Å UMARSKI LIST 3-4/1977

Zahvaljujući svojoj vitalnoj funkciji, fotosintezi, šuma absorbira ugljični
dioksid a oslobađa kisik; računa se da jedan hektar šume asimilira
godišnje 5 do 10 tona ugljičnog dioksida a da oslobađa 10 do 20 tona
kisika.
Toj kemijskoj akciji šume pridružuje se fizička akcija koja se sastoji
u fiksiranju prašine; računa se da jedan hektar šume može zadržati godišnje
30 do 80 tona prašine koja se taloži na lišću da bi kasnije kišom
bila isprana na tlo.
čovjek dovoljno ne računa s činjenicom da jedan hektar šume ima
površinu lišća 8 —15 puta veću od površine tla na kojoj se šuma nalazi.
Napr. površina iglica jednog hektara smrekove šume ima 150.000 m 2 ili
15 ha. Ta činjenica objašnjava funkciju šume u zadržavanju
vode koja u pojedinim danima u formi dnevnih oborina doseže od 440
mm napr. u Prozoru, Dubrovniku 298 mm, Rijeci 268 mm itd.
S druge strane šuma crpi goleme količine vode iz tla, koju izbacuju
u atmosferu u formi vodene pare. Šuma nalikuje na golemu mašinu koja
pumpa vodu iz tla i ispušta je evaporacijom. Procjenjuje se da jedan hektar
bukove šume troši oko 2.000 do 5.000 tona vode godišnje i da evaporira
oko 2.000 tona.
Tih nekoliko podataka dopuštaju nam da ocjenima važnost djelovanja
šume ne samo na pročišćavanju zraka nego i na reguliranje
klime i režima voda i vodotoka.
Činjenica da se danas turizam i promet brže razvijaju od ostalih ekonomskim
djelatnosti, daje nam pravo naslutiti da će i potražnja za odmorom
i rekreacijom u šumi rasti sličnim tempom. Što više, čini se, da
će potražnja za rekreacijom u šumi irasti brže od potražnje za drvom kao
sirovinom. »Socijalna vrijednost šume« brže raste od cijene drva na panju.
Već danas je u mnogim šumama »socijalna vrijednost šume« veća od vrijednosti
produkcije drvne mase. Zato je potpuno razumljivo da je taj problem
bio jedna od glavnih preokupacija šumara na Svjetskom šumarskom
kongresu u Buenos Airesu 1972, gdje ju u Deklaraciji kongresa između ostaloga
rečeno i ovo:
»Kongres je kritički analizirao postojeće stanje i odgovornost šumarske
struke. Šumari su bili preteče u borbi za očuvanje i racionalno korišćenje
prirodnih resursa koji se obnavljaju. To je razlog da oni sa zadovoljstvom
posmatraju sve veću preokupaciju društva za očuvanje okoliša
i za potrebu adekvatnog uređenja prirodnih resursa koji se obnavljaju.
Šumari naglašavaju da se šumarstvo ne bavi samo drvećem nego i tretmanom
šume na takav način da bi se zadovoljile potröbe današnjeg društva,
šumari dobro razumiju te potrebe zahvaljujući svojoj stručnosti iz
oblasti uređivanja šuma harmonirajući ekonomske, fizičke i socijalne kriterije.
DOSADAŠNJA ISKUSTVA
Kad govorimo o šumarstvu na Kršu, tada treba imati pred očima dosadašnja
iskustva na nacionalnom i internacionalnom planu.
Na nacionalnom planu učinjeno je prilično. Spomenut ću Savjetovanje
u Splitu 1958. gdje je problem Krša bio prilično kompleksno tretiran.
Dopustite mi da iznesem neke podatke s tog Savjetovanja.
162