
Në tregun plotë njerëz
Enden shumë fëmijë
Xhaxhi a do ta mbushësh karrocën
ti
Ja ku jam unë
Lajmërohet Beni
Do t’i çoj gjërat
Aty ku është vendi
50 cent xhaxhi
Jo më shtrenjtë
E mbush karrocën xhaxhi për
qejf të vet
Niset Beni i vogël
Poshtë e lartë në qytet
I fiton 50 cent me krahët e vet
Nebih BUNJAKU
DIELLI I MESNATËS
Në mesnatë lind
në agim perëndon
qiellin e huaj përcëllon
me errësirë verbon
rrezet e tij me ngjyra
ngjyrat me tre fytyra
kur nga qielli zbret
gëlltit fëmijët e vet
prapa gurit të varrit
vritet me dorë të vet
Sokol Demaku
NËNËLOKJA
Shekujt e stepen, vitet e mjeruan,
Por Nënlokja nuk u dorëzua!
Rrudhatë në ball i vijzohen cdo ditë,
Tregojne vuajtjet mjerimin e pashpirt.
Stuhitë e kohës u sulën pa mëshirë,
Ta zhbijnë Nënlokën nga faqja e
dheut.
E fortë, krenare me shpirt celik.
Nënëlokja qendorn me ballin fisnik.
Bijët e saj, bijët e shqipes
Radhisin fitoret dita ditës.
Nehat Jahiu
KETU JEMI...KETU KEMI
QENE...
Ketu kemi qene,kur lindi dielli
per here te pare,
shekuj me radhe
diellin e zjarrte kemi deshmitar.
Ketu kemi qene,kur lindi hena
per here te pare,
shekuj me radhe
henen e arte kemi deshmitar.
Ketu kemi qene,me dege e me
rrenje,
qysh nga krijimi i botes
Rrenjet tona-ne mesin e tokes,
qiellin e larte kemi deshmitar...
Hysen KËQIKU
ABC-ja IME
A ma jep dorën ti
Bashkë me ngrohtësi,
Cakun tim n’ hapësirë
Çfarë më bën të lirë.
Diellin me ngrohtësi
Dheun me gjyshëri.
Edhe rrugën time
Ëmbël për ëndërrime.
Flamurin kuqezi
Gërshetin ma lidh ti
Gjuhën e nënësë sime
Hirësinë me rrezatime.
Iriqi të ketë therra
Jelek me dredha-dredha
Kumbulla ëmbëlsinë
Lulja bukurinë.
Llokumin me sheqer
Më jep e mos ma merr,
Nëse më ke shoqe të mirë
Njomëz me ëmbëlsirë.
Ofshama ime abetare
Prijëse përparimtare,
Që më bën të përkulem
Rinimit të mos i druhem.
Rrush me shumë kokrra
S’flasim kurrë për dokrra,
Shkollë me shumë ngrohtësi
Timon të kemi ty.
Thellë në shpirtin tonë
Uratë bekimi të thonë,
Valën e liqenit ma falë
Xim o, më trimi djalë.
Xhaketën e pranverës ta dua
Yllin e shndritëshëm si thua,
Zemër me mrekullitë
Zhveshur nga djallëzitë

Nga tradita e shtypit shqiptar të Rumanisë
Koh’e shkuar në Vllahi
Ishte larë me flori
Se luftonim veç për ti,
Veç për famë-e-madhëri,
Shqipëri moj Shqipëri
Mun në qendrën e Vllahisë,
Në qytetin e Bukureshtit,
Mbiri zëri-i Shqipërisë
Si zëmbaku në mes të sheshit.
Mbiu atje ku politika
Nuku di ç’ësht helm-i-gjakut,
Ku shëndriu Elenë Gjika
E kuvendi i Naço-Plakut,
Ku i mblodhi porsi dhentë
Bijtë e Tërpo-Vasili,
Ku këndon Naim-i shentë
Duke thirur si bilbili.
O! moi kohërat e arta!
O! moj zembërzat e dlira
Me ç’gëzim ju shkruan karta
Kur ja sheh nër shoqërira:
Drita-plakë e Diturija
E Bashkimi edhe Shpresa;
Edhe Lira e Shoqërija
E Sofia Mbretëresha…
Cilado sa mund m’e mirë,
Sa m’e zjarrtë cilado;
E nër to gjith një dëshirë,
Gjith një shpresë nëpër to-
…S’rron-o! jo, njeriu i urtë,
Se kështu pat thënë Zoti,
Prandaj vdes me shpirt të gurtë
Edhe humb si pikë loti.
Humbi pra dh’Elenë Gjika,
Humbi fjal e Naço Plakut,
Pa zu prapë politika,
Zu të rrjedhë lumi-i-gjakut:
Atëherë i ndolli dhentë
Dh’i bekoj Tërpo Vasili…
Fluturoj Naimi-i shentë
Duke qarë si bilbili;
O! moj kohërat e arta
O! moj zembërzat e dlira!
Me ç’të zi ju shkruan karta
LASGUSH PORADECI
KËNGA E “SHQIPËRISË SË RE”
(Koh’ e shkuar në Vllahi)
Ndaj s’u sheh nër shoqërira.
Ju kaluat porsi hije
Kur shëndriu në terr të shkretë,
O! moj zemra shentërije
Që më s’ini atje ku qetë
Ah! q’aherë zu të shtrijet
Rëndë-e keq linçoj i zisë,
Po ka nxirë vetëdijet
Me çdo vend të Rumanisë.
Dh’u helmua Shqipëtari,
E vajtoj e prapë prej të qari
Uturiu gjith Bukureshti.
O! moj kohërat e arta!
O! moj zembërzat e dlira!
Se me ç’mall ju shkruan karta
Nër këto vështirësira.
Sepse ja, në dhe të huaj,
Një fletore zu të nisë,
Që të jetë zëri juaj
Edhe zëri-i Shqipërisë.
Zu të nisë duke dale
“Shqipërijëza e Re”:
Kur bën fjalë me ngadalë…
Kur godet porsi rrufe…
Sepse kjo’sht’-udh’e mbarë
E ndërgjegjse së kulluar;
Duke ngarë e duke sharë,
Edhe duke përgjëruar
E kështu shkoj mot-i dytë
E si-i treti u pat vdarë,
Moti-i katërt mbylli sytë.
Që sot nis një mot i ri,
As t’u flakeshim o Zot!
Qajmë, o-nënë Shqipëri,
Qajmë, e derdhim pika lot.
Shqipëri! Moj nëna ime:
Më ke rritur me thërime.
Shqipëri! Të qofsha falë
Të kam nënë, më ke djalë.
(“Shqipëri e Re”, Konstancë (Rumani),
29 korrik 1923. E zgjodhi për Ju:
Baki Ymeri)
Ajete Beqiraj
Dikur do t’pendohesh
Hija e dashurisë sime
Zgjohet në dhomën tonë
Sa herë ti me tjetrën
Shtrihesh në atë shtrat
Por je I verbër ta shohësh
I shurdhër ta dëgjosh
Tek psherëtin heshtur
Sonte e për çdo natë
Me kohë do të shohësh
Sa keq verbon epshi
Vaji I fëmijës së palindur
Do të t’I shpoj veshët
Klithma ime e thekshme
Serish do të çaj muret
Pse ma vratë pa arritur
Ta mbaj një herë në prehër
Breshërimat e lotëve të mi
Në shpirt do të t’bëhen gur
Do t’mallkosh kush ndan
Ata që bashkon Zoti
Aty ku mbylla nusërinë
Do të qash do t’vajtosh
Por lutjet e përgjërimet
Do t’I bësh kot së koti
Nga realiteti do të shkundesh
Si nga një ëndërr e ligë
Nga magjia e zezë
Atë ditë që të kthjellohesh
Duart e saj të venitura
Kur të ndjesh në trup
Do të stepesh, do t’djersitesh
Do të dridhesh, do t’tmerrohesh
Aty do ta ndjesh
Peshën e rëndë të mëkatit
Dhe do të shohësh
Në atë plakë një shtrigë
Do t’pendohesh pse zhbive
Bimën e dashurisë sonë
Për një nepëprkë që t’pjell
Bolla e gjarprinj

PIANISTI I VOGËL ERION REXHEPI
Në komunën e Brämhultit mësimin e zhvillojnë fëmijët nga klasat parashkollre deri në klasën e nëntë të
shkollës fillore.Kjo veprimtari përshkruhet nga një perspektivë e plotë për nxënësit nga 1 deri në 16 vjeq.
Ne vizituma Institucionin parashkollore Häsllegården. Sipas fjalëve të drejtoreshës së këtij Insititucioni
Cristina Hultin nga viti 2006 ky institucion parashkollor ka filluar të aplikoj një filosofi të re të punës duke u
bazuar në filosofin me insiprim nga Regio Emilia e cila filosofi vjen nga Italia veriore.
Komuna ka berë një investim kapital në kopshtet e fëmijëve apo si këta këtu i quajn në Institucionet parashkollore.Të
gjithë të punësuarve në institucionet parashkollore të kësaj komunë u është mundësuar që në
kuadër të shkollës
së lartë të vijojnë
një kualifikim
profesional prej
15 poenësh brenda
Regio Emilia
filosofisë si dhe u
është mundësuar
që të gjithë pedagogët
e punësuar
në këto institucione
të vizitojnë
të gjitha kopshtet
dhe institucionet
parashkollore që
bazohen në Regio
Emilia filosofin
në punën e tyre në
Suedi.
Drejtoresha e
këtij institucioni
parashkollor na
spjegon se ambienti dhe veprimtaria në Regio Emilia na ka dhënë ne shumë ide dhe mendime, dëshirë dhe
energji për ta zhvilluar Häslegården në të ardhmen.Mu tani ne jemi në një ndryshim intersant dhe të dobishëm
ku të gjithë së bashku do të krijojmë një instituicion parashkollor ku fëmija me gëzim do mësojnë
njëqind gjuhë, do të takojë një mjedis që joshë fëmijët dhe personelin në një punë edhe ma produktive si
dhe një angazhim më të madh nga ana e pedagogëve që punojnë me këta fëmijë duke u mbeshtetur në filosofin
e Regio Emila.
E gjithë kjo do mbështetet dhe bazohet në Planin mësimor Lpfö-98.Ajo thot se ketu punohet në një reth
shumëkulturor dhe se zhvillimi gjuhësor i fëmijeve është shumë më rëndësi dhe i kushtohet një kujdes i
madh në punën e tyre.Kemi të angazhuar në nivel të komunës pedagog ndihmës ose si ne i quajm mësues
ndihmës të gjuhës në mënyrë që fëmija ta ken më lehetë në përballimin e vështirësive gjuhësore.Këta pedagog
kanë një rol të rendësishëm tek fëmijët në përvetsimin e gjuhës amtare të fëmijëve.
Muzika, kënga, lojrat muzikoro ritmike të udhëhequra nga pedagog të shkollës së muzikës së qytetit është
edhe një shembull tjetër se cka fëmijët në këtë institucion parashkollor mund të mësojnë.
Ne këtu takuam Erion Rexhepin një fëmijë shqiptar pesë vjeqar që vijon mësimet në këtë Intitucion parashkollor
të kesaj komune dhe me te zhvilluam nje bisedë lidhur ma aktivitetin e tij që aiu zhvillon këtu. Erion
thot se është pesë vjeqar dhe se i pelqen të luan në piano, ku edhe ne me kete u bindem kur Erion filloj të
luaj në piano. E pyetem se cka do luan ai këtu për ne qe ne ta degjojmë: ai u përgjegj se ai do laun këngët
për fëmije ne sudisht të cilat i ushtron për cdo ditë me mesuesen e tij Ullrika. Dhe shton se do bëhet muzikant
kurr të rritet sepse edhe babai i ndihmon që ai të jetë i suksesshëm në muzikë. Pra ketu mund të gjesh
inspirim për punë me të vegjlit, ku ata një ditë do të jenë “të mëdhenjë”.

Thomas Nydahl
Secili njeri bart origjinën e vet të prejardhjes,
rrënjët e veta, nga do që të shkojë
RIZAH SHEQIRI: ”SORGESÅNGER - EN DIKTBUKETT FRÅN ETT HJÄRTA I EXIL” (Këngë vaji
– një buqetë me poezi nga një zemër në ekzil). Përmbledhje poezish në gjuhën suedeze dhe pjesërisht në
gjuhën angleze. Suedi 2008. Parathënja nga Thomas Nydahl, shkrimtar dhe gazetar i kulturës.
Ndjenja e të qenurit pa strehë
është një çështje e filozofisë
klasike. Filozofja franceze Simone
Weil ishte përpjekur ta refuzonte
këte duke thënë që njerëzit, për
dallim nga drunjtë, i kërkojnë
rrënjët. Gabimi vendimtar në rezonimin
e saj është, që secili njeri
bart origjinën e vet të prejardhjes,
rrënjët e veta, nga do që të shkojë.
Të kesh rrënjë nuk është e njejta
gjë sikur të jesh dru dhe pa aftësi
ndryshimi e zhvillimi.
Shumë njerëz të kësaj bote moderne
posedojnë diçka më shumë
se sistemin e rrënjve, më shumë
se vetëm një strehë. Kjo ndodhë
kështu nga një rrethanë ndjesore
ose thejsht nga një rrethanë fizike
e praktike. Në këtë kohë të globalizmit
duke pasë parasysh çdo lloj
trysnie, ekonomike dhe politike,
disa prej nesh përpiqemi të fshihe
mi në ngastrat vetanake. Në frymën
e Volterit në të vërtetë
ne kultivojmë kopshtin tonë. Por
të përpiqesh të mbyllësh sytë ndaj
katastrofave që po ndodhin në botë
do t´ishte një strategji e keqe për
mbijetesë.
Në poezitë e tij Rizah Sheqiri
tregon se bota duhet të frymojë
përmes vendeve ku qëndrojmë
përkohësisht, përmes sistemeve të
rrënjve të reja ose të vjetra, ashtu
që të lindet një ndërgjegje për
kushtet vetanake. Rizah Sheqiri
posedon dy ndjenja atdhetare: njëra
është shqiptare e tjetra suedeze.
Kjo përshkohet në gjitha shkrimet
e tij. Ai qëndron me të dya këmbët
në truallin suedez, por njëkohësisht
gjendet po aq shpesh në të kaluarën
shqiptare dhe në ëndrrat për një të
ardhme më të mirë për popullin kosovar.
Kjo përmban një simpati të
hellë që duket si vizion i dyfishtë,
që në mos asgjë tjetër tregon se sa
të barabartë janë njerëzit. Ëndërrat
dhe shpresat tona, ashtu si edhe
dështimet dhe dëshpërimet, i ngjjajnë
shumë njëra tjetrës kur këmbehen.
Dhe atëherë kur këto dy vende
nuk do t’i mjaftonin Rizasë, ai gjen
një të tretë: të shkruarit, letërsinë.
Edhe në poezi ka shtëpinë e tij: “në
bibliotekë gjeta vëllezër”, konstaton
ai në një poezi, kurse në një
tjetër thotë se aroma e një bredhi
dhe kujtimi i fushës janë të një
rëndësie për te. Kështu lidhen mali,
bimësia, me një gjuhë ku është
rrënjësur ndejnja e vendlindjes.
(Përktheu nga suedishtja
Shuquri Sejdijaj)

Arsim Halili
SHPENDI SHPËTIM I MALEVE DHE SINONIM I LIRISË
Ishte pranverë, punët veç sa kishin filluar. Edhe familja e bacës Ukë, si shumë të tjera, po i kryenin punët
fillestare të pranverës. Baca Ukë, kishte një djalë. Ai e kishte emrin Shpend. Kishte kryer shkollimin dhe
ishte bërë profesor i gjuhës shqipe. Baca Ukë kishte gruan, djalin, nusen e djalit dhe dy mbesa. Prindërit e
Shpendit, megjithëse kishin mbushur të shtatëdhjetat, mbaheshin të fortë. Teuta ishte bashkëshortja e Shpendit.
Ajo punonte teknike medicinale në ambulantën e fshatit. Vajza e saj e madhe Blenda shkonte në klasë
të parë. Merita ishte vajza e dytë e saj dhe ishte pesë vjeçe. Për Shpendin, kishin respekt të gjithë që e
njihnin. Fjalë të mira, flisnin kolegët, bashkëfshatarët, por edhe nxënësit e tij.
Baca Ukë njihej si burrë me karakter të fortë. Ai kishte qëndrimin e një malësori, fjala e tij peshonte. Thuaj
se shumë kush në praktikë i përdorte fjalët e bacës Ukë, duke thënë; se kështu apo ashtu ka thënë baca Ukë.
Ramizja e shoqja e bacës Ukë, ishte plakë për lakmi. Oda e bacës Ukë ishte një shkollë e madhe. Aty
ruhej dhe kultivohej kombëtarja. Në këtë odë kishin qëndruar të mirëpritur, burrat e orëve të para të lirisë
së Kosovës. Po në këtë odë Shpendi kishte marrë mësimet e para të atdhedashurisë. Të gjithë ata që i njihte,
mundohej me aftësitë dhe mundësit veta t’u ndihmojë. Këshillat, sugjerimet dhe vërejtjet, nga ana e tij, ishin
jo vetëm kompliment, por edhe rrugëdalje për problemet e shoqërisë. Kolegët e tij në shkollë, kishin mendim
të mirë për shokun e tyre. Nxënësit shërbeheshin me porositë e profesorit të tyre:
-A e dini si ka thënë profesor Shpendi? A ju kujtohet kur na patë folur për atë temë shumë interesante?
-Vërtetë ashtu është! - pohonin me një zë.Fatkeqësisht për të gjitha ato aftësi intelektuale dhe profesionale,
kishin dëgjuar edhe dashakëqinjtë. Të cilët mezi nuk prisnin që të fusnin në dorë dhe ta “përpunonin”.
UDB- ja dhe shumë shërbëtorë të saj, fatkeqësisht edhe shqipfolës, ishin duke përgatitur terrenin. Një të
hëne në mëngjes, tek po shkonte në shkollë, papritmas duke ecur rrugës, ashtu i qetë! Një veturë ecte, herë
me ritëm të shtuar, herë të ngadalësuar. Papritmas u ndal vetura para këmbëve të profesor Shpendit. Nga
vetura zbritën katër policë. Ata ia zënë udhën:
-Mirëmëngjesi: - e përshëndetën si me ironi.
-Mirëmëngjesi. -ua ktheu edhe profesori.
-Ju lutem a keni mundësi të ndaleni?... Kemi një bisedë me ty!
-Urdhëroni pyetni. Mundësisht më shpejtë se kam për të shkuar në shkollë! –i luti profesori.
Policët, pak u nxehën.
-Neve nuk na intereson ku po shkon, por ti do të përgjigjesh pyetjeve tona! Kush jeni ju dhe nga jeni? ...
Policët, bëheshin sikur nuk e njihnin.
-Jam profesor Shpendi dhe jam po nga ky fshat.
-Mirë, kam dëgjuar për këtë emër. - foli polici i cili e pyeti përsëri:-Çfarë lënde jepni në gjimnaz? -Jam profesor
gjuhës dhe letërsisë shqipe. -Po edhe për këtë kam dëgjuar. – ia ktheu polici.
-Sa vjeç jeni profesor? -Jam tridhjetë e pesë vjeç.
-A jeni ju, djali i Ukës. -Po, jam djali i vetëm i tij.
-Bukur...këtë e deshëm. Ia ktheu njëri prej policëve dhe për një kohë heshtën dhe ajo heshtje ishte monotone!
Pas pak, filluan bisedës policët mes veti:
-E kapëm!... E futëm në dorë këtë bir qeni. –
-Babi i juaj, po strehon ekstremistë shqiptarë në shtëpi apo!?...
- Këtë nuk e di....- tha Shpendi. -Mbase po e dini ju! Unë për këtë nuk kam përgjigje.
-Pse nuk i përzini nga shtëpia ata dhe babin tuaj ekstremist.
- Jeni duke më ofenduar! Nuk është në etikën time të përzë prindin nga shtëpia. Ju lutem më lejoni të shkoj
në shkollë, se më humbin orët e mësimit. – i luti Shpendi edhe pse e dinte se me kë kishte punë.
-Shiko, shiko -tha njëri nga policët... Ne do të humbim kokën, qen bir qeni! Kur të pyesim, duam përgjigje
e jo të na kundërviheni. -dhe i ra shuplakë në fytyrë. Ç’të bënte Shpendi... heshti... por shpërthente për
brenda! Nuk kishte formë e as mundësi, t’i kundërvihet.
-Dëgjo!...Ku janë dhe ku fshihen ekstremistët! -ndërhyri Zorani?
- Unë nuk e di kush janë ata dhe për kë e keni fjalën?
-Bëhesh sikur nuk e dini për kë e kemi fjalën. Ata janë: Bardhi, Agimi dhe Shpëtimi. Mbrëmë e kanë sulmuar
stacionin tonë policor.
vijon në faqen tjeter

Arsim Haliliu
-Ju lutem unë nuk di se çka ka ndodhur mbrëmë, e as kush janë këta emra. Unë kam punën time si profesor.
Nuk më interesojnë këto punë!... - iu përgjigj Shpendi.
-Mirë!...Ti vërtetë e kryen punën si profesor, por si profesor nacionalist. I cili i mëson fëmijët e gjimnazit,
se kjo gjendje nuk durohet më! Duhet të ngrihemi në këmbë dhe ti japim dënimin e merituar këtij pushteti.-
tha njëri nga policët. -Unë mbaj mësim nga lënda e gjuhës shqipe dhe nuk mbajë orë politike në shkollë.- ia
ktheu Shpendi.
-Shihe, shihe edhe bënë shaka me ne, kinse nuk po e ditkemi se çka mbani ju ... -dhe i ra për herë të dytë
shuplakë.
-Dëgjo, sot shko në shkollë dhe asnjë fjalë askujt për këtë që të ndalëm sot.
-Pas ndonjë dite përsëri do të bisedojmë.
-Nëse jo me të mirë, kemi edhe forma tjera. –iu kërcënuan radhazi policët.
Posa u nis Shpendi për në shkollë. Njëri nga policët i tha:-Ndalu!... Jo tjetër ditë, por shko në shkollë dhe
përpiqu nga shokët apo nxënësit, të dish se kush kanë qenë mbrëmë! Ata që na kanë sulmuar? Emrat të kujtohen:
Agimi, Shpëtimi dhe Bardhi. Ora pesë, vjen në stacionin policor dhe na lajmëron për këta tre terroristë
të fëlliqur.- e urdhëroi kryepolici.
-Pastaj ti, do të kesh përfitime të mëdha nga ne. – vazhdoi polici tjetër.
-Do të fitosh aq shumë sa nuk do të kesh nevojë të punosh në shkollë.-e plotësoi polici tjetër.
-Pra... edhe njëherë e përsërisim: Në orën pesë pasdite, duhet të jesh në stacion. –e urdhëroi kryepolici.
Pas këtij debati të gjerë, vetura e policisë u nis. Shpendi u nis për në shkollë, ashtu i trishtuar. Tani më dy
orët e para, kishin kaluar. Shpendi, hyri në sallën e arsimtarëve. Disa nga shokët ishin informuar tërthorazi,
se çka i kishte ndodhur Shpendit, por kërkonin të dinin më shumë.
-Dukesh i shqetësuar çka të ka ndodhur. Mos, vallë, pate problem me dike rrugës.- e pyeti një koleg.
Ai njëherë nguroi të tregoj, megjithatë prapë nuk mund ta mbante fshehtë, atë që i kishte ndodhur. Filloi
t’u tregojë, gjithë atë që e kishte përjetuar dhe për atë që e kishin kushtëzuar. Tani më shokët e shkollës, e
kishin ndërruar gjendjen e tyre emocionale. E dinin se shoku i tyre, mund të pësojë edhe më keq. Asnjëri
nuk ishte në gjendje ta drejtojë në rrugën e duhur.
“Të shkoj në stacion policor, apo të mos shkoi fare”... Kjo dilemë dhe frikë ekzistonte te të gjithë. Ajo
ditë mësimore u krye, por si të thuash me ngarkesë emocionale nga të gjithë. Ishte misteri, se çfarë do të
ndodhë pas orës pesë. U kthye Shpendi në shtëpi, por asnjëherë nuk ishte kthyer, ashtu me atë gjendje të
rëndë shpirtërore si të ditë. Rrugës duke u kthyer për në shtëpi, kishte menduar si t’u tregojë pjesëtarëve të
familjes. T’i tregoj e dinte se do të shqetësohen, të mos u tregoj... kjo do të dëgjohet. Kishte ra në dilemë të
madhe, por me gjithë atë në fund vendosi t’u tregojë se nuk bënë.- hoshte me vete. Megjithatë u tregoj për
të gjitha përjetimet e ditës. Pas disa orësh, dëgjohet një trokitje e fortë në dyer të oborrit. Me të dëgjuar këtë
trokitje, doli Shpendi, pas tij edhe baca Ukë, kurse gratë mbetën në hyrje të shtëpisë. Kur e panë policinë,
gratë e fëmijët ia dhanë të qarit nga dhembshuria për Shpendin. –Pse nuk erdhe në kohë të caktuar? Na detyrove
të vijmë të marrim kështu. – i foli njeri me dhëmb të çaraveshur.
-Nuk munda të vij. –ia ktheu Shpendi.
-A mos është i tepërt ky maltretim që po i bëni djalit dhe familjes time? – u tha baca Ukë.
-Shiko ti plak... mos fol asgjë, mund të hysh brenda sa nuk të ka ndodhur ndonjë e keqe para syve tu!... Të
urdhërojmë që menjëherë ta mbyllni gojën. Ne Shpendin do ta shoqërojmë në stacionin e policisë dhe asgjë
më tepër. S’ka koment! Ky është urdhër i prerë nga lart dhe jemi të detyruar ta zbatojmë. -iu përgjigj Zorani.
U nisën drejt rrugës kryesore. Pas humbjes së veturës prapa kodre, gratë dhe vajzat e Shpendit më tepër e
rritën të kujën . Baca Ukë, mundohej ta qetësonte gjendjen, por e kishte të kotë.
Me të arritur pranë stacionit të policisë, zbritën nga vetura policët së bashku me Shpendin edhe me të arrestuarit
e tjerë. Shpendin e dërguan në një dhomë dhe e urdhëruan të piste aty.
-Tash kemi punë me ty profesor i nderuar.- iu kërcënua polici që e futi aty.
Pas disa minutash në dhomë, hyri një njeri me rroba civile. Ai ishte njeri nga inspektorët e stacionit. Inspektori,
djallëzisht në fillim e përshëndeti duke e urdhëruar policin që e shoqëronte:
-Sillni një kafe për këtë zotëriun.
Shpendi nuk fliste... vetëm shikonte dhe thuajse nuk e kishte mendjen fare aty...Pas pak vazhdoi inspektori:
Vijon në numrin tjetër

Zgjodhi dhe përgatiti për botim:
Agron Cela
Një Vushtrriase, talente e botës
Shpresa Rama është një vajzë e re nga Vushtrria e cila arriti që në mesin e mbi 5 milion (nuk lexuat gabim,
5 milion) konkurruesve nga tërë bota ta zë vendin e parë në shkrimin e eseve. Shpresa esenë e saj e kishte
shkruar për babën e saj, i cili kishte vdekur kur ajo ishte vetëm tre vjeçare.
Gara ndërkombëtare “Eseja më e mirë” u mbajt vitin e kaluar në Emiratet e Bashkuara Arabe, ndërsa shkrimet
konkurruesit i dërguan nëpërmjet postës elektronike. Titulli “Eseistja më e mirë” i takoi kosovares nga
Vushtrria, Shpresa Rama. Para fitimit të këtij çmimi në nivelin botëror, Shpresa ishte mësuar të jetë e para
gati në të gjitha aktivitetet e saja, e në veçanti në mësimet si nxënëse e shkollës fillore dhe të mesme. Talenti
i saj nuk kufizohet vetëm në mësim dhe në shkrim. Ajo shquhet edhe me aftësinë për këndim, pikturë,
moderatorë e programeve dhe iniciativë themeloi shoqatën bamirëse “5-shja bamirëse” dhe me ndihmat e
mbledhura u ndihmuan nxënësit e shkollës fillore “Mustafë Venhari”, shkollë në të cilënedhe Shpresa vijoi
mësimet. Motivimi për të marrë pjesë në këtë garë asaj nuk i kishte ardhur nga ambicia për të qenë e para
ose për të fituar mjete materiale, por ishte bindja e plotë se All-llahu ndihmon në çdo hapë të jetës. Malli për
babanë, të cilit as fytyra e as ndonjë fjalë e thënë nuk i kishin mbetur në kujtesën e Shpresës, ishin elemente
shtytëse për të shkruar një ese me
titullin “Letër babait”.
Më poshtë sjellim për ju tekstin e eses fituese në garën ndërkombëtare të mbajtur vitin e kaluar në Emiratet e
Bashkuara Arabe.
Letër babait
Dita po merrte kah të kundërt. Gjersa shikoja perëndimin e diellit, tinguj të trishtuar vetmie bashkë me flladin
pranveror më përkëdhelnin flokët.Ah ajo përkëdhelje do të doja të ishte nga dora e tim eti sepse nuk i
mbaj dot në mend ledhatimet atërore!...Po ti o lot më shkarravite
fjalët që po shkruaja në letrën, të cilën dua ta adresoj në dyert e parajsës, te Ai që më la me lot në sy, te Ai që
la një vend të zbrazët në tryezë, te Ai që më dha dhe një emër tjetër-emrin jetim. I dashuri Baba,
E bëra zemrën gur dhe me mallin më të madh dua të të shkruaj,të të tregoj sa të dua, sa jam rritur. Dita
kur më le ishte ditë me shi,..., atëkohë s’dija të derdhja lot, andaj qielli qau për mua. Acar, dëborë në mua
mbretëroi, ndonëse ishte kohë vere. Tri vjet isha kur më le, këtë e di dhe Ti e unë se di sa vjeç isha,por nëna
më tregoi. Ajo më flet shumë për Ty. E di baba, shpesh më merr malli të dëgjoj ndonjë fjalë nga Ty, ta di ç’zë
kishe, ta shikoj buzëqeshjen
Tënde, por kot. Jeta qenka i vetmi libër që s’mund t’ia kthesh fletët prapa! Më le vetëm, por s’dua të jem
robëreshë e vetmisë, prandaj shpesh qesh,., qesh të të sjell ty pranë sepse më thonë që buzëqeshja ime i ngjan
tëndes. Më bëhet qejfi kur më flasin për Ty, kur më tregojnë sa më
doje, si më ngritje lartë dhe më përqafoje! Sa keq!...Mua s’më kujtohet as edhe një qik, andaj qaj për ditët e
lumtura që u venitën në harresë dhe qesh kur më rrahin krahët dhe të lavdërojnë Ty. Vërtetë të falem që më
le pas veprën tënde të mirë! Me të krenohem, ndjehem e fortë, ndaj
askush s’më nget, s’më ulë poshtë. Por, lotin e kam shok në çdo ditë të rëndësishme për mua...
Është mirë të vijmë në këtë jetë duke qarë dhe të tjerët të qeshin, e pastaj ne të vdesim duke qeshur dhe t’i
lëmë të tjerët të qajnë për ne. Kjo është filozofia dhe realiteti bashkë. Qajmë për njeriun e pastër, për engjëllin
që fluturoi në amshim...Ngadalë e kuptova se në këtë jetë jemi të ftuar për një kohë të shkurtër dhe ikim
me trenin e pakthyeshmërisë. Këtij treni i takove Ti, i dashuri baba, por dhe unë do të jem udhëtare e këtij
rrugëtimi, si edhe të gjithë njerëzit tjerë. E ke parasysh? Jetoj me një shpresë të ndryrë në gji që kur të vij tek
Ty, të më presësh me buzëqeshjen që i jep babai bijës së tij. Ndoshta s’do të të njoh, por mbaje këtë letër në
dorë dhe do të takohemi, atje në përjetësi, në parajsë ku ke zënë vend qe sa kohë.
TË DON ME GJITHË ZEMËR!
Bija jote
P.S.: Të lutem, m’i bëj të fala pejgamberit tim Muhamedit a.s. dhe lutju
Zotit në emrin tim që të m`i falin gabimet e mia, të familjes time dhe
gjithë njerëzve që e lexuan këtë ese.
Shpresa Rama

Nga Arqile V Gjata Athinë
Sinqeriteti Poetikë në Poezi
Shumë nga ne, na bëri jeta, që dhimbjen dhe gëzimet e shpirtit ti hedhim në vargje tani vonë . Dhe nuk u
munduam as të botojmë ndonjë libër në të Ri, kjo dhe për fajin tonë... dhe as të quhemi - Poet tani që po
krijojmë vargje dhe se jetojmë brenda gjysmës së vetes ... .
- Poet është një Titull, një e drejtë e pa dekretuar nga askush, por që s’mund ta mbaj kushdo mbi shpinë, se
rëndesa e saj të kërrus, të thinjë.. Të bënë ‘’Perëndi‘’
- Poet nuk të bëjnë botimi i librave me shumicë, por vatra e shpirtit që mban zjarrin gjithmonë ndezur dhe
prushin e shndëron në vargje .Të lëngosh në shtratin e titujve dhe në ethet e botimeve, të bën të flasësh përçart
. Nxitimet e çastit të shprishin ekuilibrin e ndërgjegjes krijuese . U lodhëm duke dëgjuar anë e kënd; Ky
është poetë, unë jam një poetë...tani jemi shumë më të kamur pasi kemi me tepricë ‘’ poetë ‘’ se sa lexues
.Dhe kjo vjen nga mungesa e të vepruarit, të seleksionimit nga ana kritikës dhe e studimeve të veçanta për
Poezinë . Por një gjë e tillë është një temë për të cilën duhet diskutuar me kurajo, dinjitet dhe në mënyrë
shumë të ndershme...në të ardhmen duke pasur si pikë drejtpeshimi dhe studimin e Zotit F. Terziu ‘’ Kritika
ndryshe....’’
- Jo çdo gjë që fluturon – hajet, thotë një fjalë e urtë .Kjo përbën një të vërtetë për këdo që krijon dhe shkruan
vargje ( Poezi ) .Pasi vërehet se, në disa krijime poetike rendet pas –Sinqeritetit të Shpirtit dhe jo pas
SINQERITETIT POETIKË ( Ndoshta, mund të ketë dhe miq, të cilët mund të reagojnë, ose të çuditen me
terminologjinë që unë po përdor. Por, është një e vërtetë për mua dhe do mundohem ta mbroj me modesti.
Në këtë rast, për mua më shumë ka vlerë artistike, letrare-termi Sinqeritet ) .
E para, ka në thelb emocionet e çastit, të shpirtit sipërfaqësor të jetës së përditshme,Sinqeriteti shpirtëror
është i përafërt, i prekshëm dhe deri diku i përbashkët për një masë të madhe krijuesish; Ndërsa Sinqeriteti
Poetikë ka për bazë ndjenjat e fuqishme Poetike dhe që vërtetë kanë marr qytetarin e sinqeritetit të dëlirë, të
brishtë që fugojnë, barisin, vallëzojnë,grinden, përplasen, përtërihen, shkatërrohen, lodrojnë në mënyrë të
padukshme, të pakapshme dhe në mënyra shumë të ndryshme nga njeri tjetri dhe të thellë, të pacak, të vet
menduar jo nga syri dhe perceptimi i jetës empirike dhe emocioneve të çastit, si reflekse, por si një botë e
fuqishme ndjenjash që vlojnë nëpër gryka krateresh të veçanta diku thellë nëpër troje të çuditshme që syri,
veshi i njeriut nuk ka mundësi ti ‘’blej apo ti shes ‘’ e të tjera...
Dikush e quan Sinqeritetin Poetikë të baras vlefshëm me Sinqeritetin ( Se sa janë të ‘’ sinqertë ‘’ krijuesit
me vetveten nuk e di !!) Shpirtëror të çdo njeriut që percepton dhe reagon nëpërmjet shqisave . Por unë them
se Jo...Sinqeriteti Poetikë është vertebra e shtyllës Poetike, është një kategori estetike ( në se e pranojmë
‘’teorikisht ‘’ ) që, si e tillë ajo është e qenësishme, e domosdoshme për - - Poezinë - dhe sidomos për Poezinë
e sotme moderne dhe për ato poezi që janë mbartur në shekuj në mendjen dhe kujtesën e kohës si perla
të poezisë, pasi atë nuk mundë ta gjesh, ta kërkosh, ta riprodhosh me metoda klasike dhe për më tepër të
marrësh receta estetike dhe ndjesore . Te – krijuesit - ky nocion ( Sinqeriteti Poetikë, në qoftë se do ta emërtonim
kështu ) nuk është shumë i pranishëm, për shkak se Sinqeriteti Poetikë është shumë sqimatarë, nazike,
‘’ egoist ‘’ poetikë dhe dinjitoz në ndjenjat dhe i dashuruar deri në flijim për Poezinë . Ky ( nocion, kategori
) gjendet vetëm te -Sinqeriteti Poetikë- si privilegj dhe mishërim e atyre vlerave që thamë më lartë .
Padyshim nuk duhet të ngatërrojmë – trillin Poetikë dhe sinqeritetin e mendimit poetikë veç e veç me
Sinqeritetin Shpirtërorë në poezi, pasi të dy të parat –trilli poetikë dhe mendimi poetikë janë pjesë të pandarëshme,
të domosdoshme që i japin jetë, elegancë, përsosmëri,rrezatim, afrotizizëm dhe ndjeshmëri të
thellë - Sinqeritetit Poetikë kur POEZIA- vjen tek lexuesi apo i dhurohet ..
Sinqeriteti Poetikë - është një burim poetikë dhe krua shpirtëror që rrjedh, është mendimi poetikë dhe fantazia
poetike individuale e çdo –Poeti- . Dhe Ai , s’ka pse ta çoj veten të pi ujë në burimet e të tjerëve . Sinqeriteti
Poetikë venitet në qoftë se krijimi i vargjeve rreh gjithmonë me të njëjtën melodi, me të njëjta emocione
dhe me po ato ndjenja të përsëritura dhe me tema të ngjashme dhe të rëndomta nga ana e krijuesve të
veçantë .Kështu ndodhë që, krijues, jo të paktë bëhen të mërzitshëm, të palexueshëm dhe të tepërt si krijues.

Sigurisht që Sinqeriteti Poetikë është i pa shkëputur nga shumatorja cilësore dhe variacioneve të figurave
poetike dhe sintaktikore e tjera që, nuk e hazmatikojnë dhe që s’përsërisin të njëjta figuracione në një poezi
dhe më gjer . Po kështu duhet cilësuar se, Sinqeriteti Poetikë është tejet individual, vetjak, ‘’ kryeneç ‘’me
ngjyrime të shumta shpirtërore të përveçme dhe me veshje dhe meditime karakteristike e të varura nga aftësia,
talenti, shkalla e kulturës, e ambientit, botëkuptimit dhe e eksperiencës të gjithë secilit veç e veç .Sinqeriteti
Poetikë i jep ngjyrime pa kufi - Poezisë . Ato ngjyra , ai spektër( dritë-hijet ) të mrekullojnë,të drithërojnë,
të shkundin nga rrënjët ku ke mbirë, dhe ato si të tilla janë shumë të ndryshueshme, të pangjashme si
brenda (fisit) dhe më tej, në mbarë metropolin e krijuesve të poezisë . Ky lloj Sinqeriteti Poetik ndjenjash
merr frymë lirshëm gjithandej, përthithë aromën më joshëse dhe efktet më dritëdepërtuese për në të fshehtat
e të padukshmes, të pakapshmes dhe i jep Poetit mundësi të mos humbas shijen ‘’ e së vërtetës ‘’, si dhe mos
të gërgatet poezia nëpër mërira, nëpër cepa dhe oaze të mbyllura ku dëgjohen tinguj metalik të vargjeve pa
ndjesi dhe ‘’ goditje’’shpirtërore të pa ndjeshme dhe pa ngjyrime poetike .
Përfundimisht mund të them se, Sinqeriteti Poetikë ( i ndjenjave ) në Poezi është një evolucion i përshpejtuar
që bënë të mundur të kemi shumë galaktika poetike, si në hapësirë,në kohë dhe një ndjeshmëri të pafundme
ndjenjash, që nga format, pështjellimet, antipodet, reales dhe jo reales, imagjinares apo asaj fantastiko –
lirike dhe deri te ato mistiket...Sinqeriteti Poetikë ( i ndjenjave )mbanë firmën, vullnetin e secilit krijues në
përgjithësi dhe në veçanti të çdo - POETI . Dhe ky Sinqeritet ( thesari krijues )është në djepin, në shtratin e
vërtetë i krijuar nga Poeti gjatë rrugës poetike në vite i pakundërshtueshëm dhe i patjetërsueshëm .
Për të ilustruar gjithë sa thash më sipër po Ju njoh me një Poet ‘’ vocrak’’
Para disa ditësh lexova te ‘’ Gazeta Athina ‘’, që del në gjuhën shqipe në Greqi një cikël nga një vogëlush
me emrin Aleksandër Bodurri . Dhe vallë ky krijues i moshës 10 vjeçare nuk duhet të quhet Poet....?! Dhe
mendueshëm i thash vetes;
- Mjaftë më me poezi, s’je i zoti...!!
Ky djalosh njomëzak në moshë, por i fuqishëm në Poezi u bë shkak, që unë të ulesha dhe të shkruaja këto
mendime .
Ja çfarë mendon Aleksandri :
- Poezia duhet të jetë e thellë, e bukur dhe në gjendje t’u flas njerëzve në një nivel më të lartë mendimi se
teksti i një kënge .
Ju lutem, shijoni një Poezi të mrekullueshme nga vogëlushi A. Budurri .
Vdekja nuk është derë që hapet
papritur dhe kështu
s’ka asgjë për tu trembur . E shumta
është një korridor i errët,
ku mund të lëshosh ëndrrën
e fundit si një vezë
e të presësh të çelë . Uro të jetë
i ngjashëm me ty
të ketë sy e këmbë . Të ec,
të shoh .
Më larg . Më qartë .
Thuaj diçka . Për shembull, se si
hija e njeriut
mund të të shtyp, më keq se ai vetë .
Se si arkivoli i bardhë fëmije
mundë të ta zhbëjë përgjithnjë
spektrin e ngjyrave . Thuaj diçka të
urtë,
mundësisht pa folur; ma përcill
njëherësh
me ngrohtësinë e dorës .
Asgjë për t’u trembur
Në se ndodh që rrëzohesh e këput
këmbën
poshtë një treni a peme që
lëshohet mbi ty
njerëzit e afërt të shohin
me dhimbje,
e prapë shpejtojnë për diku,
ku janë vonë .
Ndërkaq ditët për ty ngrijnë
si heje akulli nën strehë...
Prek cungun, aty ku lëkura e
palosur
dalëngadalë është bërë një . Pa
kujtesë për atë që humbi .
Përfytyrimi, -flet më në fund,
- është si majaja e tepërt . E ciknos
magjinë e jetës .
Ti mbërrin atje pa arritur kurrë .
Nga Arqile V Gjata Athinë – 19 – 2- 2009

Nga Athina - Julia Janku
Aktorja e Popullit Margarita Xhepa, në rolin
NENA E KONSTANDINIT
Aktorja e mirenjohur, Artistja e Popullit Margarita Xhepa ka lindur ne 2 Prill 1932 ne qytetin e Lushnjes.
Aty u rrit dhe u edukua, ne nje familje te varfer Shqipetare.Talentin e saj per here te pare e zbuloi nena e saj
(thekson znj.Xhepa). Znj. Xhepa mallengjehet kur kujton ato momente te femijnise se herrshme, para se nena
e saj te nderronte jete i thosh: Margarit, ma thuaj dhe nje here ate poezine, sepse e rreciton aq bukur. Me
pas vazhdoi te konkurronte dhe deri sa ia arriti nje dite te kalonte ne Akademine e Arteve te Bukura.
Tashme ne karrieren e znj Margarita
Xhepa, numerohen shume role,
dhe secili prej roleve ku ka luajtur
kjo Artiste e Madhe ka nje vecanti,
ka nje shpirt, nje thellesi qe vetem
nje aktor profesionist mund tia jape
personazhit duke gershetuar rolin
dhe vetveten.
Mund te permendim nje morri
personazhesh te paraqitura nga znj
Margarita Xhepa nga vitet e saj
te para ne jeten skenike 1960 dhe
deri ne ditet e sotme. Kemi filluar
nje liste nga filmi i fundit “I dashur
Armik” dhe perfundoj listen me
fillimet e karrieres se Artistes sone
te mirenjohur.
I dashur armik (2004), Mirupafshim
(1997) ,E diela e fundit
(1993) ,Misioni përtej detit (1988)
,Rrethi i kujtesës (1987) ,Fillim
i vështirë (1986) ,Gabimi (1986)
,Gurët e shtëpisë sime (1985) ,Militanti
(1984) ,Apasionata (1983)
,Dora e ngrohtë (1983) ,Shokët
(1982) ,Dita e parë e emrimit
(1981), Me hapin e shokëve (1979)
(TV) ,Dollia e dasmës sime (1978)
,Gjeneral gramafoni (1978),
Koncert në vitin 1936 (1978)
Dimri i fundit (1976) ,Pylli i lirisë
(1976) ,Tokë e përgjakur (1976)
,Vitet e para (1965)
Ne pamjen e bukur dhe fisnike te
znj Margarita Xhepa, ndjejme se
rolet e saj mbahen mend dhe Ajo
me aq mjeshteri paraqet NENEN
Shqipetare me ato virtyte aq te
larta, aq te vyera.
Nuk ka se si te
mos permendim
filmin
“Dora e
Ngrohte”, ku
ndjehet Nena
me nje dhembshuri
per djalin
e saj Beson (ne
rolin e Besos,
luan aktori i
mirenjohur ne mbare boten - Artur
Gorishti), ku mundohet mes hallesh
dhe problemesh jetike, te jetonte nje
shqetesim, dhimbje te dyfishte per
djalin e saj. Jane kaq e kaq virtyte
qe mund te gjejme ne personazhet
e paraqitura nga Znj. Margarita
Xhepa.Nese do te pershkruajme
secilin prej roleve te saj, nuk do te
qene te mjafueshme fletet e kesaj
gazete. Znj. Margarita Xhepa, e
kemi ndeshur dhe ne shume personazhe
teatri, aty ku mundesia qe me e
madhe per te vlersuar talentin e saj
te vecante.
Do te deshiroja te permend nje moment
te vitit te kaluar ku ne daten
21 Korrik te vitit 2008, Teatri i
Gurreve ne Athine - foli Shqip me
tragjedine e mirenjohur te Euripidit
“ Trojanet” e paraqitur nga Trupa
e Teatrit Kombetar. Bashkë me të
drejtori i teatrit Kombëtar, Kristaq
Skrami, regjisori grek i shfaqjes
Vangjelis Teodoropulos dhe aktori e
regjisori i mirënjohur Laert Vasili.
Nismëtar i këtij bashkëpunimi që do
ta bëjë Euripidin të flasë shqip në
skenë, në përkthimin e shkrimtarit
emigrant, Romeo Çollaku. Aktorja
e Popullit ka luajtur dhe ne nje nga
skenat me te mirenjohura dhe
enderra e cdo aktori te gjendet ne
Epidaurus teatri me i vjeter antik,
aty ka paraqitur rolin e Dados tek
Elektra e Sofokliut me 1998. Nje
vit me pas do te rindjekim perseri
nje veper Ballkanike, nje legjende
Shqipetare, por qe te njejten
legjende e
gjejme dhe ne Greqi, dhe ne
Bullgari etj duke ndryshuar emrat
e personazhit. Kete here Artistja
e Popullit Margarita Xhepa, eshte
perseri ne nje rol te gjinise se saj,
dhe me aq fisnikeri, me aq bukuri,
dashamiresi, populli Shqipetar
dhe populli Grek do te ndjeke
legjenden e vjeter “Konstandini
dhe Doruntina”, ne rolin e NENES
se Kostandinit. Ne daten 26 Mars
2009 ne Athine do te ndjekim perseri
Aktoren e Popullit Margarita
Xhepa, Zonja e Madhe, do te interpretoje:
te embelen, fisniken, me
virtytet me idale te Nenes Shqipetare,
NENEN E KONSTANDINIT.
Aktorja e njohur e skenës teatrore
dhe kinemasë shqiptare, Margarita
Xhepa, është e ftuar në Greqi për
të realizuar një performancë të re
në shqip të legjendës së shkruar
nga shkrimtari i madh Ismail
Kadare “Kush e solli Doruntinën”.
Aktorja merr pjesë në këtë shfaqje
teatrore me ftesë të regjisorit të
njohur grek, Sotiris Akxaqis.

ANEKDOTAT SHQIPTARE
Anekdotat, këto thënie të mençura, këto tregime të shkurtra shpotitëse e satirike, përmes së cilave interpretohen
dukurit e ndryshme shoqërore, ndodhi të personaliteteve të njohura etj., japin një pasqyrim metaforik
por edhe alegorik të realitetit tonë me të cilinë përballemi çdo ditë.
Këto tregime të zgjuara, që ishin karakteristik komunikimi tek shumë popuj ballkanas në të kaluarën, e në
veçanti në disa treva shqiptare (ku akoma janë prezent, edhe pse të zbehura nga evoluimi kohorë), arrijnë
që përmes mesazheve të japin aspekte nga jeta, në dukje të vogla, por me vlerë përgjithësuese, duke i vënë
në lojë klasat sunduese, pushtuesit, tradhtarët, qeveritarët, personalitetet publike etj., por duke mos lënë pa
atakuar as problemet e ndjeshme sociale, ekonomike, politike etj.
Shkathtësia e këtij komunikimi të drejtpërdrejt me dëgjuesin dhe roli si mburojë a si shtizë ndaj kundërshtarit,
i kanë siguruar anekdotave, por edhe aforizmave, fjalëve të urta etj. një vend të rëndësishëm në thesarin
e kulturës shqiptare, por edhe një jetë të gjallë e aktive, me një humor të hollë e satirë therëse, edhe sot
e kësaj dite.Këto anekdotave që janë të vendosura më poshtë janë të marra nga librat: “Anekdota 1 dhe 2” i
botuar nga Instituti albanologjik i Prishtinës, dhe “Tregime shqiptare” shkruar nga Daut Demakut
THES PËR SHTROJË, THE PËR MBUOJË
I kishte pasë zënë nata dy vetë në mal. U afruan pranë një lisi she u bënë gati për të fjetur.
Njëri po i thotë tjetrit:
A po t’merr gjumi?
E çka ke shtru?
Thes.
E me çka je mlu?
Me thes.
Ama bre, nja!
S’kam valla se jam hi në ta!
LIVADHET E SHTRENJTA
Takohen në Fushë-Krujë Ismail Qemali dhe Ali pashë Gucia.
Ali pashë Gucia u ndal e po i sheh livadhet e bujshme, tërë rrafshinën e pëlleshme të Fushë-Krujës.
A thua, more zotëri Ismail, këto livadhe kaq të mira e të buta, a janë të shtrenjta? – foli
Ali pashë Gucia.
Shumë të shtrenjta janë! - u përgjigj Ismail Qemali.
Çka ta merr mendja, sa teneqe flori bëjnë?
Eh, more Ali pashë Gucia, këto livadhe të buta e të mira e kanë vlerën e lartë, rrafsh sa një grua!
Sa një grua, po unë në malësi...?!
Jo Ali pashë, jo ashtu qysh po mendon ti. Këto livadhe të buta e të shtrenjta e kanë vlerën sa një
grua e mirë, bujare e fisnike si ajo që ka lind një Ali pashë Guci!

Albanska -- Shqip
Nyheter och program på albanska
Dituria-Revistë mujore për fëmijë,të rinjë dhe prindër, mars, 2009
JEHONA
Programet në gjuhën shqipe në Sveriges Radio datojnë që nga 4 janari i 1994. Emisioni i lajmeve ”Ditari”
vazhdoi deri më 13 janar 2006. Ndërkaq nga 16 janari 2006 programi në gjuhën shqipe transformohet në
format të magazinës dhe merr emrin e ri ”Jehona”.
Që nga 16 janari i 2006 ndrron formati i ”Ditarit” dhe shndërrohet në program të aktualiteteve. Me këtë
pason edhe ndrrimi i emrit të programit. Që nga 16 janari 2006 ”Ditari” bëhet ”JEHONA”.
Orari i transmetimeve
Transmestimet e ”Jehonës” bëhen nëpërmjet kanalit P2 të SR në gjithë vendin.
Orari i transmetimeve shqip:
E hënë: 14:30-15:00 dhe E martë: 14:30 -15:00
“Jehona” me arkiv 30 ditësh
Dhe në internet www.sr.se/albanska
Nëse ju ka ikur ndonjë program i “Jehonës”, ose ndonjë program tjetåer që do të dëshironit ta dëgjoni prap,
atëhere ju informojmë se redaksia”Jehona” ruan për 30 ditë me radhë këto programe dhe këto mund ti gjeni
në internet kur të doni dhe ju vetëm duhet të hyni në adresën www.sr.se/lyssnaigen.
Revista “Dituria”
Kryeredaktor: Sokol Demaku; Koli284@hotmail.com
Keshilli redaktues:Rrahmon Jashari rrahmanjashari@hotmail.com; Lena Liden Lena.liden@boras.se;
Hakif Jashari familjajashari@hotmail.com ; Arsim Daka arsimdaka@hotnmail.com;
AgronCela agron@glocalnet.net;Bahtir Latifi; bahtirlatifi@live.se
Adresa e redaksisë,dituria@live.se;Revista dituria,Studiefrämjandet,L.Kyrkogatan nr20,503 07 Borås,Suedi
Diturinë mund ta lexoni edhe ne internet: www.immi.se/tidskrifter/dituira