You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
20 ARTE<br />
Richter bëhet piktori më i shtrenjtë<br />
Artisti gjerman Gerhard Richter<br />
është bërë piktori i gjallë me<br />
veprën më të shtrenjtë në botë.<br />
Një pikturë abstrakte e tij ka<br />
thyer rekordin e shitjes në një<br />
ankand, duke u blerë për 34,2<br />
milionë dollarë. Piktura është<br />
shitur të premten mbrëma në<br />
E<br />
gjitha kjo ndodh gjashtë<br />
dekada pas largimit nga<br />
jeta të shkrimtarit të njohur.<br />
Ky proces restaurimi,<br />
ka nxjerrë në pah edhe të<br />
pathëna të Heminguej-it. Mes<br />
atyre që i kanë shkruar letra janë<br />
edhe fi gura të njohura të Hollivudit<br />
si Ingrid Bergman dhe Marlene<br />
Dietrich, shkrimtari F. Scott Fitzgerald<br />
dhe Gertude Stein, por<br />
edhe botuesi i tij, Max Perkins.<br />
Në njërën nga letrat e gjetura e<br />
të restauruara është edhe ajo e<br />
aktores Ingrid Bergman, e cila në<br />
shtëpinë e ankandeve në Londër<br />
“Sotheby”, e cila edhe ka dhënë<br />
lajmin nëpërmjet një komunikate<br />
për medie. Kjo pikturë, e cila<br />
mban titullin “Abstraktes Bild<br />
(809-4)”, ka qenë pjesë e koleksionit<br />
të rock kitaristit Eric Clapton<br />
i cili e kishte vlerësuar atë si një<br />
vitin 1950 i ka shkruar Heminguej-it<br />
nga Roma e Italisë. “Do të<br />
kujtoj njerëz si ju dhe do ta harroj<br />
pjesën tjetër të botës”, kishte<br />
shkruar aktorja në letrën drejtuar<br />
shkrimtarit. Restaurimi i letrave<br />
po bëhet në një laborator në New<br />
England. Myku, kakërdhitë e minjve<br />
dhe lagështia janë paraqitur<br />
gjithmonë si problem për Bibliotekën<br />
dhe Muzeun JFK në Boston,<br />
e cila kishte tentuar të ruante nga<br />
dëmtimi letrat të cilat po prisheshin.<br />
Të nxjerra nga kutitë ku janë<br />
ruajtur, aty kanë qenë mijëra le-<br />
kryevepër që shpërfaq kaosin.<br />
Atë e ka blerë një koleksionist i<br />
cili ka kërkuar të mbetej anonim.<br />
Rekordin e veprës më të shtrenjtë<br />
të një artisti i cili ende jeton e<br />
mbante piktura “Flag” e artistit<br />
Jasper Johns, e cila në vitin 2010<br />
ishte shitur për 28,6 milionë<br />
tra të cilat janë dërguar për në<br />
Qendrën e Konservimit të Dokumenteve,<br />
baza e së cilës ndodhet<br />
në verilindje të Andover. Qendra<br />
është një organizatë jofi timprurëse,<br />
e cila ka marrë në dorë edhe<br />
procesin e gjetjes së letrave të tjera<br />
që mund të jenë në bibliotekë. Kjo<br />
qendër ka restauruar edhe letra<br />
të Abraham Lincoln dhe të George<br />
Washington. Walter Newman,<br />
drejtor i qendrës, ka thënë se<br />
qëllimi i këtij projekti është mbi<br />
të gjitha ndalja e degradimit të<br />
letrave të shkrimtarit. Ekspertët<br />
dollarë në shtëpinë e ankandeve<br />
në New York, “Christie”. Piktura e<br />
Richterit, ku dominon e kuqja, e<br />
verdha dhe e zeza ishte nxjerrë<br />
në ankand me një çmim fi llestar<br />
prej 14 deri 19 milionë dollarësh.<br />
“Kombinimi i artit të piktorit dhe<br />
kualitetit të lartë artistik të veprës<br />
e qendrës kanë kërkuar 18 muaj<br />
kohë që krejt puna e përzgjedhjes<br />
së letrave të përfundojë. Drejtuesja<br />
e këtij grupi të ekspertëve,<br />
Claire Grund, ka thënë se ekipi<br />
po mundohet që fi llimisht të bëjë<br />
një përzgjedhje të letrave. Deri më<br />
tani në procesin e restaurimit<br />
kanë hyrë më shumë se gjysma e<br />
7 mijë e 500 letrave. Ndonëse jo të<br />
gjitha paraqesin të njëjtën shkallë<br />
dëmtimi, është përllogaritur që<br />
kostoja mund të shkojë deri në 5<br />
mijë dollarë secila. Sipas ekspertëve,<br />
përfundimi i procesit të re-<br />
E hënë, 15 tetor 2012<br />
ka bërë që adhuruesit e pikturave<br />
të bëjnë ‘luftë’ për ta blerë<br />
këtë vepër. Shitja e saj përbën,<br />
natyrisht, një moment historik<br />
për shtëpinë tonë të ankandeve”,<br />
ka thënë Alez Branczik, drejtor i<br />
shitjes në shtëpinë e ankandeve<br />
“Sotheby”.<br />
Sekretet e Heming<br />
Gjashtë dekada më vonë dosjet e librarisë dhe muzeut “Xhon F. Kenedi” në Boston, që mbajnë mijëra<br />
letra dhe dokumente të Ernest Heminguej-it, janë hapur. Prej më shumë se dy javësh i janë nënshtruar<br />
procesit të restaurimit. Specialistët kanë vetëm një synim: “t’i shpëtojnë nga degradimi”.<br />
staurimit mund të kërkojë deri në<br />
tre vjet punë dhe pritet të kushtojë<br />
në total rreth 300 mijë dollarë.<br />
Është hapur edhe një fondacion<br />
për të mundësuar sigurimin e<br />
mjeteve, i cili menaxhohet nga<br />
biblioteka dhe muzeu JFK. Si kanë<br />
mbërritur letrat e tij në këtë muze?<br />
Edhe pse Presidenti Kennedy<br />
dhe shkrimtari nuk ishin takuar<br />
asnjëherë, ai kishte shprehur<br />
vlerësimin e tij për Heminguejin<br />
dhe veprat. Në vitin 1961 ata e<br />
ftuan të ishte pjesë e përurimit të<br />
bibliotekës, por shkrimtari ishte