wersja PDF - Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie

7
Powodzenie wśród czytelników literatury religijnej sprawiło, że wśród ogłaszanych tytułów znalazło się 163 poz.
poświęconych tej tematyce. Kolejne miejsce pod względem wielkości produkcji zajmowała historia (117), prawo
(92), polityka (83), administracja (61), językoznawstwo (55). Liczba ogłaszanych tytułów z innych dziedzin
wahała się od 49 do 1 tytułu. Finansowanie literatury naukowej podejmowali zarówno nakładcy zawodowi,
instytucje, towarzystwa, jak i sami autorzy.
Analiza dokonań lwowskich nakładców w latach 1861-1870 ukazuje wyraźne ożywienie produkcji – tak
ilościowe, jak i repertuarowe, do czego przyczynili się w części edytorzy tanich serii literackich. Rozszerzyła się
również lista nakładców zawodowych oraz zwiększył się udział redakcji czasopism i towarzystw w finansowaniu
edycji, zapowiadając kierunek zmian zachodzących w latach autonomii na rynku wydawniczym Lwowa.
Dr hab., prof. UMK Grażyna Gzella: Lwowskie czasopisma studenckie w dobie
autonomii
W XIX wieku lwowska młodzież akademicka była zdecydowanie mniej aktywna niż studenci krakowscy. Choć
początek jej aktywności organizacyjnej można odnaleźć już w 1817 roku to trudno w tym czasie i kolejnych
dziesięcioleciach dopatrzyć się w jej dorobku wydawnictw periodycznych, odzwierciedlających działania
i poglądy zorganizowanych w różnych związkach młodych ludzi. Dopiero w końcu XIX wieku studenci lwowscy
podjęli inicjatywę stworzenia własnego czasopisma, jak napisano w podtytule poświęconego sprawom młodzieży
akademickiej polskiej. „Czasopismo Akademickie” ukazało się 1 stycznia 1895 roku i przetrwało (z przerwami w
wydawaniu) do 1898 roku. Na łamach swego periodyku studenci zamieszczali artykuły poruszające sprawy
bieżące, prace naukowe i literackie, sprawozdania i oceny, wiadomości z towarzystw akademickich,
korespondencje, wspomnienia.
Studenci lwowscy podjęli również działania polityczne, zmierzające do kształtowania świadomości swych
młodszych kolegów. I tak powstała „Teka” wydawana od 15 lutego 1899 roku. Początkowo redagowana była
przez młodzież akademicką dla uczniów szkół średnich a z czasem przeznaczona została dla szerszego kręgu
młodych ludzi. Od 1899 roku ukazywał się również „Promień” redagowany przez akademików skupionych w
Stowarzyszeniu Młodzieży Akademickiej „Życie”. Było to czasopismo przygotowywane przez studentów na
łamach którego poruszano aktualne wydarzenia polityczne, omawiano problemy wychowawcze młodzieży,
informowano o najnowszych wypadkach zachodzących w różnych regionach. Gdy w 1909 roku powstał tzw.
niezależny „Zet” jego organem prasowym stało się „Zarzewie” przygotowywane przez studentów uniwersytetu
i politechniki lwowskiej. Na łamach periodyku wiele miejsca zajmowała publicystyka niepodległościowa,
informowano o pracy wojskowej i skautowej, zamieszczano artykuły dotyczące literatury i kultury polskiej oraz
poruszające sprawy młodzieży, wiele miejsca zajmowały korespondencje, sprawozdania i recenzje.
Aktywność samokształceniowa i działalność polityczna nie wyczerpywały możliwości lwowskich studentów.
Podczas studiów angażowali się również w prace naukowe, a ich efektem było między innymi studenckie
czasopismo naukowe. Słuchacze piątego roku Politechniki Lwowskiej w roku akademickim 1912/1913
przygotowali „Rocznik Architektoniczny”. W dwóch rocznikach tego pisma znalazły się tylko dwa teksty
naukowe, uzupełnione dokumentacją techniczną.
Lwowskie czasopisma studenckie to wydawnictwa skierowane do ograniczonego kręgu odbiorców,
przygotowywane przez młodzież akademicką. Śledząc dorobek młodzieży lwowskiej można zauważyć
czasopisma stricte akademickie, periodyki będące efektem działalności politycznej młodych ludzi i wydawnictwa
naukowe związane z kierunkiem kształcenia na uczelni.
Prof. dr hab. Jerzy Jarowiecki: Czasopisma literackie i kulturalno-społeczne we
Lwowie w dwudziestoleciu międzywojennym
W okresie międzywojennym w atmosferze powstawania i zamierania różnorakich grup literackich,
namiętnych sporów i dyskusji literackich, które często przesuwały się ze sfery estetyki w dziedzinę etyki,
poważną rolę pełniły czasopisma literackie i społeczno – kulturalne. Mianem tym w referacie obejmuje się grupę
niejednorodnych typów czasopism, które głównie zajmują się problematyką literacką, zamieszczają na swych
łamach utwory literackie, treści –poświęcone krytyce i nauce o literaturze, a także podejmują problemy życia
literackiego. Często na ich łamach pojawiają się różnego typu artykuły od ściśle informacyjnych, zawierających
recenzje nowości wydawniczych, do kronik i recenzji, tekstów literackich oraz artykuły teoretycznoprogramowe.
Na ich łamach dyskutowano o miejscy kultury i literatury w społeczeństwie, o roli pisarza, poety,
czy też szerzej o funkcji inteligencji, a w tym przypadku, w tworzeniu odrodzonego państwa.
W referacie wskazuję, że rozwój czasopiśmiennictwa literackiego i społeczno-kulturalnego we Lwowie
nierozłącznie był związany ze środowiskiem artystyczno - literackim Lwowa. Miasto to wkroczyło w
dwudziestolecie międzywojenne z poważnym dorobkiem literacko – artystycznym z przełomu XIX i XX wieku,
chlubnej wartości środowiskiem literackim i artystycznym, ruchem wydawniczym i rozbudowanym środowiskiem
prasowym. Środowisko literackie nadal reprezentowały nazwiska takim twórców, jak Leopold Staff, Jan
Kasprowicz, Gabriela Zapolska, Kornel Makuszyński, Stanisław Rossowski, tworzyli tu Stefan Grabiński, Jan
Parandowski, Henryk Zbierzchowski, Beata Obertyńska, Jerzy Bandrowski, Teodor Parnicki, Józef Wittlin, Tymon
Terlecki.
Wśród 1090 tytułów periodyki literackie i społeczno – kulturalne stanowiły 7,8%, tj. 85 tytułów. Wychodziły
tu pisma o różnych podtytułach: „kulturalne”, „społeczno – polityczne”, „literackie”, „społeczno – literackie”.
Spośród nich wymienić można : ”Kultura” (1923-1925), „Lwowskie Wiadomości Muzyczne i Literackie” (1925-