Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna - Bibliotekarz Opolski

uroczyście na całym Górnym Śląsku, a składkę przeznaczono na oświatę.
Aczkolwiek zbiór być dość znaczny, nie przyniósł znacznego dochodu, gdyż
starczył zaledwie na pokrycie wydatków. Skutek moralny jednakże był
znaczny.
Po maju praca organizacyjna osłabła. Hamująco działały wypadki polityczne,
jak powstanie drugie, a potem także ta okoliczność, że ludność
agitacją była zbyt zdenerwowana, by myśleć o spokojnej pracy oświatowej.
Zasypano Śląsk broszurami, odezwami i gazetami; kto czuł się na silach,
garnął się do akcji plebiscytowej, do urządzania wieców, zebrań,
tak że zabrakło ludzi do spokojnej pracy w komitetach T.C.L." *»).
W akcji oświatowej na terenie plebiscytowym spotykały się wszystkie
istniejące na Górnym Śląsku towarzystwa oświatowe i społeczne. Znajdowały
się one pod opieką Wydziału Kulturalno-oświatowego Polskiego Komisariatu
Plebiscytowego i jego Komitetów Powiatowych 30 ). Organizacje
te współpracowały ze sobą i często wzajemnie się wspomagały, jak np.
w Opolu, gdzie w Komitecie Powiatowym T.C.L. pracowały członkinie Towarzystwa
Polek, które wymieniały księgozbiory, przygotowywały nowe
biblioteczki i ekspediowały do wyznaczonych miejscowości, najczęściej
przy pomocy furmanek przybyłych do miasta w dni targowe. Często także
i same woziły materiały oświatowe i propagandowe, jeżdżąc w teren
z wykładami i pogadankami 31 ).
Urządzano także ogólne zebrania dla omówienia form i metod pracy,
I względnie dla zdania sprawozdań z dotychczasowego jej przebiegu. Takim,
> bardzo licznym, bo przybyło nań 400 delegatów wszystkich towarzystw polskich.
byt sejmik oświatowy, zwołany przez Towarzystwo Oświatowe im.
św. Jacka w dniu 9 listopada 1920 r. w Rybniku. Wśród zebranych byli także
przedstawiciele T.C.L. reprezentowanego przez miejscowych działaczy:
J. Fiałową, M. Basistę i W. Czaplewskiego, który referował sprawy towarzystwa
i bibliotek na terenie powiatu. W toku obrad wybrano wspólny
wydział wszystkich towarzystw polskich w powiecie rybnickim. Podobne
wydziały powstały już wcześniej w innych powiatach terenu plebiscytowego
33 ).
Tym wszystkim pracom i inicjatywom oświatowym towarzyszyła jednak
atmosfer- stałego podniecenia, zdenerwowania i niepokoju. Toteż okres ten,
w którym przyszło pracow ać organizatorom polskiego bibliotekarstwa na
Goi rym Śląsku, nie sprzyjał rozwojowi ich pracy. Żyjąc w stałym zagrożeniu,
wałczyli oni ponadto z trudnościami lokalowymi, z brakiem pieniędzy
i ludzi,
W miastach, tam gdzie istniały ośrodki życia polskiego jak np. w Bytomiu
(„Ul/'), w Raciborzu („Strzecha"), czy polskie Banki Ludowe, biblioteki
miały nie tylko zapewnione lokale, lecz także pewne fundusze na zakup
książek. Jednakże w mniejszych miejscowościach i na wsiach w
przewadze mieściły się one w mieszkaniach prywatnych. Czasem jakiś
propolsko nastrojony właściciel gospody pozwalał wstawić szafy za niewielką
opłatą. Do nieczęstych zaś wypadków należało, aby o lokal dla
polskiej biblioteki troszczyła się rada gminna, jak np. w Wójtowej Wsi