7. Zastosowania fotogrametrii bliskiego zasięgu - AGH

deformacji płaskich, orientując oś kamery prostopadle do płaszczyzny deformacji. W praktyce
metodę wolno stosować, jeśli istnieje pewność, że składowa przemieszczeń zgodna z
kierunkiem osi kamery jest zaniedbywalnie mała. Przykładami tego rodzaju zastosowań
fotogrametrii są pomiary: galerii nawęglania (w elektrowniach), dźwigarów mostów,
kontrolne pomiary więzarów dachowych w halach przemysłowych.
Jeżeli jednak celem pomiarów jest określenie zmiany wygięcia (odkształcenie w
czasie), to wielkość przemieszczenia punktu, które nastąpiło pomiędzy stanem poprzednim i
aktualnym, można określić różnicowo wykonując zdjęcia dwukrotnie, przy identycznej
orientacji zewnętrznej i wewnętrznej. Porównując współrzędne tłowe zdjęć obu stanów
sposobem par czasowych (rys 7.2), mierzymy na stereokomparatorze bezpośrednio różnicę
współrzędnych tłowych jako paralaksę czasową; tu - paralaksę poprzeczną q = z aktualne -
z wcześniejsze .
Rys. 7.2. Para czasowa fotogramów na stereokomparatorze - pomiar paralaks czasowych: p
= x i - x 1 , q = z i - z 1
Parę czasową tworzą dwa zdjęcia umieszczone w stereokomparatorze w ten sposób, że na
lewym nośniku znajduje się zdjęcie aktualne, zaś na prawym - zdjęcie wcześniejsze (rys. 7.2).
Składowe przemieszczenia punktu obliczamy według wzorów (7.4):
Y
dZ = q
c
Y
dX = p
ck
gdzie p = x aktualne - x wcześniejsze jest podłużną paralaksą czasową.
k
(7.4)
W przypadku cyfrowej stacji fotogrametrycznej nie rejestrujemy paralaks, ale współrzędne
tłowe z których możemy (jeśli chcemy) zestawić wartości paralaks czasowych; podstawowa
zaleta metody, polegająca na łatwości identyfikacji pozostaje jednak niezmienna.
Zastosowanie sposobu par czasowych nie wyklucza równoczesnego (niejako „przy
okazji”) określenia stanu aktualnego; paralaksy czasowe mówią o przemieszczeniach, zaś
współrzędne tłowe lewego zdjęcia informują o aktualnych odchyleniach od stanu
teoretycznego, tu - od prostoliniowości i poziomości.
Sposób ten bywa stosowany przy okresowych pomiarach odkształceń więzarów
dachowych hal przemysłowych i innych elementów nośnych. Metody jednoobrazowej nie
ogranicza się do badania przemieszczeń w płaszczyźnie pionowej; jeśli przemieszczenie
miałoby miejsce w poziomie - np. przy pewnych badaniach modelowych - to określić można
składowe ∆X i ∆Y (zamiast ∆Z i ∆X).
Metoda par czasowych, która znalazła zastosowanie przy jednoobrazowym określaniu
przemieszczeń, jest stosowana również w metodach wielostanowiskowych. Dlatego też warto
podkreślić zalety tego sposobu:
78