Abstrakty wystÄ pień - Instytut Botaniki PAN

56 X Ogólnopolskie Spotkanie Naukowe. Biologia traw
ZMIENNOŚĆ MORFOLOGICZNA BROMUS HORDEACEUS L.
NA SIEDLISKACH ROLNICZYCH
Anna Bomanowska 1 , Agnieszka Rzetelska 2 , Agnieszka Stefaniak 1
1
Katedra Geobotaniki i Ekologii Roślin, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska,
Uniwersytet Łódzki, ul. Banacha 12/16, 90-237 Łódź,
e-mail: knopikaa@biol.uni.lodz.pl, stefa@biol.uni.lodz.pl
2
ul. Wróblewskiego 59c/40, 94-035 Łódź, e-mail: agnieszkarze@interia.pl
Stokłosa miękka (Bromus hordeaceus L.) jest trawą o szerokim zasięgu – rośnie dziko
w całej Europie, a także w północnej Afryce i zachodniej Azji. Zawleczona została do
Ameryki Północnej i Południowej, a także do Australii i Nowej Zelandii. W Polsce stokłosa
miękka należy do gatunków pospolitych, występujących na niżu i w niższych partiach
gór. Trawa ta rośnie w zróżnicowanych warunkach siedliskowych, m.in. na suchych
łąkach, murawach, pastwiskach, ugorach, przydrożach i siedliskach ruderalnych. W ostatnich
latach coraz częściej obserwowana jest jako chwast towarzyszący uprawom, głównie
zasiewom zbóż.
Celem pracy było poznanie zróżnicowania morfologicznego populacji Bromus hordeaceus,
występujących na siedliskach użytkowanych rolniczo. Przeanalizowano pięć populacji
ze zróżnicowanych pod względem warunków glebowych i rodzaju uprawy stanowisk,
położonych w Polsce środkowej (woj. łódzkie). Do badań biometrycznych zebrano losowo
po 30 okazów stokłosy miękkiej z: upraw jęczmienia ozimego, pszenicy jarej, wieloletniej
uprawy kostrzewy czerwonej, jednorocznego ugoru oraz miedzy rozdzielającej uprawę żyta
ozimego i pastwisko. Każdą z roślin przeanalizowano pod względem siedmiu cech morfologicznych:
wysokości kępy, liczby pędów w kępie, długości źdźbła, długości źdźbła od
węzła krzewienia do liścia flagowego, długości wiechy, liczby odgałęzień bocznych wiechy,
liczby kłosków w wiesze.
Uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej: obliczono średnie wartości poszczególnych
cech, odchylenie standardowe i współczynnik zmienności. Zgodność rozkładu
poszczególnych cech morfologicznych z rozkładem normalnym sprawdzono testami Shapiro-Wilka
i Kołmogorowa-Smirnowa. Zależności pomiędzy zmiennymi testowano współczynnikiem
korelacji Pearsona. W celu zbadania istotności różnic pomiędzy populacjami
zastosowano analizę wariancji ANOVA.
Analiza wykazała, że badane populacje stokłosy miękkiej są zróżnicowane pod względem
wybranych cech morfometrycznych, zarówno w obrębie jednego stanowiska jak też
pomiędzy różnymi stanowiskami. Osobniki z populacji rosnących w zbożach były najwyższe,
miały najdłuższe i najbardziej rozgałęzione wiechy oraz największą liczbę kłosków
w wiesze. Z kolei najniższe i najsłabiej rozkrzewione osobniki z krótką, ale rozgałęzioną
wiechą rosły na ugorze. Najsilniej rozkrzewione były osobniki z populacji rosnącej na
miedzy, ale miały one najkrótsze i najmniej rozgałęzione wiechy. Największym zakresem
zmienności pod względem analizowanych cech charakteryzowała się populacja stokłosy
rosnąca na ugorze, zaś najmniejszy zakres zmienności cech biometrycznych stwierdzono