PW-260_61-2011 - Polacy we Florencji

„Był on jednym z moich najbliższych
przyjaciół, jednym z ludzi, których najlepiej
znałem, z którym przez długi szereg
lat widywałem się co dzień, ciągnąc
wspólnie w Rzymie wóz Ambasady RP
przy Stolicy Apostolskiej.(...) Nigdy na
naszej przyjaźni nie było najmniejszego
cienia ni rysy. Zresztą Janikowski miał
bardzo wielu, bardzo sobie oddanych
przyjaciół: wynikało to z jego własnego
stosunku do ludzi; rozumiał ich, szanował,
każdemu starał się być pomocny” –
napisał o autorze publikowanych tu szkiców
o Koperniku ks. Walerian Meysztowicz
w Gawędach o czasach i ludziach,
książce wydanej w 1974 roku.
Czy nie o tym samym mówił Melchior
Wańkowicz 27 września 1965 roku
w czasie uroczystości pogrzebowych,
do zgromadzonych na Cmentarzu
Powązkowskim, żyjących jeszcze uczniów
warszawskiego gimnazjum i kolegów
Stanisława Janikowskiego z organizacji
młodzieżowych?: Pośród tych naszych
błądzeń po nierozeznanej otwierającej się
przed nami epoce, był Janikowski ze
swoim dobrym uśmiechem, ze swoją
spokojną wyrozumiałością kimś, kto
ogniskuje koło sobie rozbieżności, kimś,
do kogo udawano się po rozjemstwo, po
rozstrzygnięcie.
(Ze wstępu Mirosława A. Supruniuka)
PISKUREWICZ, Jan : Z ziemi włoskiej dla Polski : Artur Wołyński i jego działalność w Italii w drugiej połowie
XIX wieku = From Italian Land for Poland : Artur Wołyński and his Activity in Italy in the Second Half of the 19th
Century. Warszawa : Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2012. – 311 p.: fot. ; 21 cm.
ISBN 978–83–7072–727–7
Książka jest pierwszym obszerniejszym
studium życia i działalności Artura Wołyńskiego
– powstańca styczniowego, uczonego,
publicysty, aktywnego działacza emigracyjnego,
współtwórcy Akademii Adama Mickiewicza
w Bolonii oraz Biblioteki Polskiej i
Muzeum Mikołaja Kopernika w Rzymie.
Praca ma w zasadzie układ chronologiczny,
ale pod postacią rozdziałów wyodrębnione
zostały najważniejsze etapy
działalności Wołyńskiego, co dodaje wywodowi
klarowności. Test ma charakter syntetyczny,
powstał jednak na podstawie obszernej
kwerendy archiwalnej i świadczy o
rozległej znajomości źródeł z epoki. Cennym
i ciekawym uzupełnieniem książki jest dziennik Wołyńskiego
z lat 1882–1883.
(...) Autorowi książki udało się nie tylko napisać biografię
nietypowego przedstawiciela emigracji postyczniowej, publicysty,
zamieszczającego swoje znaczące teksty w prasie włoskiej
i polskiej, lecz także uchwycić proces rozwoju zainteresowań
naukowych Wołyńskiego, w tym niebanalnych, jak na
74 POLONIA WŁOSKA NR 1-2 (62/63)/2012
Stanisław Leopold Janikowski (1891–
1965), piłsudczyk, członek ZET–u, dyplomata,
znawca sztuki etruskiej. Od lat szkolnych zaangażowany
był w działalność konspiracyjną,
w walkę z caratem. Od 1914 r. był członkiem
tajnego Komitetu Centralnego Związku Młodzieży
Polskiej. Od 1918 r. działał w Związku
Patriotycznym, a następnie w Związku Naprawy
Rzeczpospolitej.
Słabe zdrowie i wybuch I wojny światowej
nie pozwoliły mu na ukończenie studiów na
Uniwersytecie Jagiellońskim. Nie przyjęty do
regularnego wojska, działał w czasie I wojny
światowej w zakonspirowanej Polskiej Organizacji
Wojskowej (POW).
Od 1918 r. w służbie dyplomatycznej. W
1921 r. brał udział, jako członek polskiej delegacji, w rokowaniach pokojowych
w Rydze. Następnie przebywał na Litwie, prowadząc delikatną misję stworzenia
większości w sejmie wileńskim, popierającej politykę marszałka Piłsudskiego.
Po powrocie do Warszawy pracował przez krótki czas w Wydziale
Wschodnim Ministerstwa Spraw Zagranicznych. W roku 1927 objął stanowisko
radcy Ambasady RP przy Watykanie.
Po śmierci ambasadora Władysława Skrzyńskiego, w roku 1937, pełnił
obowiązki chargé d’affaires przy Stolicy Apostolskiej, aż do przyjazdu nowego
ambasadora Kazimierza Papée.
Od 1944 r. do 7 lipca 1945 r. pełnił obowiązki kierownika ambasady RP
przy Kwirynale w randze ministra pełnomocnego. Współpracował nadal z Kazimierzem
Papée, choć formalnie nie był wymieniany w Annuario Pontificio.
Od stycznia do maja 1954 r. przebywał w Londynie, gdzie zajmował stanowisko
ministra spraw zagranicznych w rządzie Jerzego Hryniewskiego.
Po powrocie do Rzymu prowadził pogadanki radiowe. W 1964 r. powrócił
wraz z żoną do Polski i zamieszkał w Zielonce pod Warszawą.
owe czasy, studiów z obszaru historii nauki,
poświęconych Galileuszowi i Mikołajowi
Kopernikowi. Z tą ostatnią postacią wiąże się
największe osiągnięcie Wołyńskiego w Italii:
utworzenie Muzeum Kopernika i Biblioteki
Polskiej w Rzymie. Przedstawiając historię i
uwarunkowania działań, które do tego doprowadziły,
prof. Piskurewicz zaprezentował ciekawe
studium tworzenia ośrodka edukacyjnego
i naukowego przez dwa społeczeństwa
dziewiętnastowieczne (włoskie i polskie), ośrodka,
którego historia doznaje ważnego przesilenia
na początku XXI stulecia.
Praca Z ziemi włoskiej dla Polski. Artur
Wołyński i jego działalność w Italii w drugiej
połowie XIX wieku jest oryginalnymi i ważnym wkładem w
historiografię polskiej kultury intelektualnej drugiej połowy
XIX wieku, ukazującym jej rozwój w szczególnych warunkach,
na przecięciu dwóch kultur. Jest też dobrze napisaną
książką, której lektura może przynieść satysfakcję wybiegającą
poza czysto poznawczy walor tekstu.
(Z okładki książki)