wersja PDF - Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie

21
22 XI 2007 (czwartek) ________________________________________________ Obrady w sekcjach II
Sekcja I, Książki i wydawnictwa XIX i XX wieku 9.00–13.00
_____________________________________________________________________ 14.00–17.30
Program
Dr Tomasz Ratajczak: Modlitewniki w galicyjskim obiegu jarmarczno-odpustowym
(XIX i XX w.)
Dr Bożena Koredczuk: Udział prawników polskich w rozwoju książki i bibliotek
w zaborze austriackim. Rekonesans badawczy
Dr Anna Gruca: Ruch wydawniczy w Krakowie w czasie pierwszej wojny światowej
Dr Ewa Wójcik: Rubinowie – lwowscy antykwariusze
Dr Michał Rogoż: Kraków i Lwów jako ośrodki wydawnicze książek dla dzieci
i młodzieży w dwudziestoleciu międzywojennym
Dr Adam Ruta: Książka żeglarska we Lwowie w okresie międzywojennym
Dr Barbara Szornel-Dąbrowska: Bibliofilstwo we Lwowie w latach 1918-1939
Dr Stanisław Cieślak SJ: Działalność ks. Stanisława Bednarskiego SJ jako
dyrektora Wydawnictwa Apostolstwa Modlitwy w latach 1937-1940
Mgr Halina Grzywacz: Druki ulotne Krakowa okresu okupacji (1939-1945)
Dr hab., prof. AP Krzysztof Woźniakowski: Zofia Jaremko-Pytowska w kręgu
konspiracyjnej „Biblioteki Poetyckiej Krakowa” (1944)
Dr Marta Pękalska: Wrocławskie kontynuacje krakowskich i lwowskich tradycji
księgarsko-wydawniczych. Ludzie i instytucje
Streszczenia
Dr Tomasz Ratajczak: Modlitewniki w galicyjskim obiegu jarmarczno-odpustowym
(XIX i XX w.)
Rozprowadzane w ramach galicyjskiego obiegu jarmarczno-odpustowego modlitewniki (książki
do nabożeństwa i kancjonały) stanowiły swego rodzaju kompedia praktyk dewocyjnych. Modelowały pożądane
przez Kościół postawy i charaktery, a także zachęcały do zdobywania cnót oraz szerzyły kult Maryi
i poszczególnych świętych. Były zatem ważne tak, jak Biblia i postylle.
W referacie – stosując kryterium edytorskie, formalne – podzielono je na dwie zasadnicze grupy. W pierwszej
wyróżniono obszerne wydawnictwa, stanowiące niemal całą bibliotekę ówczesnego chrześcijanina, w których
obok pieśni i modlitw natrafimy na kalendarze, teksty hagiograficzne oraz treści przygotowujące do
sakramentów świętych. Z kolei w grupie drugiej uwzględniono niewielkie książeczki poświęcone pojedynczym
kultom – mowa o mniej lub bardziej licznych edycjach godzinek, koronek, nowenn i innych.
Omawiając poszczególne grupy modlitewników, zwrócono uwagę na cechy wydawniczo-formalne
przywoływanych druków, a także dokładniej zanalizowano ich zawartość treściową. Ustalenia te oparto przede
wszystkim na znanych z autopsji przykładach reprezentujących repertuar wydawniczy wadowickiego ośrodka
książki.
Dr Bożena Koredczuk: Udział prawników polskich w rozwoju książki i bibliotek
w zaborze austriackim. Rekonesans badawczy
Szeroko zakrojone badania bibliologiczne obejmować powinny problematykę z pogranicza nauki o książce,
socjologii, prawa, historii i innych nauk, bowiem tylko w ten sposób można opisać społeczną historię książki.
Szczególnie interesujące okazują się studia nad wkładem inteligencji polskiej w kształtowanie kultury książki
i bibliotek w wieku XIX, bowiem to właśnie w tym okresie ukształtowała się na ziemiach polskich ta grupa
społeczna. Jedną z najbardziej zaangażowanych w sprawy książki i bibliotek grup zawodowych obok lekarzy,
nauczycieli i duchownych byli prawnicy. Dotychczas nie podjęto szerszych badań nad tą grupą zawodową,
obejmującą sędziów, adwokatów, prokuratorów i notariuszy, które pozwalałyby określić jej rolę w kształtowaniu
kultury książki w zaborze austriackim. Wniosek taki można wysnuć opisując stan badań dotyczący tego
zagadnienia.
Prawnicy aktywnie uczestniczyli w działalności: bibliotecznej, bibliograficznej, wydawniczej, księgarskiej
bibliofilskiej i filantropijnej, pełniąc często role mecenasów. Gromadzili książki, tworząc własne, bogate
kolekcje, nierzadko bibliofilskie, które przekazywali najczęściej bibliotekom naukowym i fundacyjnym. Inicjowali
i zakładali biblioteki publiczne, czytelnie bezpłatne, prywatne wydawnictwa, organizowali księgarnie