agrobiznesi 69 - KASH | Keshilli Agrobiznesit shqiptar
agrobiznesi 69 - KASH | Keshilli Agrobiznesit shqiptar
agrobiznesi 69 - KASH | Keshilli Agrobiznesit shqiptar
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
14 Agrobiznesi<br />
8 - 21 Gusht 2008<br />
TURIZEM<br />
TURIZEM<br />
asterplan për një turizëm të qendrueshëm<br />
Intervistë eskluzive me Giuseppe Marchionna, përgjegjës për Dhomën e Tregtisë së<br />
Brindizit, për të gjithë projektet ndërkombëtare, në lidhje me zbatimin e projektit “Deti i<br />
Shqiponjave” në Shqipëri<br />
Giuseppe Marchionna<br />
Projekti “Deti i Shqipon<br />
jave” ka nisur nga Pro<br />
grami Interreg Itali –<br />
Shqiperi. Eshte nje projekt qe<br />
synon nje shkembim midis<br />
dhomave te tregtise italiane,<br />
pulieze te brindizit, Barit dhe<br />
Leces me Dhomat e Tregtise<br />
<strong>shqiptar</strong>e, vecanerisht me ato<br />
te Tiranes, Durresit dhe Vlores,<br />
per te vleresuar kapacitetin dhe<br />
terheqjen turistike si ne territorin<br />
puliez dhe ne territorin <strong>shqiptar</strong><br />
nepermjet nje sere veprimesh<br />
komplekse qe kane<br />
parashikuar nje regjistrim si ne<br />
Itali dhe ne Shqiperi te te gjitha<br />
strukturave turistike te cdo lloj<br />
tipi, ku bejne pjese hotele,<br />
restorante, kampimgje e keshtu<br />
me radhe. Ne kete projekt jane<br />
parashikuar kurse formimi si per<br />
sipermarresit e rinj ashtu dhe<br />
per funksionaret publike qe<br />
kane nje rol ne turizem, kemi organizuar<br />
nje kurs formimi ne te<br />
cilin kane marre pjese dhjete te<br />
rinj italiane dhe pese te rinj<br />
<strong>shqiptar</strong>e te cilet ne fund te ketij<br />
kursi, nese nuk gaboj prej 600<br />
oresh leksionesh jane bere guida<br />
natyralistike, d.m.th<br />
guida te afte si per Pulian dhe<br />
per Shqiperine per turistet qe<br />
duan te zbulojne bukurite natyrore<br />
te biodiveristetit te zonave<br />
me vlera natyrore, dhe se fundmi<br />
kemi identifikuar idete me te<br />
mira te sipermarrjes si ne Itali<br />
dhe ne Shqiperi, qe kane lidhje<br />
me turismin dhe me kapacitetet<br />
per te zhvilluar turizmin dhe nje<br />
tjeter aktivitet i madh ka qene<br />
eshte ai i perfundimit te nje master<br />
plani si te thuash turistik ambiental<br />
qe mund te jete e<br />
nevojshme per te gjitha entet<br />
publike si italiane dhe <strong>shqiptar</strong>e<br />
si nje guide per te zhvilluar nje<br />
turizem eko te qendrueshme dhe<br />
qe respekton mjedisin dhe se<br />
fundi kemi aplikuar kete tip master<br />
plani ne nje zone qe e kemi<br />
zgjedhur ne Shqiperi dhe qe<br />
eshte zona e Butrintit.<br />
Çfare keni ekzaminuar?<br />
Kemi ekzaminuar praktikish<br />
te gjitha aspektet turistike si nga<br />
pala pulieze dhe nga ajo<br />
shiptare. Sigurisht nga kjo pike<br />
veshtrimi eshte e kote qe ta fshehim<br />
qe Italia dhe Puglia jane<br />
shume me perpara persa i perket<br />
kapaciteteve te shfrytezimit<br />
te turismit, por projekti synonte<br />
pikerisht kete, pra qe te beje<br />
operatoret, sipermarresit <strong>shqiptar</strong>e<br />
te ndjejne qe mund te<br />
synohet per nje turizem si forme<br />
pasurie dhe zhvillimi nese turizmi<br />
organizohet me kapacitete,<br />
duke shfrytezuar bukurite natyrore<br />
por para se gjithash duke<br />
respektuar mjedisin. Ky eshte<br />
sensi i projektit i cili na duket se<br />
po kompletohet ne menyre te<br />
konsiderueshme. Ne fund te<br />
ketij projekti ne do te dorezojme<br />
si ne Itali dhe ne Shqiperi nje<br />
harte, d.m.th nje regjistrim te<br />
strukturave turistike si italiane<br />
dhe <strong>shqiptar</strong>e e cila doi te jete<br />
pike referimi per te gjithe.<br />
Kur mendoni se mund te<br />
perfundoje projekti?<br />
Ne plotesojme gjithcka brenda<br />
15 shtatorit, pra brenda nje<br />
muaji e gjysem, sepse kemi filluar<br />
2 vjet me pare keshtu qe jemi<br />
ne perfundim te fazes se fundit.<br />
Me 15 shtator ne kompletojme<br />
te gjitha aktivitetet.<br />
Çfare mendoni per te<br />
ardhmen?<br />
Per te ardhmen ne duam te<br />
vazhdojme bashkepunimin midis<br />
italianeve dhe <strong>shqiptar</strong>eve.<br />
Besoj se deri ne fund te vitit 2008<br />
do te nisi nje program i ri i cili<br />
quhet IPA dhe eshte programi i<br />
bashkepunimit Adriatik dhe<br />
brenda ketij programi ne duam<br />
te prezantojme me partneret <strong>shqiptar</strong>e<br />
projekte te reja per te<br />
vazhduar zhvillimin e ketij aktiviteti.<br />
Cila ishte kostoja e ketij<br />
projekti?<br />
Kosotoja e ketij projekti ishte<br />
parashikuar ne 889.000 • ne<br />
total si per palen shqipatre dhe<br />
per palen italiane, por financimi<br />
i Bashkimit Europian ishte 2/3<br />
d.m.th 66% ndersa partneret si<br />
italiane dhe <strong>shqiptar</strong>e do te ven-<br />
Breshkat detare, e<br />
domosdoshme mbrojtja<br />
e tyre<br />
Prania e breshkës detare<br />
në Shqipëri dhe sido<br />
mos ajo e llojit C. caretta,<br />
e cila u gjet e ngordhur një vit<br />
më parë në bregdetin e Durrësit,<br />
përbën një rast me vlera të rëndëishme<br />
shkencore për shtegtimin e<br />
jatë e spektakolar të këtij individi.<br />
Shtegtimi i breshkave detare<br />
he në veçanti ajo e llojit C. caretta<br />
ë kishte ardhur në brigjet <strong>shqiptar</strong>e<br />
ga Argjentina, është pjesë e montorimeve<br />
të përvitshme të Minisrisë<br />
së Mjedisit, Pyjeve dhe Adinistrimit<br />
të Ujërave. Në bazë të<br />
onitorimeve rezulton se shtegtii<br />
i breshkave nga vendet e tjera<br />
ë brigjet e vendit tonë ka ardhur<br />
ë rritje, ndërkohë që është e doosdoshme<br />
të vazhdojë edukimi i<br />
jerëzve, sidomos i peshkatarëve<br />
për mbrojtjen e breshkave<br />
detare. Sipas specialistëve të Ministrisë<br />
së Mjedisit për të mbrojtur<br />
breshkat detare dhe për të patur<br />
rezultate më të mira në studimin e<br />
tyre në zonën e Patokut, është i<br />
nevojshëm ndërtimi i një akuariumi<br />
të thjeshtë e sa më afër natyrales.<br />
Monitorimi<br />
Në monitorimin e fundit në<br />
terren janë përfshirë pesë grupe<br />
të breshkave detare, breshka<br />
detare të markuara më parë,<br />
breshka detare të kapura për<br />
herë të parë, breshka detare të<br />
sinjalizuara, breshka detare të<br />
ngordhura dhe grupi i pestë,<br />
breshka detare të dhunuara nga<br />
njerëzit.<br />
Nga monitorimi në brigjet <strong>shqiptar</strong>e<br />
rezulton se në total numri<br />
i breshkave të kapura është<br />
dosnin 1/3 d.mth 33%. Keshtu<br />
qe 1/3 e kane vene partneret.<br />
Ju keni udhetuar shume,<br />
cila eshte pershtypja juaj per<br />
Shqiperine?<br />
Une personalisht e njoh<br />
Shqiperine qe prej vitit 91’. Ka<br />
ndryshuar shume, eshte shume<br />
me mire. Tirana me ka bere<br />
shume pershtypje. Do te thoja<br />
se duhet filluar te mendohet per<br />
te shfrytezuar me mire bregdetin<br />
per turizmin. Por une mendoj<br />
se me hyrjen e Shqiperise ne<br />
Bashkimin Europian qe per mua<br />
per 5-6 vjet duhet te jete bere<br />
273, nga të cilat numri i llojit<br />
C.careta është 270, i llojit Ch.<br />
Mydas, 3. Ndërkohë, numri i<br />
individëve të gjallë të kapur arrin<br />
në 261, i individëve të sinjalizuar<br />
223, i individëve të matur<br />
50, i atyre të markuar 31, i individëve<br />
të ngordhur 12, i atyre të<br />
ngordhur përgjatë bregdetit 8, i<br />
atyre në ngordhur në rrjeta 3,<br />
ndërsa numri i individëve të<br />
ngordhur të markuar regjistrohet<br />
në 2, dhe vetëm në një rast<br />
individ i ngordhur në parangallë.<br />
Në grupin e breshkave detare<br />
të ngordhura është për t’u theksuar<br />
gjetja e një individi të C.<br />
caretta në Durrës, marka e të cilit<br />
ka patur inicialet La Plata 1979.<br />
Për këte individ ka pasur kontakte<br />
me shumë studiues të<br />
huaj, pasi siç cilësojnë<br />
specialistët e ministrisë së Mjedisit<br />
kemi të bëjme me një migrim<br />
me vlera shkencore në një<br />
distancë shumë të gjatë, gati të<br />
pa besuar. Sipas burimeve,<br />
kërkimet për këtë individ të C.<br />
caretta vazhdojnë (për gjetjen e<br />
autorëve të markimit në<br />
Argjentinë). Ndërkohë, breshkat<br />
e kapura (C. caretta ) kanë<br />
patur mjaft alga (Epibionto Flora),<br />
si dhe lloje të ndryshme të<br />
do ta shihni se gjerat do te<br />
shkojne shume shume me mire.<br />
Do te thosha se qe tani po ecin<br />
mire, por me hyrjen ne Bashkimin<br />
Europian do te jete akoma<br />
me mire.<br />
Ju jeni optimist !<br />
Po po une jam shume<br />
optimist edhe pse kam pare vetem<br />
qytetet e medha si Tirana<br />
etj. Ndoshta ne fshatrat e veriut<br />
situata ka nevoje per me<br />
shume mbeshtetje, por per mua,<br />
pashe per shembull nje<br />
aeroport shume te bukur ne Tirane.<br />
Dje kisha pare ate te vitit<br />
moluskëve, gaforreve, etj (Epibionto<br />
Fauna), Polychaeta të<br />
Familjes Serpulidae.<br />
Studime janë kryer dhe përsa<br />
i përket mundësisë së lëshimit<br />
të vezëve nga Caretta caretta,<br />
në disa zona bregdetare si<br />
Spille, Plazhi i Gjeneralit, Grykëderdhja<br />
e Semanit dhe e Vjosës,<br />
Orikum, Nartë, si dhe bregdeti i<br />
Palasës (Krorez), etj. Zonat në<br />
fjalë janë kontrolluar për gjurmë<br />
e fole të breshkave detare, por<br />
në asnjë rast nuk janë evidentuar<br />
të tilla.<br />
Ardhja e Breshkave<br />
Detare në ujërat<br />
tona bregdetare<br />
Shtegtimi i breshkave nga<br />
vendet e tjera në brigjet <strong>shqiptar</strong>e<br />
lidhet me kushtet klimaterike.<br />
Pjesa më e madhe (94%)<br />
e strukturës së popullatës të C.<br />
caretta përbëhet nga individë të<br />
maturuar me gjatësi (L. ose<br />
SCCL ) mbi 50 cm.<br />
Në popullatën e breshkave<br />
detare të studiuara bie ne sy<br />
numri më i madh i femrave (62%),<br />
pas tyre vijnë meshkujt (20 %),<br />
ndërsa ato të pa përcaktuara<br />
kanë përqindje më të vogël<br />
(18%). Numri i C. caretta të pa<br />
markuara, të rëna rastësisht në<br />
91’ qe ishte nje gje qe nuk mund<br />
te shihej. Pra ka rritje dhe kjo<br />
rritje eshte shume pozitive.<br />
Nuk e di nese keni ndonje<br />
gje per te shtuar ?<br />
Ne jemi te kenaqur qe implementuam<br />
kete projekt dhe do te<br />
prezantojme te tjere me Shqiperine<br />
sepse e vecanta e jone<br />
nga Brindizi, projekt lideri, Dhoma<br />
e Tregtise se Brindizit jemi<br />
shume te lidhur me Shqiperine,<br />
kemi qene te paret qe ju kemi<br />
mirepritur te gjitheve ndaj per<br />
ne eshte nje lidhje e forte, qe ne<br />
te Brindizit kemi per Shqiperine.<br />
rrjetat e peshkimit, gjatë vitit të<br />
kaluar, ka qenë gjithnjë më i<br />
madh se sa i atyre të markuara<br />
qysh nga viti 2003. Nga peshkatarët<br />
(në Patok e Shëngjin)<br />
është vënë re një numër i konsiderueshëm<br />
breshkash detare<br />
me marka të verdha plastike (të<br />
ardhura kryesisht nga Italia) dhe<br />
me marka metalike (të ardhura<br />
kryesisht nga Greqia).<br />
Gjetja e individëve të C.<br />
caretta të ardhura nga vende të<br />
tjera, në Patok e Shëngjin, ka të<br />
bëjë me një shtegtim ushqimor<br />
me rëndësi shkencore të<br />
veçantë për vendin tonë e më<br />
gjerë. Shtegtim ushqimor i C.<br />
caretta në zonën e Patokut është<br />
i lidhur me praninë e madhe<br />
të gaforreve, sidomos e llojit<br />
Carcinus mediterraneus, kandilave<br />
të detit Risostoma pulmo,<br />
e llojeve të ndryshme molusqesh,<br />
etj, që janë ushqim<br />
kryesor për C. caretta. Prania<br />
shumë e madhe e gaforreve të<br />
llojit Carcinus mediterraneus<br />
dhe i kandilave të detit, Risostoma<br />
pulmo duhet të jetë e lidhur<br />
me prishjen e ekulibrave natyrorë<br />
në Gjirin e Rodonit, gjë e<br />
cila ka të bëjë me ngarkesën<br />
(ndotjen) e madhe organike që<br />
ka kjo zonë, e shkaktuar nga prurjet,<br />
sidomos të lumit Ishëm.