mgr_p_biernatowski.pdf (590 Kb) - VaGla.pl Prawo i Internet

1.4.3 Automatyczne systemy informatyczne w obrocie elektronicznym
Efektem popularyzacji Internetu, oraz technologicznego zaawansowania
społeczeństwa jest zupełnie nowy sposób składania oświadczeń woli, czyli za
pośrednictwem zautomatyzowanych systemów informatycznych. Fundamentalnym
novum tejże praktyki jest to, że oświadczenia woli składane są bez bezpośredniego
udziału człowieka. Osoba, której przypisywane jest oświadczenie woli nie tylko nie zna
jego konkretnej treści, ale również nie wie o tym czy, i w którym momencie zostało
złożone oświadczenie woli w jego imieniu. Z tego punktu widzenia powiedzieć można,
że sytuacja świadomościowa oświadczającego jest analogiczna do sytuacji, w których
posługuje się on pełnomocnikiem, lub posłańcem. To oczywiste skojarzenie
doprowadziło do powstania w Ameryce Północnej koncepcji prawnej tzw.
„elektronicznego pośrednika” (ang. electronic agent). Definicje legalną podaje art. 2-
103 (g) amerykańskiej ustawy Uniform Commercial Code, w świetle którego przez
„elektronicznego agenta” rozumie się program komputerowy albo jakikolwiek inny
zautomatyzowany sposób autonomicznego inicjowania działań lub reagowania w
całości lub w części na zachowania wyrażone w postaci danych elektronicznych, bez
udziału i poza kontrolą osoby fizycznej. Jak stwierdza W. Kocot żaden z liczących się
systemów prawnych nie wprowadza ograniczenia czy zakazu składania oświadczeń
woli (zawierania umów) przy wykorzystaniu automatycznych systemów
informatycznych 18 . Składanie oświadczeń woli za pośrednictwem automatycznych
systemów informatycznych spotkało się z wyraźną aprobatą judykatury, oraz doktryny
niemieckiej (niem. die Automatiesierte Willenserklärungen). Z kolei przedstawiciele
doktryny hiszpańskiej poddają w wątpliwość dopuszczalność zawierania umów w
sposób zautomatyzowany, uzasadniając to faktem, iż prawo cywilne (hiszpańskie 19 jak i
Unii Europejskiej) nie zna pojęcia „konsensusu osiągniętego w drodze
zautomatyzowanego przekazu” 20 . W dalszej części pracy omówiona zostanie
18 W. Kocot, Wpływ…, s. 88.
19 Uwaga w szczególności dotyczy, Ley de Servicios de la Sociedad de la Información y
Comercio Electronico, 2001, czyli Ustawy o usługach społeczeństwa informacyjnego i handlu
elektronicznym.
20 Poglądy doktryny hiszpańskiej przywołuje W. Kocot, Wpływ…, s. 81, powołując się na
S.Cavanillas, Regulating Electronic Commerce in Spain [w:] XVIth Congress of The
International Academy of Comparative Law, International E- Commerce Regulation 2002, s.
300 i n.
16