You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
E hënë, 15 tetor 2012<br />
Led Zeppelin nuk bashkohet<br />
Bendi i mirënjohur, “Led<br />
Zeppelin”, nuk është duke planifi<br />
kuar që të mblidhet sërish,<br />
thanë anëtarët e tij në një<br />
konferencë për shtyp në New<br />
York, me rastin e premierës<br />
së fi lmit të tyre koncertal<br />
“Celebration Day”. Anëtarët e<br />
uejt<br />
shumë sëmurë dhe nuk mundte<br />
të udhëtonte. Pas vetëvrasjes<br />
së tij më 1961, shumë vepra,<br />
dorëshkrime, letra dhe objekte<br />
të tjera të shkrimtarit mbetën në<br />
shtëpinë e tij Finca Vigia në Kubë,<br />
të cilën e kishte braktisur gjatë revolucionit<br />
të Fidel Kastros. Ishte<br />
pikërisht Presidenti amerikan, që<br />
i kishte mundësuar Mary, gruas<br />
së katërt të Heminguej-it një<br />
udhëtim drejt Kubës për të marrë<br />
dokumentet e shkrimtarit dhe<br />
pasurinë e tij. Ajo takoi Fidel Kastron,<br />
i cili e lejoi që ajo të merrte<br />
koleksionin e tij, në këmbim të<br />
dhurimit të vilës. Mary i ngarkoi<br />
ato në një anije që udhëtoi nga<br />
Havana për në Tampa. Letërkëmbimet<br />
janë dorëzuar në Boston<br />
rreth 40 vjet më parë, si një dhuratë<br />
e vejushës së Heminguejit<br />
për librarinë presidenciale.<br />
Njëkohësisht, dokumente gjenden<br />
edhe në shtëpinë e tij muze<br />
në Kubë, ku rreth tre vite më parë,<br />
thuhej se studiuesit kubanë dhe<br />
të huaj do të kishin mundësi të<br />
eksploronin mes dokumenteve të<br />
panjohura të shkrimtarit, të cilat<br />
ishin restauruar dhe digjitalizuar.<br />
Mes dokumenteve gjenden edhe<br />
dorëshkrime të tilla si epilogu i<br />
romanit “Për kë bien kambanat”,<br />
si edhe një kopje e skenarit të fi lmit<br />
“Plaku dhe deti”, bazuar mbi<br />
librin e tij të njohur. Të tjera dokumente<br />
interesante kanë të bëjnë<br />
me faktin se sipas studiuesve<br />
konfi rmojnë hipotezat e hedhura<br />
mbi praninë e nëndetëseve gjermane<br />
që furnizoheshin me naftë<br />
në brigjet e Kubës gjatë Luftës së<br />
Dytë Botërore. Vëllimi i parë që<br />
përmban letrat e Heminguej-it,<br />
që përfshin korrespondencën<br />
nga viti 1907-1922, është botuar<br />
nga Universiteti i Kembrixhit në<br />
vjeshtë të vitit 2011. “Ernest Heminguej<br />
ishte një letërshkrues i<br />
rregullt dhe projekti i publikimit<br />
të tyre përfshin rreth 16 vëllime të<br />
cilat do të përmbajnë rreth 6 mijë<br />
letra të siguruara nga 250 burime<br />
të ndryshme”, ka thënë Spanier,<br />
profesor anglishteje dhe drejtuesi<br />
i projektit për botimin e letrave<br />
të shkrimtarit. “Në kontrast me<br />
përpikërinë e tij prej mjeshtri që<br />
vihet re në veprat e shkrimtarit,<br />
letrat e Heminguej-it janë spontane,<br />
jo formale dhe të mbushura<br />
plot përshkrime. Ai ishte një<br />
vëzhgues shumë i mprehtë i epokës<br />
ku jetoi, ndaj edhe letrat e tij,<br />
ashtu si librat, janë një rrëfi m për<br />
shekullin e XX”.<br />
grupit nuk u ndien mirë kur u<br />
pyetën në lidhje me “pritjen e<br />
diçkaje të madhe në lidhje me<br />
bendin”<br />
“Ne kemi menduar për gjëra<br />
të ndryshme dhe më pastaj<br />
nuk kemi mundur të mbajmë<br />
në mend se çfarë kemi men-<br />
duar,” tha i padisponuari Plant,<br />
ku pastaj gazetarin e “Associated<br />
Press” e quajti “papak”.<br />
Sa më shumë pyetje bëheshin<br />
në lidhje me të ardhmen<br />
e bendit, anëtarët i janë<br />
përgjigjur gjithnjë me heshtje.<br />
Kitaristi Jimmy Page tha se<br />
Mo Yan sjell librin e ri<br />
Laureati i sivjetmë i çmimit<br />
“Nobel” për letërsi, shkrimtari<br />
kinez Mo Yan, ka përfunduar librin<br />
e tij të ri. Ai pritet të dalë në treg<br />
javën e ardhshme dhe parashikohet<br />
se do ta dridh tregun botëror<br />
të letërsisë. Libri i titulluar “Our<br />
Jing Ke” do të botohet nga shtëpia<br />
botuese “New World Press”. Ky<br />
roman, sipas shtëpisë botuese,<br />
përbëhet nga tri pjesë, “Our Jing<br />
Ke”, “Farewell to My Concubine”<br />
dhe “Wife of the Boiler Worker”.<br />
Bazuar në raportimin e agjencisë<br />
së lajmeve kineze “Xinhua”, libri<br />
ishte parashikuar të botohej qysh<br />
para një muaji, por është pritur<br />
vendimi i Akademisë Suedeze,<br />
e cila me datën 11 të këtij muaji<br />
i kishte ndarë shkrimtarit kinez<br />
çmimin prestigjioz për letërsi, me<br />
arsyetimin se Mo Yan në veprat<br />
e tij bën “ndërthurjen e realizmit<br />
me halucinacionet, folkun dhe<br />
bashkëkohoren”. Çmimi më prestigjioz<br />
në letërsi ka një vlerë monetare<br />
prej 1,2 milionë dollarësh.<br />
Libri i ri i Mo Yan është një histori<br />
e Jing Ke, një aziatik i famshëm<br />
për dështimin e tij në vrasjen e<br />
mbretin, i cili më vonë do të bëhej<br />
perandori i parë i Kinës. Ngjarja<br />
zhvillohet 2 mijë vjet më parë.<br />
“Historia vjen në një perspektivë<br />
të re. Natyrisht në stilin mahnitës<br />
të Mo Yan”, ka thënë Chen Liming,<br />
drejtues i Bordit të shtëpisë<br />
botuese në Kinë. Sipas tij, libri sjell<br />
një rrëfim i cili nuk bën të humbet.<br />
“Në roman, tentimi i Jing Ke për<br />
të vrarë mbretin është interpretuar<br />
si një rezultat i dëshirës së<br />
tij për famë të menjëhershme<br />
sesa një rezultat i kalorësisë<br />
dhe altruizmit”, ka thënë Chen.<br />
Ai nuk ka treguar më shumë se<br />
cili është rrëfimi i dy pjesëve të<br />
tjera të romanit. Por Chen ka<br />
paralajmëruar se një antologji e<br />
re e veprave të Mo, një kombinim<br />
mes romaneve dhe eseve do të<br />
botohet në fund të këtij muaji.<br />
Publikimi i veprave të Mo Yan<br />
vjen furishëm pasi që ai fitoi<br />
çmimin “Nobel”. Në libraritë e<br />
Kinës ka dy ditë që nuk mund të<br />
gjenden kopje të librave të autorit,<br />
pasi ato janë shitur gjatë së enjtes<br />
mbrëma dhe të premten në mëngjes.<br />
Zhang Xuanyang, botuesi<br />
dhe menaxheri i shkrimtarit, i ka<br />
thënë “China Daily” se më shumë<br />
se 20 kompani ndërkombëtare<br />
që merren me botime në Evropë<br />
dhe Amerikë, po kërkojnë veprat<br />
e shkrimtarit të parë kinez që<br />
fitoi “Nobel”. Por kjo nuk është<br />
e tëra. Ka edhe të tjera kompani<br />
të interesuara për Mo Yan. “Mbi<br />
dhjetë kompani të telekomit dhe<br />
operatorëve të sajteve që shesin<br />
libra online janë interesuar për<br />
të marrë të drejtat autoriale për<br />
librat e Mo”, ka thënë Zhang.<br />
koncerti ishte mbajtur pesë<br />
vjet më parë dhe po të ekzistonte<br />
ndonjë mundësi për<br />
ribashkim, do të dëgjohej për<br />
këtë. Në premierën e fundit<br />
të “Celebration Day”, Page<br />
ishte më i drejtpërdrejtë, duke<br />
thënë se “njerëzit zhgënjehen<br />
kur dëgjojnë një përgjigje<br />
negative”, por shtoi se “gjërat<br />
tani për tani janë kështu.”<br />
Vlen të theksohet se “Celebration<br />
Day” është xhirim i<br />
koncertit të “Led Zeppelin”<br />
nga viti 2007 në “Arena 2” të<br />
Londrës.<br />
MICHELA MURGIA<br />
“Akabadora; Nëna e fundit”<br />
Përktheu: Beti Njuma<br />
Botoi: “Pegi”<br />
Kjo është historia prekëse e Teto Bonarisë, rrobaqepëses<br />
së vjetër, që merr një bijë për shpirt, pikërisht Marian<br />
e vogël. Sekretet e dëshirat e zemrës të së resë përzihen<br />
me të fshehtat e një të moshuare; në këtë alkimi<br />
shekullore gjejmë edhe paragjykimet, që falë izolimit të<br />
tyre gjeogra k, ngjajnë kaq shumë me shqiptarët. Maria<br />
dhe Bonaria jetojnë si nënë e bijë, edhe pa qenë të tilla<br />
në lidhje gjaku, derisa vajza zbulon se kishte diçka të<br />
mistershme pas pamjes së gruas veshur gjithnjë me të<br />
zeza, në heshtjen e saj kundrejt kujtdo dhe në zhdukjet<br />
e herëpashershme të saj gjatë natës. Maria zbulon se<br />
për hir të një kulture dhe tradite të errët, Bonaria ishte<br />
gati të kryente vrasje. “Do të gjeni më shumë dashuri<br />
se vdekje në këto faqe dhe një stil që vizaton çdo personazh,<br />
çdo fjali, me të njëjtin kujdes me të cilën Teto<br />
Bonaria qëndis sythat”, shkruan “L’ Espresso” për librin.<br />
ALESSANDRO D’AVENIA<br />
“E bardhë si qumështi, e kuqe si gjaku”<br />
Përktheu: Adrian Beshaj<br />
Botoi: “Dudaj”<br />
Prej pak ditësh është përkthyer shqip edhe italiani<br />
Alessandro D’Avenia me romanin “E bardhë si qumështi,<br />
e kuqe si gjaku”. Libri është debutues për D’Avenian,<br />
i cili edhe pse me romanin e tij të parë, ka marrë<br />
kritika pozitive nga media italiane. Leoja është një<br />
gjashtëmbëdhjetëvjeçar si shumë të tjerë: i pëlqejnë<br />
bisedat me miqtë, shëtitjet me motoçikletë dhe<br />
jeton në simbiozë të përkryer me iPod-in e tij. Orët që<br />
i kalon në shkollë janë një torturë, ndërsa profesorët<br />
janë “një specie e mbrojtur, që t’i shpreson të shuhet<br />
përfundimisht”. Kështu që, kur vjen një mësues i ri<br />
zëvendësues për historinë dhe lozo në, ai bëhet gati<br />
ta presë me cinizëm dhe me topa të vegjël të lagur<br />
me pështymë. Por ky mësues i ri është ndryshe: një<br />
dritë i shkëlqen në sy kur shpjegon, kur i nxit nxënësit<br />
të jetojnë intensivisht e të kërkojnë ëndrrën e tyre.<br />
ENVER MEMISHAJ LEPENICA<br />
“Major Ahmet Lepenica”<br />
Botoi: “Geer”<br />
ARTE<br />
21<br />
LIBRA TE RINJshqip<br />
Kjo është monogra kushtuar komandantit të Përgjithshëm<br />
të Luftës së Vlorës, Ahmet Lepenicës. Libri i shkruar<br />
nga Enver Memishaj-Lepenica përfshin një numër të konsiderueshëm<br />
dokumentesh të kohës mbi jetën dhe veprimtarinë<br />
e njërit prej njerëzve më të shquar të Labërisë<br />
që gjithë jetën ia kushtoi luftërave për liri e pavarësi të<br />
Shqipërisë. Fëmijëria, shërbimi ushtarak në ushtrinë turke<br />
si bashkëluftëtar i Qemal Ataturkut, veprimtarinë e tij para<br />
dhe pas shpalljes së Pavarësisë në Vlorë, pjesëmarrja në<br />
luftën e Vlorës, në mbrojtjen e Kongresit të Lushnjës, luftën<br />
e tij për të mos lejuar copëtimin e Shqipërisë, marrëdhëniet<br />
me qeverinë e Nolit e deri në vdekjen e tij, trajtohen në<br />
këtë botim të hedhur në treg në 100-vjetorin e pavarësisë.<br />
Në
Change language