Vodič za dijagnostikovanje i lečenje raka debelog creva - Institut za ...

RADIOLOŠKA DIJAGNOSTIKA KOLOREKTALNOG KARCINOMA
Ovaj tekst namenjen je pravljenju Nacionalnog vodiča dobre prakse za otkrivanje, lečenje i
praćenje kolorektalnog karcinoma. Pored kratkog opisa radioloških modaliteta koji se koriste
u dijagnostici karcinoma kolona i rektuma, sa posebnim osvrtom na njihove mogućnosti i
ograničenja, posebno je obrađen radiološki pristup u određivanju stadijuma i skriningu
karcinoma kolona i rektuma, dok su na kraju navedene preporuke za radiološku
preoperativnu evaluaciju i praćenje pacijenata sa kolorektalnim karcinomom u toku i nakon
terapije.
RADIOLOŠKA DIJAGNOSTIKA KARCINOMA KOLONA
Irigoskopija sa irigografijom u dvojnom kontrastu
Usled razvoja savremenih endoskopskih metoda koje pružaju uvid u stanje sluznice creva i
multidetektorskih CT tehnika koje omogućavaju preciznu evaluaciju zida creva i okolnih
struktura, irigoskopija sa irigografijom je donekle izgubla na značaju. Ipak, zbog svoje
dostupnosti, jednostavnosti u izvođenju i mogućnosti pregleda celog debelog creva, ovaj
pregled je i dalje često primarni metod u radiološkoj dijagnostici karcinoma kolona. Pacijenti
je dobro podnose, cena joj je prihvatljiva i praćena je malim procentom komplikacija (1
perforacija na 25000 procedura). Jedna od prednosti nad optičkom kolonoskopijom je
preciznije određivanje lokalizacije karcinoma, što je od velikog značaja za hiruško planiranje
terapije. Kada se izvodi u dvojnom kontrastu i u uslovima hipotonizacije, senzitivnost ove
metode u otkrivanju adenoma većih od 10 mm može iznositi i do 80%. Efektivna doza
zračenja iznosi 3 do 5 mSv.
CT kolonografija sa virtuelnom kolonoskopijom
CT kolonografija sa virtuelnom kolonoskopijom ima nekoliko prednosti u odnosu na druge
metode koje se koriste u skriningu i dijagnostici karcinoma kolona – minimalno je invazivna,
pregled traje oko deset minuta, nije potrebna sedacija, pacijent dobro podnosi pregled i
nema potrebe za oporavkom. Rizik od perforacije je veoma nizak, kod simptomatskih
pacijenata od 0 do 6 na 10000 pregleda, dok je kod asimptomatskih pacijenata u slučaju
skrininga još niži. Posebna prednost primene CT kolonografije u skriningu i dijagnostici
karcinoma kolona predstavlja mogućnost otkrivanja ekstrakoličnih poremećaja. Senzitivnost
CT kolonografije sa virtuelnom kolonoskopijom u otkrivanju polipa većih od 10 mm iznosi
oko 90%, što je čini komparabilnom sa optičkom kolonoskopijom u otkrivanju karcinoma
kolona i većih polipa. Senzitivnost CT kolonografije za otkrivanje polipa manjih od 10 mm
opada, dok je za polipe manje od 6 mm CT kolonografija nepouzdana metoda, pa se ne
savetuje radiološka interpretacija ovih lezija. Problem u tumačenju CT kolonografije
predstavlja i određen broj lažno pozitivnih rezultata. Savremeni protokoli za CT kolonografiju
podrazumevaju upotrebu niskozračnih tehnika, pa efektivna doza zračenja iznosi manje od 5
mSv.