Abstrakty wystÄ pień - Instytut Botaniki PAN

Sesja plakatowa 65
TRAWY POLIGONU WOJSKOWEGO „NOWA DĘBA”
Rafał Krawczyk
Zakład Ochrony Przyrody, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Akademicka 19,
20-033 Lublin, email: rafal.krawczyk@umcs.lublin.pl
Czynne poligony wojskowe, ze względu na specyficzny sposób użytkowania, stanowią
interesujące obiekty badawcze. Tereny te cechują się często dużą wartością przyrodniczą,
o czym świadczą obfite występowanie ustępujących gatunków i rozległe powierzchnie
zanikających ekosystemów. Podstawowym czynnikiem wpływającym na kształtowanie się
zbiorowisk roślinnych są okresowe pożary wybuchające podczas ćwiczeń. Przedstawiciele
rodziny Poaceae znajdują się w grupie beneficjentów panujących na poligonie warunków
ekologicznych, zwiększając liczebność lokalnych populacji, miejscami przyjmując również
rolę gatunków ekspansywnych.
W pracy przedstawiono charakterystykę traw występujących na poligonie wojskowym
„Nowa Dęba”. Badaniami objęto regularnie wykorzystywane do ćwiczeń (przez piechotę
i artylerię), niemal całkowicie odlesione części poligonu, zajmujące w sumie ok. 3500 ha.
Poligon zlokalizowany jest na obszarze Północnego Podkarpacia i składa się z dwóch
części położonych w okolicach miejscowości Nowa Dęba i Lipa. Obie części znajdują
się w obrębie zwartych kompleksów leśnych. W podłożu przeważają piaski pochodzenia
eolicznego, tworzące wydmy zróżnicowane pod względem wielkości i kształtu. W Nowej
Dębie dodatkowo w części centralnej znajduje się duże torfowisko Cietrzewiec (160 ha).
Roślinność poligonu zdominowana jest przez zbiorowiska wrzosowiskowe, występujące
w mozaice z murawami napiaskowymi (Corynephorion canescentis, Koelerion glaucae).
W sprzyjających warunkach wykształcają się również fitocenozy ciepłolubnych okrajków
(Trifolio-Geranietea).
Podczas badań szaty roślinnej prowadzonych w latach 2009–2012 odnaleziono 32 gatunki
z rodziny Poaceae. W grupie roślin naczyniowych trawy, obok wrzosu, stanowią podstawowy
komponent poligonowych fitocenoz. Zajmują one zarówno pionierskie murawy jak
i zwarte zbiorowiska wrzosowiskowe. Do najliczniejszych taksonów zaliczyć należy Corynephorus
canescens, Molinia caerulea, Calamagrostis arundinacea, C. epigejos i Festuca
ovina s.s. Jako przykłady gatunków występujących z umiarkowaną częstością można podać
Koeleria glauca, Nardus stricta, Festuca psammophila, Calamagrostis canescens, Danthonia
decumbens, Holcus mollis czy Poa angustifolia. Do najrzadszych komponentów roślinności
badanego obiektu należą Koeleria grandis, Festuca polesica, Calamagrostis stricta
i Molinia arundinacea. Z gatunków obcego pochodzenia stwierdzono jedynie Digitaria
ischaemum i D. sanguinalis.