nizam

31
Ərş divangahını sürətlə keçdi,
Dərcin də yolunu bir anda biçdi.
Dərc - burada Məhəmməd peyğəmbərin güya meraq gecəsində
keçdiyi göy pillələrindən birinin adıdır. Yəni Məhəmməd göyün təbəqələrini,
o cümlədən dərc pilləsini keçib, yeddinci qata yüksəldi.
32
Ağızdan çıxmayan səsi eşitdi,
Görünməz simanı ziyarət etdi.
Yəni Allahdan gələn səsi eşitdi və gözə görünməyən varlığını iman
gözü ilə gördü.
33
Tərifə başlasam dörd yavərini,
Dörd gövhər satan var, dörd gövhər alan.
Burada dörd yavər dedikdə, Məhəmməddən sonra onun yolunu
davam etdirmiş olan dörd xəlifə nəzərdə tutulur. Gövhər - burada islam dini
deməkdir. Dörd gövhər satan və alan - yenə dörd xəlifəyə işarədir.
34
Bu dərviş sifətli dörd böyük soltan,
Dünyaya olmuş dörd təkbir oxuyan.
Dərviş sifətli dörd soltan - yenə dörd xəlifəyə işarədir. Dörd təkbir
- ölü üçün oxunan namazdır; burada üz çevirmək mənasındadır. Yəni o dörd
xəlifə dünyadan üz çevirib, onun bütün varına göz yummuşlar.
35
Bazarlar olmuşdu səs-küydən uzaq,
Zınqırov səsindən dincəlmiş qulaq.
Yəni bayır-bazar küydən, gurultudan boşalmış, hər tərəfə səssizlik
çökmuşdü. Gecə qarovulları yatmış, zınqırovların səsi kəsilmişdi (Şahların
qarovulları bellərinə zınqırov bağlardılar ki, onun səsindən yuxuları qaçsın,
yatmasınlar).
36
37
Dan yeri başını salmışdı suya.
Yəni Günəş də göyün dənizinə qərq olmuşdu.
Gah başım dizimin üstündə dalğın,
Yer - başım altmda, göy - ayağımın.
Yəni başım dizimin üstündə, fikrə dalmış halda xəyalat və ilham
göylərində uçurdum. Deməli, yer başımın, göy isə ayaqlarımın altında idi.
38
Günəş qarşısında əriyəntək mum,
O mumla gözümdən çəkildi yuxum.
Yəni Günəş mumu əridən kimi, mənim qızğın fıkirlərimlə coşğun
ilhamım yuxumu əritmişdi, səhərə qədər yatmamışdım.
39
Müəzzin başlarkən birinci qunut
Ki: "Subhanə həyyəlləzi layəmut"...
Yəni azançı əvvəl Allahın əmrlərinə tabelik duasını oxudu: "Həmişə
diri və əbədi ölməz olan Allaha alqışlar olsun", dedi.
399