listopad 2010 - Kompania WÄglowa S.A.

More documents

Recommendations

Info

Perypetie „Barbórki” Tydzień przed 4 grudnia 1900 roku, na łamach nowego czasopisma dla robotników „Oberschlesische Arbeiterfreund” zamieszczono krótką notatkę informującą pracowników kopalni „Gottessegen” (Błogosławieństwo Boże) w Wirku o przebiegu uroczystości: „Święto świętej Barbary dla załogi kopalni (...) rozpocznie się pochodem do kościoła i tak, jak w poprzednich latach, weźmie w nich udział dyrektor Riedel. Festyn Darmowego Piwa (Freibier Fest) odbędzie się, jak do tej pory, latem” Ten krótki komunikat jest źródłem trzech ważnych informacji o obchodach święta na przełomie XIX i XX wieku. Po pierwsze, uroczystość o charakterze religijnym, polegająca na oddaniu czci patronce górników i hutników podczas mszy, zawsze rozpoczynała obchody święta. Po drugie, wraz z górnikami w obchodach brała udział dyrekcja, włączając dyrekcję generalną poszczególnych spółek. A po trzecie, świętu barbórkowemu nie towarzyszyło picie alkoholu fundowanego przez kopalnie. Po wycofaniu się rządu Otto von Bismarcka z antyreligijnej polityki, do kopalń górnośląskich powrócił obyczaj wspólnotowego uczestnictwa w mszach świętych z okazji liturgicznego wspomnienia św. Barbary, Panny i Męczenniczki. Od 1879 roku do początku dwudziestego wieku dzień, zwany na Górnym Śląsku „Barbórką”, miał charakter uroczystości religijno-zawodowej o utrwalonym przebiegu. Rozpoczynał się zbiórką pracowników w cechowni kopalni i wspólną modlitwą całej załogi przed wizerunkiem św. Barbary. W kopalniach w rejonie Bytomia podczas nabożeństwa „obraz był już odsłonięty, na obrazie były piękne duże świece woskowe, oprócz elektrycznych (...), na które złożyła się załoga. I rozpoczynało się właściwe nabożeństwo modlitwą „Ojcze nasz”, potem była litania do św. Barbary, później śpiewano Godzinki do św. Barbary (...). W tym nabożeństwie brało udział całe kierownictwo kopalni – niemieckie, które było wyznania protestanckiego, z rodzinami. Zasiadali w cechowni. Cechownia była pięknie wyszorowana, posypana białym piaskiem”. Barbórki organizowane centralnie, w Warszawie, były balami zakrapianymi alkoholem... 22 |
Przemarsz załogi kopalni „Gleiwitz" („Gliwice"), l. 30. XX w. Po zakończeniu nabożeństwa i pobraniu sztandarów kopalni formował się pochód, który w ściśle ustalonym szyku wyruszał do kościołów na uroczyste nabożeństwa. Unikatowym elementem górnośląskich obchodów święta 4 grudnia było to, że równolegle w swoich świątyniach modlili się górnicy katoliccy i ewangeliccy. Dwuwyznaniowe pochody wyruszały z kopalń i rozdzielały się podług konfesji w pobliżu swoich świątyń. Luteranie, nieoddający czci świętym, odbywali w tym dniu górnicze nabożeństwa proszalno-dziękczynne, a katolicy brali udział w uroczystych sumach z błogosławieństwem i odśpiewaniem Te Deum, odprawianych przez proboszczów. W większości parafii do wybuchu I wojny światowej mszom towarzyszyły dwa kazania – wygłaszane po polsku i po niemiecku. Jedno wygłaszano zazwyczaj przed, a drugie po mszy, a kolejność nie miała wówczas znaczenia. Co do drugiej informacji, pozostaje nam wyrazić zdziwienie, że zawsze i w każdych okolicznościach górnikom towarzyszyli dyrektorzy i cały nadzór kopalni. Pracownicy wyższego szczebla zarządów spółek, dyrektorzy generalni, a nawet sami właściciele zakładów (wraz z rodzinami), świętowali tego dnia razem z górnikami. Brali udział w uroczystościach religijnych, mszach i nabożeństwach. Po ich zakończeniu wszyscy powracali na teren kopalń, gdzie odbywały się uroczystości o charakterze „zawodowym”. Na przykład w kopalniach hrabiego Ballestrema w Rudzie Śląskiej przez wiele lat żony i córki radców górniczych dekorowały jubilatów wieńcami dębowymi. Z kolei sami członkowie rodziny Ballestremów osobiście wręczali nagrody jubileuszowe swoim pracownikom aż do 1942 roku. A rzeczą oczywistą było, że dyrektorzy brali udział w uroczystym obiedzie wydawanym przez kopalnie na cześć robotników pracujących dla nich 25 i więcej lat. A co się tyczy trzeciej informacji z prasowego ogłoszenia... Obyczaj sporadycznego picia piwa (wódki nie podawano w zasadzie do 1945 roku) przez górników świętujących dzień św. Barbary był szczególnie akcentowany w kopalniach należących do rodziny Donnersmarcków oraz Ballestremów. Jednym słowem, podczas uroczystości Festyn Darmowego Piwa był zadośćuczynieniem górnikom za adwentowegy post obowiązujący podczas Barbórki św. Barbary kopalnia w zasadzie nie częstowała swoich pracowników napojami zawierającymi alkohol. Jedynie jubilaci, podczas uroczystego obiadu, którym byli podejmowani, mogli wypić szklankę piwa. Każdy z zatrudnionych otrzymywał poczęstunek w postaci bułki, porcji wędliny, cygar oraz podarunku pieniężnego, którego wysokość była uzależniona od statusu cywilnego (żonaci dostawali więcej). Rzadko i tylko w niektórych zakładach przysługiwała porcja piwa – na przykład w kopalni „Ferdinand” („Katowice”). Zwyczaj ten wynikał tylko i wyłącznie z poszanowania właśnie rozpoczętego adwentu. Zarówno picie alkoholu, jak i towarzysząca temu huczna zabawa były przecież pogwałceniem przykazania kościelnego. Podczas barbórkowych spotkań w cechowniach także tańce nie były mile widziane. Imprezy takie organizowali jednak we własnym zakresie sami górnicy, czym narażali się na publiczną krytykę na łamach czasopism (na przykład „Katolika”) lub narażali kopalnię na ogromne straty finansowe (jak dozorca pomp kopalni | 23
Page 1 and 2: G A Z E T A F I R M O W A n r 9 ( 2
Page 3 and 4: W K O M PA N I I Dofinansują „po
Page 5 and 6: Kopalnia „Piast” posiada 8 udos
Page 7 and 8: Jacek Kudela, dyrektor techniczny k
Page 9 and 10: Uczestnicy konferencji byli zgodni,
Page 11 and 12: fot. Jan Czypionka Nie można udzie
Page 13 and 14: Nowe umowy na obsługę bocznic Kom
Page 15 and 16: zupełnie inny finał, niż przed r
Page 17 and 18: Barbara Magiera pracuje w centrali
Page 19 and 20: i Rzymie. Jest i polska legenda. We
Page 21: Płaskorzeźba z masy gipsowej ofia
Page 25 and 26: Hrabia Mikołaj von Ballestrem wrę
Page 27 and 28: Toż jak ino nazad przyjechał, to
Page 29 and 30: Malowidła na ścianie katedry nawi
Page 31 and 32: „Moje życie po wypadku” To tyt

listopad 2010 - Kompania WÄglowa S.A.

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

listopad 2010 - Kompania WÄglowa S.A.