06.04.2013 Views

Farmakologia dla Ratowników Medycznych - Wyższa Szkoła ...

Farmakologia dla Ratowników Medycznych - Wyższa Szkoła ...

Farmakologia dla Ratowników Medycznych - Wyższa Szkoła ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>Farmakologia</strong> ogólna<br />

Nie wiadomo <strong>dla</strong>czego niektóre leki wywołują silne objawy uczulenia np. penicyliny<br />

czy sulfonamidy, a inne nie np. kofeina czy olej parafinowy. Uczulenia mogą<br />

przyjmować różną postać np. rumień, wyprysk, pokrzywka, obrzęk alergiczny. Jeśli występuje<br />

uszkodzenie elementów morfotycznych krwi, może pojawić się niedokrwistość<br />

czy granulocytopenia. Najcięższą postacią uczulenia na lek jest wstrząs.<br />

Działanie na płód.<br />

W pierwszym trymestrze ciąży (pierwsze 3 miesiące ciąży) następuje tworzenie się<br />

narządów u płodu. Czynniki działające na płód w tym okresie mogą spowodować jego<br />

obumarcie lub poważne uszkodzenie, prowadzące do pojawienia się wad określanych<br />

mianem potworności. Takie działanie leków nazywamy teratogennym (gr. terratos –<br />

potwór).<br />

Czynniki szkodliwe działające na płód w 2 kolejnych trymestrach mogą powodować<br />

obumarcie, uszkodzenie lub poronienie płodu. Działanie takie określamy jako<br />

embriotoksyczne.<br />

W związku z powyższymi niebezpieczeństwami WHO wprowadziła obowiązujący<br />

w większości krajów przepis nakazujący badanie nowo syntezowanych leków – przed<br />

ich wprowadzeniem do lecznictwa – pod kątem teratotoksyczności oraz embriotoksyczności<br />

co najmniej na trzech gatunkach zwierząt. W wyniku tych badań została<br />

stworzona lista preparatów bezpiecznych <strong>dla</strong> ciężarnych oraz całkowicie, bezwzględnie<br />

przeciwwskazanych w okresie ciąży.<br />

Pod względem szkodliwego działania na płód leki podzielono na następujące kategorie:<br />

A – badania u kobiet ciężarnych nie wykazały szkodliwego działania na płód<br />

B – badania na zwierzętach nie wykazały ryzyka <strong>dla</strong> płodu, lecz nie zostały potwierdzone<br />

u kobiet ciężarnych<br />

C – badania na zwierzętach nie wykazały działania niepożądanego na płód, jednakże<br />

nie ma kontrolowanych badań u ciężarnych; leki tej grupy można zatem stosować<br />

w tych przypadkach, gdy korzyść wynikająca z ich podania matce przewyższa ryzyko<br />

działania niepożądanego u płodu<br />

D – istnieje udokumentowane ryzyko <strong>dla</strong> płodu; leki tej grupy można stosować<br />

u ciężarnych jedynie w sytuacji, gdy leki kategorii A, B i C nie mogą być zastosowane<br />

lub okazały się nieskuteczne<br />

X – leki bezwzględnie przeciwwskazane u kobiet ciężarnych – istnieje udokumentowane<br />

działanie szkodliwe na płód, a ryzyko stosowania u ciężarnych przewyższa wszelkie<br />

możliwe korzyści<br />

Działanie rakotwórcze.<br />

Leki jako związki chemiczne są potencjalnymi czynnikami rakotwórczymi (karcynogenami).<br />

Różne związki chemiczne (leki) w różny sposób reagują z układem enzymatycznym<br />

różnych gatunków zwierząt oraz człowieka. Istnieją substancje działające<br />

karcynogennie na pewne gatunki, a na inne nie. Przykładem może być 2-naftyloamina,<br />

która wywołuje nowotwór nerek u myszy, nowotwory wątroby u psów i u człowieka,<br />

a u szczurów nie działa rakotwórczo. Jednak istnieją grupy substancji o silniejszym<br />

działaniu rakotwórczym niż inne. Należą do nich niewątpliwie związki metali: arsenu,<br />

© <strong>Wyższa</strong> <strong>Szkoła</strong> Medyczna w Legnicy 2012 9

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!