Wojciech Kajtoch: O prozie i poezji (tekst, .pdf, 28,7 MB)

Ale czy Boruń i Trepka rzeczywiście ułożyli swój przyszły
świat zgodnie z zasadami lysenkizmu Chyba jednak nie
byli aż tak konsekwentni
Generalnie tworzy się w świecie powieści sprzężony z
sobą układ trzech pewników: komunistyczny dobrobyt - sprzyja
zdrowiu i moralności; kapitalityczny dobrobyt - sprzyja
względnemu zdrowiu i brakowi moralności ludzi bogatych;
kapitalistyczny wyzysk - sprzyja upadkowi zdrowotnych sił
ludzi biednych lecz ich wysokiej moralności.
W ich świetle warunki bezapelcyjnie kształtują tylko
ludzką cielesność. Wysoka moralność może przejawiać się
niezależnie od fizycznego stanu ciała, może kwitnąć i w
kapitalistycznej nędzy i w komunistycznym dobrobycie, a to
warunki najzupełniej różne. Gdyby tak nie było, na Celestii
nie mogłaby wybuchnąć rewolucja. Tymczasem wybucha i
zwycięża, a w powieści mamy niejeden przykład „zwycięstwa
ducha nad ciałem"
Oto staiy i chory filozof kierujący rewolucyjnym ruchem
przeżywa rozterkę:
Raz po raz opanowywała go rozpacz, że leży w tym ciemnym
lochu samotny i bezużyteczny, podczas gdy jego towarzysze
zapewne przelewają krew za wielka sprawę, za przyszłość
Celestii. Horsedealer rwał się do czynu, wmawiał w siebie,
ze jest zdrów i pełen sił, ale ból i wyczerpanie za każdym
zrywem okazywały się silniejsze.
Ale już wkrótce
Horsedealer, który objął kierownictwo rządu powstańczego,
dwoił się i troił, jakaś nowa energia i siła żywotna wstąpiły
w /ego wycieńczone chorobą ciało.
Są i inne przykłady:
Stary lekarz jakby się odrodzili...] iv poplamionym krwią
kitlu, z płonącymi młodzieńczym ogniem oczami pracował
bez wytchnienia, niosąc ulgę cierpiącym nie tylko swą wiedzą
medyczną, ale również krzepiącym słowem i ciepłym uśmiechem.
W sumie więc to duch okazuje się naprawdę ważny: