Przegląd Techniczny
Przegląd Techniczny
Przegląd Techniczny
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
N° 50 PRZEGLĄD TECHNICZNY 1057<br />
miiocenu przedkarpackiiego, to 1<br />
pomiędzy wschodnim<br />
obszarem Polski a Rumunji istniej® znaczne podobieństwo,<br />
I tu i tam formacja mioceńska jeist zdys<br />
lokowana i oibjęta jednolitym rUloŁatn, skierowanym<br />
od ł'uku karpackiego, nazewnąjtrz, t. j. u nas<br />
pizedigiórze Karpat jest sfaJfdowane pod działaniem<br />
sił górotwórczych z południowego zachodu na<br />
p-ółin,oicny wschód,, w Rumiunji' zaś — szczególnie<br />
na Wotoszczyźnie •— z północy na połiudinie.<br />
Pomimo j-ednak tych róinic kieninlkowych, geneza<br />
zjawiska pozostaje jedna i ta sama: ruchy<br />
przedgórza znajdują się w ścisłej<br />
zależności od ruchów Karpat i są skierowane<br />
nazewnątrz od tych ostatnich,<br />
Jak wzmiankowaliśmy, większość czynnych<br />
d'zisiaj kopalń rumuńskich znajduje się w obrębie<br />
zdysłokowanej .strefy przedgórza' Karpat, Najwydatniejsze<br />
np. pole naftowe Morę ni rozmieszczone<br />
jiest na antyklinie, osobliwej bardzo struktury.<br />
Mianowicie mamy tam do czynienia z masą<br />
mioceńskich iłów solnych w jądrze, oiraz z całą serją<br />
imłodiszych warstw pliocenu na obydwa -skrzydłach:<br />
póCinocnem i poludniowem. Jądro jednak<br />
solne nie układa się harmonijnie w .stosunku do<br />
•formacyj nadłcgłyoh, lecz przebija niejako te ostatnie<br />
(„fałd diapirowy" Mrazec'a), Skupiania ropy<br />
występują na obydwu wznoszących się skrzydłach<br />
w kilku piętrach. Struktura tego rodzaju stwierdzona<br />
została rówinież i na niektórych innych eksploatowanych<br />
kopalniach naftowych ruim-uńskich.<br />
Podkreślić należy bardizo często stwierdzone tu<br />
zjawisko równoległego występowania złóż ropy<br />
i gazów obok wypiętrzonej formacji solnej.<br />
Na przedgórzu wschodnich Karpat poJiskich<br />
mamy również sttfefę o znacznej rozciągłości, gdzie<br />
znane jest ukazywanie się iłów solnych w obrębie<br />
zdyslokowanych party j osaczającego młodszego,<br />
miocenu. Na całym 'zewnętrznym brzegu Karpat<br />
od granicy rumuńskiej poprzez Kosów, D e 1 at<br />
y n, Starun i ę, Dolinę, Borysław i dalej<br />
po>za Sambor i D obr o m i 1, t. j. na przestrzeni<br />
ok, 250 km ciąiglnie się nieprzerwanie strefa<br />
solna o zmiennej szerokości { różnej bardzo<br />
struktury. Ponadto dalej ku północy na przedgórzu<br />
mamy cały szereg wyjpiętrzeń, gdzie odsłania<br />
się formacja solna. Znajdujemy ją nad Prutem<br />
na północ od> De laty na, .dalej występuje ona<br />
w Kałuszu, na północ od Doliny w kierunku<br />
TuTzy W i e 1 k i e j, w okolicach Stryj a<br />
i t, p. Po.za miejscowościami wymienionemi, na<br />
wschodzie mamy regjjon zdyslokowanych warstw<br />
miocenu młodszego.<br />
Na całysm obszarze objętym pofałdowaną formacją<br />
mioceńską, szczególnie tam, gdzie ukazują<br />
się przebijające się z głębi iły solne, można oczekiwać<br />
występowania złóż gazowych i ropnych. Do<br />
czasów ostatnich przedgórze nasze mało zwracało<br />
uwagi pod tym wgzlędem. Wysiłki przemysłu naftowego<br />
.skierowane były ku znanym od lat regjo,nom<br />
karpackim, gdzie objawy zewnętrzne były<br />
bardziej wyraźne, a również i struktura geologiczna<br />
więcej się uwydatniała, Tem niemniej uważamy<br />
za wskazane, alby została podjęta inicjatywa, .mająca<br />
na cel'u dokładniejsze zbadainie strefy, przedgórza<br />
naszych Karpat, mogącej kryć w głębi nowe<br />
złoża Ibituaniczne, Wysfiki te tem więcej są uzasadnione,<br />
że wymiki osiągnięte w latach ostatnich<br />
w D a s z a w i e, leżącej około 25 hm ma północ od<br />
brzegu Karpat, e<br />
chodzi o gazy ziermne. Należy więc również kontynuować<br />
pracę pionierską w celu wykrycia złóż<br />
ropy na tym obszarze naszego, (kraju,<br />
Kopalnictwo naftowe.<br />
Eksploatacja. Wiertnictwo.<br />
Napisał Inż. Zygmunt Bielski, Profe or Akademji Górniczej w Krakowie.<br />
N afta, wzigl, ropa naftowa, czyli surowa nafta,<br />
w stanie w jakim ją nam dostarcza przyroda,<br />
różni się od innych kopalin przedewszystkiem<br />
swym stanem skupienia, który jest nie<br />
stały lecz ciekły, w :<br />
z,gl, gazowy, lotny, "Właściwość<br />
ta stworzyła nie tylko szczególne warunki zalegania<br />
tego minerału w podziemiach, lecz zaznaczyła<br />
się wybitnem piętnem na sposobach poszukiwania,<br />
eksploatacji, przechowywania i transportu.<br />
Ropa naftowa zdradza swoją obecność wysiękami,<br />
pojawiającemi się na skalnych urwiskach,<br />
wąwozach, na brzegach górskich potoków i t. p,<br />
miejscach. Wysięki, te, zwane także wypocinami<br />
zleirwiemi, dały temu wytworowi przyrody nazwę<br />
„naifata", co znaczy w języku starych Persów czy<br />
Mjedów, pocić się,<br />
(Starożytność nazwy świadczy równocześnie o<br />
tem, że ropa znana była 1 już w bardzo odległych<br />
okresach historycznych. Nie służyła ona coprawda<br />
jako materjał świetlny lub paliwo, lecz jako środek<br />
leczniczy w pewnych chorobach skórnych, zarówno<br />
zwierząt, jak i ludzi, Ropy używano w sta- '<br />
rożytności również do nasycania pochodni, a sta-<br />
rożytni Grecy posługiwali się takiemi pochodniami<br />
do sygnalizacji świetlnej, stanowiącej prototyp<br />
telegrafu. Najstarsze księgi wspominają o ropie<br />
naftowej, dostarczanej przez przyrodę pod rozmaitemi<br />
postaciami, W Starym Testamencie znajdujemy<br />
wzmiankę, że No-e uszczelniał arkę asfaltem,<br />
który nie jest niczem innem, jak ropą naftową<br />
o stałym 'stanie skupienia. Matka Mojżesza<br />
tym samym materjąłem zabezpieczyła koszyk, w<br />
którym syna swojego nurtom Nilu powierzyła. Herodot,<br />
Straibo>, Pliniusze i wszyscy starożytni pisarze<br />
mówią o ropie i jej przetworach naturalnych,<br />
jako- o materjale znanym i do. rozmaitych celów<br />
stosowanym.<br />
W Polsce oddawna znano ropę naftową, Gafarjel<br />
Raezyński w swojej „Historia naturalis curiosa<br />
regni Polonia" (Sandomierz, 1721) i kanonik<br />
Krzysztof Kluk w swojej encyklooedji górniczej<br />
„Rzeczy kopalnych osobliwie zdatniejszych szukanie"<br />
z r, 1787, wreszcie Stanisław Staszic w książce<br />
,,O ziemiorództwie Karpat", piszą o bituminach,<br />
ich sposobie powstawania i używaniu. Lwowski aptekarz<br />
Ignacy Łukasiewicz był pierwszym na świe-