Farmakologia dla Ratowników Medycznych - Wyższa Szkoła ...
Farmakologia dla Ratowników Medycznych - Wyższa Szkoła ...
Farmakologia dla Ratowników Medycznych - Wyższa Szkoła ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Farmakologia</strong> ogólna<br />
Nie wiadomo <strong>dla</strong>czego niektóre leki wywołują silne objawy uczulenia np. penicyliny<br />
czy sulfonamidy, a inne nie np. kofeina czy olej parafinowy. Uczulenia mogą<br />
przyjmować różną postać np. rumień, wyprysk, pokrzywka, obrzęk alergiczny. Jeśli występuje<br />
uszkodzenie elementów morfotycznych krwi, może pojawić się niedokrwistość<br />
czy granulocytopenia. Najcięższą postacią uczulenia na lek jest wstrząs.<br />
Działanie na płód.<br />
W pierwszym trymestrze ciąży (pierwsze 3 miesiące ciąży) następuje tworzenie się<br />
narządów u płodu. Czynniki działające na płód w tym okresie mogą spowodować jego<br />
obumarcie lub poważne uszkodzenie, prowadzące do pojawienia się wad określanych<br />
mianem potworności. Takie działanie leków nazywamy teratogennym (gr. terratos –<br />
potwór).<br />
Czynniki szkodliwe działające na płód w 2 kolejnych trymestrach mogą powodować<br />
obumarcie, uszkodzenie lub poronienie płodu. Działanie takie określamy jako<br />
embriotoksyczne.<br />
W związku z powyższymi niebezpieczeństwami WHO wprowadziła obowiązujący<br />
w większości krajów przepis nakazujący badanie nowo syntezowanych leków – przed<br />
ich wprowadzeniem do lecznictwa – pod kątem teratotoksyczności oraz embriotoksyczności<br />
co najmniej na trzech gatunkach zwierząt. W wyniku tych badań została<br />
stworzona lista preparatów bezpiecznych <strong>dla</strong> ciężarnych oraz całkowicie, bezwzględnie<br />
przeciwwskazanych w okresie ciąży.<br />
Pod względem szkodliwego działania na płód leki podzielono na następujące kategorie:<br />
A – badania u kobiet ciężarnych nie wykazały szkodliwego działania na płód<br />
B – badania na zwierzętach nie wykazały ryzyka <strong>dla</strong> płodu, lecz nie zostały potwierdzone<br />
u kobiet ciężarnych<br />
C – badania na zwierzętach nie wykazały działania niepożądanego na płód, jednakże<br />
nie ma kontrolowanych badań u ciężarnych; leki tej grupy można zatem stosować<br />
w tych przypadkach, gdy korzyść wynikająca z ich podania matce przewyższa ryzyko<br />
działania niepożądanego u płodu<br />
D – istnieje udokumentowane ryzyko <strong>dla</strong> płodu; leki tej grupy można stosować<br />
u ciężarnych jedynie w sytuacji, gdy leki kategorii A, B i C nie mogą być zastosowane<br />
lub okazały się nieskuteczne<br />
X – leki bezwzględnie przeciwwskazane u kobiet ciężarnych – istnieje udokumentowane<br />
działanie szkodliwe na płód, a ryzyko stosowania u ciężarnych przewyższa wszelkie<br />
możliwe korzyści<br />
Działanie rakotwórcze.<br />
Leki jako związki chemiczne są potencjalnymi czynnikami rakotwórczymi (karcynogenami).<br />
Różne związki chemiczne (leki) w różny sposób reagują z układem enzymatycznym<br />
różnych gatunków zwierząt oraz człowieka. Istnieją substancje działające<br />
karcynogennie na pewne gatunki, a na inne nie. Przykładem może być 2-naftyloamina,<br />
która wywołuje nowotwór nerek u myszy, nowotwory wątroby u psów i u człowieka,<br />
a u szczurów nie działa rakotwórczo. Jednak istnieją grupy substancji o silniejszym<br />
działaniu rakotwórczym niż inne. Należą do nich niewątpliwie związki metali: arsenu,<br />
© <strong>Wyższa</strong> <strong>Szkoła</strong> Medyczna w Legnicy 2012 9
Change language