on üçüncü fəsil - Azərbaycan Tarixi Portalı

tərəfindən dərc olunmuş ingilis mətni nəzərə alınmazsa, demək olar
ki, Mxitar Qoşun “Alban salnaməsi”nin mətni bu vaxta qədər dərc
edilməmişdir.
Venesiyada San Lassaro mxitaristlərinin monastırında
saxlanılan 1237 nömrəli və “Bizim Bzommar Ümmulilahə”nin uniat
monastırında mühafizə olunan 8 nömrəli əlyazmalarının mətnlərini
tutuşduraraq Ç. Dovset bu nəticəyə gəlmişdir ki, həmin əlyazmaları
bu vaxta qədər ya itmiş, yaxud da heç yazılmamış hesab edilən
Mxitar Qoşun “Alban salnaməsi” mətninin özüdür. 1
1237 nömrəli əlyazmasının belə bir sonluğu vardır: “Bizi
Qanunlar Kitabını ( Qanunnaməni – Z. B.) bu hissədə yarımçıq
qoymağa məcbur edən Xilaskarımız İsaya və onunla birlikdə Ruhani
Ataya və Müqəddəs Ruha eşq olsun! Lakin biz qısa sonluğu
yazmaqdan qabaq “Qanunlar Kitabı” burada sona yetir” – dedikdə də
bu, həmin kitabın sonu deyildi; biz, ehtimal ki, işimizi hissə - hissə
davam etdirmək üçün fasilə verməyi qərara almışdıq. Həm də
yazmağı elə davam etdirmək istəyirdik ki, bizdən başqa yazmaq,
həmçinin nəyi isə əlavə etmək istəyənlərə mane olmayaq. Təsis
olunmuş bütün qanunları yazmağa başladığımız ildə xaricdən deyil,
ağır bir yük kimi üzərimizə düşən ölkə daxilindəki təqiblər üzündən
bu salnamənin tərtib edilməsi işi dayandırıldısa da, biz həmin
salnaməyə alban katolikoslarının siyahısını da daxil etməyi lazım
bildik...”
1 Ç. Dovset, s. 473- 474.
381