Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna - Bibliotekarz Opolski
Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna - Bibliotekarz Opolski
Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna - Bibliotekarz Opolski
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
j. KRAWCZYK<br />
Katowice<br />
Praca bibliotek polskich w okresie<br />
plebiscytu i powstań slqskich<br />
R<br />
ozwijające się coraz żywiiej na przełomie XIX i XX wieku życie<br />
polskie na Górnym Śląsku zostało zahamowane wybuchem wojny<br />
w 1914 r. Działalność polskich towarzystw, świadcząca o wzrastającym<br />
uświadomieniu narodowym i społecznym, straciła na aktywności.<br />
Prawa wojenne uniemożliwiały wręcz ich pracę, która zresztą nawet<br />
w czasie pokoju nie toczyła się w spokojnej i swobodnej atmosferze, uznana<br />
jednoznacznie za działanie szkodliwe i antypaństwowe. Polskie organizacje<br />
pracujące, w bardzo niesprzyjających warunkach, mimo to istniały<br />
i rozwijały się. Wspólnym ich celem — bez względu na to czy organizowano<br />
je dla kultywowania polskiej pieśni czy dla podniesienia ekonomicznego<br />
ludu czy też dla wzmocnienia jego tężyzny fizycznej — była praca oświatowa<br />
wśród członków, zaś cechą wspólną szacunek dla polskiego słowa,<br />
pieśni i książki. Prawie każde z towarzystw prowadziło akcję odczytową<br />
i prawie każde z nich szczyciło się posiadaniem mniejszych czy większych<br />
bibliotek, do tworzenia których, jako do podstawowej formy pracy oświatowej,<br />
przywiązywano ogromną wagę<br />
Księgozbiory powstawały najczęściej z ofiar członków, przywożono je<br />
spoza kordonu, z Częstochowy i Krakowa, czasem także przekazywano<br />
książki z Warszawy 2 ), a najczęściej z Poznania, gdizie od początku lat siedemdziesiątych<br />
toczyła się batalia o stworzenie oświatowej organizacji<br />
na polskich ziemiach zaboru pruskiego. Powstałe, mimo licznych przeszkód<br />
w r 1880 Towarzystwo Czytelni Ludowych tak jak uprzednie Towarzystwo<br />
Oświaty Ludowej nie pomijało w swojej akcji Górnego Śląska, przekazując<br />
na ten teren kilkadziesiąt bibliotek. W specyficznej sytuacji tej dzielnicy,<br />
najwcześniej oderwanej od kraju macierzystego i żyjącej przez długie lata<br />
swym własnym życiem, praca ludzi podejmujących się upowszechnienia<br />
polskiej książki była szczególnie trudna. Trzeba było wielkiej odwagi i hartu<br />
ducha, aby się nie poddać lub załamać na skutek represji stosowanych<br />
przez pruskie władze policyjne 3 ).
Change language