Wojciech Kajtoch: O prozie i poezji (tekst, .pdf, 28,7 MB)

z mu".
Ocl tej pory uznanie zdobyła koncepcja L. Timofiejewa,
który (wykorzystując zapewne uznaną na przełomie wieków,
wywodzącą się z myśli Nietschego koncepcję o apolliriskim
i dionizyjskim nurtach w dziejach sztuki) już w 1955
roku zaproponował pojęcia „realizm" i „antyrealizm" zastąpić
kategoriami wiecznych metod realizmu i romantyzmu, koegzystujących
pokojowo w sztuce i mogących pozytywnie
na siebie wpływać.
Około roku 1960, na miejsce pojęcia wiecznycłi metod
wprowadził Timofiejew kategorię dwóch typów twórczości,
które stoją u podstaw różnorodnych nurtów artystycznych.
Są to: starający się odtwarzać rzeczywistość obiektywnie
„typ realistyczny" - i „typ romantyczny", którego zasadą
jest bardziej subiektywne przetwarzanie obiektywnej rzeczywistości
w dziele sztuki. Realistyczne i romantyczne „typy
twórczości" wcielają się konkretnohistorycznie w dwie twórcze
metody - realistyczną i romantyczną, które współistnieją
z sobą w ramach literackich epok.
Wkrótce pojawiły się pojęcia „stylu romantycznego" i
„stylu realistycznego", którymi określano środki wyrazu
charakterystyczne dla (tworzonych wedle wskazań danej metody)
dzieł. Koncepcja Timofiejewa zastosowana w historii
radzieckiej literatury stworzyła szeroką możliwość powtórnego
rozpatrzenia dawnego przekonania, jakoby pisarze radzieccy
niczym się zasadniczo od siebie nie różnili w swojej
stylistycznej manierze, a także pozwoliła wydzielić dwa odmienne:
„realistyczny" i „romantyczny ' stylistyczne nurty, w
ramach których kształtowała się radziecka literatura oraz dała
możliwość włączenia iv tę literaturę w charakterze romantyków
wielu artystów, w których „realizm"przedtem wątpiono,
a w każdym razie miano za nie w pełni wartościowy 9 . „Romantyzm"
okazał się trzecim - prócz „realizmu" i „antyrealizmu"
kwalifikatorem dzieła. Trzecim i możliwym dla zaak-
9 Cyt. Arkadij P. FJjaszeuncz: „Lirizm. Ekspressija Groticsk. O slileuych teczenijacb
iv liticraturw socialisticzeskogo riealisitia". Leningrad 1976. uyd. „Chiidożestuien
na ja / ilieratura", sir. 360: lit sir. 13.