listopad 2010 - Kompania WÄglowa S.A.

More documents

Recommendations

Info

Kościół Matki Boskiej Różańcowej w Halembie. Płakorzeźba w węglu ofiarowana parafii przez kopalnię „Halemba” 4 grudnia 1997 r. Kościół pw. Bożego Narodzenia w Halembie. Autor nieznany O tym, jak bardzo popularna jest św. Barbara w Polsce, świadczy fakt, że w obrazie jasnogórskim jest sylwetka tej świętej. Wokół głowy Matki Boskiej i Dzieciątka Jezus są nimby, które około roku 1431 zostały pokryte złoceniami w srebrze. W XV wieku tło obrazu zostało przykryte srebrną blachą, na której znajdują się sceny z życia Pana Jezusa, Marii i postać św. Barbary. Obecność postaci św. Barbary na obrazie jasnogórskim świadczy o rozwiniętym kulcie tej świętej. Cześć okazywana św. Barbarze przejawiała się w twórczości hagiograficznej, liturgicznej, a jeszcze bardziej w zwyczajach ludowych i sztuce. Malowali ją artyści malarze tej miary co Rafael, Cranach, Matteo di Giovanni, Dürer, Memling, Holbein i inni. Jej kult przenikał wszystkie dziedziny kultury. Św. Barbara w tradycji ludowej przedstawiana była jako urodziwa dziewczyna, zazwyczaj w czerwonych szatach wykończonych złotym haftem. Na śląskich obrazach przedstawiano ją na wzór Matki Boskiej Piekarskiej w koronie i złotej aureoli z gwiazd. Jej głowa okryta jest zazwyczaj białym welonem symbolizującym Święta Barbara w tradycji ludowej przedstawiana była jako urodziwa dziewczyna, zazwyczaj w czerwonych szatach wykończonych złotym haftem dozgonną czystość, niewinność i dziewictwo ofiarowane swemu oblubieńcowi – Jezusowi Chrystusowi. Korona lub diadem to symbol książęcego czy królewskiego pochodzenia, a także potęgi, władzy, majestatu i męczeństwa. Aureola nad koroną to symbol świętości i pełnego zjednoczenia z Chrystusem. Początkowo przedstawiano św. Barbarę trzymającą w prawym ręku złoty kielich, później hostię, która symbolizowała udzielanie jej zagrożonym górnikom. W lewej ręce św. Barbara trzyma miecz. W ludowej interpretacji symbolika miecza oznacza, że mieczem tym św. Barbara ma bronić górników przed złem pod ziemią i odpędzać wszystkie złe moce. Stopy św. Barbary są bose lub ubrane w sandały. Cała postać okryta jest drogocennym płaszczem. I wreszcie wieża – miejsce odosobnienia, więzienia, a zarazem miejsce chwały Boga w Trójcy Świętej Jedynego, której symbolem są trzy okienka. Ponadto symbolami związanymi z wizerunkiem św. Barbary są: palma – symbol męczeństwa, ale i zwycięstwa, klęczący górnik, piorun w oddali. W lokalnej tradycji górnośląskiej istnieje inny wątek z życia św. Barbary, pozostający w opozycji do poprzednio opisanej klasycznej wersji. A mianowicie, kiedy ojciec gonił Barbarę, by ją ukarać za przyjęcie chrześcijaństwa, ziemia się rozstąpiła i przyjęła ją, ratując jej życie. Na podstawie tego wątku w lokalnej tradycji św. Barbara została opiekunką górników, którzy pracują pod ziemią, pomaga im i jest patronką dobrej śmierci. W ten sposób św. Barbara stała się patronką wszystkich zawodów, których adepci są narażeni na utratę życia. Przede wszystkim jednak jest św. Barbara patronką górników. Wyrazem czci okazywanej Barbarze przez górników były w ich domach obrazy i rzeźby tej świętej. Obraz czy figura znajdująca się w każdym mieszkaniu to znak wartości wiecznych wpisanych w świadomość religijną śląskiego górnika. To przed tymi wizerunkami modliły się całe rodziny, prosząc św. Barbarę o opiekę nad ojcem, synem lub bratem. W mieszkaniu górniczej rodziny wisiał również oszklony obraz, na którym w centralnym polu przedstawiona była podobizna górnika z napisem: „Boże chroń górnictwo – z Bogiem”, a w czterech narożnych polach znajdowały się kolejno: wizerunek św. Barbary, szyb kopalni, w której ów górnik pracował, górnik przy pracy oraz przodek kopalni. Górnicy pracujący głęboko pod ziemią 20 |
Płaskorzeźba z masy gipsowej ofiarowana w 1987 roku kościołowi pw. św. Piusa X w Rudzie ŚI. Kościół pw. św. Barbary w Bykowinie. Obraz przekazany parafii przez kopalnię „Polska” Rejon „Prezydent”. Odrestaurowany w 1980 r. przez Leopolda Trytkę – z dala od światła dziennego, w bezustannym niebezpieczeństwie, zagrożeni najstraszniejszymi żywiołami, jak ogień, woda i gazy – zdani są wyłącznie na opiekę Boską. Stąd zrodziła się w nich głęboka religijność i szczególniejsze nabożeństwo do tej patronki, której pomocy wzywają w każdej potrzebie. Tak np. przed zjazdem do podziemi, przed rozpoczęciem pracy zwraca się górnik z modlitwą do św. Barbary, której obraz umieszczony jest w każdej kopalni, w osobnej, choćby najskromniejszej, kapliczce. Uroczystość św. Barbary obchodzona bywa niekiedy z niezwykłym przepychem, rozpoczyna się nabożeństwem, pochodem, a kończy wieczorem koleżeńską zabawą. Uroczystość ta ma utrwalić w górnikach poczucie bezpieczeństwa wynikającego z opieki Patronki, która, jak głosi legenda, uciekając przed zbirami nasłanymi przez jej ojca, znalazła przytułek w szczelinie skalnej wykutej ręką górnika. Wielokrotne próby zniszczenia barbórkowej tradycji nie przyniosły żadnych rezultatów. Podczas II wojny światowej władze okupacyjne dążyły do zdławienia kultu świętej. Tylko dwukrotnie – w roku 1939 Z wielu kopalń usunięto ołtarze i wizerunki świętej. Powróciły one jednak na swoje miejsce niemal bezpośrednio po zakończeniu wojny i 1940 – górnicy uroczyście obchodzili dzień swej patronki udając się w tradycyjnych pochodach do kościoła na eucharystię. W następnych latach uroczystość św. Barbary, z nakazu władz, była zwykłym dniem pracy. W czasie II wojny światowej górnicy zostali zmuszeni do zaprzestania wspólnych modlitw przed szychtą, gdyż władze niemieckie nie tolerowały takich manifestacji. Z wielu kopalń usunięto ołtarze i wizerunki świętej. Powróciły one jednak na swoje miejsce niemal bezpośrednio po zakończeniu wojny. Niestety, w latach 40. i 50. i później, aż do roku 1980, szeroka akcja laicyzacyjna i walka władz z Kościołem doprowadziły do niemal całkowitej likwidacji zewnętrznych przejawów kultu, uroczystość św. Barbary zastąpiono Dniem Górnika, tradycyjne górnicze „Szczęść Boże” miało zostać zastąpione zawołaniem „cześć pracy” roznoszonym przez partyjnych notabli. Zawołanie to spotykało się jednak z milczeniem górników, którzy przez cały ten czas zawoalowanej, systematycznej laicyzacji życia zachowali swoje uświęcone tradycją „Szczęść Boże”. Nigdy też nie wyrzekli się swojej Patronki, walcząc o przywrócenie należnego jej miejsca. Powrót św. Barbary do kopalń nastąpił w 1980 roku. Stało się to możliwe dzięki górniczym strajkom, uwieńczonym podpisaniem Porozumienia Jastrzębskiego. W latach 1980–1981 odbyło się kilkaset uroczystości związanych z wprowadzaniem wizerunku świętej do kopalń, z obchodami barbórkowymi, poświęceniem sztandaru. Postać św. Barbary, która znajdowała się w każdej cechowni, dla górników stanowiła gwarancję nienaruszalności wywalczonych przez nich praw. Zostały one podeptane ogłoszeniem stanu wojennego. Nie oszczędzono i patronki górników, demolując jej figury i obrazy. Górnicze tradycje, tak bardzo silne na Górnym Śląsku, tradycje, które ojcowie przekazywali swoim synom, ogromna cześć, którą górnicy zawsze otaczali św. Barbarę, wytrzymały wszelkie represje i przetrwały do dziś. Dla górników najbardziej uroczystym dniem było i jest święto ich Patronki. Spotykają się wtedy w świątyniach, w kopalnianych cechowniach, gdzie uczestniczą w uroczystych mszach świętych i nabożeństwach. Św. Barbara, jak dawniej, tak i dziś stanowi symbol zmagań górników o zachowanie własnych tradycji, godności, należnych praw i poszanowania pracy ludzkiej. Ks. prof. Jan Górecki | 21
Page 1 and 2: G A Z E T A F I R M O W A n r 9 ( 2
Page 3 and 4: W K O M PA N I I Dofinansują „po
Page 5 and 6: Kopalnia „Piast” posiada 8 udos
Page 7 and 8: Jacek Kudela, dyrektor techniczny k
Page 9 and 10: Uczestnicy konferencji byli zgodni,
Page 11 and 12: fot. Jan Czypionka Nie można udzie
Page 13 and 14: Nowe umowy na obsługę bocznic Kom
Page 15 and 16: zupełnie inny finał, niż przed r
Page 17 and 18: Barbara Magiera pracuje w centrali
Page 19: i Rzymie. Jest i polska legenda. We
Page 23 and 24: Przemarsz załogi kopalni „Gleiwi
Page 25 and 26: Hrabia Mikołaj von Ballestrem wrę
Page 27 and 28: Toż jak ino nazad przyjechał, to
Page 29 and 30: Malowidła na ścianie katedry nawi
Page 31 and 32: „Moje życie po wypadku” To tyt

listopad 2010 - Kompania WÄglowa S.A.

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

listopad 2010 - Kompania WÄglowa S.A.