Aleje 3 - Biblioteka Publiczna w Częstochowie

SENTYMENTY
przemyślnie skonstruowane grzybki, wuzetki, stefanki.
Z napojów dominowała woda sodowa, podawana
w syfonach, które wyczyniały przedziwne harce,
rozpryskując wydobywającą się z nich wodę po
wszystkich zgromadzonych przy stoliku, lub kapiąc
w sposób niekontrolowany aż do ostatka, podtapiając
siedzących. Syfony wydawały też liczne odgłosy,
od cichego świstu przez długotrwałe bulgoty, aż po łoskot
wodospadu. Drugim podstawowym napojem była
słodka, sztucznie barwiona oranżada w jakże modnym
dziś kolorze oranż.
Przy wejściu na główną sale była obowiązkowa
szatnia a dalej ogromny bufet, gdzie w szklanych
gablotach chroniono przed kawiarnianym dymem
wyroby cukiernicze. Na szklanych półkach stały butelki
z rożnymi trunkami, wśród których od czasu do czasu
pojawiała się nawet brendy. W rogu sali, nie zawsze
bezwonna ale zawsze płatna, toaleta.
Kawiarniana moda kwitła przez kilka sezonów,
popularny w pewnym okresie był nawet kawiarniany
szlak: „Teatralna” – „Petek” – „Kryształowa”. Najdłużej
działał - pod zmienioną nazwą - sprywatyzowany
„Petek”, ale i on zniknął w końcu z mapy częstochowskich
Państwo Janikowscy na balu gałganiarzy w Studni, ok. 1970
lokali. A było tam rojno i gwarno. Już od wejścia witał
gości Pan Henryk, szatniarz i cerber oraz inkasent toalety.
Sala przypominała z grubsza potwornie zadymioną
poczekalnię dworcową, ale trzeba przyznać, że przed
każdymi świętami tak jak w domu zdejmowano
do prania, a następnie wieszano czyste wykrochmalone
firany. Od rana do wieczora trudno było o wolny stolik,
a nawet wolne krzesło. Wysiadywało się tu godzinami,
spędzając czas na dyskusjach, plotkach i grze w domino,
które za skromną opłatą wypożyczał Pan Henryk, lub
grze w zapałki, które znajdowały się bez dodatkowych
opłat w każdej kieszeni. Tu czasami pojawiało się piwo
i to nie byle jakie, bo „Żywiec”.
Najkrócej działała i najmniej wyrazistą była
„Kryształowa”, mimo że staranie urządzona, z ładnym
wystrojem, nie zapisała się specjalnie w pamięci. Inne
częstochowskie kawiarnie nie były tak popularne, i choć
miały swoją klientelę, swoich bywalców, jednak
wyraźnie odstawały od czołówki.
Zupełnie inna atmosfera panowała w studenckich
„Filutku” i „Kiksie”. Tam chodziło się na „ubawy”,
tam grały w każdą sobotę i niedzielę zespoły muzyczne,
tam piło się wino marki „wino” lub nielegalnie
przyniesioną wódeczkę, a w okresie snobistycznej mody
na francuszczyznę – niczym u popularnej wtedy
„Saganki” – krajowe, aperitify. Stamtąd wracało się nad
ranem, często przy wschodzącym porannym słońcu,
ścieżką przedeptaną przez wielkie pole kapusty, gdzie
dziś obiekty Politechniki i Akademii.
Ale to jeszcze nie koniec rozrywek i atrakcji. W mieście
pojawiły się liczne kluby, z których najpopularniejsza
i najznamienitsza była „Studnia” na Jaskrowskiej.
W sali, jak na owe czasy wspaniale urządzonej przez
właściciela „Wodociągi”, pod wirującymi lustrzanymi
kulami, odbijającymi rzucone z reflektorów światło,
trwały całonocne upojne zabawy, co ułatwiał doskonale
zaopatrzony bar. Tam odbywały się niezrównane „bale
gałganiarzy” i zwykłe niedzielne „fajfy”. Stamtąd
wędrowało się przez całe nocne miasto, bo własne nogi
były tańsze niż taksówki. Gdy droga wypadała przez
Krótką, a rozbawieni rozrywkowicze mieli jeszcze ochotę
na „rozchodniaczka”, pukano w znajome okno
piwnicznej meliny i za kwotę nieznacznie przekraczającą
oficjalną cenę, nabywało się to, o co chodziło.
Odwiedzało się również częstochowskie knajpy
noszące dumne miano „restauracji” lub „lokali”. Wszystkie,
niezależnie od położenia, miały swoich bywalców,
wszystkie prosperowały doskonale, wszystkie oferowały
potrawy przyrządzane według obowiązującej jednolitej
receptury. Kto wtedy nie jadł „ostrygi po polsku”?
Ale to już zupełnie inna bajka.
Zbisław Janikowski
aleje III 41 I-II 2006