informacje o kandydatach 1 684 KB - Otwock, UrzÄd Miasta

OTWOCK 

1916 - 2006 

Plebiscyt „Zasłużony i 

popularny otwocczanin 90- 

lecia miasta” 

Informacje o kandydatach nominowanych do 

finału plebiscytu 

TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ OTWOCKA 

2006 

I. OCHRONA ZDROWIA, LECZNICTWO

Maksymilian Augarten 

(1889 - 1942) 

Ukończył Uniwersytet w Getyndze (1914) i tam też zdobył tytuł doktora medycyny (1920). 

Wyspecjalizował się w chorobach wewnętrznych, pełniąc funkcję ordynatora Sanatorium Publicznego w 

Hanowerze. Od roku 1921 był kierownikiem sanatorium przeciwgruźliczego Żydowskiego Towarzystwa 

Przeciwgruźliczego „Brijus-Zdrowie” w Otwocku (po wojnie Sanatorium im. F. Dzierżyńskiego) oraz drugiego 

pod nazwą „Haszachefes” - Pomoc (teren dawnego szpitala powiatowego przy ulicy Słowackiego), jednocześnie 

pełniąc funkcję ordynatora w obu tych sanatoriach. Specjalizował się w chorobach płuc. Był kierownikiem 

Ośrodka Zdrowia TOZ, a w czasie okupacji także pełnił funkcję kierownika Ośrodka Zdrowia TOZ w getcie 

otwockim oraz głównego lekarza sanitarnego. Udzielał się społecznie, będąc między innymi 

wiceprzewodniczącym Związku Lekarzy w Otwocku. Po 21 latach pracy w Otwocku prawdopodobnie został 

wywieziony w czasie likwidacji getta otwockiego do Treblinki i tam zamordowany. 

Władysław Czaplicki 

(1871 - 1922) 

Ukończył Wydział Lekarski Uniwersytetu Warszawskiego w 1898 roku. 

Początkowo osiadł w Pilawie, a w 1902 roku w Otwocku. Pracował jako lekarz Kolei 

Nadwiślańskiej, a z czasem jako ordynator w Sanatorium dr Geislera i Sanatorium T. 

Wiśniewskiego. Jako jeden z pierwszych lekarzy w Polsce stosował nowatorskie leczenie 

gruźlicy odmą opłucnową. Był też gorącym zwolennikiem leczenia tej choroby otwockim 

klimatem. 

Pomimo słabego zdrowia równocześnie z pełną poświęcenia pracą zawodową włączył się 

do pracy społecznej. Już w 1906 roku był współtwórcą i wydawcą „Przewodnika po Otwocku”, stanowiącego 

obszerną, monograficznie ujętą publikację propagującą zalety uzdrowiskowe i dogodne warunki leczenia. 

Włączył się czynnie w utworzenie „Ogniska” - organizacji, której zadaniem było zintegrowanie lokalnej 

społeczności. Był też jednym z inicjatorów Towarzystwa Przyjaciół Otwocka, członkiem jego Zarządu i jego 

Honorowym Prezesem. Wraz z innymi członkami działał na rzecz nadania Otwockowi praw miejskich, co 

wreszcie nastąpiło w 1916 roku. 

Został w 1915 roku ewakuowany przez Rosjan do Moskwy, a następnie na Krym, skąd powrócił do Otwocka w 

1918 roku. Jako człowieka zasłużonego i wielkiego patriotę uczestniczącego w życiu społecznym i kulturalnym 

Otwocka uhonorowano dr Czaplickiego nadaniem jego imienia ulicy Sądowej. 

Jakub Piotr Frostig 

(1896 - 1959) 

Ukończył studia medyczne w Wiedniu w roku 1921, a potem odbył staż u wybitnych specjalistów 

psychiatrów. W latach 1922-1932 mieszkał we Lwowie i pracował w Szpitalu Powszechnym oraz Szpitalu 

Wojskowym. Opracował i wydał w 1932 roku obszerny podręcznik psychiatrii. 

W 1932 roku został dyrektorem Zakładu Psychiatrycznego „Zofiówka” w Otwocku. Opracował wtedy 

monografię w języku niemieckim dotyczącą schizofrenii. Jego najbardziej doniosłym osiągnięciem było 

opracowanie metody leczenia schizofrenii dużymi dawkami insuliny. Osobiście zebrał olbrzymi materiał i 

opublikował go z własnymi spostrzeżeniami m.in. ustalając optymalną dawkę leku. 

W 1938 roku wyjechał na zaproszenie znaczącego szpitala amerykańskiego do USA, gdzie pozostał na stałe. 

Pracował w wielu znanych klinikach amerykańskich, m.in. w Kalifornii i Południowej Karolinie jako kierownik, 

wykładowca i konsultant. Był jednym z odkrywców terapii elektrowstrząsowej. Odegrał znaczną rolę w rozwoju 

światowej psychiatrii. 

Marian Gągała 

(ur. 1923) 

W latach 1940-1944 należał do Batalionów Chłopskich. W 1944 roku 

aresztowany przez NKWD, po wielokrotnych badaniach zwolniony i skierowany do 

służby wojskowej. Przeszedł szlak bojowy od Warszawy do Berlina. 

Po zakończeniu wojny studiował medycynę w Lublinie i Warszawie, gdzie w 1950 roku 

uzyskał dyplom lekarza. Pozostał w służbie wojskowej, a po zwolnieniu z niej w 1957 

roku objął stanowisko ordynatora w Sanatorium im. F. Dzierżyńskiego w Otwocku. Jako

internista był konsultantem wszystkich zakładów przeciwgruźliczych w Otwocku oraz założycielem i 

pracownikiem Pracowni Elektrokardiograficznej - przez długie lata jedynej wykonującej EKG dla pacjentów 

wszystkich sanatoriów. Następnie był ordynatorem, zastępcą dyrektora i lekarzem naczelnym Szpitala im. L. 

Waryńskiego. Przeszedł na emeryturę w roku 1997, ale nadal kontynuuje rozpoczęte w 1959 roku zatrudnienie 

jako konsultant w Szpitalu Klinicznym im. prof. A. Grucy,. Łączny staż pracy dr Gągały wynosi aktualnie ponad 

65 lat. 

Był aktywnym członkiem Towarzystwa Internistów Polskich i jest autorem wielu artykułów i publikacji 

naukowych. 

W ciągu całego życia znajdował czas na zainteresowania pozazawodowe i czynną pracę społeczną. Jest aktualnie 

aktywnym członkiem Otwockiego Towarzystwa Naukowo-Kulturalnego i uczestnikiem jego prac oraz 

historykiem amatorem otwockiej służby zdrowia. Jest autorem historii otwockich zakładów leczniczych i 75 

biografii lekarzy otwockich tak przed- jak i powojennych. Pracuje też społecznie we władzach miejscowych i 

wojewódzkich Związku Inwalidów Wojennych Rzeczpospolitej Polskiej. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim i 

Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz odznaczeniami wojskowymi i kombatanckimi. 

Józef Marian Geisler 

(1859 - 1920) 

Dyplom lekarza uzyskał w 1887 roku na Uniwersytecie Warszawskim. Po 

dyplomie osiadł początkowo w Karczewie, w sezonie letnim praktykując także w 

Otwocku. W 1890 roku uruchomił w swojej willi w Otwocku (przy ulicy Kościuszki) 

zakład wodoleczniczy - głównie z przeznaczeniem dla chorych na gruźlicę płuc, dający 

możliwość zażywania kąpieli higienicznych, borowinowych i prysznica, a także 

korzystania z wód mineralnych, kumysu i innych napojów leczniczych. Obok w 1893 

roku powstał nowoczesny, wyposażony w bieżącą wodę i kanalizację budynek będący 

pierwszym stałym nizinnym sanatorium uzdrowiskowym w Polsce. Zakład dra Geislera szybko nabrał cech 

sanatorium przeciwgruźliczego. Był kuźnią kadr przyszłych specjalistów leczenia gruźlicy i chorób płucnych. 

Zapoczątkował olbrzymi ruch budowy sanatoriów i prewentoriów przeciwgruźliczych w Otwocku, który trwał 

praktycznie aż do 1939 roku. 

Dr Geisler stosował w swym sanatorium najmodniejszą wówczas metodę klimatycznego leczenia gruźlicy płuc 

wg H. Brehmera. Podejmowano tam też pierwsze na terenie Polski próby leczenia odmą opłucnową. 

Geisler łączył pracę zawodową z działalnością społeczną. Był niezmordowanym propagatorem uzdrowiska 

otwockiego oraz założycielem i działaczem Towarzystwa Przyjaciół Otwocka. Jako członek Warszawskiego 

Towarzystwa Higienicznego działał w 3-osobowej komisji powołanej do zbadania stanu sanitarnego Otwocka i 

przyznania mu praw stacji klimatycznej. 

Inicjatywie i niezmordowanej przedsiębiorczości dr J. Geislera w odkrywaniu i propagowaniu korzystnych cech 

klimatu otwockiego dla chorych na gruźlicę miasto zawdzięcza swój rozwój. Liczne sanatoria przeciwgruźlicze, 

które powstały w Otwocku w pierwszej połowie XX wieku są dowodnym wkładem dr Geislera w rozwój 

lecznictwa sanatoryjnego gruźlicy płuc w Polsce. Dla upamiętnienia jego zasług jedna z ulic Otwocka nosi imię 

dr Józefa Geislera. Jest uważany za ojca uzdrowiska otwockiego. 

Samuel Goldflam 

(1852 - 1932) 

Ukończył studia medyczne na Uniwersytecie Warszawskim. W 1875 roku ordynator przy klinice w 

szpitalu św. Ducha. Wyspecjalizował się w neurologii i psychiatrii podczas pobytu w Niemczech i Francji. Po 

powrocie zorganizował prywatną przychodnię dla ubogich pacjentów. Pracował też jako wolontariusz i hospitant 

w różnych szpitalach. Napisał 50 prac naukowych. Był pionierem mikroskopii układu nerwowego. Dzięki 

swoim pracom zyskał światowe uznanie, jego nazwisko zostało upamiętnione w nazewnictwie medycznym - 

choroba Goldflama-Erba czy objaw Goldflama-Oehlera. 

Podczas pracy z pacjentami i w kontaktach międzyludzkich odznaczał się wielką bezinteresownością i 

skromnością, co przysparzało mu dużą popularność. Był lekarzem, społecznikiem, twórcą i współtwórcą wielu 

organizacji, m.in. Towarzystwa Opieki nad Umysłowo Chorymi Żydami. Był członkiem Żydowskiego 

Towarzystwa Przeciwgruźliczego „Brijus”. W 1907 roku z jego inicjatywy powstał w Otwocku przy ulicy 

Kochanowskiego Zakład dla Nerwowo i Psychicznie Chorych „Zofiówka”. Był jego niezmordowanym 

organizatorem przez lata oddawania do użytku kolejnych budynków (do roku 1926). W zakładzie tym 

wykorzystywano nową wówczas metodę uspołeczniania chorych przez pracę - powszechnie stosowaną do chwili 

obecnej przy wielu schorzeniach natury psychicznej. Prowadzone przez niego prace badawcze były 

wykorzystywane w innych placówkach tego typu w Europie i były tam wysoko cenione. 

Jego imieniem nazwano jedną z ulic w Otwocku.

Franciszek Jaroszewski 

(1912 - 1992) 

Absolwent medycyny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu z roku 

1938. 1938-1939 - lekarz wojskowy w Dęblinie; 1939 uczestnik kampanii wrześniowej. 

Od 1939 roku z krótkimi przerwami pracował na różnych stanowiskach w Otwocku, 

m.in.: lekarz w szpitalu ewakuacyjnym; dyrektor sanatorium „Olin” dla dzieci chorych 

na gruźlicę; ordynator w sanatorium przeciwgruźliczym TPD; pediatra w Państwowym 

Domu Dziecka; pediatra w Zespole Leczniczym dla Pracowników i Zespole Sanatoriów 

Przeciwgruźliczych; pediatra w Ośrodku Zdrowia; wieloletni lekarz szkolny. 

Prowadził również praktykę prywatną. Leczył kilka pokoleń małych otwocczan i jest z pewnością najbardziej 

znanym i popularnym lekarzem pediatrą w Otwocku. Za wysoki poziom wiedzy i szczególnie serdeczną 

troskliwość o zdrowie dzieci zdobył wielkie uznanie i na życzenie małych pacjentów i ich rodzin otrzymał w 

1989 roku Order Uśmiechu. 

Przepracował w Otwocku ponad 52 lata. 

Stefan Malawski 

(ur. 1920) 

Studia medyczne rozpoczął na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu im. Stefana 

Batorego w Wilnie, kontynuował we Lwowie, a zakończył w roku 1946 dyplomem na 

UMCS w Lublinie jako słuchacz Fakultetu Medycyny Wojskowej. W czasie wojny 

prowadził ryzykowną działalność konspiracyjną w wywiadzie AK na Wileńszczyźnie, a w 

czasie studiów w Lublinie - w wywiadzie WIN. Po uzyskaniu dyplomu pracował jako 

lekarz wojskowy do roku 1957, uzyskując tytuł naukowy docenta. 

W 1958 roku związał się z Otwockiem, rozpoczynając pracę w Zakładzie Leczniczym im. 

J. Krasickiego (dziś Szpital Kliniczny CMKP im. prof. A. Grucy). Był twórcą uznanej w świecie otwockiej 

szkoły leczenia gruźlicy kostnostawowej. W okresach przekształceń i reorganizacji szpitala od ponad 45 lat 

dominującą rolę grał prof. Malawski, gromadząc wokół siebie coraz to liczniejszą rzeszę uczniów - specjalistów, 

pracowników naukowych i dydaktycznych. Przez ten okres pracy w szpitalu przeżył 13 dyrektorów - sam pełnił 

tę funkcję przez 5 lat. Ale niezależnie od tego, kto kierował szpitalem, niekwestionowanym autorytetem i osiową 

postacią w zakresie dydaktyki, problemów naukowych, strategii rozwoju i restrukturyzacji zależnej od 

zamówienia społecznego i wymogów epidemiologicznych był właśnie prof. Malawski. Sam wykonał około 

25 000 zabiegów operacyjnych. Opublikował 166 prac naukowych, jest doktorem honoris causa Akademii 

Medycznej w Lublinie. Jego osiągnięcia zostały uhonorowane licznymi odznaczeniami, w tym Krzyżem 

Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Władze samorządowe Otwocka nadały mu tytuł Honorowego 

Obywatela Miasta. Profesor mimo wieku i 66-letniego stażu pracy nadal pracuje w Szpitalu Klinicznym CMKP 

im. prof. A. Grucy w Otwocku. 

Paweł Martyszewski 

(1886 - 1944) 

Studiował medycynę na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie i 

Uniwersytecie Wiedeńskim, gdzie uzyskał w roku 1910 dyplom doktora wszechnauk 

lekarskich. 1914-1916 ordynator szpitala św. Jakuba w Wilnie; 1918 ochotniczo 

wstępuje do Wojska Polskiego, Komendant Szpitala „Czołowego” Dywizji gen. 

Żeligowskiego, następnie dowódca Szpitala Wojskowego w Wilnie. Zdemobilizowany w 

1921 roku w stopniu podpułkownika. Od roku 1921 dyrektor Sanatorium dla Chorych 

Piersiowych w Rudce. Od 1924 roku w Otwocku, gdzie stworzył i prowadził gabinet 

lekarski i pensjonat dla chorych przy ul. Kościelnej róg Kościuszki. W 1927 roku mianowany dyrektorem 

nowopowstałego Sanatorium Przeciwgruźliczego „Sejmikowego” w Otwocku. Brał udział w organizowaniu 

sanatorium „Policyjny Dom Zdrowia” przy ul. Moniuszki i został lekarzem naczelnym. W 1934 roku został 

przewodniczącym Związku Lekarzy w Otwocku. Był członkiem wielu warszawskich i krajowych organizacji 

lekarskich i pełnił wiele funkcji społecznych,, m.in. będąc członkiem zarządu i wiceprezesem Polskiego 

Towarzystwa Przeciwgruźliczego. Stworzył projekt budowy i organizacji Szpitala ZUS, który miał być 

zlokalizowany w Otwocku. ZUS zakupił już teren, ale wojna przeszkodziła w realizacji tych planów (dziś jest 

tam Szpital im. prof. Grucy).

W październiku 1939 roku, po zamknięciu przez Niemców żydowskich zakładów leczniczych, chcąc uchronić 

przed zagładą te obiekty i wykorzystać je dla dobra ludności, przeforsował u niemieckich władz okupacyjnych 

zgodę na uruchomienie Szpitala Powiatowego w Otwocku. Szpital obejmował tereny Sanatorium 

„Sejmikowego”, Sanatorium dr Krukowskiego, Sanatorium „Haszachefes” i pensjonatu Wachmana (ul. 

Samorządowa, Słowackiego i E. Plater). 

Pod przykrywką szpitala toczyło się tajne życie. Wielu ukrywających się przed okupantem - także Żydów - 

zawdzięcza swoje życie szpitalowi i doktorowi Martyszewskiemu. Wykorzystał też strach Niemców przed 

chorobami zakaźnymi i gruźlicą, instalując w szpitalu Komendę Rejonową AK z komórką nasłuchu radiowego. 

Sam był szefem sanitarnym VII Obwodu AK. Po zajęciu Otwocka przez sowietów w 1944 roku szpital ten stał 

się azylem dla rannych żołnierzy - powstańców z Warszawy oraz akowców poszukiwanych przez NKWD. 

Za zasługi na polu pracy społecznej Prezydent Rzeczpospolitej odznaczył w roku 1937 doktora 

Martyszewskiego Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. 

Aleksander Nauman 

(1903 - 1989) 

Dyplom lekarski uzyskał w 1930 roku. Brał udział w wojnie 1939 roku. Pracował w szpitalu w oflagu, 

w obozie koncentracyjnym i Urzędzie Repatriacyjnym. W Otwocku od 1945 roku. Twórca uznanej w świecie 

szkoły rehabilitacji poprzez szkolenie zawodowe ozdrowieńców po przebytej gruźlicy. Twórca Sanatorium 

Rehabilitacyjnego im. H. Sawickiej w Otwocku. W swojej pracy lekarskiej dużą wagę przywiązywał do 

ogólnego usprawnienia chorych. Na terenie sanatorium powstała hala sportowa, korty tenisowe, boiska do gier 

zespołowych, w zimie lodowisko. Dbał również o rozwój intelektualny chorych. Powstała sala kinowa, 

odbywały się koncerty, przedstawienia i wieczory autorskie. Był lekarzem z powołania, stawiając dobro chorych 

nawet ponad sprawami rodzinnymi. Wiele wymagał od współpracowników, ale jeszcze więcej od siebie. 

Odniósł też wiele sukcesów w pracy naukowej. Był autorem 100 prac naukowych uważanych za wzory 

usprawniania w inwalidztwie w chorobach przewlekłych. 

Na świecie wyrazem uznania było wybranie go przewodniczącym światowej Unii Przeciwgruźliczej. Do 

sanatorium im. H. Sawickiej przyjeżdżali lekarze z całego świata. Prowadzono przez kilka lat współpracę z 

Narodowym Instytutem Zdrowia USA, a metody opracowane w otwockim sanatorium były powielane w wielu 

krajach. Prof. A. Nauman zakończył swoją pracę w Otwocku w 1970 roku. Został uhoronowany licznymi 

odznaczeniami państwowymi i resortowymi. 

Stanisław Oracz 

(1905 - 1976) 

Ukończył studia medyczne w 1932 roku na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu 

im. Jana Kazimierza we Lwowie. Do roku 1934 pracował we Lwowie. Do II wojny 

światowej był lekarzem wojskowym, kampanię wrześniową odbył jako lekarz 

batalionowy 55 Pułku Piechoty. Od jesieni 1939 roku pracował w Szpitalu Ujazdowskim 

w Warszawie. W roku 1942 wstąpił do AK. Pod koniec tego roku na zlecenie szefa 

sanitarnego AK na woj. warszawskie przystąpił do organizowania oddziału 

chirurgicznego w Szpitalu Powiatowym w Otwocku, założonym przez dr 

Martyszewskiego. W czasie prowadzenia tego oddziału na zlecenie szefa Służby Zdrowia AK okręgu 

otwockiego udzielał pomocy chirurgicznej, zarówno żołnierzom konspiracji, jak i osobom cywilnym w tajnych 

izbach chorych znajdujących się w prywatnych domach - do których udawał się zwykle na rowerze. Z 

niezwykłym poświęceniem ratował żołnierzy powstania warszawskiego zarówno w czasie jego trwania, jak i po 

upadku, a także z rozbrojonej w Lublinie Wołyńskiej Dywizji Piechoty. W latach 1944-1945 dr Oracz leczył 

również rannych i chorych żołnierzy frontu, w tym Armii Czerwonej - operując nieraz dzień i noc. Mocno 

wpisał się w wojenną historię Otwocka. Po wyzwoleniu objął oprócz stanowiska ordynatora oddziału 

chirurgicznego Szpitala Powiatowego dodatkowo prowadzenie sanatorium gruźlicy kostnostawowej 

„Palladium”, a w 1947 roku został dyrektorem Szpitala Powiatowego, wygrawszy wcześniej konkurs na to 

stanowisko. Obie te funkcje pełnił do przejścia na emeryturę w roku 1970. 

W 1953 roku uzyskał tytuł doktora medycyny. Posiadał wspaniały talent organizatorski, który w pełni ujawnił 

się przy budowie i organizacji nowej siedziby Szpitala Powiatowego przy ul. Batorego. Był też aktywnym 

członkiem wielu komisji społecznych, przez dwie kadencje radnym Miejskiej Rady Narodowej, czynnym 

działaczem - w tym także prezesem - Otwockiego Klubu Sportowego. 

Pozostawił po sobie wspomnienie wybitnej pracy na rzecz naszego miasta oraz zaskarbił sobie wdzięczna 

pamięć wielu pacjentów. Otrzymał liczne medale i odznaczenia, w tym Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia 

Polski, Złoty Krzyż Zasługi i Medal Zwycięstwa i Wolności.

Władysław Przygoda 

(1880 - 1937) 

Ukończył medycynę w 1907 roku na Uniwersytecie w Monachium. W Otwocku 

od grudnia 1907 roku. Praktyka prywatna w Otwocku i Warszawie w zakresie chorób 

płuc i laryngologii. Po śmierci ojca przejął jego Zakład Higieniczno-Dietetyczny i 

przekształcił go w Sanatorium Przeciwgruźlicze dla Żydów (ul. Warszawska 5). Wcielony 

w 1914 roku do armii rosyjskiej, powrócił w 1919 roku i zgłosił się do Wojska Polskiego. 

Brał udział w wojnie z bolszewikami, był także lekarzem garnizonowym w Białej 

Podlaskiej. Po wojnie kontynuował działalność w Otwocku. Był pierwszym lekarzem, 

który wprowadził w Polsce metodę leczenia gruźlicy przy pomocy sztucznej odmy. 

Cały wolny czas poświęcał miastu. Został wybrany do Rady Miejskiej z listy BBWR. Jako radny pilnował, aby 

nikt nie szkodził drzewostanowi Otwocka. Przeprowadził uchwałę, która głosiła, że można zabudować tylko 2% 

jednej morgi. Uczestniczył w pracach komisji klimatycznej. Pracował też nad elektryfikacja miasta oraz kolei - 

aby wyziewy parowozów nie szkodziły chorym na gruźlicę. 

W swoim sanatorium miał także pokoje dla pacjentów ubezpieczalni społecznej, która w 100% pokrywała 

koszty ich leczenia. Było to wielkie osiągnięcie na owe czasy. 

W uznaniu dla niego Rada Miejska w roku 1992 nadała jednej z ulic w Otwocku imię dr Władysława Przygody. 

Witold Trybowski 

(ur. 1928) 

Związany rodzinnie z Otwockiem od początku XX wieku. W roku 1942 

wstąpił do AK - był żołnierzem Pułku „Baszta”. Uczestnik powstania warszawskiego, 

ranny - zdołał wydostać się z Warszawy. 

Dyplom lekarski uzyskał w 1952 roku i podjął pracę w Sanatorium Przeciwgruźliczym 

MSW w Otwocku. Pracował w Oddziale Ftyzjatrii Ogólnej oraz Chirurgicznym. W 

roku 1968 został przeniesiony służbowo do pracy w MSW. 

Jest autorem fundamentalnej pracy doktorskiej pt. „Dzieje Otwocka jako uzdrowiska” 

wydanej też w formie skróconej przez Towarzystwo Przyjaciół Otwocka. Praca ta szczegółowo opisuje rozwój 

Otwocka jako miasta uzdrowiskowego od lat osiemdziesiątych XIX wieku, zapoczątkowany przez M. E. 

Andriollego i trwający do roku 1939. Zawiera także biografie 171 lekarzy - głównie ftyzjatrów - twórców 

otwockiego lecznictwa. Stała się podstawowym i rzetelnym źródłem informacji wykorzystywanych w wielu 

późniejszych publikacjach otwockich. 

Jest aktywnym członkiem Towarzystwa Przyjaciół Otwocka. Został odznaczony Krzyżem AK, Krzyżem 

Partyzanckim, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi oraz Warszawskim 

Krzyżem Powstańczym. 

Franciszek Adam Walczyński 

(ur. 1947) 

1971 - dyplom Akademii Medycznej w Warszawie. Od początku pracuje w 

Oddziale Chirurgii Szpitala Powiatowego w Otwocku. Jest wysokiej klasy chirurgiem 

specjalistą. W 1993 roku został powołany na stanowisko ordynatora 62-łóżkowego 

Oddziału Chirurgii cenionego przez pacjentów za fachowe zabiegi operacyjne, troskliwą 

opiekę ordynatora i całego personelu. Dzięki wysokiej ocenie pacjentów jako świetnego 

chirurga, ordynatora, życzliwego i uczciwego człowieka zyskał uznanie mieszkańców 

Otwocka w wyborach do Rady Miejskiej w 1998 i 2002 roku, deklasując wszystkich 

kandydatów i zdobywając mandat radnego z olbrzymią przewagą głosów. Radny kadencji 1998-2002 i 2002- 

2006 (wiceprzewodniczący Rady Miasta). Kolejnym wyrazem uznania i zaufania było powołanie go przez 

Starostwo Powiatowe na stanowisko dyrektora Szpitala Powiatowego w okresie głębokiego kryzysu 

ekonomicznego grożącego upadłością. Dzięki jego staraniom i dobrej współpracy ze Starostwem i personelem 

sytuacja ekonomiczna szpitala znacznie się poprawiła. Przez cały czas pracy w Otwocku dr Walczyński 

wykazuje dużą aktywność w działalności społecznej na rzecz miasta i środowiska służby zdrowia (m.in. w 

samorządzie lekarskim). Odznaczony Złotym i Brązowym Krzyżem Zasługi oraz honorowymi odznakami za 

zasługi dla lecznictwa. 

Euzebia Wołoszyn 

(1908 - 1986)

Mgr farmacji - urodzona w Kielcach. Pracę w Otwocku rozpoczęła przed II wojną światową w aptece 

Ubezpieczalni Społecznej przy ul. Samorządowej. Później zaś pracowała w aptece sukcesorów F. Podolskiego 

przy ul. Kościuszki. Od 1956 roku była zastępcą kierownika w otwockiej aptece nr 176 przy ul. Bazarowej róg 

Andriollego. W otwockich aptekach przepracowała w sumie ponad 45 lat. Pełna ciepła, zrozumienia i 

życzliwości dla klientów aptek,. Była jak „lekarz domowy” i „ksiądz w konfesjonale”. 

Udzielała się społecznie w Związku Zawodowym Pracowników Służby Zdrowia oraz w oddziale Polskiego 

Czerwonego Krzyża w Otwocku. 

W czasie okupacji działała w AK „Fromczyn - Koralewo” w stopniu plutonowego (ps. Krystyna). 

Przygotowywała zapalające opaski na butelki z benzyną, które rzucano na czołgi niemieckie podczas powstania 

warszawskiego. Jej mąż był specjalistą od napraw broni.

II. KULTURA, SZTUKA I TWÓRCZOŚĆ 

Mieczysław Jarmołowicz 

(1918 - 1989) 

Muzyk - dyrygent, aranżer, wirtuoz organów. 45 lat pełnił posługę jako 

organista w kościele parafii św. Wincentego á Paulo w Otwocku. Organizator życia 

muzycznego parafii, a także spotkań i przeglądów chórów z dekanatu otwockiego. 

Powstały jeszcze przed wojną chór kościelny „Lira” był za jego życia jednym z 

najlepszych w całej diecezji warszawskiej. 

Wspaniały człowiek, znakomity muzyk. Wspaniałą harmonią dźwięków 

wydobywanych z organów zachwycał rzesze wiernych - nie tylko podczas uroczystości kościelnych, ale także na 

codziennych mszach. Słynął z własnych aranżacji wielu znanych utworów dla potrzeb chóralnych. 

Większość mieszkańców Otwocka bezpośrednio poznała Mieczysława Jarmołowicza, gdy w adwencie 

odwiedzał z nieodłączną walizeczką ich domostwa, zaopatrując w bożonarodzeniowe opłatki. 

Zbigniew Karol Jóźwicki 

(ur. 1940) 

Ukończył Wyższą Szkołę Pedagogiczną w Bydgoszczy. 1961-1984 - 

nauczyciel wychowania muzycznego w Szkole Podstawowej w Michalinie. Od 1968 

roku nauczyciel - metodyk i wizytator przy Wydziale Oświaty w Otwocku. Organizator 

50-osobowego chóru szkolnego, który zajmuje czołowe miejsca w konkursach w woj. 

mazowieckim. Organizator wzorcowej pracowni wychowania muzycznego, w której 

prowadził lekcje pokazowe. Od roku 1984 dyrektor Szkoły Podstawowej nr 8 w 

Otwocku. Z jego inicjatywy nastąpiła rozbudowa szkoły i wyposażenie w nowe meble i 

sprzęt. Organizator chóru „Otwockie Skowronki”, który od roku 1986 zdobywa czołowe miejsca w konkursach, 

a w 2000 roku otrzymał „Srebrny Kamerton” podczas Ogólnopolskiego Konkursu w Bydgoszczy. Znacząca 

pozycja tego chóru pozwoliła na nawiązania wymiany kulturalnej na bazie bliźniaczych miast Otwocka: Saint 

Amant Montrond (Francja) oraz Lennestadt Niemcy). W latach 1993-1995 chór wyjeżdżał na koncerty 

charytatywne na Ukrainę, wioząc ze sobą dary. W 1994 roku podczas II Festiwalu Pieśni Religijnej w 

Mohylewie na Białorusi „Skowronki” zdobyły II nagrodę w grupie młodzieżowej. 

Za aktywną pracę dla społeczeństwa mieszkańcy Wólki Mlądzkiej wybrali dyrektora Zbigniewa Jóźwickiego na 

radnego Miejskiej Rady Narodowej na dwie kolejne kadencje w latach 1984-1992. 

Leszek Korczak 

(ur. 1941) 

Wykształcenie wyższe. Od 1969 roku mieszkaniec Otwocka. Również od tego 

roku nauczyciel plastyki w Liceum Ogólnokształcącym im. K. I. Gałczyńskiego. W 1972 

roku został powołany na stanowisko dyrektora Domu Kultury Dzieci i Młodzieży - „Dom 

Harcerza”. Po 3 latach placówka uzyskała rangę Młodzieżowego Domu Kultury i była 

zaliczana do najlepszych placówek w całym województwie. W uznaniu zasług został 

zaproszony na Ogólnopolski Kongres Pedagogiczny do Warszawy w roku 1997 i wniósł 

do uchwały Kongresu nowatorskie propozycje z zakresu pozaszkolnej działalności 

kulturalnej. 

Był inicjatorem i realizatorem rozbudowy MDK-u, która to inwestycja została niestety zablokowana w roku 

1989. Pracą MDK-u kierował do 1990 roku i przeszedł na tzw. emeryturę nauczycielską. Wówczas zaczął 

pracować na rzecz niesienia pomocy charytatywnej Polakom na Ukrainie organizowanej przez ówczesne władze 

Otwocka. 

Od 1994 roku pracuje w Urzędzie Miasta na stanowisku Naczelnika Wydziału Kultury Sportu i Turystyki. 

Pomimo wielu obowiązków zawodowych i społecznych znajduje czas na rysowanie i malowanie. Specjalizuje 

się głównie w rysunku i akwareli. Tematem jego prac są pejzaże i motywy zabytkowej drewnianej architektury 

Otwocka i okolic. 

Inicjator wielu przedsięwzięć i pomysłów, m.in. odznaki „Otwocka Sosenka” - według własnego projektu, 

stylowych, drewnianych tablic promocyjno-ogłoszeniowych usytuowanych na terenie miasta, insygniów władzy 

miejskiej i sztandaru miasta, w zakresie sportu - międzynarodowego konkursu skoku o tyczce im. Tadeusza 

Ślusarskiego i innych. Organizator wielu wystaw, zarówno w Otwocku, jak i za granicą (Lennestadt - Niemcy). 

Wydał album poświęcony zabytkom architektury drewnianej w Otwocku. Za swoją działalność zawodową i

społeczną wyróżniony nagrodami Ministra Edukacji Narodowej i Kuratora Oświaty, odznaczony Złotym 

Krzyżem Zasługi, odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”, Złotą i Srebrną Odznaką „Za zasługi dla Warszawy”, 

Złotą Odznaką „Za zasługi dla Województwa Warszawskiego”, najważniejszym odznaczeniem miasta 

Lennestadt oraz wieloma innymi. 

Grzegorz Laszuk 

(ur. 1967) 

Wykształcenie wyższe. Animator kultury alternatywnej. Pierwsze kroki stawiał 

jako członek i założyciel zespołu muzycznego na deskach Teatru im. Jaracza w roku 1980. 

Jego utwory muzyczne już w tamtych latach były przepełnione goryczą i ostrą krytyką 

ówczesnego ustroju. 

Od roku 1989 współzałożyciel i lider „Komuny Otwock” - anarchistycznej wspólnoty 

działań realizującej niezależny, lokalny program społeczno-kulturalny służący idei 

wolności, tolerancji i wzajemnej pomocy. 

Początkowo swoje działania skupia w wiejskiej siedzibie - domu w Ponurzycy. Od 2002 roku „Komuna 

Otwock” prowadzi biuro/galerię, która mieści się w niepozornym budynku przy ul. Poniatowskiego 7. 

Organizator działań ekologicznych, społecznych (ścieżki rowerowe), cyklu wykładów o sztuce, kulturze 

ludowej, religii, happeningów, wernisaży oraz spotkań z ciekawymi ludźmi, pokazów filmowych, spektakli. 

Najważniejsze osiągnięcia „Komuny Otwock” to m.in. I nagroda na „Łódzkich Spotkaniach Teatralnych” za 

spektakl „bez tytułu” (1997), premiera spektaklu „Perechodnik/Bauman” na festiwalu teatralnym w Monachium 

(2003), Nagroda Ministra Kultury za najlepszy spektakl w 40 Ogólnopolskim Przeglądzie Teatrów Małych Form 

„Kontrapunkt 2005” w Szczecinie. 

Teresa Lipińska 

(ur. 1926) 

W roku 1949 rozpoczęła studia na Uniwersytecie Wrocławskim na Wydziale 

Filozoficzno - Historycznym, które ukończyła w roku 1952, uzyskawszy specjalizację 

bibliotekarską. W tym samym roku rozpoczęła pracę w Bibliotece Publicznej w 

Warszawie przy ul. Koszykowej jako kierownik Czytelni dla Dzieci. W grudniu 1959 

roku rozpoczęła pracę na stanowisku kierownika Miejskiej Biblioteki Publicznej w 

Otwocku. Jako kierownik biblioteki pani Teresa Lipińska pragnęła, aby za rozwojem 

miasta nadążał rozwój biblioteki. Tworzyła w oddalonych od centrum dzielnicach filie 

biblioteczne. To dzięki jej inicjatywie w latach 60-tych i 70-tych powstało 10 nowych placówek, a Centrala 

otrzymała nowy lokal przy ul. Andriollego 45. Sieć bibliotek w Otwocku była największa na terenie 

województwa warszawskiego. 

W czasie pełnienia przez nią funkcji kierownika tej placówki odbyło się wiele spotkań z autorami książek dla 

dzieci i dorosłych, m.in. Hanną Ożogowską, Krystyną Siesicką, Haliną Snopkiewicz, Magdaleną Samozwaniec, 

Aliną i Czesławem Centkiewiczami, Marią Szypowską. Organizowała także kiermasze książek w Parku 

Miejskim, na których swe książki podpisywali zaproszeni pisarze. Zapraszała również ludzi ze świata nauki, 

filmu, radia i telewizji. 

Za swoją długoletnią i aktywną pracę w Bibliotece na rzecz rozwoju czytelnictwa w naszym mieście pani Teresa 

Lipińska została uhonorowana m.in. odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” i Srebrnym Krzyżem Zasługi. 

Po przejściu na emeryturę w 1982 roku pani Teresa Lipińska nigdy nie zerwała kontaktu z biblioteką, a książka 

nadal pełni ważną rolę w jej życiu. 

Barbara Matysiak 

(ur. 1939) 

Otwocczanka w trzecim pokoleniu. Pracownik otwockich i warszawskich aptek 

„Cefarm” przez 38 lat. Obecnie na emeryturze. 

Od młodych lat zbiera i kolekcjonuje wszelkie dokumenty, zdjęcia, ciekawostki związane 

z miastem i ludźmi. Pasjonatka malarstwa, fotografii, historii, literatury i architektury 

drewnianej. Od 15 lat pisze do otwockiej prasy. Zamieszczała swoje teksty m.in. w 

„Tygodniku Regionalnym”, „Linii Otwockiej”, a obecnie od wielu lat w miesięczniku 

„Gazeta Otwocka”. 

Publicystka, literatka, fotoamatorka, działaczka społeczno-kulturalna. Była konsultantem historycznym i 

wystąpiła w 2 filmach dokumentalnych o Otwocku w roku 2001 i 2005.

Za wspieranie idei tworzenia „Muzeum Ziemi Otwockiej” i dostarczenie wielu eksponatów do tej placówki jest 

wymieniona w księdze honorowej muzeum. Jest autorką blisko 150 artykułów do prasy i wydawnictw 

książkowych. Publikowała swoje teksty społecznie do 8 tomów „Rocznika Otwockiego” oraz do zbiorowych 

tomików poetyckich „Otwockie impresje” i almanachu „Akantu”, „Jest człowiek i jest Bóg…”. Wydała 3 

książki autorskie o Otwocku (częściowo własnym kosztem). Są to: „Okruch dnia…” (2001), „Spacerkiem po 

otwockich ulicach” (2003/2005 - 3 wydania) oraz „Otwock na dawnych zdjęciach i pocztówkach” (2004). Za 

książkę „Spacerkiem po ulicach” otrzymała dyplom w kategorii „monografia popularno-naukowa” w konkursie 

na najlepsze Masoviana im. A. Gieysztora w 2003 roku. 

Laureatka wielu wyróżnień i nagród, m.in. I miejsce o „Życiu i twórczości M. Andriollego” - Miejski Ośrodek 

Kultury w Otwocku (1994), I miejsce w konkursie Klubu „Proton” (1996) za prozę „Otwock - miasto mojej 

młodości, miasto moich wspomnień” z okazji 80-lecia miasta Otwocka, III miejsce w konkursie literackim za 

bajkę dla dzieci (Józefów 2002), oraz nagroda specjalna Starosty Powiatu Otwockiego za prozę „Migawki z 

mojego miasta” w konkursie literackim Biblioteki Publicznej (2005). 

Miała wiele wystaw i prelekcji związanych z dziejami Otwocka, m.in. wystawy poświęcone drewnianej 

architekturze i zabytkom murowanym oraz wystawę własnych rysunków w galerii „Komuna Otwock”. Należy 

do wielu stowarzyszeń, gdzie jest czynnym członkiem. Są to: „Towarzystwo Przyjaciół Otwocka”, klub 

„Proton”, klub „Smok”, „Towarzystwo Naukowo - Kulturalne”, „Stowarzyszenie Twórców i Animatorów 

Kultury” w Otwocku. 

Była inicjatorką i zapoczątkowała zbiór ozdobnych ażurowych deseczek drewnianych z rozbieranych domów, 

które są eksponowane w „Muzeum Ziemi Otwockiej”. 

Stanisław Zbigniew Russek 

(1907 - 1985) 

W Otwocku od 1926 roku. W roku 1929 ukończył Państwową Szkołę 

Budowlaną, a następnie Kurs Podchorążych Piechoty w Śremie, otrzymując stopień 

podporucznika. 

W 1926 roku był jednym ze współzałożycieli teatru amatorskiego w Otwocku 

działającego do dziś jako Teatr Amatorski im. St. Jaracza. Był nieprzerwanie czynnym 

aktorem, duszą i sercem oddanym teatrowi. Trudno zliczyć, ile zagrał ról, ile 

zaprojektował dekoracji i scenografii, jak również ile sam wyreżyserował sztuk, działając 

na tej niwie aż do śmierci. 

W 1939 roku został powołany do wojska, brał udział w kampanii wrześniowej, dostał się do niewoli niemieckiej. 

Po powrocie z niewoli włączył się do działalności Ruchu Oporu w ramach AK (ps. „Kocisko”) i działał w IV 

Rejonie „Koralewo - Fromczyn” VII Obwodu „Obroża”. Brał udział w spektakularnych akcjach, np. zniszczeniu 

akt w otwockim Arbeitsamcie, ostrzelaniu pociągu pod Pogorzelą, opanowaniu Zarządu Miejskiego w Otwocku 

i zniszczeniu kartotek i wielu innych. Został nominowany do stopnia porucznika i był dowódcą Kompanii 

Szkoleniowej. Po wkroczeniu sowietów ukrywał się, został jednak aresztowany przez NKWD, potem 

przekazany UB. Zwolniony po paru miesiącach z nakazem nieopuszczania Otwocka i cotygodniowego 

meldowania się. 

Zawodowo związany z budownictwem był projektantem i budowniczym wielu obiektów na terenie Otwocka i 

okolic. Był m.in. dyrektorem MPRB, a następnie pracował w Wydziale Architektury Powiatowej Rady 

Narodowej. Potem prowadził prywatną praktykę w zakresie projektowania i nadzorowania budów 

indywidualnych. 

Odznaczony Krzyżem Walecznych za kampanię wrześniową, Krzyżem AK i Medalem Wojska - przez 

Dowództwo Londyńskie, Medalem Zwycięstwa i Wolności, medalem „Za udział w Wojnie Obronnej 1939” oraz 

Krzyżem Partyzanckim. Poza odznaczeniami wojskowymi otrzymał Srebrny Krzyż Zasługi, odznakę 

„Zasłużony Działacz Kultury” i inne lokalne i wojewódzkie odznaczenia. 

Kazimierz Śladewski 

(1932 - 2003) 

Poeta, autor wierszy, piosenek, fraszek, aforyzmów oraz grafik. Animator 

życia kulturalnego. Członek Związku Literatów Polskich, Otwockiego Towarzystwa 

Naukowo-Kulturalnego, Towarzystwa Przyjaciół Otwocka. Pochodził z 

Kurpiowszczyzny. Od 1962 roku aż do śmierci mieszkał w Otwocku. Utwory 

Kazimierza Śladewskiego ukazały się w wielu tomikach, publikowanych nie tylko przez 

znane oficyny (m.in. Wydawnictwo Literackie i Ludową Spółdzielnię Wydawniczą), ale 

także przez Urząd Miasta Otwocka i w wydaniu bibliofilskim. Zamieszczane były też na 

łamach „Gazety Otwockiej”. Utwory te dotyczą szerokiej tematyki, m.in. autobiograficznej, religijnej,

dziecięcej. Znaczące miejsce w twórczości autora zajmują jednak motywy otwockie. Kazimierz Śladewski swoją 

wrażliwość, dar obserwacji i refleksji poświęcił „leśnemu miastu”. Opiewał jego przyrodę (zwłaszcza sosny i 

Świder), charakterystyczne miejsca, codzienne postawy ludzi. Fascynował się jego tradycjami, a jednocześnie z 

troską myślał o jego inicjatywach kulturalnych, m.in. przez kilka lat prowadził warsztaty literackie w Bibliotece 

Miejskiej. Uhonorowany został wieloma odznaczeniami, m.in. „Medalem 80-lecia Otwocka” i odznaką 

„Zasłużony Działacz Kultury”. 

Maciej Świerczyński 

(ur. 1922) 

Ukończył prywatne Uzdrowiskowe Koedukacyjne Gimnazjum i Liceum w 

Otwocku, zdając maturę w roku 1942 na tajnych kompletach prowadzonych przez 

nauczycieli tej szkoły. Absolwent Wydziału Elektrycznego Politechniki Warszawskiej. 

Rodzina pana Świerczyńskiego jest związana z Otwockiem od roku 1895, kiedy to jego 

dziadek, aptekarz Franciszek Podolski, osiadł wraz z rodziną w Otwocku i założył pierwszą 

aptekę - z filią w Karczewie. Rodzina Podolskich wraz z innymi ówczesnymi pionierami 

włączyła się w twórczą pracę na rzecz tworzenia miasta-uzdrowiska. 

Od początku lat dziewięćdziesiątych niestrudzony popularyzator wiedzy o przeszłości Otwocka. Napisał ponad 

120 artykułów opublikowanych w „Gazecie Otwockiej”, „Linii Otwockiej” i „Życiu Otwocka”, przedstawiając 

w nich osoby i wydarzenia ważne dla dziejów miasta-uzdrowiska. Jako świadek i uczestnik lokalnej historii 

służył i nadal służy bezinteresowną pomocą zarówno wszystkim osobom, jak też instytucjom poszukującym 

źródłowych informacji o przeszłości miasta. Te wspomnienia i refleksje były wykorzystywane m.in. przez 

autorów prac magisterskich oraz przy tworzeniu programów radiowych i telewizyjnych, a także filmów 

dotyczących Otwocka. Zaangażowany był w organizowanie Muzeum Ziemi Otwockiej oraz przygotowywanie 

niektórych muzealnych ekspozycji. Placówce tej przekazał wiele dokumentów z archiwum swojej rodziny i z 

własnych zbiorów. Wygłaszał swoje prelekcje (w ramach otwockich spotkań muzealnych), uczestniczył w wielu 

dyskusjach i spotkaniach dotyczących lokalnej historii i jej dokumentowania, m.in. po ukazaniu się ważnych 

publikacji książkowych „Czy ja jestem mordercą” C. Perechodnika i „Droga lodowa” S. Waydenfelda. 

Jako krytyczny i wnikliwy obserwator współczesnych przemian wypowiadał się publicznie w sprawach 

istotnych dla zachowania tożsamości Otwocka m.in. protestując przeciwko wycinaniu drzew w obrębie miasta 

oraz niszczeniu unikatowych zabytków architektonicznych. 

Czynnie działał w Towarzystwie Przyjaciół Otwocka - był jego wiceprezesem w kadencji 1996-1999 i 1999- 

2003. 

Czesław Woszczyk 

(ur. 1946) 

Mgr sztuki - ukończył Wydział Wychowania Muzycznego Wyższej Szkoły 

Muzycznej w Warszawie. W Otwocku od 1968 roku. Nauczyciel, wychowawca, 

animator życia kulturalnego na terenie miasta. Od 1976 roku pracuje w 

Młodzieżowym Domu Kultury jako instruktor, kierownik pracowni muzycznej, 

kierownik działu artystycznego, wreszcie kierownik MDK. 

Jest założycielem wielu zespołów chóralnych i instrumentalno-wokalnych, np. w 

Szkole Podstawowej nr 4, Młodzieżowym Domu Kultury. Jest organizatorem Studia 

Piosenki w MDK-u i w MOK-u. Organizator koncertów, festynów i imprez na terenie Otwocka. Jego 

wychowankowie zajmowali i zajmują czołowe miejsca na przeglądach i konkursach różnej rangi do 

ogólnopolskich włącznie. 

Za swą działalność był wielokrotnie odznaczany, nagradzany i wyróżniany przez Ministra Oświaty, Kuratorium 

Oświaty i Wychowania, Inspektora Szkolnego, a także miejskie i powiatowe władze samorządowe. Otrzymał 

m.in. Złoty Krzyż Zasługi, Medal Komisji Edukacji Narodowej, nagrodę Ministra Oświaty i Wychowania, Złotą 

Odznakę Honorową Polskiego Związku Chórów i Orkiestr. Od 2001 roku jest dyrygentem chóru „Lira” 

działającego przy parafii św. Wincentego á Paulo w Otwocku. Chór bierze udział w licznych koncertach w kraju 

i za granicą, nagrał także płytę zarejestrowaną podczas koncertu z orkiestrą „Nova”. 

Aktualnie prowadzi i nadzoruje wykonanie nowej adaptacji budynku przyszłego Powiatowego Centrum Kultury.

III. GOSPODARKA, HANDEL I OCHRONA ŚRODOWISKA 

Franciszek Adamkiewicz 

(1877 - 1951) 

Cukiernik. Szlify w rzemiośle zdobywał u Bliklego i Gajewskiego. Otworzył 

swoją cukiernię w końcu XIX wieku przy ul. Kościelnej. Jego cukierniczym talentom, 

pracowitości i wreszcie osobowości cukiernia zawdzięcza szybki rozwój, a nawet rozkwit. 

Stała się znanym miejscem w mieście, nadając przez blisko pół wieku specyficznego 

kolorytu ul. Kościelnej. Własnej produkcji wyroby cukiernicze zaspokajały najbardziej 

wybredne gusta i smaki. Ciastka Adamkiewicza sprzedawane były w pociągach, a także 

dostarczane na zamówienie do prywatnych willi i pensjonatów. 

Cukiernia Adamkiewicza posiadała salę taneczną i bilardową, odbywały się też stałe koncerty i imprezy 

kulturalne, m.in. występowali tu Adolf Dymsza i Ludwik Sempoliński. Miały miejsce też dancingi, a do tańca 

przygrywała zatrudniona na stałe orkiestra. 

W czasie okupacji niemieckiej cukiernia była tajnym miejscem konspiracji - niejedna ważna dla podziemia 

decyzja zapadła właśnie tu i niejedno ważne spotkanie akowskie miało tu miejsce. Zakres usług uległ znacznej 

redukcji, ale mimo to Franciszek Adamkiewicz dawał pomoc krewnym, przyjaciołom oraz ukrywającym się 

Żydom. 

Przebywający w 1944 roku w Otwocku Stefan Jaracz z podziwem opisywał trwającego na posterunku pomimo 

silnego ostrzału i uszkodzenia budynku cukierni pana Adamkiewicza, któremu obowiązki wobec rodziny i wielu 

innych potrzebujących nakazywały wykonywanie swoich obowiązków. Jaracz napisał: „Myślę, że ten nakaz 

trwania tam, gdzie człowiek ma warsztat i rodzinę to jest ojczyzna, ta bez deklamacji”. A jak bardzo związany 

był Adamkiewicz ze swą cukiernią, niech świadczy fakt, że pozbawiony jej przez komunistyczne władze zmarł 

załamany w 1951 roku. 

To był dobry człowiek, jowialny, przyjacielski, pomocny i nawet dziś - po tylu latach - jego nazwisko 

nierozerwalnie łączy się z Otwockiem, a zwłaszcza z ul. Kościelną. 

Eugeniusz Dąbała 

(ur. 1925) 

Z zawodu ślusarz. W czasie okupacji żołnierz AK IV Rejonu Fromczyn- 

Koralewo. Robotnik na robotach przymusowych. W latach 1944-1947 służba w 

Ludowym Wojsku Polskim. W latach 1947-1950 taksówkarz w Otwocku. Następnie 

prowadził w 3-osobowej spółce, a potem samodzielnie warsztat produkcyjno-usługowy 

w branży galanterii metalowej. Pełnił znaczące funkcje we władzach otwockiego 

rzemiosła. Był podstarszym Cechu Rzemiosł Różnych, a w latach 1960-1998 był 

prezesem Spółdzielni Rzemieślniczej „Otwock” (największej w Polsce). Społecznie 

działał jako członek Rady Izby Rzemieślniczej w Warszawie, Rady Rzemiosła Polskiego, 

Rady Centrali Handlu Zagranicznego „Remex”. Przez dwie kadencje był radnym Miejskiej Rady Narodowej w 

Otwocku, a w kadencji 1994-1998 radnym Rady Miejskiej Otwocka. Członek Komitetu Odbudowy Pomnika J. 

Piłsudskiego w Otwocku. Prezes Zarządu Miejskiego Związku Kombatantów Rzeczpospolitej Polskiej i Byłych 

Więźniów Politycznych. W roku 1991 odnalazł i przetransportował na własny koszt na ul. Kościuszki obelisk 

ufundowany przez społeczeństwo Otwocka w 1939 roku dla upamiętnienia pobytu J. Piłsudskiego w naszym 

mieście w roku 1915. Zaprojektował i wykonał fragmenty wystroju kaplicy Matki Boskiej Swojczowskiej w 

kościele św. Wincentego á Paulo, a wcześniej partycypował w ufundowaniu witraży w tymże kościele. 

Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, 

Kombatanckim Krzyżem Zasługi, Złotą Odznaką „Za zasługi dla rzemiosła”, odznaką „Zasłużony dla Kościoła i 

Narodu” i innymi. 

Irena Fijałkowska 

(ur. 1922) 

Od początku wojny czynnie uczestniczyła w konspiracji jako sanitariuszka i łączniczka 

Służby Zwycięstwu Polski, później Związku Walki Zbrojnej i AK na Lubelszczyźnie. 

Absolwentka Wydziału Rolniczego SGGW w Warszawie. Posiada też uprawnienia 

mechanizatora rolnictwa oraz wykształcenie pedagogiczne. W Otwocku zamieszkała w 

roku 1958 i podjęła pracę w szkołach powiatu otwockiego. Pełniła m.in. funkcję 

dyrektora Szkoły Rolniczej w Kołbieli. Była również likwidatorem szkód w PZU. Od 

roku 1983 na emeryturze. W 1994 roku przystąpiła do Polskiego Klubu Ekologicznego

Koło „Otwockie Sosny” i w jego ramach podjęła czynną działalność na rzecz ochrony miasta i powiatu. 

Ukończyła kurs Strażników Ochrony Przyrody i jako jeden z najaktywniejszych członków grupy otwockiej SOP 

uczestniczyła w patrolach na terenie Mazowieckiego Parku Krajobrazowego i rezerwatów powiatu otwockiego. 

Przez wiele lat prowadziła sekretariat oraz kronikę PKE „Otwockie Sosny”. Kieruje też pracami Sekcji Zieleni 

Miejskiej działającej w ramach tego koła. Jest znaną miłośniczką i obrończynią otwockiej zieleni. Czynnie 

bierze udział w edukacji ekologicznej społeczeństwa otwockiego. Jest organizatorką konkursów przyrodniczych. 

Mieszkańcom miasta znana jest również z artykułów od wielu lat ukazujących się na łamach „Gazety 

Otwockiej”. Obronie środowiska poświęca wiele czasu i zdrowia. Działa również w Towarzystwie Przyjaciół 

Otwocka oraz Związku Nauczycielstwa Polskiego, w którym do roku 2006 pełniła funkcję kierowniczki 

łączniczek mających pomagać ludziom starym i chorym. Odznaczona Złotą Odznaką ZNP. 

Tadeusz Jobda 

(ur. 1957) 

Mieszkaniec Otwocka od urodzenia. Absolwent Technikum Nukleonicznego. 

Przez 9 lat zatrudniony w Instytucie Badań Jądrowych w Świerku. W latach 1980-1981 

przebywał w USA, po powrocie założył firmę produkcyjną. Członek Cechu Rzemiosł 

Różnych i Rzemieślniczej Spółdzielni „Otwock”. Od 1991 roku współwłaściciel firmy 

produkcyjnej „Limapol” S.C. Od 1995 roku prezes firmy LIMAPOL, obecnie prezes 

LIMAPOL S.A. w grupie czołowego w Europie producenta opakowań dla przemysłu 

kosmetycznego „Poli-Moon”. Aktualnie nowoczesna firma „Limapol” zatrudnia w 

Otwocku ponad 200 pracowników, osiągając wartość produkcji na poziomie ponad 50 mln zł rocznie. 60-70% 

produkcji jest przeznaczone na eksport dla renomowanych firm produkujących kosmetyki (L’Oreal, Avon, 

Oriflame i inne). 

Od lat sponsoruje organizację wielu imprez i akcji charytatywnych, jest także znaczącym sponsorem działalności 

sportowej w Otwocku. 

Henryk Kociszewski 

(1921 - 2003) 

Całe swoje życie spędził w Otwocku, aktywnie uczestnicząc w różnych 

dziedzinach funkcjonowania miasta, nominowany może być jednak tylko w jednej 

kategorii. Przez 45 lat prowadził warsztat stolarski, mieszczący się kolejno przy ul. 

Dzierżyńskiego (Karczewskiej), Krakowskiej, Zygmunta. Był też jednym z zasłużonych 

zawodników i działaczy OKS w różnych okresach istnienia klubu, poczynając od czasów 

przed II wojną światową do lat siedemdziesiątych. W okresie okupacji niemieckiej 

przechowywał znaczną część dokumentacji oraz sprzętu sportowego, z którego podczas 

konspiracyjnych rozgrywek korzystała drużyna piłkarska. Aktywny działacz i członek Zarządu KS „Kolejarz” i 

OKS „Start” w latach 1960-1978.Przez trzy kadencje radny Miejskiej Rady Narodowej. Aktywnie pracował w 

Komisji Sportu i Turystyki, wspierając działania kierownictwa PKKFiT w okresie dynamicznego rozwoju 

otwockiej kultury fizycznej i turystyki. Działacz Cechu Rzemiosł Różnych w Otwocku, współorganizator Klubu 

Kultury „Hefajstos”. Specjalizował się w rzemiośle artystycznym, wykonując meble i inne elementy 

wyposażenia dla obiektów w Otwocku (np. w siedzibie Cechu) oraz innych miejscowościach Polski, a także za 

granicą. Przez ministra kultury i sztuki wyróżniony honorowym tytułem Mistrza Rzemiosła Artystycznego. 

Nauczyciel zawodu dla wielu uczniów, późniejszych rzemieślników. W swoim warsztacie zatrudniał też osoby, 

które za poglądy lub działalność były szykanowane w okresie PRL. Uhonorowany wieloma odznaczeniami i 

medalami, m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi, Złotą Odznaką „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej”, 

Honorową Odznaką Rzemiosła, Honorową Odznaką ZS „Start”, Srebrnym i Złotym Medalem im. Jana 

Kilińskiego. W 1974 roku decyzją Miejskiej Rady Narodowej za wybitne osiągnięcia społeczne i zawodowe 

wpisany do Złotej Księgi Zasłużonych Miasta Otwocka. 

Janusz Kozłowski 

(1922 - 2005 ) 

Gimnazjum ukończył w Kutnie, zaś maturę zdał w 1939 roku w stołecznym 

liceum im. A. Mickiewicza. Jesienią 1939 roku wstąpił do konspiracyjnej Służby 

Zwycięstwu Polski, przemianowanej później na Związek Walki Zbrojnej, a w końcu na 

AK. W czasie okupacji ukończył szkołę dla podchorążych i rozpoczął działalność 

konspiracyjną w oddziale Kedywu dowodzonym przez „Żmudzina”, przyjmując 

pseudonim „Pilawa”. Brał udział w wielu akcjach dywersyjnych. Po powstaniu trafił do

obozu w Niemczech. Po wyzwoleniu zaciągnął się do dywizji gen. Maczka. Do Polski powrócił w roku 1947 i 

zamieszkał początkowo w Józefowie, a potem w Otwocku przy ul. Bernardyńskiej, gdzie mieszkał do roku 1984. 

W otwockich ogniskach muzycznych uczył gry na fortepianie, pracował również w domu dziecka. Z 

wykształcenia był polonistą. Napisał książkę „W baonie ODWET” (1970). Był też poetą i tłumaczem literatury 

francuskiej. W „Zeszytach Otwockich” publikował prace przyrodnicze, które były pierwszymi tak obfitymi 

zapisami stanu podotwockiej fauny. Wśród przyrodników znany jest jako współtwórca rezerwatów „Na 

Torfach”, o którego utworzenie walczył od roku 1972, „Pogorzelski Mszar” i „Świder”. Pomysłem skutecznie 

realizowanym przez niego było przekazanie pod opiekę otwockim szkołom powstających w mieście pomników 

przyrody. Kierował też otwocką grupą Straży Ochrony Przyrody, a także organizował kursy na społecznych 

strażników przyrody, angażował się w działalność Towarzystwa Przyjaciół Otwocka, do reaktywacji którego 

walnie się przyczynił. Był pionierem ochrony przyrody w Otwocku i okolicach. Jako pierwszy, mimo braku 

zrozumienia u ówczesnych władz, na szeroką skalę zajął się propagowaniem wiedzy przyrodniczej wśród dzieci 

i młodzieży miasta. Zainteresował też bogactwem przyrodniczym lasów otwockich naukowców z warszawskich 

ośrodków oraz wojewódzkiego konserwatora przyrody i wespół z nimi przyczynił się do jego zachowania. 

Ostatnie lata spędził w Sulejówku. Zmarł w styczniu 2005 roku. Kilka miesięcy później jego imię nadano 

pierwszemu drzewu w „Alei Sosen” przy Urzędzie Miasta w Otwocku. 

Bronisław Migdalski 

(1878 - 1928) 

Zamieszkały w Otwocku od 1912 r. Prowadził sklep mięsno-wędliniarski w 

bazarze, a następnie wytwórnię i sklep przy ul. Warszawskiej. Mistrz wędliniarski - 

członek zarządu Cechu Wędliniarskiego w W-wie. Jedyny z terenu otwockiego mający 

prawo szkolenia uczniów - terminatorów do egzaminu w Izbie Rzemieślniczej. 

1916-1917 radny wybrany w I wyborach do Rady Obywatelskiej 

1917 ławnik z ramienia Rady Miejskiej 

1919-1927 radny Rady Miejskiej, członek 4 spośród 8 komisji 

1927-1928 ponownie radny Rady Miejskiej 

1922-1928 delegat Rady Miejskiej w Dozorze Szkolnym 

1922-1928 główny opiekun Szkoły nr 1 w Otwocku z ramienia Dozoru Szkolnego. Oprócz organizacji opieki 

szkolnej z własnych środków wspierał szereg biednych rodzin, pomagając ich dzieciom, najzdolniejszym 

finansując naukę w gimnazjum. 

1917-1922 członek Miejscowej Rady Opiekuńczej zajmującej się opieką społeczną 

Oprócz tego: członek Dozoru Kościelnego; członek komitetu budowy kościoła i domu parafialnego, 

zaangażowany osobiście i finansowo; Organizator „Ogniska Wychowawczego” dla dzieci założonego przy 

parafii; ławnik w Urzędzie Rozjemczym ds. mieszkaniowych; członek zarządu Kasy Stefczyka; członek zarządu 

Straży Ogniowej; członek Stowarzyszenia Właścicieli Nieruchomości oraz otwockiego oddziału Związku 

Kupców Polskich; członek Banku Ludowego - opiekun kluczy do skarbca; członek Towarzystwa Przyjaciół 


Wszystkie funkcje Bronisław Migdalski pełnił społecznie, niejednokrotnie wspierając finansowo działalność 

powyższych organizacji. Zmarł 5 listopada 1928 r. W dniu pogrzebu nieczynne były urzędy miejskie i 

samorządowe, bank, poczta i szkoły. Udział wzięło niemal całe miasto, a trumnę niesiono na ramionach z 

kościoła na sam cmentarz. 

„Imię Bronisława Migdalskiego na trwałe zapisało się złotymi zgłoskami w historii Otwocka” - to 

słowa burmistrza Górzyńskiego wygłoszone w trakcie ceremonii pogrzebowej. 

Jerzy Sokół 

(ur. 1944) 

Absolwent Wydziału Elektrycznego Politechniki Warszawskiej. Od 1967 roku 

po studiach zamieszkał i pracował w Otwocku jako Technik Rejonu Energetycznego, 

Zastępca Dyrektora Rejonu, a od 1975 roku do chwili obecnej Dyrektor Rejonu 

Zakładu Energetycznego w Otwocku. Sprawnie kierując pracą ok. 130 pracowników 

rozbudował i zmodernizował sieć energetyczną, przesyłową, podstacje, licznikownię, 

stacje transformatorowe i doprowadził do małej awaryjności sieci. Aktywny członek 

Związku Zawodowego Energetyków, aktywny społecznie na rzecz miasta Otwocka. 

Ma najdłuższy staż pracy na stanowisku dyrektora ważnej dla Otwocka instytucji usługowej 

w porównaniu z innymi zakładami komunalnymi itp. 

Andrzej Świątek

(ur. 1942) 

Inżynier rolnik. Ukończył też studia podyplomowe bankowości spółdzielczej. Z Otwockiem związany 

od roku 1968. Agronom, był naczelnikiem gminy Kołbiel, kierownikiem wydziału Architektury i Gospodarki 

Komunalnej PMRN w Otwocku. Od 1988 roku dyrektor i wiceprezes Banku Spółdzielczego w Otwocku, a od 

1995 roku do chwili obecnej jego prezes. Aktywny członek Towarzystwa Przyjaciół Otwocka. Z jego inicjatywy 

Bank Spółdzielczy wspiera i sponsoruje imprezy i akcje kulturalne, sportowe i charytatywne organizowane przez 

różne instytucje i organizacje. Aktywnie wspiera rozwój przedsiębiorczości produkcyjnej, usługowej i 

handlowej. Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi, odznaczeniem „Zasłużony dla Bankowości RP” i innymi. 

Eugeniusz Zieliński 

(ur. 1948) 

Wykształcenie średnie budowlane. W Otwocku od 1968 roku. Od roku 1984 

właściciel przedsiębiorstwa Bud. Inst.. Sanit. Gaz. Od 1989 roku właściciel i prezes 

firmy „Gwarant” stanowiącej wspólnotę rodzinną. Zrealizował i realizuje atrakcyjne 

urbanistycznie, architektonicznie i ekonomicznie osiedla mieszkaniowe w systemie 

deweloperskim: Kościuszki/Geislera, Chrobrego, Kraszewskiego - „Nad Świdrem”. 

Aktualnie realizuje budowę osiedla przy ul. Reymonta i ośrodek rekreacyjny oraz 

komunalne bloki Urzędu Miasta. Wybudował 40 bloków. Sponsor strategiczny sekcji 

piłki nożnej OKS „Start”, sponsoruje i wspiera finansowo działalność Urzędu Miejskiego i innych instytucji w 

zakresie organizacji imprez i akcji charytatywnych. Główny sponsor powstałego w 2004 roku filmu 

promującego nasze miasto pt. „Otwock - tradycja i współczesność”.

IV. SAMORZĄD, ADMINISTRACJA PAŃSTWOWA I DZIAŁALNOŚĆ 

SPOŁECZNO - POLITYCZNA 

Hipolit Cybulski 

(1873 - 1924) 

Dyplom lekarski otrzymał w roku 1897. Pracował w Sanatorium dr Brehmera w 

Görbersdorfie, potem osiadł w Otwocku. Był jednym z pionierów otwockiej medycyny. 

Jako jeden z pierwszych otwockich lekarzy stosował odmę opłucnową w leczeniu gruźlicy 

płuc. 1915-1917 kierownik sanatorium „Leśniczówka” otwartego w Otwocku przez Polskie 

Towarzystwo Przeciwgruźlicze. Po I wojnie światowej został lekarzem naczelnym 

Uzdrowiska m. st. Warszawy w Otwocku (później Sanatorium im. F. Dzierżyńskiego). 

W roku 1908 był współinicjatorem Komisji Klimatycznej zabiegającej o status uzdrowiska 

dla Otwocka, a w 1911 roku współzałożycielem Towarzystwa Przyjaciół Otwocka, zabiegającego o przyznanie 

Otwockowi praw miejskich. Był też od początku członkiem jego zarządu, a także wieloletnim prezesem 

Otwockiego Towarzystwa Lekarskiego. 

Wybrany w pierwszych wyborach do Rady Obywatelskiej w 1916 roku oraz w 1919 roku do pierwszej po 

odzyskaniu niepodległości Rady Miejskiej. 

Autor wielu artykułów na temat gruźlicy do gazety „Otwock - uzdrowisko”. W uznaniu zasług dr Hipolita 

Cybulskiego jego imieniem nazwano jedną z ulic Otwocka. 

Henryk Gniewkowski 

(1919 - 2005) 

Syn Czesława - uczestnika powstania wielkopolskiego. Od 1945 roku 

pracownik administracji państwowej - powiatowej, wojewódzkiej i centralnej (Min. 

Aprowizacji). Dyrektor Wojewódzkiego Zarządu Gospodarki Komunalnej w 

Warszawie. 

Skierowany w 1960 roku przez wojewodę warszawskiego na stanowisko 

przewodniczącego Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Otwocku, pozostał na tym 

stanowisku do roku 1967. Następnie objął stanowisko wicedyrektora Wydziału 

Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Urzędzie Wojewódzkim w Warszawie, co umożliwiło mu 

udzielanie wszechstronnej pomocy w zakresie gospodarki komunalnej i mieszkaniowej dla Otwocka, którego 

nadal był mieszkańcem, gdyż nie skorzystał z możliwości zamieszkania w Warszawie. 

W okresie sprawowania przez niego funkcji przewodniczącego MRN w Otwocku nastąpił olbrzymi skok w 

rozwoju społeczno-gospodarczym miasta, które szybko wychodziło z powojennych zaniedbań, zwłaszcza w 

sferze mieszkaniowej (zagęszczenie ponad miarę, w przeważającej większości drewniana zabudowa). Pod jego 

kierunkiem opracowano program porządkowania miasta i utworzono fundusz porządkowy zasilany przez 

otwockie przedsiębiorstwa i instytucje, a zwłaszcza przez Instytut Badań Jądrowych w Świerku, Spółdzielnię 

Spożywców i otwockie rzemiosło. 

Przeniesiono targowisko ze środka miasta na plac przy ul. Batorego, uporządkowano i zmodernizowano 

centrum. Wybudowano ponad 30 km asfaltowych dróg, oświetlono chodniki, rozbudowano sieć kanalizacyjną i 

wodociągową, zbudowano nowe budynki dla szkół nr 2, 3, 6, 7 i 9, uruchomiono Liceum Medyczne, Technikum 

Ekonomiczne i Technikum Nukleoniczne. Wybudowano budynek Szpitala Powiatowego, Szpital 

Kostnostawowy im. J. Krasickiego (dziś im. prof. Grucy, nowe siedziby Spółdzielni Rzemiosł Artystycznych, 

Spółdzielni Pracy im. Okrzei, MHD, PSS, Sądu Powiatowego i wiele bloków mieszkalnych (m.in. osiedle 

„Batorego” i „Stadion”). Henryk Gniewkowski wspierał też aktywnie działania PKKFiT w zakresie 

dynamicznego rozwoju kultury fizycznej i sportu. 

W latach 1967-1975 pracował w administracji wojewódzkiej w Warszawie, gdzie przeszedł na emeryturę w roku 

1975 po reformie administracyjnej kraju. Jako emeryt podejmował pracę społeczną w organizacjach lokalnych 

na rzecz środowiska otwockiego. Wśród mieszkańców miasta cieszył się dużym uznaniem i poważaniem. Wielu 

z nich uważa, że okres jego kierowania miastem był najlepszy w otwockiej historii powojennej. 

Michał Górzyński 

( - 1935) 

Burmistrz Otwocka w latach 1920-1934, wybrany na tę funkcję w drodze 

konkursu, który wygrał, prezentując pełną rozmachu wizję rozwoju miasta. Wybitny i 

zdolny administrator miasta - uzdrowiska w okresie jego największego rozwoju. Osobiście

angażował się we wszelkie działania, które służyły tworzeniu prestiżu i wizerunku Otwocka, a także należytemu 

spełnianiu przez miasto funkcji letniskowej i uzdrowiskowej. W okresie rządzenia Michała Górzyńskiego w 

Otwocku dokonały się istotne zmiany pozwalające mówić o rozwoju z iście amerykańskim rozmachem. 

Zrealizowano wiele inwestycji, m.in. zbudowano nową elektrownię, gmach Szkoły Powszechnej im. Reymonta, 

uliczne studzienki chłonne, drogę łączącą Otwock z szosą lubelską, rozbudowano gmach Gimnazjum przejętego 

przez miasto, budynek Magistratu, sieć oświetleniową, dokonano pomiarów, regulacji i wybrukowania wielu 

ulic miejskich. Uruchomiono przejazd pod torami (wiadukt) oraz dojazd do stacji kolejowej. Burmistrz osobiście 

wizytował wszystkie inwestycje, sprawdzając tym samym postęp robót. Powołano Wydział Klimatyczny 

dbający o porządek, stan sanitarny i estetykę miasta, a także Dozór Szkolny, który czuwał nad funkcjonowaniem 

placówek oświatowych. Dzięki osobistemu zaangażowaniu burmistrza wizytówkami miasta stały się: liczne 

ogrody i ukwiecone miejsca, spacerowa Aleja Kościuszki, Park Miejski - dysponujący wówczas kortami 

tenisowymi, terenem do kąpieli słonecznych, zachęcający koncertami orkiestry dętej. Dokonał rzeczy - zdawało 

się - niemożliwych, zwłaszcza na początku w czasach ubóstwa i niedostatku po zniszczeniach wojennych, 

niestabilności pieniądza i słabej władzy administracyjnej kraju, tak że Otwock spełnił warunki konieczne dla 

uzdrowiska i uzyskał jego status już w 1924 roku. 

Realizując swoją wizję rozwoju Otwocka, Michał Górzyński umiejętnie współdziałał z Radą Miejską i 

pracownikami Magistratu. Do podejmowanych działań skutecznie przekonywał właścicieli sanatoriów, 

pensjonatów, willi, sklepów, cukierni, kawiarni… W latach 1929-1931 był prezesem OKS-u i Honorowym 

Prezesem Straży Ogniowej. Cieszył się ogromną popularnością i wielkim autorytetem wśród mieszkańców 


Jan Jobda 

(1906 - 1980) 

Ukończył przed wojną kilkuletnie Kursy Wyższej Rachunkowości dla 

Buchalterów. W 1929 roku podjął pracę w Zarządzie Miejskim w Otwocku, zostając w 

1938 roku kierownikiem Wydziału Finansowego. W 1939 roku brał udział w kampanii 

wrześniowej, dostał się do niewoli niemieckiej i był tam do 1940 roku. Po powrocie do 

Otwocka - główny buchalter miasta (księgowy) w Magistracie. Po wyzwoleniu zostaje 

wybrany w 1944 roku burmistrzem Otwocka i pełni tę funkcję do roku 1948. W czasie 

swojej kadencji wszystkie siły oddał organizowaniu życia w mieście i jego niekończącym 

się potrzebom. 

Od 1948 roku do końca życia radny Miejskiej Rady Narodowej, w tym do 1973 roku członek Prezydium. 

Wieloletni prezes Cechu Rzemiosł Różnych. Przewodniczący Miejskiego Komitetu Odbudowy Stolicy. 

Organizator Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Wiązownie z siedzibą w Otwocku. 

Współorganizator Spółdzielni Spożywców. Przewodniczący społecznego komitetu budowy Szkoły Podstawowej 

nr 3 (1947). Przewodniczący Obywatelskiej Komisji Podatkowej (1947-1954). Do 1959 roku prezes Ochotniczej 

Straży Pożarnej w Otwocku. Współzałożyciel Komendy Ochotniczych Straży Pożarnych powiatu 

warszawskiego i członek jej Zarządu. 

Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Tysiąclecia 

Państwa Polskiego i wieloma odznaczeniami wojewódzkimi i lokalnymi. 

Edward Kasperowicz 

( - 1954) 

Osiedlił się w willach otwockich już na początku XX wieku. Był krewnym 

pierwszego burmistrza Otwocka - Witolda Kasperowicza. W roku 1906 wraz z zespołem 

redakcyjnym wydał „Przewodnik po Otwocku i jego okolicach”. 

Radny miasta w latach 1919-1927-1934. Zaprojektował pierwszy herb używany na 

pieczęciach w latach 1916-1927. W roku 1921 z jego inicjatywy założono kolonię domków 

mieszkalnych dla urzędników państwowych w Soplicowie - Śródborowie. We własnym 

domu w 1924 roku założył miejscową gazetę „Otwock - Uzdrowisko” i był jej głównym 

redaktorem i wydawcą. 

Należał do Towarzystwa Przyjaciół Otwocka, gdzie był czynnym członkiem i skarbnikiem. Działał w klubie 

„Spójnia” w sekcji miłośników radia i był prezesem tego koła. W roku 1919 został członkiem Rady Szkolnej, 

następnie był jej przewodniczącym do roku 1925. 

1924/1925 pracował społecznie w szkole nr 1 w Otwocku w organizacji szkolnej „Dozór Szkolny” i pełnił 

obowiązki prezesa. Człowiek wyjątkowo twórczy, pełen pomysłów i wielki społecznik. Zmarł w 1954 roku i 

spoczywa w Otwocku w grobie rodzinnym. Epitafium nagrobne głosi: „Oto był człowiek sprawiedliwy i proste 

były ścieżki Jego życia”

Bronisław Marchlewicz 

(1889 - 1972) 

Absolwent Szkoły Podchorążych Wojska Polskiego i Szkoły Oficerskiej 

Policji Państwowej, odznaczony medalem pamiątkowym za udział w walkach o 

niepodległość Polski w latach 1918-1921. Kierownik komisariatu policji w 

Żyrardowie, Płocku, od 1937 roku w Otwocku. Funkcję tę pełnił także w czasie 

okupacji niemieckiej, będąc jednocześnie żołnierzem AK. W tych dramatycznych 

okolicznościach kierował się zasadą: „ratować wszystko, co polskie”. Wstawiał się u 

Niemców za wieloma aresztowanymi Polakami, często uzyskując ich zwolnienie. 

Uprzedzał o mających odbyć się łapankach i rewizjach, ostrzegał przed aresztowaniami i konfidentami 

niemieckimi. Ochraniał mieszkania, w których prowadzono tajne nauczanie i szkolenia żołnierzy AK. 

Szczególną próbą odwagi dla Bronisława Marchlewicza było ratowanie Żydów. Bronił uciekinierów z getta 

przed szantażystami, zwalniał Żydów przyprowadzonych do komisariatu, otaczał opieką tych, którzy się 

ukrywali. W 1948 roku został wydalony ze służby w milicji, a następnie aresztowany i skazany na 6 lat 

pozbawienia wolności pod zarzutem „faszyzacji życia państwowego w Polsce przedwrześniowej”. Mieszkańcy 

Otwocka zebrali kilka tysięcy podpisów pod apelem o uwolnienie. W roku 1950 Sąd Najwyższy zmniejszył 

wyrok, co wkrótce umożliwiło Bronisławowi Marchlewiczowi opuszczenie więzienia. Utracił on jednak 

uprawnienia emerytalne. Otrzymał zakaz zatrudnienia w służbie publicznej. 

W 2005 roku pośmiertnie otrzymał tytuł „Sprawiedliwy wśród Narodów świata” przyznany przez Instytut Yad 

Vashem w Jerozolimie. 

Zygmunt Migdalski 

(1913 - 1973) 

Ukończył Gimnazjum w Otwocku w roku 1931, a następnie Pomaturalną Szkołę 

Handlową w Warszawie. Do wybuchu wojny pracuje w rodzinnym warsztacie 

wędliniarskim w Otwocku. Zmobilizowany w sierpniu 1939 roku bierze udział w 

kampanii wrześniowej - raniony w okolicach Lwowa powraca w październiku do 

Otwocka. Już pod koniec 1939 roku rozpoczyna działalność konspiracyjną - początkowo 

w Komendzie Obrońców Polski (KOP), a od lutego 1942 roku w ZWZ-AK. W 1943 roku 

został mianowany dowódcą I Kompanii I Batalionu IV Rejonu AK „Koralewo- 

Fromczyn”. w VII Obwodzie „Obroża”. Po zmianie dowództwa Kompanii Zygmunt Migdalski ps. „ZZ” został 

wyznaczony na stanowisko „Egzekutora wsi” - czyli dowódcy Dywersji Bojowej Rejonu. Nie tworzył 

wydzielonego oddziału. Jego grupę stanowiło kilka osób ukrywających się w okolicy. Podlegały mu ponadto 

sekcje i drużyny dywersyjno-bojowe tworzone przy Kompaniach. W jednej z akcji bojowych ranny, po 

wyleczeniu wraca na teren. Wysoce zdyscyplinowany, zrównoważony, opanowany, ideowiec. Poświęcił 

prywatną wygodę i zamożność dla Sprawy. Dobrze wyszkolony dobry dowódca, cieszący się autorytetem u 

podwładnych i otoczenia, niezwykle odważny, wybitny oficer. Legendarna postać Rejonu. Brał udział w wielu 

akcjach bojowych, m.in. na pociągi pod Pogorzelą i Otwockiem, na Urząd Miasta i Urząd Pracy w Wawrze, na 

Magistrat w Otwocku. Wszystkie akcje bojowe z jego udziałem zostały opisane w książce „Kedyw okręgu 

warszawskiego AK” Henryka Witkowskiego. Po wkroczeniu armii sowieckiej Zygmunt Migdalski poszukiwany 

listem gończym przedostał się na Zachód. Mieszkał w Chicago, tam zmarł i został pochowany. Odznaczony 

Orderem „Virtuti Militari”. 

Maksymilian Reiner 

( - 1939) 

Adwokat. Członek I Rady Obywatelskiej Otwocka, powstałej w 1916 roku. 

Radny pierwszej po odzyskaniu niepodległości Rady Miejskiej w Otwocku. Skład Rady, 

co do liczebności Polaków i Żydów, został ustalony na podstawie porozumienia, do 

którego ze strony Żydów doprowadził Maksymilian Reiner. Został członkiem Magistratu 

Zarządu Miasta. Był wybierany do Rady Miejskiej również w następnych wyborach w 

latach 1927,1934 i 1939. Pełnił w Radzie znaczące funkcje, łącznie z piastowaniem urzędu 

wiceburmistrza. Między innymi dzięki niemu współpraca radnych polskich i żydowskich 

przebiegała bez większych kontrowersji. Maksymilian Reiner w okresie międzywojennym należał do jednych z 

najaktywniejszych społeczników, chociaż w dostępnych publikacjach niewiele jest informacji na jego temat. 

Wiadomo, że był w 1919 roku jednym ze współzałożycieli Gimnazjum Koedukacyjnego w Otwocku, a także

działał w Radzie Szkolnej Szkoły Podstawowej nr 2 i w różnych instytucjach oświatowych. Zginął 27 grudnia 

1939 roku w Wawrze, rozstrzelany przez Niemców w pierwszej w Polsce masowej egzekucji ludności cywilnej. 

ks. Ludwik Wolski 

(1881 - 1953) 

Ukończył Seminarium Duchowne w Warszawie i otrzymał święcenia kapłańskie w 

1905 roku. Parafię św. Wincentego á Paulo w Otwocku objął 7 kwietnia 1923 roku. 

Pierwszoplanowym zadaniem była budowa Domu Parafialnego, który dzięki zaangażowaniu 

parafian powstał w niezwykle szybkim tempie. Miał on służyć do wyłącznego użytku Opieki 

Parafialnej. Motywem przewodnim działalności proboszcza Wolskiego było hasło: „Dzieci, 

bądźcie radością rodziców”. 

Ze względu na brak miejsca osiągnięcia ks. Wolskiego zostaną przedstawione jako suche 

fakty. I tak: 

zorganizował i prowadził Ognisko Wychowawcze dla dzieci 

był autorem tzw. „Rachunku Wychowawczego” dla dzieci 

redagował i wydawał kroniki i pisemka dla dzieci 

był inicjatorem umieszczenia przy ul. Orlej figury Chrystusa z Krzyżem 

zorganizował kaplice w sanatoriach, zakładach wychowawczo-opiekuńczych itp. 

wybudowano kancelarię i stróżówkę na cmentarzu grzebalnym 

sporządzono plan kaplicy cmentarnej i rozplanowano cmentarz 

założono przedszkole nieopodal kościoła 

był głównym inicjatorem powstania „Kasy Pożyczkowej”, opartej na wzorach i statucie kasy Stefczyka i 

udostępnił na jej siedzibę Dom Parafialny. 

Dziełem życia ks. Wolskiego była budowa nowego kościoła przy bezinteresownej pomocy jego brata - arch. 

Łukasza Wolskiego. Kościół poświęcono w 1935 roku, choć ze względu na wojnę wykończony został w latach 

pięćdziesiątych. 

W czasie okupacji, choć życie parafii zamarło, plebania stała się azylem dla wielu ludzi. Zorganizowano pomoc 

dla chorych, zastępcze rodziny, założono kuchnię parafialną, organizowano dożywianie, lekarstwa i zapomogi. 

Proboszcz Wolski, będąc kierownikiem stanu cywilnego i prowadząc księgi, udzielał pomocy Żydom, ratując 

ich i wystawiając nieprawdziwe dokumenty, np. metryki chrztu, które miały chronić ich przed Niemcami. Po 

wejściu wojsk sowieckich udzielał pomocy prześladowanym i tropionym przez NKWD, w szczególności zaś 

rannym żołnierzom, powstańcom warszawskim i akowcom. Trzeba podkreślić, że ks. Wolski był człowiekiem 

skromnym, jego plebania była wyposażona biednie, a warunki życia niemal spartańskie. Dla siebie wymagał 

niewiele i tego też oczekiwał od swoich wikariuszy. Wszystkie dochody, oszczędności i zebrane środki 

pieniężne poświęcał ludziom - zarówno parafianom, jak niewierzącym i Żydom. Szczególną pomoc kierował do 

niezamożnej młodzieży, łożąc na jej wychowanie i wykształcenie. W dowód uznania zasług ks. Ludwik Wolski 

został w 1936 roku obdarzony godnością Kanonika Kapituły Warszawskiej, a przez władze państwowe 

odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi. Ks. Kanonik Ludwik Wolski był kapłanem z powołania. nigdy nie 

zabiegał o względy i zaszczyty. Był człowiekiem skromnym o wielkim sercu. Mieszkańcy Otwocka uważali go 

za Pasterza Opatrznościowego. Wzbudzał w Otwocku powszechny szacunek, zarówno u Polaków, jak i Żydów. 

Adam Wyrożębski 

( - 1941) 

W młodości za zaangażowanie w działalność organizacji wyzwoleńczych zesłany 

przez władze carskie nad Morze Białe. Po powrocie z zesłania w 1913 roku osiadł w 

Otwocku. Pracował w dyrekcji kolei. Z ramienia Związku Zawodowego Kolejarzy był 

założycielem Teatru Ateneum w Warszawie. W Otwocku zaangażował się w działalność 

społeczną na rzecz rozwoju miasta. Był współzałożycielem miejscowego gimnazjum, jego 

opiekunem szkolnym z ramienia Magistratu, opiekunem społecznym i radnym. Szczególnie 

bliskie były mu sprawy dzieci i młodzieży. W 1939 roku znalazł się w Nowogródku, gdzie 

mieszkała jego córka, Krystyna Lisowska, z mężem i dzieckiem. Po zajęciu Kresów Wschodnich przez armię 

sowiecką deportowany do Kazachstanu, gdzie zmarł w 1941 roku. Zginęła tam też jego córka, a zięć, 

otwocczanin, Stefan Lisowski, inżynier leśnik, został zamordowany w Starobielsku.

V. OŚWIATA I WYCHOWANIE 

Franciszek Adamski 

(1905 - 1973) 

Absolwent Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Warszawskiego (kier. 

filologia klasyczna). Szkołę średnią i studia wyższe ukończył pracując jednocześnie na 

swoje utrzymanie. 

Pracę w Otwocku rozpoczął w końcu lat dwudziestych ubiegłego wieku jako nauczyciel 

łaciny w Miejskim Gimnazjum Koedukacyjnym w Otwocku - dziś Liceum 

Ogólnokształcące im. K. I. Gałczyńskiego - gdzie pracował aż do emerytury, tj. ponad 

40 lat. W okresie okupacji brał udział w tajnym nauczaniu, był w 1942 roku 

współzałożycielem Tajnej Organizacji Nauczycielskiej na terenie Otwocka. Był 

członkiem Armii Krajowej i działał w jej strukturach na terenie Otwocka. Był współzarządcą czytelni 

„Współczesna” (ul.W-wska róg Kościelnej), stanowiącej punkt kontaktowy AK oraz punkt kolportażu prasy 

podziemnej - brał w nim czynny udział. Całkowicie oddany pracy z młodzieżą jako nauczyciel i wychowawca, 

nigdy nie przyjął jakichkolwiek funkcji kierowniczych w pionie oświaty mimo składanych mu wielokrotnie 

propozycji. Z pewnością był jednym z najpopularniejszych i najbardziej lubianych nauczycieli Gimnazjum, a 

później Liceum. 

Był człowiekiem bardzo skromnym i szalenie obowiązkowym. Nie zabiegał o żadne wyróżnienia ani 

odznaczenia - świadczy o tym fakt, że gdy w związku z zamiarem nadania mu Krzyża Zasługi wezwano go do 

kuratorium w Warszawie w godzinach lekcyjnych, odpowiedział, że nie zostawi młodzieży bez nauczyciela. 

Krzyża Zasługi nigdy nie otrzymał. 

Helena Bartoszewicz 

(ur. 1930) 

Ukończyła Wyższą Szkołę Pedagogiczną w Łodzi oraz Uniwersytet 

Warszawski. W Otwocku od 1950 roku. Nauczycielka geografii w Szkole Podstawowej 

nr 1, od 1962 zastępca kierownika, a od 1971 do 1985 dyrektor tej placówki. Poza pracą 

zawodową dużo czasu poświęcała dzieciom, organizując liczne wycieczki, spotkania i 

inne zajęcia pozalekcyjne. Dzięki jej zabiegom szkoła otrzymała sztandar. 

Od 1985 roku, czyli przejścia na emeryturę, bardzo aktywna w pracach Związku 

Nauczycielstwa Polskiego (do którego należy od 1950 roku), szczególnie zaś w Sekcji 

Emerytów i Rencistów. Przez 10 lat była przewodniczącą sekcji liczącej ponad 200 osób. Zawsze niosła pomoc 

potrzebującym i stwarzała klimat życzliwości i poczucia wartości ludziom starszym i osamotnionym. Jako 

kierownik Klubu Nauczycielskiego przy ZNP organizowała wiele wycieczek, obozów wędrownych, imprez 

kulturalnych, wyjazdów do kin, teatrów itp. Szanowana i ceniona jako nauczycielka i działaczka ZNP, a także za 

wyjątkową pracowitość i talenty organizatorskie. Odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, 

Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Komisji Edukacji Narodowej i licznymi odznaczeniami resortowymi. 

Wacław Brzeziński 

(1905 - 1983) 

Ukończył Gimnazjum Korpusu Kadetów w Modlinie i Państwowy Kurs 

Nauczycielski w W-wie. W Otwocku od roku 1930 jako nauczyciel w Szkole Podstawowej 

nr 1, a następnie Szkole Podstawowej nr 3. W 1939 roku powołany do wojska, skąd trafił do 

niewoli sowieckiej. Po powrocie w 1940 roku kierownik Szkoły Podstawowej nr 3. Należał 

do AK. W 1942 roku był współorganizatorem Tajnej Organizacji Nauczycielskiej, z 

ramienia której prowadzono tajne nauczanie na terenie miasta i okolic. Pełnił też w niej 

funkcję łącznika z centralą w W-wie. Należała do niego rejestracja i weryfikacja tajnego 

nauczania jako delegata TON-u na Otwock. W wyniku tej działalności został aresztowany - już po wyzwoleniu - 

i wywieziony do obozu w ZSRR. Wrócił do Otwocka w roku 1945 i w dalszym ciągu kierował Szkoła 

Podstawową nr 3. Włożył wiele wysiłku i wykazał się umiejętnościami organizatorskimi przy adaptacji baraków 

przy ulicy Konopnickiej na lokal dla szkoły, która działała do tej pory w różnych prywatnych kwaterach. Wiele 

starań dołożył do powstania w roku 1963 nowego budynku szkolnego przy ulicy Kościuszki. Angażował się w 

pracę społeczną. W latach 1945-1965 był radnym Miejskiej Rady Narodowej, gdzie pracował w Komisji 

Oświatowej. Od początku pracy był aktywnym członkiem ZNP - pełnił funkcję prezesa Zarządu Oddziału 

Powiatowego ZNP w Otwocku. Cieszył się dużym uznaniem i szacunkiem uczniów i społeczeństwa otwockiego,

pozostając człowiekiem skromnym i życzliwym. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, 

Złotym Krzyżem Zasługi i odznaczeniami resortowymi. 

Marian Kalinowski 

(ur. 1930) 

Zamieszkały w Otwocku od 1963 roku. Wykształcenie: 1967 - Wydział 

Pedagogiki i Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego - magister 

pedagogiki; 1969 - magister nauk politycznych; 1980 - doktor nauk humanistycznych; 

od 1950 roku nauczyciel szkół podstawowych i średnich (Liceum Medyczne, Zespół 

Szkół Ekonomicznych). Od 1978 wykładowca szkół wyższych (Akademia Pedagogiki 

Specjalnej w W-wie, Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku). Były kurator sądowy 

Sądu Powiatowego w Otwocku, radny Rady Miejskiej w latach 1990-1994. 

Autor 22 książek i 164 artykułów naukowych i popularnonaukowych o tematyce pedagogicznej oraz z zakresu 

historii regionalnej. Jeden z organizatorów i były prezes Otwockiego Towarzystwa Naukowo-Kulturalnego. 

Bierze czynny udział w pracach Mazowieckiego Towarzystwa Kultury, Mazowieckiego Towarzystwa 

Naukowego i Polskiego Towarzystwa Historycznego. Pod jego redakcją wydano w latach 1996-2004 8 tomów 

„Rocznika Otwockiego” oraz „Zarys dziejów Otwocka”. Jest autorem książek i publikacji promujących Otwock. 

Jego najważniejsze publikacje to „Resocjalizacja nieletnich w krajach europejskich i pozaeuropejskich”, „Żydzi 

otwoccy”, „85 lat Otwocka”. Na szczególną uwagę zasługują jego artykuły publikowane w „Roczniku 

Mazowieckim”. Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji 

Narodowej oraz odznaką „50 lat w ZNP”. Prezydent Otwocka, Andrzej Zyguła, odznaczył go odznaką „Za 

zasługi w upowszechnianiu kultury w mieście Otwocku”. 

Ludwik Kiełczewski 

(ur. 1936) 

Wykształcenie: Studium Nauczycielskie w W-wie i Wyższa Szkoła 

Pedagogiki Specjalnej - mgr pedagogiki. Przepracował 42 lata dla dobra oświaty w 

mieście i powiecie Otwock, w tym 25 lat dla dobra dzieci specjalnej troski. 1960-1969 

- wychowawca w domach dziecka w Gródku i Otwocku; 1969-1974 - wizytator w 

Wydziale Oświaty w Otwocku; 1974-1985 - dyrektor Specjalnego Ośrodka Szkolno - 

Wychowawczego w Otwocku. Wiele czasu poświęcał pracy społecznej. Do Związku 

Nauczycielstwa Polskiego należy od 1955 roku. 1972-1977 - społeczny inspektor 

pracy; 1976-1980 - członek Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Otwocku. Od 1986 wiceprezes, potem 

prezes Zarządu Oddziału ZNP w Otwocku, od 1994 wiceprezes Zarządu Okręgu ZNP w W-wie. 

Współpracuje z samorządami i dyrektorami szkół podległych samorządom. Udziela porad prawnych, jest 

rzecznikiem praw pracowników oświaty. Inicjator i organizator imprez dla pracowników oświaty ze wszystkich 

placówek w mieście. Inicjator uhonorowania nauczycieli Tajnego Nauczania. Odznaczony Złotym Krzyżem 

Zasługi, Krzyżem Kawalerskim, Orderem Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej. Otrzymał 

liczne odznaczenia i nagrody resortowe. 

Zbigniew Minakowski 

(1910 - 1995) 

Ukończył Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Warszawskiego - mgr filologii 

polskiej. Pracę w Otwocku podjął 1 września 1939 roku. Po zamknięciu szkół 

średnich przez hitlerowców od listopada 1939 do lipca 1944 organizował tajne 

nauczanie na poziomie szkoły średniej, udostępniając na zajęcia z narażeniem życia 

swoje własne mieszkanie. Po wyzwoleniu współorganizował szkolnictwo średnie w 

Otwocku. Związał się z miejscowym Gimnazjum i Liceum, gdzie pracował do 1970 

roku, czyli do przejścia na emeryturę. W tym czasie był dyrektorem i wicedyrektorem 

szkoły. Pracę nauczycielską kontynuował po przejściu na emeryturę. Był organizatorem ciekawych zajęć 

pozalekcyjnych, założył Koło Prasowe i Koło Przyjaciół Książki. Był zapalonym turystą - dla młodzieży 

organizował wakacyjne obozy wędrowne i wycieczki krajowe i zagraniczne. 

Od 1939 roku należał do Związku Nauczycielstwa Polskiego. Zorganizował Komisję Historyczną przy Oddziale 

ZNP w Otwocku, pełniąc przez kilkanaście lat funkcję przewodniczącego. Z jego inicjatywy i pod jego 

kierownictwem powstał „Biuletyn Historyczny” dokumentujący dzieje oświaty i ZNP na terenie Otwocka. Był 

też przewodniczącym Komisji Kulturalno - Turystycznej przy Zarządzie Oddziału ZNP w Otwocku. Był 

autorem licznych artykułów na temat oświaty i młodzieży w czasopismach pedagogicznych. Odznaczony

Krzyżem Kawalerskim, Orderem Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Srebrnym 

Krzyżem Zasługi oraz licznymi odznaczeniami resortowymi. 

Antoni Obarski 

(ur. 1909) 

Nauczyciel, absolwent Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Łodzi oraz 

Uniwersytetu Warszawskiego (Wydział Geografii). Ukończył także szkołę 

podchorążych. Pracę zawodową rozpoczął w 1932 roku jako nauczyciel szkoły 

powszechnej pod Hrubieszowem. W czasie wojny żołnierz ZWZ-AK, więziony przez 

hitlerowców na Zamku Lubelskim. Pracy w oświacie poświęcił 52 lata swojego życia, w 

tym 11 po przejściu na emeryturę. Kierował powiatowym inspektoratem oświaty w 

Otwocku w latach 1956-1966. W tym okresie na terenie powiatu wybudowano 24 

placówki oświatowe. W samym Otwocku nowe siedziby otrzymało 5 szkół podstawowych: dwójka, trójka, 

szóstka, siódemka i dziewiątka. Rozpoczęto też wznoszenie budynku dla Technikum Nukleonicznego. Po 

odejściu z inspektoratu przez 5 lat kierował szkołami zaocznymi: Liceum Ekonomicznym i Policealnym 

Studium Ekonomicznym. Filie tych szkół działały w różnych miejscach na terenie województwa warszawskiego, 

zaś opracowania dydaktyczne Antoniego Obarskiego w edukacji dorosłych stosowano również w innych 

województwach. Przez 6 kolejnych lat pracował jako nauczyciel geografii w Zespole Szkół Ekonomicznych. 

Otrzymał liczne odznaczenia państwowe, m.in. Krzyż „Polonia Restituta” i Medal Komisji Edukacji Narodowej. 

Autor monografii powiatu otwockiego (praca magisterska na UW, 1964) oraz zbioru wierszy i wspomnień „To 

było dawno” (Otwockie Towarzystwo Naukowo-Kulturalne, 1999). Pamiętany jest jako człowiek życzliwy, 

kochający ludzi, wierny zasadom prawdy i patriotyzmu, obdarzony zdolnościami organizatorskimi i mający 

szerokie zainteresowania. 

ks. Jan Raczkowski 

(1914 - 1990) 

Kapelan AK IV Rejonu „Fromczyn” VII Obwodu „Obroża” w Otwocku i Roju- 

Proporca „Sosny” Szarych Szeregów w Otwocku, ps. „Zbych”. 

Ukończył Gimnazjum im. Reytana i Seminarium Duchowne w W-wie. Święcenia 

otrzymał w czerwcu 1940 roku. Wikarym i prefektem w parafii św. Wincentego á Paulo 

w Otwocku został w czerwcu 1941 roku. Zapisał się w pamięci wiernych jako kapłan 

podnoszący na duchu ludzi umęczonych okupacją niemiecką. Organizował pomoc 

materialną dla rodzin poszkodowanych przez Niemców. Zaangażował się w niesienie 

pomocy Żydom. Z narażeniem życia przechowywał ich u swoich najbliższych, wspomagał finansowo tych, 

którzy przechowywali Żydów, wystawiał Żydom metryki chrztu. Potwierdza to pisemne oświadczenie złożone 

przez Żydów w Komitecie Żydowskim w Otwocku w 1945 roku. Ks. Raczkowski jako instruktor Szarych 

Szeregów organizował młodzież w zastępy harcerskie pod przykrywką koła ministrantów, urządzał biwaki 

połączone ze zdobywaniem sprawności i stopni harcerskich. Celebrował patriotyczne nabożeństwa, głosząc 

podtrzymujące na duchu, porywające kazania. W składzie IV Rejonu AK „Fromczyn” w Otwocku wykazywał 

się niezwykłą dzielnością i odwagą. Zajmował się przewożeniem broni i amunicji. Prowadził tajne szkolenia 

wojskowe i harcerskie. Udzielał schronienia poszukiwanym przez Gestapo żołnierzom AK i cywilom. 29 lipca 

1944 roku wojska sowieckie weszły do Otwocka i rozpoczęły się aresztowania akowców. Ks. Raczkowski 

organizował pomoc dla chorych i rannych żołnierzy, m.in. z 27 Wołyńskiej Dywizji AK. Opiekował się 

ośrodkami dla osieroconych dzieci. 

Aresztowany przez UB na plebanii w Otwocku i uwięziony przy ulicy Rakowieckiej w W-wie. Po zwolnieniu 

nie wraca już do Otwocka. Pracuje w kilku parafiach - ostatniej w Lesznie k/Błonia. Dnia 11 maja 1990 roku ks. 

harcmistrz Jan Raczkowski odszedł na wieczną wartę. Zawsze „Bóg i Ojczyzna” były jego naczelnym hasłem. 

Od 1996 roku rondo u zbiegu ulic Karczewskiej i Hożej nosi jego imię. 

Leon Scheiblet 

(1905 - 1979) 

Wykształcenie wyższe magisterskie - matematyk. Z Otwockiem związany od 

1933 roku, kiedy to wygrał konkurs na stanowisko kierownika najstarszej szkoły w 

mieście. W latach okupacji należał do AK i był nauczycielem tajnego nauczania. To 

właśnie jemu udało się w 1942 roku odzyskać podręczniki szkolne skonfiskowane przez 

Niemców w otwockich szkołach.

Jako kierownik „Jedynki” od początku podejmował wysiłki w kierunku rozbudowy szkoły, gdyż uczniów ciągle 

przybywało. Już w 1936 roku dobudowano skrzydło z salą gimnastyczną i szatniami, budowę drugiego 

przerwała wojna - dokończono je w 1949 roku. W 1960 roku oddano natomiast do użytku dobudowane drugie 

piętro i zmodernizowano część istniejącą - położono parkiet i zainstalowano centralne ogrzewanie. Wszystko to 

wymagało ogromnego wkładu pracy. 

Kierownik zawsze dbał o szkołę. Prowadził ją wzorowo, nie szczędząc czasu ani energii. Zawsze miał za sobą 

poparcie rodziców i mógł liczyć na ich pomoc dla dobra placówki. Z szacunkiem odnosił się do wszystkich 

współpracowników niezależnie od ich stanowiska. 

Działał aktywnie w Związku Nauczycielstwa Polskiego. Jeszcze przed wojną był prezesem Oddziału ZNP 

powiatu warszawskiego, później także pełnił różne funkcje. Przez wiele lat był radnym i członkiem Prezydium 

Miejskiej Rady Narodowej w Otwocku jako przewodniczący Komisji Oświaty. 

Szkoła Podstawowa nr 1 zawsze cieszyła się wysokim poziomem nauczania i wychowywania, a mieszkańcy 

Otwocka nazywali ją „Szkołą Scheibleta”. W pamięci rzeszy jego uczniów i kolegów pozostał obraz 

szlachetnego człowieka, świetnego kierownika i pedagoga i wspaniałego organizatora. Kierując szkołą przez tyle 

lat (na emeryturę odszedł w 1971 roku) pozostawił tu część swojego życia - poświęcił się młodzieży oraz miastu, 

w którym żył i pracował. Został odznaczony Krzyżem Armii Krajowej, Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem 

Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Medalem Komisji Edukacji Narodowej. 

Franciszek Solak 

(1936 - 1991) 

Magister filologii polskiej - ukończył w roku 1959 Uniwersytet Warszawski. 

Najpierw pracował w szkole w Aleksandrowie (pow. Biłgoraj), potem był wychowawcą 

w Domu Dziecka w Otwocku. W latach 1972-1985 był inspektorem w Wydziale 

Oświaty i Wychowania w Otwocku, a następnie w latach 1985-1989 dyrektorem i 

wychowawcą Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Otwocku-Świdrze. Był 

wiceprzewodniczącym Powiatowej Rady Narodowej, a także wiceprezesem i prezesem 

Zarządu Oddziału ZNP w Otwocku. Jako inspektor oświaty tworzył nauczycielom 

warunki do podwyższania kwalifikacji zawodowych. Zasłużył się dla rozbudowy obiektów oświatowych na 

terenie miasta i powiatu. Z jego inicjatywy i przy jego zaangażowaniu wybudowano i rozbudowano niektóre 

szkoły i przedszkola. Przyczynił się też do zwiększenia liczby mieszkań dla nauczycieli. Organizował 

zimowiska, kolonie letnie i obozy. Działał aktywnie w Towarzystwie Przyjaciół Dzieci. Był przez kilka lat 

przewodniczącym Zarządu Miejskiego TPD w Otwocku. Był człowiekiem życzliwym wszystkim, 

wyrozumiałym i o wielkim sercu. Za swoją działalność otrzymał Medal Komisji Edukacji Narodowej, Krzyż 

Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, medal „Przyjaciel dziecka” oraz odznaczenia resortowe.

VI. SPORT I TURYSTYKA 

Paweł Ajdacki 

(ur. 1970) 

Wykształcenie wyższe, otwocczanin od pokoleń, członek i działacz PTTK od 

1986 roku. Od 2005 roku Prezes Oddziału Powiatowego PTTK w Otwocku, autor ok. 

100 artykułów o tematyce turystycznej i krajoznawczej, głównie dotyczących powiatu 

otwockiego, twórca koncepcji sieci tras rowerowych i szlaków turystycznych. 

Współautor przewodników „Otwock i okolice”, „Garwolin i okolice”, autor 

przewodnika „Otwocki szlak okrężny”. Współautor publikacji specjalistycznych 

„Przedmoście Warszawa”, treści turystycznych do map: „Okolice Otwocka”, 

„Okolice Warszawy”. Organizator i współorganizator wielu imprez i rajdów turystycznych jak „Zlot 

sympatyków Otwocka”, wyścig rowerowy „Ekorama” i inne. Organizator wielu wycieczek, autor, współautor i 

konsultant licznych inwentaryzacji turystycznych. Przodownik Turystyki Pieszej, Kolarskiej, Na Orientację, 

Instruktor Krajoznawstwa Polski, Znakarz Szlaków Nizinnych. 

Maria Teresa Dudzicka - Donczewa 

(ur. 1931) 

Urodzona w Wilnie. Repatriowała się po II wojnie światowej do Gorzowa 

Wielkopolskiego. Po prześladowaniach ze strony UB za działalność w podziemnym 

harcerstwie osiadła w 1952 roku w Otwocku. Podjęła pracę w Wydziale Architektury 

Powiatu Otwockiego, gdzie po paru latach została kierownikiem Zespołu Usług 

Projektowych przy Wydziale Architektury. Zespołem tym - choć z powodu licznych 

reorganizacji administracyjnych pod różnymi auspicjami - kierowała do jego likwidacji 

w 1999 roku. 

Poza pracą zawodową przez cały czas działała społecznie - jest współzałożycielką oddziału PTTK w Otwocku i 

pełniła w nim przez kilka kadencji funkcję prezesa. 

Od początku swego pobytu w Otwocku działała aktywnie w Teatrze im. S. Jaracza, najpierw w sekcji baletowej, 

a potem jako aktorka-amatorka. W roku 1995 w teatrze tym odbyła się piękna uroczystość 40-lecia jej pracy 

aktorskiej. Odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, odznaką 

„Zasłużony Działacz Kultury oraz licznymi odznaczeniami turystycznymi. W 2001 roku otrzymała od władz 

Otwocka odznakę „Za zasługi w upowszechnianiu kultury fizycznej i turystyki”. 

Jerzy Kudlicki 

(ur. 1937) 

Mgr pedagogiki. Od 1959 roku w Otwocku jako nauczyciel i dyrektor Liceum 

Ekonomicznego, działacz harcerski i turystyczny. W latach 1984-1990 radny, 

Przewodniczący MRN w Otwocku. Organizator wielu obozów, zimowisk i akcji 

(„Operacja 1001 Frombork”, „Bieszczady - 40”, rajd „Burza nad Czarną” i innych). 

Współautor przewodnika turystycznego „Otwock i okolice”. Uprawnienia PTTK: 

Przodownik Turystyki Górskiej, Pieszej, Instruktor Krajoznawstwa Rejonu, Przewodnik 

Turystyczny. Organizator wielu imprez, rajdów i wycieczek krajoznawczych. 

Odznaczenia: Srebrny i Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Odznaka 1000-lecia 

Państwa Polskiego, Medal Komisji Edukacji Narodowej, liczne odznaczenia wojewódzkie i turystyczne. W 

latach 1982-2005 Prezes Oddziału PTTK w Otwocku. 

Stefan Maciejewski 

(ur. 1957) 

Urodzony w Otwocku. Technik elektryk. W latach 1974-1977 zawodnik 

sekcji podnoszenia ciężarów OKS „Start” Otwock, później zawodnik i instruktor sekcji 

p.c. RKS „Okęcie” Warszawa. W latach 1995-1999 i od 2001 roku do chwili obecnej 

sponsor strategiczny i działacz sekcji podnoszenia ciężarów OKS „Start” Otwock - 

aktualnie najlepszej sekcji w Polsce skupiającej wielu reprezentantów Polski, 

medalistów olimpijskich, finalistów i medalistów MŚ i ME w różnych kategoriach 

wagowych i wiekowych (bracia Marcin i Robert Dołęgowie, Szymon Kołecki, A.

Białek i G. Kleszcz, T. Leks, K. Gorczyczewski i inni). Działacz PZPC. Prezes i właściciel firmy produkcyjnej 

Eko-Pak w Jatnem (zatrudnienie ok. 230 osób, produkcja ok. 70 mln. zł., w tym 60-70% na eksport). 

Władysław Makowski 

(ur. 1934) 

Technik włókiennik, instruktor lekkiej atletyki. Od roku 1952 związany ze 

sportem jako zawodnik, trener i działacz. 

W Otwocku od 1965 roku. Wieloletni wiceprezes i prezes Spółdzielni Przemysłu 

Ludowego i Artystycznego „Region” („Cepelia”). Inicjator i niezmordowany organizator 

budowy nowej siedziby spółdzielni z bardzo dobrymi warunkami pracy i socjalnymi 

(dziś Starostwo Powiatowe). 

Jego wielką pasją była i jest działalność sportowa. W 1966 roku został członkiem 

zarządu OKS „Start” Otwock i objął społeczną funkcje wiceprezesa do spraw sportowych, a w latach 1980-2000 

był prezesem zarządu klubu. W tym czasie przeprowadzono wiele inwestycji na stadionie - przebudowa płyty 

głównej, budowa trybun, hali sportowej, siłowni dla ciężarowców, hotelu, kortów itp. Dzięki niemu w Otwocku 

odbyło się wiele imprez rangi krajowej oraz wojewódzkiej, a także masowe imprezy kulturalne. 

Społeczną działalność w OKS zakończył w roku 2000, pozostając nadal sympatykiem klubu i członkiem 

wspierającym. Za swoją zawodową i społeczna pracę na rzecz Spółdzielni „Cepelia” i za społeczną działalność 

na arenie sportowej został odznaczony Brązowym i Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu 

Odrodzenia Polski i wieloma odznaczeniami polskich związków sportowych, a także odznaczeniem „Za zasługi 

w upowszechnianiu kultury fizycznej i sportu” nadanym przez Prezydenta Otwocka. 

Józef Rozinowicz 

(1910 - 1998) 

Absolwent Miejskiego Gimnazjum Koedukacyjnego w Otwocku oraz Wydziału 

Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego. 

1924 współzałożyciel Otwockiego Klubu Sportowego (OKS) 

1924-1929 zawodnik-piłkarz OKS, wieloletni członek zarządu klubu - pełnił funkcję 

sekretarza, wiceprezesa sportowego oraz przez 10 lat kierownika sekcji piłki nożnej. 

Członek komitetu budowy stadionu OKS oraz komitetów organizacyjnych świąt 

wychowania fizycznego miasta Otwocka i powiatu warszawskiego. Walnie przyczynił się 

do uzyskania darowizny gruntu pod stadion od hrabiego Władysława Jezierskiego. 

Jednocześnie działacz Warszawskiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej i Polskiego Związku Piłki Nożnej 

1933-1939 sekretarz Wydziału Gier i Dyscypliny WOZPN 

1936-1939 członek Komisji Sportowej WOZPN 

W czasie wojny nauczyciel tajnego nauczania oraz członek Armii Krajowej Ziemi Lwowskiej 

Po wojnie działacz Gdańskiego OZPN, a następnie GKKFiT (1951-1956). Wieloletni członek władz Polskiego 

Związku Piłki Nożnej. Honorowy członek PZPN od 1981 r. 

Zawodowo: długoletni pracownik Ministerstwa Spraw Zagranicznych - naczelnik wydziału oraz attache 

administracyjny w Pradze czeskiej. Bezpartyjny. Autor historii OKS 1924-1939 (Gazeta Otwocka nr 8 i 9/2000). 

Do końca życia całym sercem związany z Otwockiem i Otwockim Klubem Sportowym. 

Odznaczenia: Krzyż Armii Krajowej, Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami, Srebrny Krzyż Zasługi, liczne medale i 

odznaczenia sportowe. 

Tadeusz Ślusarski 

(1950 - 1998) 

Absolwent Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie. Mieszkaniec 

Otwocka od wczesnych lat dziewięćdziesiątych. Jeden z najwybitniejszych polskich 

sportowców - olimpijczyków. Mistrz olimpijski w skoku o tyczce na Olimpiadzie w 

Montrealu w 1976 roku oraz wicemistrz na Olimpiadzie w Moskwie w 1980 roku. 

Halowy mistrz Europy w tej konkurencji w 1974 i 1978 roku. 

Od 1995 roku zatrudniony w OKS „Start” Otwock jako kierownik działu sportu i trener 

lekkiej atletyki. Pracował także jako nauczyciel wychowania fizycznego w L. O. im. K. I. 

Gałczyńskiego. Bardzo lubiany przez młodzież i kolegów jako nadzwyczaj skromny człowiek i dobry 

wychowawca. Zginął tragicznie wraz z Władysławem Komarem, wracając do Otwocka z imprezy sportowej w 

Międzyzdrojach. Jego imieniem nazwano Stadion OKS „Start” Otwock oraz jedną z ulic miasta na osiedlu 

mieszkaniowym „Stadion” w Otwocku.

Heliodor Wałachowski 

(1925 - 1989) 

Jeden z licznej rodziny Wałachowskich biorących udział w działalności 

sportowej jako zawodnicy i działacze otwockiego sportu w okresie przed 1939 rokiem, w 

okresie wojennym i powojennym. Heliodor Wałachowski po 1945 roku był czołowym 

piłkarzem OKS oraz członkiem władz klubu, aktywnie uczestnicząc w pracach na rzecz 

odbudowy i modernizacji otwockiego stadionu w latach 1956-1962 m.in. poprzez 

powołanie Społecznego Komitetu Budowy Stadionu (np. cegiełki - dopłaty do każdej 

butelki alkoholu w otwockich sklepach). W latach 1956-1964 członek Zarządu OKS 

„Kolejarz”. 

Gerard Wołodźko 

(ur. 1934) 

Trener I klasy w lekkiej atletyce, nauczyciel wychowania fizycznego, sędzia 

sportowy w wielu dyscyplinach. Od 1949 roku zawodnik, etatowy i społeczny działacz 

sportowy i turystyczny w Białymstoku (do 1962 roku). Potem w Otwocku przewodniczący 

PKKFiT w PPRN i PMRN, dyrektor POSTiW, OSiR, Oddziału Otwockiego WOW 

„Wisła”, dyrektor OKS „Start”. Inicjator i realizator budowy ośrodków wypoczynku 

świątecznego „Rudka”, „Słoneczny”, „Bagatela”, Centrum Usług Turystycznych POSTiW 

przy ul. Poniatowskiego 1, budowy hali sportowej, rozbudowy i modernizacji Stadionu 

OKS „Start”. Inicjator i organizator Oddziału Powiatowego PTTK, Powiatowego Wodnego Pogotowia 

Ratunkowego (prezes), zmiany organizacyjnej klubu z KS „Kolejarz” na OKS „Start” w 1964 roku, inicjator i 

organizator nowych sekcji: lekkiej atletyki, gimnastyki sportowej, piłki ręcznej, podnoszenia ciężarów i tenisa 

stołowego, inicjator i organizator wielu imprez międzynarodowych i krajowych (Maraton Trybuny Ludu, 

Półmaraton Totalizatora Sportowego, 3-krotnie Mistrzostwa Polski w biegach przełajowych, Półmaraton 

Wiązowski i inne). 

Społecznie wiceprezes i przewodniczący Rady Trenerów WMOZLA i WOZLA, członek Rady Klubów 

Warszawskich, Zarządu TKKF „Apollo”, Oddziału Powiatowego PTTK, RP ZS LZS, wiceprezes OKS „Start”, 

od 1995 roku członek zarządu WMOZLA, aktualnie przewodniczący Komisji Rewizyjnej WMOZLA. W latach 

1962-1982 twórca i współtwórca sukcesów sportowych miasta i powiatu otwockiego oraz rozwoju usług 

turystyczno-wypoczynkowych i bazy. Organizator wielu imprez turystycznych, wycieczek i rajdów. W roku 

1971 laureat II miejsca w plebiscycie redakcji Trybuny Mazowieckiej na najlepszego trenera województwa 

warszawskiego. W latach 1994-2006 radny (wiceprzewodniczący Rady, przewodniczący Komisji Budżetu i 

Inwestycji i Komisji Mieszkaniowej, aktywny członek Komisji Kultury, Sportu i Turystyki). 

Odznaczenia: Złoty i Brązowy Krzyż Zasługi, złote odznaczenie „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej i 

Zasłużony Działacz Turystyki”, złote odznaki „Za zasługi dla województwa warszawskiego” i „Złota Syrenka 

Warszawska”, Medal 30-lecia PRL, Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego, Medal 100-lecia Sportu Polskiego, 

złote odznaczenia honorowe PZLA, PTTK, TKKF, RG ZS, „Start”, medal PZPC, srebrna odznaka WOZPN, 

złota WOZLA i inne lokalne i wojewódzkie. Otrzymał też odznaczenie „Za zasługi w upowszechnianiu kultury, 

sportu i turystyki” nadane przez Prezydenta Otwocka. 

Zbigniew Zawadzki 

(1936 - 2003) 

Wykształcenie średnie techniczne. W Otwocku zamieszkał w roku 1964. 

Pracownik Ministerstwa Komunikacji. Od 1965 roku do 2003 pełnił funkcję prezesa 

Ogniska TKKF „Apollo” w Otwocku. Był inicjatorem i organizatorem rozbudowy 

siedziby Ogniska i jego bazy sportowo-rekreacyjnej (korty tenisowe, siłownia, boiska). 

Był inicjatorem i współorganizatorem wielu masowych imprez rekreacyjnych. Działacz 

Oddziału Powiatowego PTTK, Przodownik Turystyki Motorowej. Za swoją działalność 

odznaczony i wyróżniony odznaczeniem „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej”, 

„Zasłużony Działacz Turystyki”, Honorową Odznaką TKKF „Za zasługi dla sportu i turystyki województwa 

stołecznego” i wieloma innymi wojewódzkimi i lokalnymi odznaczeniami. 

Od Prezydenta Miasta otrzymał odznakę „Za zasługi w upowszechnianiu kultury fizycznej i turystyki” w 

mieście Otwocku”.

Kupony plebiscytowe będą zamieszczane w prasie lokalnej tj. w „Gazecie 

Otwockiej”, „Linii Otwockiej”, „Tygodniku Regionalnym” i „Życiu Otwocka” 

w okresie 1.09 - 10.10.2006r. Wyniki zostaną ogłoszone w dniu 9 listopada 

2006r. 

Kapituła Plebiscytu 

Informacje o kandydatach opracowano na podstawie wydawnictw Otwockiego Towarzystwa Naukowo Kulturalnego, 

publikacji w prasie lokalnej, monografii dr W. Trybowskiego „Dzieje Otwocka Uzdrowiska”, materiałów archiwalnych oraz 

relacji rodzin i współpracowników. 

Przygotowanie do druku i wydruk komputerowy - Dorota Petryk, Otwock 2006r.

informacje o kandydatach 1 684 KB - Otwock, UrzÄ d Miasta

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

informacje o kandydatach 1 684 KB - Otwock, UrzÄd Miasta