Aneksy do informatorów - Centralna Komisja Egzaminacyjna

d. świadomość, że wyrządzone zło pociągnie za sobą następne,
e. samotność i wyobcowanie na skutek popełnionej zbrodni,
f. postrzeganie świata jako teatru (przypadkowość egzystencji).
4. Funkcjonalne wykorzystanie kontekstu całego utworu. 0 - 1
5. Zaprezentowanie postaci z dramatu antycznego. 0 - 1
6. Tragizm bohatera antycznego (na przykładzie wybranej postaci), np.: 0 - 4
a. daremność działań człowieka zdeterminowanego przez siły wyższe – fatum,
b. starcie równorzędnych racji moralnych prowadzące do nieuchronnej katastrofy
(konflikt tragiczny),
c. brak winy lub tzw. wina tragiczna (nieświadomość winy),
d. ironia tragiczna,
e. bohater zarazem winowajcą i ofiarą (tragiczne zbłądzenie).
7. Podsumowanie - porównanie tragizmu Makbeta i bohatera antycznego 0-3
pełne, np.: 3
wskazanie różnic (podobieństw) między tragizmem Makbeta i bohatera antycznego
(np. konflikt wewnętrzny – fatum; świadomość winy – nieświadomość winy; kara
sprawiedliwa – kara nieproporcjonalna do winy; dynamizm bohatera – statyczność
bohatera; nieuchronność klęski);
częściowe, np.: (2)
wskazanie niektórych różnic między tragizmem Makbeta i bohatera antycznego;
próba podsumowania, np.: (1)
wskazanie jednej istotnej różnicy między tragizmem Makbeta i bohatera antycznego.
Uwaga: należy uznać interpretację, że kreacja Makbeta jest różna od klasycznego
rozumienia tragizmu.
Temat 2. Kłótnia u Borynów.
Analizując podany fragment Chłopów Władysława Reymonta, scharakteryzuj
występujące w nim postacie. Na podstawie fragmentu i całości I tomu powieści
określ przyczyny kłótni i źródła dramatyczności sceny.
I. ROZWINIĘCIE TEMATU (można uzyskać maksymalnie 25 punktów)
Wstępne rozpoznanie fragmentu
1. Umiejscowienie sceny w powieści, np.: 0-2
a. punkt kulminacyjny (w 1. tomie) konfliktu w rodzinie Borynów,
b. scenę poprzedzają zaręczyny Boryny z Jagną,
c. skutek kłótni – wyrzucenie Antka z rodziną z chaty przez Borynę.
Kreacje bohaterów
2. Maciej Boryna, np.: 0-4
a. jest władczy (np. zamykanie wypowiedzi słowem rzekłem, stanowczość tonu),
b. jest głową rodziny Borynów,
c. ma wysoką pozycję w hierarchii wiejskiej,
d. broni swojej pozycji (na wycug do waju nie pójdę),
e. lekceważy roszczenia dzieci,
f. obraża dzieci (np. głupiś jak ten baran, głupiaś, jazgocze cięgiem jak ta suka,
wytyka Hance brak posagu).
g. początkowo wstrzymuje emocje, unika kontaktu fizycznego z synem,
h. ulega emocjom, ogarnia go wściekłość pod wpływem słów Hanki i Antka o Jagnie,
i. jest zaślepiony namiętnością (nie chce wierzyć oskarżeniom dotyczącym Jagny),
j. jest mściwy, zawzięty.
42