PW-260_61-2011 - Polacy we Florencji

DRUGI KORPUS
Ułuda i rzeczywistość. Powroty do Polski bohaterów
spod Monte Cassino (1945–1957) Jerzy Adam Radomski
Wdniu 2 maja 1945 r. nastąpił upadek Berlina, a 8 maja bezwarunkowa
kapitulacja Niemiec. W chwili zakończenia II wojny
światowej polskie jednostki podległe rządowi polskiemu w Londynie
stacjonowały na Wyspach Brytyjskich, w Niemczech, we Włoszech
oraz na Bliskim Wschodzie.
Obiektem naszego szczególnego zainteresowania
jest dowodzony przez gen. Andersa
2. Korpus Polski. Rozmieszczony on
był na terytorium Włoch, w rejonie Ankony,
Bolonii, Neapolu oraz Bari i stanowił część
alianckich wojsk okupacyjnych. W skład 2.
Korpusu wchodziły następujące wielkie jednostki:
– 3. Dywizja Strzelców Karpackich (16 tys.
żołnierzy) – dow. gen. bryg. Bronisław
Duch;
– 5. Kresowa Dywizja Piechoty (16 tys.
żołnierzy) – dow. gen. bryg. Nikodem Sulik;
– 2. Samodzielna Brygada pancerna (4 tys.
żołnierzy) – dow. ppłk Ziemowit Grabowski;
– 2. Armijna Grupa Artylerii (8 tys. żołnierzy)
– dow. płk dr Ludwik Ząbkowski;
– Korpuśne oddziały wojsk i służb (12 tys.
żołnierzy).
Ogółem Korpus liczył 56 000 oficerów,
podoficerów i szeregowców. Stanowił ponad
25% polskich sił zbrojnych walczących na
Zachodzie1 . Łącznie, czyli wojska lądowe,
marynarka i lotnictwo wynosił 1 maja 1945 r.
194 500 żołnierzy.
Sytuacja ta jednak była płynna i zmieniała
się niemal z dnia na dzień, bowiem następował
stały dopływ żołnierzy do szeregów
armii polskiej. Rekrutowali się oni
głównie z jeńców wojennych polskich z niemieckich
obozów jenieckich (tzw. oflagów
i stalagów), z przebywających w Niemczech
uczestników Powstania Warszawskiego.
Wszystko to sprawiło, że 1 lipca 1945 r. stan
liczbowy Polskich Sił Zbrojnych wynosił
już 228 000 ludzi2 .
Wobec demobilizacji przeprowadzanych
przez sojuszników zachodnich, również rząd
polski w Londynie był zmuszony podjąć
kroki zmierzające przynajmniej do częściowej
demobilizacji, co oczywiście przekreśliło
nie tylko zamiary rozbudowy wojska, ale
także utrzymania go na dotychczasowym poziomie.
3 i 5 lipca 1945 r. Minister Obrony Narodowej
wydał zarządzenia o demobilizacji
wszystkich żołnierzy, bez względu na ich
rocznik oraz zalecał demobilizację indywidualną
żołnierzy, bez względu na datę ich
wcielenia 3 .
W dniu 6 lipca 1945 r. rządy Wielkiej
Brytanii i Stanów Zjednoczonych uznały
Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej w
Warszawie, cofając uprzednio, dzień wcześniej,
uznanie Rządu Rzeczypospolitej Polskiej
w Londynie.
Z kolei wojskowe władze brytyjskie wydały
zarządzenie wstrzymujące rekrutację
do jednostek poborowych i ochotników lub
osób, których stosunek do PSZ został
wprawdzie ustalony wcześniej, lecz którzy
nie byli do tej pory członkami PSZ w myśl
polsko–brytyjskiej umowy wojskowej z
1940 r. 4 .
Mimo zakazów polskie władze wojskowe
nie przerwały akcji wcielania do wojska obywateli
polskich znajdujących się w Niemczech
i w krajach Europy Zachodniej. Największy
wzrost liczebny nastąpił w 2.
Korpusie Polskim we Włoszech. Wcielono
do niego 35 500 osób, co podniosło jego stan
do 105 000 żołnierzy 5 .
1 W. BIEGAŃSKI: Regularne jednostki Wojska Polskiego na Zachodzie. Formowanie, działania bojowe, organizacje, metryki dywizji
i brygad. Warszawa 1973, s. 85, tab. nr 2.
2 J. A. RADOMSKI: Demobilizacja Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w latach 1945-1951. Kraków 2009, s. 18.
3 Biblioteka Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, Dziennik Rozkazów Naczelnego Wodza i Ministra Obrony Narodowej. Lon-
dyn 1945, nr 9, poz. 54.
4 Pismo szefa Sztabu Głównego gen. dyw. Kopańskiego do (...) wg rozdzielnika – L.dz. 16875 z 28 X 1945. CA MSW, Londyńskie
MON, sygn. 431/1, k. 41
5 W. BIEGAŃSKI: Regularne jednostki...Op. cit., s. 88-89; A. LIEBICH: Na obcej ziemi. Polskie Siły Zbrojne 1939-1945. Londyn 1947,
s. 69, 71; W. ANDERS: Bez ostatniego rozdziału. Wspomnienia z lat 1939-1946. Londyn 1956, s. 356.
POLONIA WŁOSKA NR 1-2 (62/63)/2012
23