Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
12<br />
Zbulimi, mjet shkatërrimi<br />
Simboli i armëve kimike<br />
apo mbrojtjeje?!<br />
Armët gjithnjë janë shkatërrimtare dhe<br />
shkaktare të shumë krizave e luftërave<br />
në mbarë botën. Por, ka edhe diçka që<br />
vlen gjithmonë dhe që tanimë është bërë<br />
një thënie e përhapur kudo dhe për këdo:<br />
“Dituria, është arma e të mençurit” dhe<br />
me anë të kësaj ka ardhur deri te zhvillimi<br />
i teknologjisë apo në përgjithësi te<br />
zhvillimi i jetës së njerëzve.<br />
Ndër to vlen të përmenden elementet<br />
kimike apo më saktësisht klori.<br />
Një armë kimike është substancë kimike<br />
e përgatitur për të paaftësuar, dëmtuar,<br />
ose për të vrarë njerëz. Të thuash më<br />
thjesht, një armë kimike mbështetet në<br />
efektet fiziologjike të një substance,<br />
ashtu që të arrijë qëllimin e saj në këtë<br />
rast si një armë.<br />
Edhe pse disa armë kimike mund të<br />
përdoren për të vrarë një numër të madh<br />
njerëzish (d.m.th. si armë të shkatërrimit<br />
në masë), armë të tjera janë projektuar<br />
që të dëmtojnë apo terrorizojnë njerëzit.<br />
Për shkak të efekteve me potencial të<br />
tmerrshëm, armët kimike janë<br />
shqetësim i madh, sepse ato janë më të<br />
lira dhe më të lehta për prodhimin se sa<br />
armët bërthamore ose biologjike.<br />
Përdorimi i klorit për qëllime luftarake gjatë<br />
Luftës së Parë Botërore nga gjermanët.<br />
Një ndër rastet e para që u përdor<br />
ndonjëherë një armë kimike ishte gjatë<br />
Luftës së Parë Botërore, ku gazi i klorit është<br />
përdorur si një armë kimike, e lëshuar në re<br />
masive nga ana e ushtrisë gjermane, ashtu<br />
që të shkaktojë dëme në mushkëri.<br />
Ishte pikërisht gjermani Fritz Haber ai që<br />
arriti të mendonte një gjë të tillë – të vinte në<br />
përdorim klorin në atë mënyrë. Është<br />
supozuar se roli i Haber në përdorimin e<br />
klorit si një armë vdekjeprurëse në fillim u bë<br />
për gruan e tij, Klara Immer Wahr (për<br />
vetëvrasje), megjithatë u përdor në luftë.<br />
Masa më e mirë mbrojtëse, që ju mund të<br />
keni kundër armëve kimike është që të<br />
edukoheni rreth tyre.<br />
Klori mund të reagojë me ujë në mukozën e<br />
mushkërive për të formuar acid klorhidrik,<br />
një ngacmues i cili mund të jetë<br />
vdekjeprurës.<br />
Dëmet e bëra nga gazi i klorit mund të<br />
parandalohen me një maskë të gazit, ose<br />
metoda të tjera të filtrimit, që e bën rastin e<br />
përgjithshëm të vdekjes nga gazi i klorit<br />
shumë më të ulët.<br />
Prandaj, pa marrë parasysh mençurinë dhe<br />
idetë e realizueshme gjithnjë duhet të<br />
mendohen të dy anët e medaljes sepse<br />
shpesh ndodh që edhe gjërat e mira të<br />
keqpërdoren dhe të përfundojnë keq.
Change language