nizam

194
Buzlamış ceyranın kabablıq budu,
Suların bağrına hey duz vururdu.
Yəni ceyranlar qışın bərk soyuğundan donub ölmüş, buz bağlamış və
suyun bağrı onların halına yanmışdı. Demək, ceyranlar odda deyil, suda
kabab olmuşdu.
195
Buludlar o qədər sıx kafur saçmış.
Çinarın qolları ağ çiçək açmış.
Burada kafur sözü qar mənasında işlənmişdir. Yəni çinarın budaqları
qardan ağ çiçək açmışdı.
196
Ya qoca insafsız, rəhmsiz məcus
Əmr etmiş həbəşi qarət etsin rus.
Yeni od yandıran qoca atəşpərəst həbəşin qaranlığını - kömürü rusun
qırmızılığına - oda qarət etdirdi.
197
Muğ arpa yerinə əkmiş ərğəvan,
Bənövşə düşürmüş biçdiyi zaman.
Yəni muğ (atəşpərəst) arpa əvəzinə ərğəvan əkmiş və bənövşə rəngində
gül biçilmişdir. Ağacın yanmasına işarə olunur.
198
Katibin dalından göyərmiş qələm,
Barmağında müşkin qələmlər möhkəm.
Burada katib manqal, onun barmaqlarında tutduğu manqalın içində olan
qara kömür lülələri mənasında işlənmişdir.
199
Reyhanla bəzənmiş saxsı güldandır,
Ancaq bu, meşədən çıxan reyhandır.
Saxsı güldan - burada saxsıdan qayrılmış manqal, onun reyhan gülləri də
manqalın içindəki odlardır. Meşədən çıxan reyhan - kömürdən əmələ gələn
odlar deməkdir.
200
Ey saqi, qırmızı süddən ver ki hər
Civəyə əks etsə, ona can verər.
Ver mənə, dönmüşdur qanım civəyə,
Söz düzüm dırnaqdan keçən riştəyə.
Dırnaqdan keçən riştə - zərif keçi tükündən və ya yundan əldə əyrilmiş
iplikdir ki, bu, baş barmağın uzadılmış dırnağından keçirilib əyirilir. Belə
iplik cəhrə ipliyindən daha incə və saf olur. Mətnin mənası: "Ey saqi, o
qırmızı süd olan şərabdan mənə ver ki, sarılıq xəstəliyinə tutulanlar onu civə
kimi içərkən rəngləri qan kimi qızarır. Mən bu saat qəmdən qana dönmüş
titrəyən civəyə bənzəyirəm, dərdimi sözün dırnaqdan keçən incə və saf
ipliyinə düzürəm".
201
Elə ki İskəndər çadırı qurdu,
Quldurlar çadırı yuxarı vurdu.
Yəni quldurlar baş qaldırıb, ona itaətsizlik etdilər.
419