wersja PDF - Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie

23
Trudno jest dzisiaj precyzyjnie ustalić dokładną wielkość nakładów poszczególnych tytułów, niemniej jednak
wyraźnie zauważalną tendencją było wydawanie podręczników szkolnych oraz książek zalecanych
do wykorzystania w nauczaniu w wyższych nakładach aniżeli pozostałych pozycji. Warto zwrócić uwagę, że
poziom drukowanych książek zarówno pod względem literackim jak i edytorskim był bardzo zróżnicowany.
Niektóre wydawane w interesującym nas okresie utwory weszły do kanonu literatury dla dzieci i młodzieży, inne
zaś nie były już nigdy później wznawiane.
Dr Adam Ruta: Książka żeglarska we Lwowie w okresie międzywojennym
Przedmiotem referatu są książki o tematyce żeglarskiej wydawane we Lwowie w okresie II Rzeczypospolitej.
Na tę grupę wydawnictw składają się zarówno utwory literackie (relacje z rejsów, zbiory opowiadań), jak
i podręczniki żeglarskie oraz przewodniki dla turystów wodnych, a także jednodniówka lwowskiej młodzieży
akademickiej. Wszystkie omawiane publikacje ukazały się nakładem lwowskich oficyn wydawniczych bądź
organizacji żeglarskich. Dominują książki wydane przez Książnicę-Atlas (połowa wszystkich tytułów),
wydawcami pozostałych były: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, Państwowe Wydawnictwo
Książek Szkolnych, Księgarnia Nowości oraz Akademicki Związek Morski i Towarzystwo Przyjaciół Organizacji
Morskich Lwowskiej Młodzieży Akademickiej. Autorami publikacji byli wybitni żeglarze (m.in. gen. Mariusz
Zaruski, Antoni Aleksandrowicz i Władysław Stępień), niektórzy związani ze Lwowem (np. Leszek Wieleżyński
czy Stanisław Szymborski). Lwów, znaczący ośrodek wydawniczy II Rzeczypospolitej, również w dziedzinie
publikacji żeglarskich silnie zaznaczył swoją pozycję (trzecie miejsce po Warszawie i Poznaniu z 8-procentowym
udziałem wśród książek o tej tematyce).
Dr Barbara Szornel-Dąbrowska: Bibliofilstwo we Lwowie w latach 1918-1939
Na ziemiach polskich w okresie międzywojennym ze wzmożoną siłą uaktywniły się środowiska
kolekcjonerskie. Wśród nich znalazła się grupa lwowskich bibliofilów skupiona wokół osoby Franciszka
Biesiadeckiego. Dzięki Jego zaangażowaniu, we Lwowie zapoczątkowany został proces odradzania się polskiego
bibliofilstwa. Największym osiągnięciem lwowskich bibliofilów było powołanie do życia „Exlibrisu”- pierwszego
profesjonalnego czasopisma poświęconego pięknej książce. Również ze Lwowa, obok licznych inicjatyw
o charakterze naukowym wypłynęła myśl zjednoczenia w jednolity ruch wszystkich polskich bibliofilów.
Wszelkim poczynaniom o charakterze naukowym, edytorskim, organizacyjnym towarzyszyła atmosfera
życzliwości, która promieniowała na cały kraj, tworząc dogodny klimat do wzajemnej współpracy, co przejawiało
się między innymi we współudziale w przygotowaniach do kolejnych zjazdów bibliofilskich.
Dr Stanisław Cieślak SJ: Działalność ks. Stanisława Bednarskiego SJ jako dyrektora
Wydawnictwa Apostolstwa Modlitwy w latach 1937-1940
Jednym z najwybitniejszych jezuitów polskich okresu międzywojennego był znawca szkolnictwa i kultury
jezuickiej, ks. Stanisław Bednarski (1896-1942). Po święceniach kapłańskich, które przyjął w styczniu 1922
roku w kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa w Krakowie, rozpoczął na Uniwersytecie Jagiellońskim studia
z historii powszechnej, historii literatury polskiej, historii kultury i historii sztuki (1922-1926). Równocześnie z
polecenia przełożonych zakonnych podjął pracę w najstarszym polskim wydawnictwie kościelnym:
Wydawnictwie Księży Jezuitów (założonym w 1872 roku, od 1935 roku Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy),
istniejącym przy ul. Kopernika 26. Od 1922 roku był współpracownikiem „Przeglądu Powszechnego”. W latach
1924-1929 i 1933-1934 był redaktorem miesięcznika „Sodalis Marianus”, z którego wyodrębnił osobne pismo
„Wiara i Życie”, „Naszych Wiadomości” (1931-1936), „Kalendarza Serca Jezusowego” (1928 i 1931-1938). Od
początku był współpracownikiem „Polskiego Słownika Biograficznego” i periodyku „Archivum Historicum
Societatis Iesu”. Liczne artykuły i recenzje zamieszczał także na łamach innych czasopism. Ponadto brał udział
w różnych zjazdach naukowych krajowych i zagranicznych oraz należał do wielu towarzystw naukowych i
organizacji społecznych. Po przeprowadzeniu gruntownych kwerend krajowych i zagranicznych przygotował
pracę doktorską pt. Upadek i odrodzenie szkół jezuickich w Polsce (Kraków 1933), nagrodzoną przez Polską
Akademię Umiejętności nagrodą im. Probusa Barczewskiego, jako najlepsza praca historyczna w 1933 roku.
Praca ta przyniosła mu sławę i uznanie.
W 1935 roku ks. Bednarski objął obowiązki prokuratora Wydawnictwa Apostolstwa Modlitwy, zajmując się
jego sprawami finansowymi i administracją. W 1937 roku został jego dyrektorem i przełożonym zespołu pisarzy
w Kolegium Krakowskim. Jako dyrektor przyczynił się do rozwoju działalności pisarskiej i wydawniczej
Wydawnictwa Apostolstwa Modlitwy. Dla wydawnictwa zakupił nowe maszyny drukarskie, troszczył się o profil
wydawniczy, dbał o pracowników wydawnictwa. Dynamicznie rozwijającą się działalność wydawnictwa przerwał
wybuch II wojny światowej. Wprawdzie 11 września 1939 roku załoga drukarni wznowiła działalność, niemniej
była ona znacznie ograniczona przez okupanta niemieckiego, który postawił sobie za cel likwidację zasłużonego
dla Kościoła i kultury narodowej wydawnictwa. Po raz pierwszy ks. Bednarski został aresztowany przez
hitlerowców 14 październiku 1939 i po dziesięciu dniach został wypuszczony na wolność. Ponownie gestapo
aresztowano go 8 lipca 1940 roku podczas likwidacji wydawnictwa. Przez więzienie przy ul. Montelupich w
Krakowie trafił najpierw do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen, a następnie w grudniu 1940 roku