Kennaraháskóli Íslands

Rannsóknarmisseri
Árið 2007 fengu 22 kennarar leyfi frá kennslu til að stunda
rannsóknir. Fjórtán þeirra voru í leyfi á vormisseri, sex á
haustmisseri og tveir kennarar voru í leyfi bæði á vor- og
haustmisseri.
• Námsáhugi og námsumhverfi nemenda.
• Tónlistaruppeldi í leikskóla.
• Náttúrufræði- og tæknimenntun – vilji og veruleiki.
• Mál í notkun – tal- og ritmál barna, unglinga og fullorðinna.
• Einstaklingsmiðað skólanám: Viðhorf og vinnubrögð.
• Rannsókn á töku læsis í evrópskum tungumálum.
Samstarfsverkefni nokkurra þjóða.
• Geta til sjálfbærni – menntun til aðgerða.
• Þekking barna á ofbeldi á heimilum.
• Framlag eldri borgara til samfélagsins.
ársskýrsla2007
38
Mat á störfum kennara
Mat á störfum aðjúnkta, lektora, dósenta og sérfræðinga við
Kennaraháskóla Íslands fer samkvæmt reglum sem eru
hluti af stofnanasamningi skólans. Rannsóknir, kennsla,
stjórnun, þjónusta og önnur störf eru metin samkvæmt
kvörðum sem eru hluti af samningnum. Mat á verkum
prófessora skólans var unnið af starfsmönnum vísindaráðs
Háskóla Íslands.
Vinnumatssjóður
Háskólakennarar og aðrir sérfræðilega menntaðir starfsmenn
Kennaraháskólans, sem gegna hálfu starfi eða meira,
geta fengið greiðslur úr Vinnumatssjóði fyrir afköst við
rannsóknir umfram það sem metið er eðlilegur afrakstur
rannsóknarskyldu. Prófessorar geta fengið samsvarandi
greiðslur úr Ritlauna- og rannsóknasjóði prófessora. Líta ber
á greiðslur úr Vinnumatssjóði og Ritlauna- og rannsóknasjóði
prófessora sem sérstaka viðurkenningu fyrir framlag
þeirra til rannsókna á undangengnu ári.
Árið 2007 fékk 51 kennari greitt úr sjóðnum, samtals um
14,4 milljónir króna, auk orlofs og launatengdra gjalda fyrir
rannsóknarvirkni umfram rannsóknarskyldu á árinu 2006.
Fimmtán prófessorar fengu greiðslur úr Ritlauna- og rannsóknasjóði
prófessora fyrir sama tímabil, alls um 5,5 milljónir
króna. Samtals fengu því kennarar Kennaraháskólans um
19,9 milljónir króna fyrir sérstakt framlag sitt til rannsókna á
árinu 2006. Greiðslurnar koma fram á eftirfarandi töflu:
Starfsheiti Fjöldi Upphæð kr.
Aðjúnktar 5 1.174.705
Lektorar 31 9.665.398
Dósentar 15 3.570.465
Alls úr Vinnumatssjóði KHÍ 51 14.410.568
Prófessorar 15 5.443.103
Samtals greitt 66 19.853.671
Rannsóknarvirkni kennara
Mat á rannsóknarvirkni kennara árið 2007 liggur ekki fyrir
fyrr en síðla árs 2008. Á meðfylgjandi töflu má sjá rannsóknarvirkni
kennara Kennaraháskóla Íslands árið 2006 eftir
starfsheitum. 1)
Starfsheiti Fjöldi Meðaltal Rannsóknar- Virkni %
rannsóknar- skylda
stiga í stigum
Aðjúnktar 40 3,3 5,0 2 66
Lektorar 66 14,9 10,0 149
Dósentar 21 17,2 10,0 172
Prófessorar 18 21,7 9,3 234
Niðurstaðan sýnir að kennarar, aðrir en aðjúnktar, birta nú
að meðaltali fleiri verk en rannsóknarskylda þeirra kveður á
um að lágmarki. Verkin eru talin í Birt verk starfsmanna
Kennaraháskóla Íslands sem er að finna á vef skólans.
1 Rannsóknarskylda lektora og dósenta er 43% sem samsvarar 10 stigum. Aðjúnktar í yfir 50% starfi hafa 25% rannsóknarskyldu (5,7 stig)
en þeir sem eru í 50% starfi eða minna 10% (2,0 stig). Rannsóknarskylda prófessora er 40%.
2 Rannsóknarskylda aðjúnkta í stigum sýnir meðaltal þar sem rannsóknarskylda þeirra er mismunandi eftir ráðningarhlutfalli.
Rannsóknarstofur
Þrjár rannsóknarstofur voru stofnaðar á árinu, sbr. bls. 10.
Þær eru rannsóknarstofa í menntunarfræðum ungra barna,
rannsóknarstofa í fjölmenningarfræðum og rannsóknarstofa
um þroska, mál og læsi barna og unglinga. Gerður var sérstakur
samningur um hverja rannsóknarstofu, en þær geta
haft ólíkt rekstrarform og samstarfsaðila og mismunandi
skipulag á fjármálum. Markmið rannsóknarstofanna er að
auka og efla rannsóknir og miðla þekkingu út í samfélagið,
m.a. með ráðstefnum og málþingum. Fleiri rannsóknarstofur
eru í undirbúningi og er stefnt að því að efla starf þeirra
á næstu árum.
Meðal rannsókna sem stundaðar eru á vegum rannsóknarstofanna
er rannsókn á viðhorfi og skilningi ungra barna á
ýmsum þáttum í daglegu lífi þeirra og skólagöngu, rannsókn
á skólaþróun í fjölmenningarsamfélagi á Íslandi, sem
tekur til allra skólastiga, og rannsókn á þroska leik- og
grunnskólanema.
Rannsóknir kennara
Auk þess sem áður er getið unnu kennarar eða hópar
kennara, oft í samstarfi við aðila utan skólans, fjölmargar
aðrar rannsóknir. Dæmi um slíkar rannsóknir eru:
• Erlend börn á Íslandi: Samspil heimamenningar og skólamenningar.
• Almenningsfræðsla á Íslandi 1880–2007.
• Tengsl heimila og leikskóla.
• Á mótum leik- og grunnskóla. Sjónarmið barna og foreldra.
Veftímaritið Netla
Kennaraháskólinn gefur út veftímaritið Netlu (http://netla.
khi.is/). Kennarasamband Íslands og Þroskaþjálfafélag
Íslands leggja útgáfunni lið, m.a. með því að tilnefna fulltrúa
í ritnefnd.
Í Netlu birtast ritrýndar fræðigreinar, greinar af almennari
toga, erindi, frásagnir af þróunarstarfi, umræðugreinar, hugleiðingar,
pistlar, viðtöl, ritfregnir og ritdómar. Kostir vefmiðils
eru nýttir eftir föngum og geta höfundar meðal annars
birt vefi, hljóðdæmi og myndskeið. Nítján greinar birtust í
Netlu á árinu 2007, þar af voru tíu ritrýndar fræðigreinar.
Aðgangur að Netlu hefur frá upphafi (janúar 2002) verið
ókeypis en lesendur geta gerst áskrifendur með því að skrá
sig á póstlista og hafa nú rúmlega eitt þúsund manns gert það.
Ritstjóri Netlu er Ingvar Sigurgeirsson prófessor. Aðrir í ritnefnd
eru Bryndís Garðarsdóttir lektor við Kennaraháskóla
Íslands, Kristín Elfa Guðnadóttir ritstjóri Skólavörðunnar,
fulltrúi Kennarasambands Íslands, Sigríður Rut
Hilmarsdóttir, þroskaþjálfi, fulltrúi Þroskaþjálfafélags Íslands,
Torfi Hjartarson, lektor við Kennaraháskóla Íslands og
Þorsteinn Helgason, dósent við Kennaraháskóla Íslands.
ársskýrsla2007
39